Program własny wspomagający prawidłowy rozwój motoryki małej i dużej

„Bo ja skakać chcę...”
Program wspomagający prawidłowy rozwój motoryki małej i dużej.
Przedszkole nr 10 z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach.

Warunki realizacji: Program obejmuje 1 grupę dzieci 3 letnich, będzie trwał przez cały rok szkolny 2021/22 na terenie Przedszkola nr 10 z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach. Odbywać się będą dwa razy w tygodniu w godzinach realizowania podstawy programowej.
Podczas pierwszego zebrania, rodzice zostaną zapoznani z założeniami i celami programu.

Termin realizacji : rok szkolny 2021/2022

Formy realizacji:
 grupowa
 zespołowa
 indywidualna

Miejsce: Zajęcia ruchowe z elementami gimnastyki korekcyjnej oraz terapii ręki prowadzone będą w sali zabaw ruchowych przedszkola oraz na świeżym powietrzu (boisko i ogród przedszkolny).

Wstęp

Ruch jest naturalną potrzebą każdego dziecka w wieku przedszkolnym. Stanowi on istotny czynnik w jego rozwoju fizycznym. Program „ Bo ja skakać chcę..” powstał z myślą o tym, aby wspomóc ogólny rozwój fizyczny dzieci oraz ich sprawność manualną.
Ćwiczenia z zakresu motoryki małej i dużej mają na celu doskonalenie poszczególnych czynności ruchowych u dzieci, nabywanie przez nich zręczności, wyrabianie szybkości, zwinności i wytrzymałości. Dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzują się wzrastającą sprawnością ruchową. U dzieci tych obserwuje się ogromną potrzebę ruchu, mówi się nawet o nadruchliwości czy też potrzebie zaspokajania „głodu ruchu”. Dlaczego tak ważny jest rozwój fizyczny dzieci?. Ponieważ już w okresie przedszkolnym można zaobserwować liczne wady rozwojowe w postawie ciała. Jedne z nich wynikają ze słabej odporności organizmu, wątłości budowy ciała, czy niedożywienia lub też nadwagi, inne są skutkiem przebytych chorób, a jeszcze inne wywodzą się z błędów wychowawczych. Wady te można łatwo wyrównać i usunąć poprzez wzmocnienie organizmu, stosowanie większej ilości ruchu, ćwiczeń, jak również przyzwyczajenie dziecka do zachowania poprawnej postawy. Aktywność ruchowa jest tu najważniejszym stymulatorem wpływającym na rozwój dziecka. Aby uzyskać dobrą sprawność w zakresie precyzji ruchów dłoni i palców trzeba najpierw zadbać o motorykę dużą.
Zapobieganie wadom postawy w omawianym wieku powinno sprowadzać się przede wszystkim do zapewnienia dzieciom wszechstronnej aktywności ruchowej oraz kształtowania nawyku „ poprawnego trzymania się”.

