Jak motywuję swoich uczniów do pracy?

Opis metody KOŁA RATUNKOWE I KUPONY
Głównym celem metody jest zachęcanie uczniów do utrwalania materiału nie tylko z bieżących lekcji lecz ze wszystkich działów, które uczniowie mieli już wcześniej.
Prośby o powtórzenie konkretnych wiadomości i umiejętności, uświadamianie uczniów jak ważne jest utrwalanie, czy też konsekwencje w postaci oceny lub minusa za niewykonanie zadania domowego w postaci „Powtórz dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych, bo zaczynamy dział o ułamkach”, najczęściej kończą się niepowodzeniem, gdyż tylko nieliczni uczniowie wezmą sobie do serca prośby/”groźby” nauczyciela. Nie na każdego ucznia działa motywująco również ocena. W przypadku moich uczniów bardzo dobrze sprawdza się nagroda w postaci KÓŁ RATUNKOWYCH I KUPONÓW.
Każdego ucznia motywuje do dodatkowej pracy coś innego, dlatego też starałam się stworzyć jak najwięcej wariantów nagród, aby zaspokoić potrzeby moich uczniów.
Pomyślałam o osobie:
- której zależy na dobrych ocenach,
- która nie lubi odrabiać prac domowych,
- która lubi rządzić/decydować,
- czy takiej, dla której sprawdzian/kartkówka, odpowiedź przy tablicy jest dużym przeżyciem.
Stąd też pomysł na następujące koła ratunkowe i kupony, które stosuję na swoich lekcjach:

* JEDNORAZOWE KOŁO RATUNKOWE zwalniające
z niezapowiedzianego sprawdzianu
upoważnia ucznia do:
 niepisania niezapowiedzianego sprawdzianu/kartkówki
Uwaga:
Z takiego kuponu uczeń może skorzystać
raz w semestrze.

*JEDNORAZOWE KOŁO RATUNKOWE zwalniające
z pracy domowej
upoważnia ucznia do:
 nieodrobienia jednej pracy domowej
Uwaga:
Uczeń nie musi odrabiać danej pracy domowej. Pojawia się przy niej adnotacja nauczyciela KRPD (Koło Ratunkowe Praca Domowa), aby w przyszłości nauczyciel wiedział, że za ten brak pracy domowej uczeń nie może otrzymać minusa czy jedynki.

* JEDNORAZOWE KOŁO RATUNKOWE zwalniające z odpowiedzi
upoważnia ucznia do:
 nieprzystąpienia do odpowiedzi
Uwaga:
Z takiego kuponu uczeń może skorzystać
dwa razy w semestrze.

* DWUDNIOWY ASYSTENT NAUCZYCIELA
kupon upoważnia ucznia do:
 dbania o dyscyplinę w klasie
 sprawdzenia pracy domowej
 wybierania uczniów do zadań
 wybierania zadań na pracę domową
Uwaga:
Uczeń może wybierać zadania rozwiązywane podczas lekcji i zadanych jako pracę domową spośród tych, które wskaże nauczyciel, nauczyciel wybiera odpowiednio więcej zadań aby uczeń miał wybór.

*DODATKOWA N-ka
kupon upoważnia ucznia do:
 nieprzygotowania do lekcji, czyli:
- usprawiedliwia brak pracy domowej
- usprawiedliwia brak zeszytu, książki lub ćwiczenia
- zwalnia z:
 odpowiedzi
 pisania niezapowiedzianego sprawdzianu.
Uwaga:
Uczeń nie może otrzymać jedynki na danej lekcji ale nie może również siedzieć bezczynnie przez całą lekcję. Musi przygotować coś do pisania i notować jak pozostali uczniowie. Jeśli lekcja jest wprowadzająca, uczeń również podchodzi do tablicy do rozwiązywania zadań.

* ZGŁOSZENIE DO ODPOWIEDZI
kupon upoważnia ucznia do:
 zgłoszenia siebie jako ochotnika do odpowiedzi ustnej przy tablicy
Uwaga:
W takiej sytuacji jeśli uczniowi „powinie się noga”, kupon chroni go przed oceną niedostateczną i dopuszczającą.

