Rola muzyki w edukacji przedszkolnej

Terapeutyczne i lecznicze działanie muzyki znane jest od starożytności. Platon uważał że muzyka kształtuje charakter człowieka, jego moralność, pochwala dobro i powinna być integralnie włączona w system kształcenia i wychowania. Muzyka wpływa na emocje wywołując różne nastroje i motywuje do działania, a ponieważ jest sztuką bogatą
i zróżnicowaną, pozwala na uczestnictwo w zajęciach dzieciom o różnym stopniu uzdolnień muzycznych. W wieku przedszkolnym dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach muzycznych. Prowadzone w sposób prawidłowy zajęcia rozwijają umiejętności i podstawowe zdolności, mają duży wpływ na rozwój psychiczny i fizyczny dzieci. Obcowanie dziecka z muzyką pozwala na rozwój twórczy, stymuluje rozwój kompetencji muzycznych, pozytywnie wpływa na rozwój fizyczny, poznawczy, emocjonalny i społeczny. Obcowanie z muzyką ubogaca osobowość i wrażliwość na problemy własne i innych ludzi. Nauka zwłaszcza piosenek, pozwala rozwinąć pamięć i uczy logicznego myślenia. Wywołane przez muzykę wzruszenia powalają kształtować postawy moralne dziecka, rozwijać prawidłowe kontakty z rówieśnikami i dorosłymi. Obcowanie z muzyką, wspólna zabawa integruje dzieci a także dyscyplinuje.

Formy edukacji muzycznej:
Prowadzone formy edukacji muzycznej w przedszkolu umożliwiają wychowankom uczestnictwo w takich zajęciach, jak śpiew i ćwiczenia mowy, ruch przy muzyce, gra na instrumentach, tworzenie i słuchanie muzyki. Niezmiernie ważne są działania twórcze
i percepcja muzyki.
- Śpiew jako podstawowa formą ekspresji jest niezbędny w przedszkolu codziennie, piosenka jest najprostszym utworem muzycznym dostosowanym do możliwości głosowych
i percepcyjnych dzieci, dzięki tym poczynaniom dziecko potrafi ją zrozumieć, zapamiętać
i odtworzyć.
- Muzykowanie/gra na instrumentach -jest to bardzo atrakcyjna forma aktywności dla dzieci, ponieważ daje możliwość zespołowego muzykowania, w czasie którego każdy wychowanek realizuje się zgodnie ze swoimi umiejętnościami, co jest źródłem radości i przynosi satysfakcję z wykonanego zadania.
- Słuchanie piosenek śpiewanych przez nauczyciela połączone np. z ruchem, literaturą dziecięcą, tworzeniem prac plastycznych .
Twórcza aktywność, muzyczna/improwizacja spełnia ważną rolę. Twórcza ekspresja to improwizacje o charakterze wokalnym, instrumentalnym i ruchowym, m.in. układanie melodii i jej tworzenie na instrumentach melodycznych i niemetodycznych, improwizowanie, układanie melodii do przedstawionego tekstu.

Aktywność na polu muzyki:
1. Śpiew to nawyk prawidłowego oddychania, wzmacniający aparat głosowy, dotleniający organizm. Poprawia to rozwój mowy, poprawia pamięć, pobudza wyobraźnię oraz wzbogaca język dziecka, teksty piosenek poszerzają wiedzę o świecie, wzbogacają doświadczenie, rozwijają słownictwo, wpływają na emocje, kształtują uczucia. Zbiorowy śpiew uspołecznia, uczy współpracy w grupie, zacieśnia więzi i dyscyplinuje. Ponadto jego wielką zaletą jest to że, wzmaga aktywność dzieci nieśmiałych i zahamowanych.
2. Prowadzenie zajęć śpiewu przez nauczyciela a również wprowadzanie muzyki klasycznej
z różnych epok wspiera rozwój kulturowy dziecka i prowadzi do harmonijnego rozwoju
w sferze duchowej i wzbogacenie wiedzy o różnych tradycjach. Zapoznanie dziecka z różnymi gatunkami muzycznymi, z melodią i rytmem wzbogaca rozwój umysłowy dziecka i pozytywnie wpływa na proces uczenia się.
3. Prowadzenie zajęć muzyczno-ruchowych z piosenką i akompaniamentem prowadzi do zaspokojenia naturalnej potrzeby ruchu w tym okresie rozwoju, warunkując prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny oraz przyczyniając się do rozwoju społecznego. Tak prowadzone zajęcia pozwalają sprawdzić sprawność ruchową dzieci w zakresie zwinności, mocy, koordynacji
i wzrokowo-ruchowej, równowagi i pobudzają wyobraźnię.
4. Podczas gry na instrumencie dziecko podejmuje wiele czynności równocześnie, ruchy poszczególnych części ciała, oddechu, ruchów rąk, ćwiczy koncentrację i uwagę oraz jej podzielność, ponadto wytrzymałość i gotowość i współpracę w grupie.
5. Twórcza ekspresja łącząca wiedzę z możliwościami jej realizacji, zarówno wokalna jak
i instrumentalna i ruchowa, zaspokaja potrzeby twórcze wychowanka, kształtuje i rozwija wyobraźnię, uczy kreatywności, kształtuje umiejętności improwizacyjne, wyzwala naturalną potrzebę ruchu, podnosi sprawność motoryczną, uspołecznia.
Przedszkole wprowadza dziecko w świat muzyki, który jest dla niego atrakcyjny
i wartościowy. Badacze zajmujący się edukacją muzyczną zwracają uwagę na to, iż dzieci żyją w czasach kultury masowej, związanej ze środkami masowego przekazu, oraz wszechobecnego hałasu, który wywołuje wiele szkodliwych reakcji w organizmie, uszkadza słuch, powoduje obciążenie systemu nerwowego i wiele innych szkodliwości.

Wnioski:
Literaturę naukowa na temat uczestnictwa dzieci przedszkolnych w zajęciach muzycznych podaje analizy wielu wyników badań z których wynika że uczestnictwo dzieci
w podanych wyżej formach aktywności muzycznej ma wielki wpływ na prawidłowy
i wszechstronny rozwój dzieci. Badania te wykazują, że dzieci przedszkolne chętnie uczestniczą w tych zajęciach. Zabawy i zajęcia muzyczne wpływają na procesy poznawcze, wzbogacają wiedzę o otaczającym świecie, uczą logicznego myślenia, uspołeczniają, uczą współpracy i nawiązywania kontaktów interpersonalnych, podnoszą na wyższy poziom sprawność fizyczną. Rozwijają także wrażliwość, inteligencję emocjonalną, poczucie własnej wartości, wprowadzają w dobry nastrój. Badania wykazują jak duży jest wpływ muzyki na kształtowanie osobowości dziecka i jego wszechstronnego rozwoju.

Literatura:

M. Suświłło, Psychopedagogiczne uwarunkowania wczesnej edukacji muzycznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2001
A. Trzcionka-Wieczorek, Nauczyciel klas I–III szkoły podstawowej a edukacja muzyczna uczniów. W: S. Kowal, A. Kwatera, E. Zawisza (red.), Nauczyciel — między etosem a presją rzeczywistości. T. 2: Społeczne i wychowawcze role nauczyciela. Kraków 2015, Wydawnictwo e-bookowo