Cele ogólne:
• szerzenie edukacji zdrowotnej w zakresie zdrowego stylu życia, ze szczególnym uwzględnieniem warunków właściwego kształtowania się i utrzymania prawidłowej postawy ciała;
• uświadamianie dzieci, o potrzebie aktywności ruchowej w życiu codziennym i jej wdrażanie;
• stymulowanie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju fizycznego dziecka;
• stworzenie sprzyjających okazji edukacyjnych umożliwiających wpieranie
i wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka;
• stosowanie odpowiednich zasad i metod podczas postępowania korekcyjnego;
• stosowanie odpowiednich ćwiczeń, zabaw i gier ruchowych przyczyniających się
do kształtowania prawidłowej postawy ciała;
• uatrakcyjnianie zajęć z elementami gimnastyki korekcyjnej przez stosowanie różnorodnych przyborów i przyrządów;
• eliminowanie nadmiernego niepokoju, drażliwości i impulsywności;
• mobilizowanie ćwiczących do wysiłku i pokonywania coraz trudniejszych zadań ruchowych;
• tworzenie odpowiednich warunków dla zaspokojenia potrzeb ruchowych dziecka;
• normalizacja napięcia mięśniowego;
• wyrabianie wytrzymałości fizycznej;
• uświadomienie rodzicom przyczyn i skutków wystąpienia wad postawy u dziecka
i przeciwwskazań;
• usprawnianie i stymulacja motoryki małej, czyli precyzyjnych ruchów dłoni i palców;
• dostarczanie wrażeń dotykowych;
• doskonalenie sprawności manualnej i grafomotoryki;
• doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Cele szczegółowe, dziecko:
• bierze czynny udział w zajęciach z elementami gimnastyki korekcyjnej na terenie przedszkola;
• nabywa ogólną sprawność i zwinność poprzez różnorodne formy aktywności ruchowej;
• jest świadome konsekwencji wynikających z wystąpienia wady postawy;
• utrwala nawyk prawidłowej postawy w różnych warunkach;
• wzmacnia grupy mięśniowe odpowiedzialne za prawidłową postawę;
• poznaje różnorodne korzyści, jakie daje aktywność ruchowa i dbałość o zdrowie swoje i innych;
• potrafi naśladować proste ćwiczenia ruchowe;
• samodzielnie wykonuje proponowane ćwiczenia;
• potrafi wykonywać ćwiczenia o różnorodnym stopniu trudności;
• współdziała z partnerem podczas ćwiczeń i zabaw ruchowych;
• wykorzystuje własną wyobraźnię i pomysłowość w zabawach i grach ruchowych, samodzielnie inicjuje zabawę;
• przyjmuje prawidłowe pozycje wyjściowe do różnych ćwiczeń gimnastycznych;
• przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas organizowanych zabaw, ćwiczeń i gier sportowych;
• przestrzega ustalonych zasad, które są gwarancją bezpiecznej i zgodnej zabawy;
• przestrzega reguł i zasad podczas gier zespołowych;
• manipuluje przedmiotami;
• pobudza koordynację wzrokowo-ruchową;
• usprawnia mięśnie palców, pracę nadgarstka i współpracę palców dłoni;
• rozwija zmysł dotyku;
• poprawia umiejętność poprawnego chwytu;
• wzmacnia koncentrację.

W czasie wykonywania ćwiczeń korygujących wady postawy realizowane będą zadania:

1. SKRZYWIENIA KRĘGOSŁUPA:

a) nauka przyjmowania postawy skorygowanej
b) wzmocnienie mięśni posturalnych
c) kształtowanie nawyku postawy skorygowanej

2. PŁASKOSTOPIE

a) rozciągnąć mięśnie przykurczone-głównie mięsień trójgłowy łydki
b) wzmocnić mięśnie odpowiedzialne za utrzymanie łuków i decydujące o wydolności stopy
c) wyrobić nawyk prawidłowego stawiania stóp w chodzie, biegu oraz poprawnego ich trzymania w czasie stania i siedzenia (w obciążeniu i odciążeniu)

3. ĆWICZENIA ODDECHOWE:

a) ćwiczenia oddechowe wolne
b) ćwiczenia oddechowe wspomagane
c) ćwiczenia oporowe

W czasie wykonywania ćwiczeń rozwijających motorykę małą realizowane będą zadania:

1. ĆWICZENIA ROZMACHOWE – rozluźniają napięcie mięśni ramienia
i przedramienia
2. ĆWICZENIA MANUALNE - usprawniające małe ruchy ręki: dłoni, nadgarstka
i palców;
3. ĆWICZENIA GRAFICZNE - usprawniające drobne ruchy ręki ułożonej w pozycji jak przy pisaniu;
4. ĆWICZENIA KOORDYNACJI WZROKOWO RUCHOWEJ – łączące ruch i orientację w przestrzeni

Przykłady przyborów gimnastycznych:

 szarfy,
 krążki,
 woreczki,
 piłki małe, duże; miękkie, twarde,
 laski gimnastyczne,
 piłki „jeże”,
 skakanki,
 kocyki,
 deskorolki, kordonki
 gumy i ubranka oporowe

Przybory nietypowe:

 butelki plastikowe,
 ubrania,
 chusteczki, apaszki
 gazety,
 pudełka kartonowe,
 klocki,
 kasztany,
 zakrętki plastikowe,
 kredki, mazaki,
 balony,
 wstążki, guma pasmanteryjna itp.