* AMBA FATIMA! Było i ni ma! Amba to takie zwierzę
- jak zobaczy złą ocenę, to zabierze.
kupon upoważnia ucznia do:
 zlikwidowania oceny niedostatecznej za brak pracy domowej lub poprawienia oceny:
- z odpowiedzi
- za poprawność wykonania pracy domowej (gdy praca domowa jest sprawdzana na ocenę)

*JOKER
kupon upoważnia ucznia do:
 uczeń sam decyduje jaką kartą jest JOKER
Uwaga:
Kupon ten można otrzymać po zebraniu co najmniej 30 plusów. Jeśli uczeń wymyśli inne zastosowanie karty niż przewiduje tabela, musi przed zastosowaniem przedyskutować to z nauczycielem i uzyskać jego akceptację.

Koła ratunkowe i kupony można wydrukować na grubszym papierze, ozdobnym, czy też miękkim i zalaminować, aby były trwalsze lub zapisywać w zeszytach uczniów na pierwszej stronie, jakie kupony zostały przez nich zebrane. Wykorzystane kupony nauczyciel zabiera uczniom lub oznacza odpowiednio jako wykorzystane np. dziurkując i oddaje uczniowi. Można również (jeśli jest obawa, że uczniowie sami mogą sobie dopisywać plusy w zeszytach) stworzyć kartę dla każdego ucznia i trzymać je u siebie. Kartę ucznia najwygodniej jest stworzyć w postaci tabeli z miejscem na wstawianie plusów, miejscem na co uczeń wymienił plusy i rubryką na datę, kiedy kupon został wykorzystany. Oczywiście zamiast plusów, można wprowadzić inny symbol, czy wykorzystać pieczątkę (z gwiazdką, buźką itp.).

W jaki sposób uczeń może zdobyć KOŁA i KUPONY?

1. Rozwiązując zadania dodatkowe
Przygotowując pracę domową, zadania dzielę na obowiązkowe (każdy uczeń musi je rozwiązać) i dodatkowe (tylko dla ochotników). Praktycznie na każdej lekcji można zadać uczniom zadanie/zadania dodatkowe, które zostaną nagrodzone plusem. Odpowiednią ilość plusów uczniowie mogą wymieniać na KOŁA i KUPONY.
Moja propozycja: 5 plusów można wymienić na ocenę bardzo dobrą lub kupon już wcześniej wymienione. Uczniowie mogą wymieniać kupony na bieżąco po każdorazowym zebraniu 5 plusów lub mogą poczekać, aż uzbierają np.15 plusów i wymienić od razu na trzy kupony. Oczywiście, warto na wstępie ustalić z uczniami zasady wymiany kuponów, np. w sytuacji, gdy nauczyciel wejdzie do klasy, mówiąc: „Piszemy sprawdzian”, to czy uczeń musi mieć przy sobie kupon i go okazać, aby nie pisać sprawdzianu, czy wystarczy, że pokaże plusy w zeszycie.
Rady:
 dobrze jest skreślać wykorzystane przez ucznia plusy i zapisywać na jaki kupon zostały zamienione. Podobnie, jeśli tylko zapisujemy w zeszytach nazwy kuponów które otrzymują uczniowie, warto jest je wykreślać po wykorzystaniu. W przypadku drukowania kuponów i rozdawania im uczniom dobrze jest postawić warunek: „Musisz mieć kupon, aby go wykorzystać” (często uczniowie tłumaczą, że mają kupon, tylko został w domu i przyniosą go na następną lekcję, jeśli będą mogli go w tej chwili wykorzystać – co może skończyć się tym, że nauczyciel tego kuponu nie zobaczy, bo z czasem sam o nim zapomni);
 jeśli JOKERA będzie można otrzymać za każde 5 plusów, wówczas pozostałe karty nie będą miały sensu, gdyż uczniowie ciągle będą wybierali tylko tę. Warto określić po ilu plusach można skorzystać z tego kuponu. Ja wprowadziłam 30 plusów, tzn. za każde 5 plusów uczeń wybiera jedną kartę z pierwszych 7 pozycji opisanych na początku artykułu, a gdy dojdzie do trzydziestego plusa, wachlarz wyboru powiększam o Jokera (czyli uczeń ma już 5 kart i nazbierał na szóstą, która może być Jokerem). Jeśli dla uczniów Joker jest nieosiągalny można zmniejszyć ilość plusów np. do 20 ;
 na zadania dodatkowe, które można szybko sprawdzić (jednym rzutem oka), świetne są BLOKSY przygotowane przez GWO

