Klasyfikacja potrzeb dzieci

W literaturze psychologiczno- pedagogicznej istnieje bardzo wiele różnych klasyfikacji potrzeb. Począwszy od krótkich, prostych definicji, skończywszy na dłuższych, bardziej rozbudowanych.
W historii psychologii klasyfikacją potrzeb zajmowali się m.in. Freud, Szondi, Alder- zwolennicy koncepcji „głębinowych”, McDougall, Calvin i Baglay- twórcy koncepcji „instynktów”.
Jedną z najpopularniejszych, a zarazem najlepiej zrozumiałych klasyfikacji jest klasyfikacja według Maslowa, którą nazwał „hierarchią potrzeb”.
Maslow porządkuje swoje potrzeby według hierarchii.
Od najbardziej podstawowych (wynikających z życiowych funkcji), do potrzeb złożonych. Według założeń Maslowa w pierwszej kolejności należy zaspokoić potrzeby niższego rzędu, aby można było zaspokoić potrzeby wyższego rzędu. Natomiast, gdy potrzeba niższego rzędu została już zaspokojona to przestaje ona stanowić źródło motywacji Człowiek, który zaspokaja te potrzeby odczuwa więcej przyjemności, ponieważ próbuje dążyć do jeszcze większego ich zaspokajania.
Wśród wszystkich ludzi na całym świecie nie wszyscy wychodzą poza zakres potrzeb podstawowych i tym samym nie zawsze dążą oni do ciągłego doskonalenia się.
Maslow wyróżnia 5 podstawowych potrzeb:
1. Potrzeby fizjologiczne (pożywienie, wypoczynek).
2. Potrzeby bezpieczeństwa (spokój, wolność).
3. Potrzeby społeczne (miłość, przyjaźń).
4. Potrzeby uznania (poczucie własnej wartości).
5. Potrzeby samorealizacji (zdolność, talent).
Do potrzeb niższego rzędu zaliczamy: potrzeby fizjologiczne oraz bezpieczeństwa. Natomiast do potrzeb wyższego rzędu Maslow zaliczył potrzeby takie jak: potrzeby społeczne, uznania, samorealizacji (M.Stańczak,2000,s.65).
Teorię Maslowa można przedstawić według następującej piramidy:

Źródło: http://www.zarzyccy.pl/p_piramida-potrzeb-maslowa.html [dostęp: 18.12.2016].

Oprócz wymienionych pięciu potrzeb, Maslow wyróżnia również tzn. potrzeby dodatkowe. Przez potrzeby dodatkowe należy rozumieć takie, które mogą ujawniać się tylko u niektórych ludzi. Dla przykładu mogą to być potrzeby wiedzy, czy też potrzeby estetyczne. Zdaniem Maslowa trudno jest o nich cokolwiek powiedzieć, gdyż nie zostały jeszcze dogłębnie poznane, ale można próbować wiązać je z potrzebami samorealizacji. (http://portalwiedzy.onet.pl/122112,,,,hierarchiczna_teoria_potrzeb_maslowa,haslo.html dostęp: 16.12.2016)
Claytona Alderfer reprezentuje natomiast nowe ujęcie hierarchii potrzeb, zupełnie odmiennie od hierarchii Maslowa. Według jego podziału nie odzwierciedla ona złożoności zachowania człowieka. Zakłada on stwierdzenie, że każdy człowiek może kierować się więcej niż jedną kategorią naraz w swoim działaniu. Według niego każdy człowiek może spełniać potrzeby wyższego rzędu, nie zaspakajając przy tym potrzeb niższego rzędu. Przy takiej realizacji towarzyszyć mu może frustracja, której efektem stanie się zmiana priorytetów i w pierwszym stopniu zaspakajanie potrzeb niższego rzędu.
Adelfer podzielił potrzeby na trzy kategorie:
1. Potrzeby egzystencji (E- existance needs) - zalicza się do nich potrzeby materialne i fizjologiczne.
2. Potrzeby kontaktu/ integrujące (R- relatedness needs)- zalicza się do nich potrzeby aspiracji oraz społecznych kontaktów z ludźmi. Potrzeby te są odpowiednikiem potrzeb niższego rzędu w teorii Maslowa.
3. Potrzeby rozwoju (G- growth needs)- zalicza się do nich potrzeby wyższego rzędu, które przedstawił Maslow. Są w nich m.in. potrzeby szacunku do samego siebie, potrzeby samorealizacji, a także wzbogacenia osobowości (K.Nadolska,2011,s.41).

Kolejną klasyfikacją z którą się spotkałam jest klasyfikacja, którą przedstawił R.A Wabber. Webber skoncentrował się na potrzebach, które są skierowane do wewnątrz oraz na innych. Człowiek, który dba o swój wizerunek, a także który zwraca się do otoczenia kieruje się takimi czynnikami jak: akceptacja, przynależność, uznanie czy prestiż.
Każdy człowiek posiada własne nastawienia, które nie jest na stałe. W czasie dojrzewania dominują czynniki zewnętrzne, które mają ogromny wpływ na nas. Dzieje się tak zazwyczaj w młodości. Natomiast w późniejszym czasie najważniejsze stają się czynniki, które kierują jednostkę do wewnątrz (K.Nadolska,2011,s.40).
Teorię Webbera można przedstawić według następującego rysunku:

Źródło: https://mfiles.pl/pl/images/c/c8/Hierarchia_webber.jpg [dostęp: 18.12.2016].
Natomiast zupełnie inną klasyfikację potrzeb dokonał znany socjolog W.I. Thomas. Wyróżnia on tylko cztery zasadnicze potrzeby człowieka, które należy zaspokoić, aby człowiek mógł funkcjonować normalnie.
1. Potrzeba bezpieczeństwa
2. Potrzeba uznania
3. Potrzeba przyjaźni
4. Potrzeba nowych doświadczeń (K.Obuchowski, 1983, s.92,93).
Za najbardziej przejrzystą i zrozumiałą klasyfikację potrzeb uważam Abrahama Harolowa Masłowa, ponieważ można ją przypisać do każdego człowieka.