Przyrządy gimnastyczne:

 ławeczki gimnastyczne
 materace
 drabinki
 równoważnie

Dzieci uczestniczące w zajęciach gimnastyki korekcyjnej będą ćwiczyć w stroju gimnastycznym, bez obuwia.

Środki dydaktyczne: duże arkusze papieru, kartki, piłki, farby, ołówki, kredki, flamastry, pędzle, tasiemki, sznurowadła, gazety, słoiki, klamerki, szablony, kalki, plastelina, różnego rodzaju masy plastyczne, klocki, chusteczki, apaszki, worek, zabawki.

PRZEWIDYWANE EFEKTY:

W trakcie zajęć rozwijających motorykę dużą i małą dziecko pozna własne ciało i odkryje, jakie są różnice pomiędzy prawidłową i nieprawidłową postawą. Poprzez zabawy ruchowe wzmocni mięśnie posturalne, które odpowiadają za prawidłową postawę ciała.
Efektem regularnego stosowania ćwiczeń ogólnorozwojowych ma być rozwój ogólnej sprawności ruchowej u dzieci oraz skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie do stanu prawidłowego. Gimnastyka tego rodzaju przyczyni się do zapobiegania wadom postawy u dzieci. Prowadzi do osiągnięcia takiej sprawności fizycznej dziecka, która uznawana jest za stan prawidłowy dla jego wieku.
Odpowiednio dobrane ćwiczenia oraz systematyczne ich prowadzenie doprowadzi do poprawy napięcia mięśniowego kończyn, czynności manipulacyjnych dłoni, precyzyjnych ruchów palców. Udoskonalone zostaną umiejętności grafomotoryczne, koordynacja i współdziałanie rąk a także koncentracja uwagi.
Kiedy dziecko ma styczność z gimnastyką już w przedszkolu, ma też szansę na rozbudzenie zamiłowania do aktywności fizycznej jako takiej.

EWALUACJA:

 Ankieta obrazkowa dla dzieci;
 Arkusze obserwacji

Ewaluacja zostanie przeprowadzona w czerwcu 2022 roku.

ROZKŁAD MATERIAŁU NA ROK SZKOLNY 2021/2022

Wrzesień - Październik
1. Kształtowanie nawyku prawidłowej postawy- egzekwowanie poprawności postawy; formy współzawodnictwa indywidualnego; gry i zabawy; uświadamianie dziecku wady, jej skutków i konsekwencji.
2. Ćwiczenia ogólnorozwojowe- zwiększanie wydolności organizmu poprawa ogólnej sprawności (gry i zabawy, ćwiczenia gimnastyczne uruchamiające duże partie mięśniowe, tory przeszkód; ćwiczenia w różnych płaszczyznach).
3. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stóp, stopniowe przechodzenie od ćwiczeń
bez oporu do ćwiczeń z oporem, chód na palcach z podkurczonymi palcami, gąsienica, chwytanie palcami stóp różnych drobnych przedmiotów, toczenie piłki, laski oraz ćwiczenia z gazetą (lub innymi przyborami nietypowymi).

Ćwiczenia rozmachowe – rozluźniają napięcie mięśni ramienia i przedramienia.
Listopad - Grudzień
1. Ćwiczenia ogólnorozwojowe wzmacniające gorset mięśniowy:
 tory przeszkód, metoda stacyjna, gry i zabawy dostosowane odpowiednio do wieku dzieci.
2. Kształtowanie nawyku prawidłowej postawy:
 ćwiczenia reedukacji posturalnej (gry i zabawy z przyjmowaniem prawidłowej postawy w różnych sytuacjach- test przy ścianie, nauka korygowania wady i utrzymywania pozycji skorygowanej).
3. Ćwiczenia specjalne prowadzone w formie naśladowczej, zadaniowej i ścisłej:
 ćwiczenia szyi i głowy (skłony, skręty, krążenia);
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i obręczy barkowej (różne formy czworakowania, pozycja Klappa, ćwiczenia ramion z przyborem lub bez przyboru, skurcze, wznosy, krążenia;
 pełzanie, poślizgi na ławce przodem lub tyłem, na podłodze półzwisy, krótkie zwisy, ćwiczenia ze współćwiczącym);
 ćwiczenia rozciągające mięśnie klatki piersiowej (skłony, opady tułowia w siadzie lub leżeniu z użyciem różnych przyborów);
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie oddechowe- nauka prawidłowego oddychania, wzmacnianie mięśni klatki piersiowej i przepony (ćwiczenia ogólne i specjalne- gry
i zabawy ze śpiewem, ćwiczenia w formie zadaniowej i opowieści ruchowej).
4. Ćwiczenia relaksacyjne- rozluźniające, zmniejszające napięcie