2. Przygotowując się do lekcji/pracując na lekcji
Kuponami można nagradzać aktywność na lekcji. Również można wprowadzić system plusów lub wręczać kupony za określony czas (tydzień, miesiąc) aktywności i pracy na lekcji.
Kupon można wręczyć uczniowi, który najlepiej odpowiadał na pytania sprawdzające znajomość definicji, pojęć, podstawowych umiejętności z ostatnich lekcji, najlepiej poradził sobie na lekcji powtórzeniowej, czy przygotował się z działu o powtórzenie, którego poprosiliśmy uczniów.
Koła ratunkowe i kupony świetnie mobilizują do pracy przy tablicy uczniów, którzy nie chcą się zgłaszać samodzielnie z powodu nieśmiałości lub niskiej wiary we własne umiejętności. Jeśli mamy w klasie ucznia, który nigdy się nie zgłaszał, aż tu nagle pewnego dnia podnosi rękę, by rozwiązać zadanie, warto od razu mu wręczyć kupon po dobrze rozwiązanym zadaniu. Uczeń, którego pochwalimy w ten sposób, docenimy jego odwagę zacznie się coraz częściej zgłaszać na ochotnika.
Kupony uczniowie mogą otrzymywać za dobrze rozwiązane zadanie o podwyższonym stopniu trudności, czy też za pracę w grupie – można nagrodzić zarówno wkład pracy, jak i trzymanie dyscypliny.

3.Biorąc udział w konkursach
Uczniowie coraz rzadziej biorą udział w konkursach klasowych czy szkolnych. Jednym z coraz częściej powtarzanych przez uczniów powodów niskiej aktywności jest mało atrakcyjna dla uczniów nagroda. Uczniowie są świadomi tego, że w takich konkursach nie mogą liczyć na wartościowe nagrody (typu telefon, laptop itp.), a dla kolejnego długopisu i ołówka nie warto się wysilać.
Gdy po raz pierwszy zastosowałam kupony jako nagrody w konkursie, uczniowie od razu zaczęli wypytywać o najbliższe konkursy, w których będą takie nagrody. Na potrzeby nagród konkursowych stworzyłam kupony, które można zdobyć, tylko wygrywając konkursy:

* GRYpon - lekcja matematyki z grami
Krótki opis: Uczeń, który otrzyma ten kupon, może zamienić jedną lekcję matematyki na lekcję z grami (mogą być gry z KUFERKA GIER nauczyciela, matematyczne gry, które uczeń posiada lub jeśli jest taka możliwość to gry matematyczne online).
Warunek użycia kuponu: uczeń przed wykorzystaniem ustala z nauczycielem datę i omawia wybrane gry.

* ODWRÓCONE ROLE - Kupon na prowadzenie lekcji matematyki
Krótki opis: Uczeń, który zdobędzie ten kupon może poprowadzić lekcję matematyki.
Warunek użycia kuponu:
przed wykorzystaniem uczeń ustala z nauczycielem datę prowadzonej lekcji i jest przygotowywany przez nauczyciela z danego tematu, według scenariusza, który nauczyciel przygotuje. Uczeń może mieć wpływ na wybór zadań i pracę domową.

Rada:
 aby nagroda konkursowa była dla ucznia bardziej atrakcyjna warto przygotować ZESTAW KUPONÓW, w którym znajdzie się kilka kart;

 na kuponach można dopisać datę ważności lub ustalić ją z uczniami na pierwszych lekcjach np. kupony ważne do końca roku lub niewykorzystane kupony przechodzą z wami do kolejnej klasy/ważne do końca waszej edukacji w szkole.