Ćwiczenia manualne (usprawniające małe ruchy ręki: dłoni, nadgarstka i palców).

Styczeń - Luty
1. Utrwalanie nawyku prawidłowej postawy, przyjmowanie prawidłowej postawy
w różnych sytuacjach, współzawodnictwo indywidualne, gry i zabawy.
2. Ćwiczenia wyprostne kręgosłupa (ćwiczenia elongacyjne):
 wzmacnianie mięśni posturalnych (ćwiczenia wyprostne tułowia we wszystkich pozycjach, w siadach, w leżeniu przodem, tyłem, z dodatkowymi ruchami rąk, ćwiczenia z przyborami ze współćwiczącym, w opadach tułowia, w pozycji Klappa,
na przyrządach, półzwisy, zwisy).
3. Ćwiczenia specjalne:
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha (różne formy czworakowania, ruchy nóg
w leżeniu tyłem, podnoszenie stopami przyborów);
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie pośladkowe (w leżeniu przodem napinanie
i rozluźnianie mięśni pośladkowych, unoszenie nóg prostych tuż nad podłożem, ćwiczenia na ławeczkach, nożyce).

Ćwiczenia manualne (usprawniające małe ruchy ręki: dłoni, nadgarstka
i palców).
Marzec - Kwiecień
1. Ćwiczenia ogólnorozwojowe i utrwalające nawyk prawidłowej postawy (odcinkowe egzekwowanie poprawności postawy w siadach, staniu, chodzie, przy pomocy testu ściennego) utrzymywanie prawidłowej postawy w warunkach życia codziennego bez udziału świadomości.
2. Ćwiczenia specjalne:
 ćwiczenia usuwające przykurcze mięśni i zwiększające ruchomości w stawach;
 ćwiczenia oddechowe (zwiększające ruchomość odcinka piersiowego, wzmacniające mięśnie grzbietu, ćwiczenia rozciągające skrócone mięśnie klatki piersiowej, wzmacniające mięśnie oddechowe, zwiększenie wentylacji płuc).
3. Ćwiczenia stóp i kończyn dolnych.

Ćwiczenia graficzne.
Maj - Czerwiec
1. Ćwiczenia ogólnorozwojowe- wzmacniające gorset mięśniowy i zwiększające ogólną sprawność (gry i zabawy, tory przeszkód na powietrzu).
2. Ćwiczenia specjalne:
 ćwiczenia antygrawitacyjne (ćwiczenia z obciążeniem na głowie np. woreczek, gazeta);
 ćwiczenia oddechowe znoszące przykurcze mięśni oddechowych, nauka prawidłowego oddychania (elementy tych ćwiczeń są stosowane w trakcie różnego rodzaju gier i zabaw oraz w formie ćwiczeń gimnastycznych);
 ćwiczenia stóp bez obciążenia i z obciążeniem, z przyborami, z wykorzystaniem warunków naturalnych na świeżym powietrzu.
3. Utrwalanie nawyku prawidłowej postawy i utrzymywanie prawidłowej postawy
w warunkach życia codziennego bez udziału świadomości, w różnych sytuacjach.

Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej.

ZAŁĄCZNIKI:

1. Przykłady zabaw i ćwiczeń gimnastycznych
2. Przykładowe ćwiczenia doskonalące motorykę małą dla dzieci

BIBLIOGRAFIA:
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportuz dnia 9 kwietnia 2002 r.w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki.
2. Owczarek S., Bondarowicz M.; „Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej”; Warszawa 1997;
3. Owczarek S.; „Atlas ćwiczeń korekcyjnych”; Warszawa 1998;
4. Bondarowicz M. „Zabawy i gry ruchowe”; Warszawa 1993
5. Zielińska E. O zgubnych skutkach niezaspokojenia potrzeby ruchu u dzieci
6. Bondarowicz M. „Zabawy i gry ruchowe w zajęciach sportowych” Warszawa1994
7. Kutzner – Kozińska M., Wlaźnik K.; „Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10 letnich”; Warszawa 1995;
8. Trześniowski R.; „Zabawy i gry ruchowe”; 1995;

Załącznik nr 1
Przykłady zabaw i ćwiczeń gimnastycznych

PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA KOREKCYJNE DLA PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU STÓP:

Pomoce: klocki, pojemniki, kapsle, kasztany, korale, woreczki, maskotki, płyta CD, gazety, szarfy, ławeczka.
• „Żuraw” - Dzieci chodzą po sali z wysoko unoszonymi kolanami i maksymalnie zgiętymi stopami (obciągniętymi stopami), naśladują polujące żurawie.

• „Granie na bębenku”- Dzieci siedzą w siadzie ugiętym ze stopami opartymi o podłogę. Na hasło „gramy” podnoszą pięty do góry (zginają podeszwowo stopy) i uderzając lekko palcami, naśladują granie na bębenku.

• „Zbuduj zamek z klocków” -Dzieci siedzą w siadzie ugiętym, zadaniem dziecka jest zbudowanie za pomocą stóp dowolnego zamku z leżących obok rozrzuconych klocków. Można określić czas trwania -podczas trwania piosenki, której akurat się uczymy.

• „Bicie brawa stopami”-Leżenie na plecach, ręce odsunięte w bok, dzieci unoszą ugięte nogi i rozchylają na boki kolana, stopy zwracają podeszwami do siebie i „biją brawa”.

• „Odkurzacze”-Dzieci naśladują robienie porządków. Odkurzaczem, czyli palcami stóp zbierają rzeczy leżące obok nich (mogą to być kapsle, kasztany, korale, woreczki, klocki, maskotki) każde do innego pojemnika.

• „Mycie się” -Uczestnicy zabawy „po ciężkiej pracy” – dbając o higienę, przystępują do mycia całego ciała za pomocą stóp (stopy to mydło).

• „Wycieranie się po myciu” -Dzieci po dokładnym umyciu się, przystępują do wycierania, używając stóp jako ręcznika. Następnie zmiana nóg.

• „Chód baletnicy” -Dzieci maszerują po sali z maksymalnie zgiętymi podeszwowo stopami. Palce jako pierwsze dotykają podłogi.

• „Czytanie gazety” -Dzieci siedzą na ławeczce, przed nimi leży rozłożona gazeta. Na znak prowadzącego starają się rozłożyć, a następnie złożyć gazetę palcami stóp.

• „Rozrywanie gazety” -Dzieci siedzą na ławeczce, przed nimi leży gazeta, zadaniem dzieci jest porozrywać gazetę na kawałki palcami stóp.

• „Zbieranie śmieci” -Dzieci chodzą po sali i zbierają palcami stóp wszystkie leżące kawałki gazety i wrzucają je do wcześniej przygotowanego pudełka.

• „Chorągiewki”- Dzieci siedzą w siadzie podpartym, palcami stopy chwytają szarfę i kładą się na plecach. Nie poruszając szarfy unoszą wysoko nogę i machają nią jak chorągiewką. Można robić zmiany: prawa, lewa noga. Można ćwiczyć równocześnie obie nogi.
• „Schowaj szarfę”- Dzieci siedzą w siadzie podpartym, przed nimi leży szarfa, palcami stóp chwytają szarfę i podciągają kawałek pod podeszwę, następnie chwytają kolejny kawałek i robią to tak długo, aż zostanie „połknięta”. Pięt nie wolno w tym czasie odrywać od podłogi, ani też ich przesuwać!.

• „Pożegnanie części ciała” -Dziecko siedzi prosto (najlepiej przy ścianie). Dziecko obejmuje stopę rękoma tak, aby podeszwa była zwrócona do środka i aby można się było w niej „przeglądać” (kostka wewnętrzna ma być „schowana”). Powoli, nie szarpiąc nogi, dzieci dotykają palcami stopy kolejno brody, nosa, czoła, uszu i barków. Ćwiczymy na przemian, raz jedna nogą, potem drugą.

UWAGA!!: tym ćwiczeniem nie wolno rozpoczynać gimnastyki stóp.
• „Pożegnanie”- Dzieci siedzą na podłodze, przechylone nieco do tyłu, ręce oparte szeroko za plecami, nogi wyciągnięte do przodu i złączone. Dzieci na sygnał „pa, pa” wykonują stopami powoli ruchy w kierunku podłogi i do siebie (w dół i w górę).
ZABAWY OGÓLNOROZWOJOWE:

• 1. „Pływanie żabką”- leżenie przodem, nogi wyprostowane i złączone. Na sygnał dzieci unoszą ręce i głowę nad podłogę, wykonują rękoma ruchy jak przy pływaniu żabką: energicznie wyciągają ręce jak najdalej w przód, następnie przenoszą w bok i uginając ręce ściągają je w „skrzydełka”.
• 2. „Popatrz przez obręcz” – leżenie przodem nogami wyprostowanymi i złączonymi, w dłoniach obręcze (kółka). na hasło dzieci unoszą ręce z obręczą nad podłogę i patrzą przez nie na prowadzącego. Na hasło „odpocznij” dzieci kładą obręcze na podłodze.
• 3. „Rybki w stawie” – leżenie przodem na kocykach z nogami wyprostowanymi i złączonymi, ręce ugięte w łokciach i oparte o podłogę, palce rąk skierowane do środka. Na hasło dzieci odpychają się dłońmi od podłogi i ślizgają się po podłodze.
• 4. „Kwiatek rośnie” – siad skrzyżny, tułów pochylony do przodu, dłonie na podłodze. Na hasło „kwiatek rośnie” dzieci powoli prostują tułów i wyciągają ręce w górę jak najwyżej. Na hasło „kwiatek więdnie” dzieci powoli wracają do pozycji wyjściowej.
• 5. „Zdmuchnij świeczkę” – siad skrzyżny z rękami ułożonymi w „skrzydełka”, dłonie zaciśnięte w pięści a jeden palec wyprostowany i skierowany do góry jest „zapaloną świeczką”. Na sygnał dzieci obracają głowę w lewo i „zdmuchują” lewą „świeczkę”. następnie skręcają głowę w prawo i zdmuchują prawą „świeczkę”. Na hasło „zapal świeczkę” dzieci prostują po jednym palcu każdej dłoni.
• 6. „Budowanie domu” – siad skrzyżny z dłońmi na kolanach, plecy wyprostowane, głowa wyciągnięta w górę. na hasło „budujemy dom” dzieci przenoszą ręce w skrzydełka, następnie przenoszą prawą ręką w górę i ustawiają dłoń równolegle do podłogi. Tak samo ustawiają lewą rękę ale z dłonią nad dłonią prawą, przenoszą prawą dłoń nad lewą itd. Budujemy tyle pięter aż dzieci maksymalnie wyciągną ręce w górę. Wówczas prowadzący podaje hasło „budujmy dach” – dzieci wyciągają dłonie w górę i łączą palce prawej i lewej dłoni tworząc „dach” nad zbudowanym domem.
• 7. „Koziołek bodzie” – klęk podparty. na sygnał „Koziołek bodzie” dzieci opuszczają nisko głowę, a następnie odrzucają ją w górę wyciągając jednocześnie w przód – naśladują bodącego koziołka. na hasło „koziołek odpoczywa” dzieci wracają do pozycji wyjściowej.
• 8. „Bicie brawa stopami” – siad na podłodze, kolana skręcone na zewnątrz, podeszwy stóp skierowane jedna do drugiej. Na hasło dzieci unoszą stopy nad podłogę uderzają jedna o drugą. Na hasło „stopy odpoczywają” – dzieci wracają do pozycji wyjściowej.
• 9. „Baletnica” – dzieci siedzą na krzesełkach, czubki palców dotykają podłogi, pięty uniesione. Na sygnał dzieci przestawiają kolejno stopy do przodu, do tyłu i w bok – imitują kroki baletnicy chodzącej na palcach.
• 10. „Skarpetka” – dzieci na krzesełkach. Na sygnał każde dziecko za pomocą palców stopy przeciwnej stara się zdjąć skarpetkę z jednej nogi, a następnie z drugiej nogi.
ZESTAW ĆWICZEŃ WZMACNIAJĄCYCH MIĘŚNIE GRZBIETU
Skróty: pw – pozycja wyjściowa
I. Ćwiczenia elongacyjne czynne.
1. „Kwiatek rośnie”
pw – siad skrzyżny, tułów pochylony do przodu, dłonie na podłodze.
Na hasło „kwiatek rośnie” dzieci powoli prostują tułów, na hasło „kwiatek wyciąga się do słońca” wyciągają ręce jak najwyżej, na hasło „kwiatek więdnie” dzieci powoli wracają do pw.
Należy zwrócić uwagę, aby dziecko nie pochylało tułowia w bok. Stopniowo wydłużać fazę wyciągania się dziecka.
Czas – ok. 2 min.
2. „Budowanie domu”
pw – siad skrzyżny, dłonie na kolanach, plecy wyprostowane, głowa wyciągnięta w górę.
Na hasło „budujemy dom” dzieci przenoszą ręce w „skrzydełka”, na hasło „budujemy parter” dzieci przenoszą prawą rękę w górę i ustawiają dłoń równolegle do podłogi nad głową,
na hasło „budujemy pierwsze piętro” dzieci ustawiają tak samo lewą rękę,
budujemy tyle pięter, aż dzieci maksymalnie wyciągną ręce w górę. Wówczas budujemy dach – dzieci łączą palce prawej i lewej dłoni tworząc dach. Zabawę powtarzamy 3-5 razy.
3. „Start rakiety”
pw – siad skrzyżny , ręce ułożone w skrzydełka.
Dzieci głośno odliczają „3, 2, 1, 0” , przy słowie „zero” rakieta startuje – dzieci energicznie, szybkim ruchem prostują ręce i wyciągają je w górę. W tej pozycji wytrzymują 2-3 sekundy, po czym układają ręce „w skrzydełka” przygotowują do startu kolejną rakietę.
Czas – ok. 2 min.
Możliwe błędy: brak korekcji postawy w siadzie, pochylenie tułowia w bok, wyciągnięcie rąk w górę w skos, a nie w pion.
4. „Przesuń piłkę jak najdalej”
pw – pozycja niska Klappa
Ruch: maksymalne przesuwanie piłki palcami rąk do przodu po podłodze w przód.
5. „Dotknij piłki leżąc”
p – leżenie przodem (na brzuchu), ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód, pod brzuchem w okolicy pępka zrolowany kocyk, w odległości 5-10 cm od rąk leży piłka.
Ruch: wysuwanie palców rąk po podłodze jak najbardziej do przodu próbując dotknąć piłki.
6. „Zrywanie jabłek”
pw – stanie
Na hasło „nazrywaj jabłek” dzieci stają na palcach wyciągając na zmianę prawą i lewą rękę
jak najwyżej starając się „zerwać” wysoko wiszące jabłko.
7. „Przeciąganie się gąsienicy”
pw – klęk podparty
Ruch: uniesienie prawej ręki w przód i lewej nogi w tył (do poziomu) i wytrzymanie przez chwilę „wydłużając się”. Powrót do pw. Powtórzyć ćwiczenie ze zmianą ręki i nogi.
Całość powtórzyć 6-8 razy.
II. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie prostownika grzbietu.
1. „Ślimak”
pw – leżenie przodem (na brzuchu) z nogami wyprostowanymi i złączonymi.
Na hasło „ślimak, pokaż rogi” dzieci podnoszą głowę i ręce nad podłogę przykładają do skroni zwinięte w pięść dłonie i prostując wskazujące palce „pokazują rogi” jak ślimaki. Łokcie powinny być uniesione nad podłogą. Na hasło „schowaj rogi” dzieci zginają wskazujące palce, na hasło „ślimak odpoczywa” dzieci kładą dłonie na podłodze pod brodą.
Powtórzyć 5 – 6 razy.
Możliwe błędy: oderwanie klatki piersiowej od podłogi, niskie uniesienie łokci.
2. „Czatujący Indianin”
pw – leżenie przodem(na brzuchu), ręce wzdłuż tułowia.
Na hasło „Indianin patrzy” dzieci podnoszą jedna rękę do głowy, trzymając dłoń nad oczami jako osłonę, jednocześnie unoszą nad podłogę głowę i podobnie jak czatujący za krzakiem Indianin obserwują przed sobą teren.
Na hasło „Indianin odpoczywa” następuje powrót do leżenia na brzuchu, na ponowne hasło „Indianin patrzy” następuje zmiana rąk.
Czas – ok. 2 min.
Możliwe błędy: oderwanie klatki piersiowej od podłogi, boczne skręty tułowia, oparcie głowy i tułowia o podłogę.
3. „Pływanie strzałką”
pw – leżenie przodem (na brzuchu), nogi wyprostowane i złączone, ręce wyprostowane, wy-ciągnięte jak najdalej przed siebie. Głowa uniesiona, nad brzuchem w okolicy pępka zrolowa-ny kocyk.
Ruch: uniesienie złączonych i wyprostowanych rąk i nóg nad podłogą, wykonywanie nogami ruchów nożycowych (pływanie strzałką).
4. „Lornetka”
pw – leżenie przodem z dłońmi pod brodą.
Na hasło „popatrz przez lornetkę” dzieci odrywają ręce od podłogi, przenoszą dłonie do oczu, naśladując nimi lornetkę.
Możliwe błędy: oderwanie klatki piersiowej od podłogi, boczne skręty tułowia, oparcie łokci i głowy o podłogę.
5. „Samolot – rakieta – odrzutowiec”
pw – leżenie przodem ( na brzuchu) z nogami wyprostowanymi i złączonymi.
Na hasło „samolot” dzieci przenoszą wyprostowane ręce w bok, na hasło „rakieta” przenoszą ręce w przód, na hasło „odrzutowiec” przenoszą ręce skośnie w tył.
Zmieniać hasło 10-15 razy co 2-3 s.
6. „Pracowite raki”
pw – podpór tyłem o nogach ugiętych.
Na hasło „raki pracują” dzieci przenoszą na brzuchu drobne przedmioty (np. woreczki, zeszyty, zabawki) z miejsca na miejsce (np. z jednego pokoju do drugiego).
Powtórzyć kilka razy.
Możliwe błędy: niskie trzymanie bioder (poniżej linii barki – kolana).
7. „Zrywanie kwiatów”
pw – leżenie przodem z dłońmi pod brodą
Na hasło „zerwij bukiet kwiatów” dzieci unoszą ręce i głowę nad podłogę naśladując zrywanie kwiatów i układanie ich w bukiet.
8. „Kurki dziobią ziarenka”
pw – klęk podparty z dłońmi skierowanymi palcami do środka
Na hasło „kurki dziobią ziarenka” dzieci uginając ręce w łokciach dotykają lekko brodą do podłogi. Po każdym „dziobnięciu” następuje wyprost rąk i ponowne ich ugięcie.
9. „Kurki trzepoczą skrzydełkami”
pw – jak w ćw. nr 8
Na hasło „kurki trzepoczą skrzydełkami” dzieci odrywają ręce od podłogi, siadają na piętach w siadzie klęcznym, układają ręce „w skrzydełka” i wykonują nimi rytmiczne odrzuty w tył naśladując trzepoczące skrzydłami kury.
Na hasło ”kurki odpoczywają” dzieci wracają do pozycji wyjściowej.
Ćwiczenia w parach
10 „Toczenie piłki”
pw – leżenie przodem
R: toczenie piłki w parach; ramiona i głowa uniesione nad podłogą.
11. „Strzał do bramki”
pw – jedno dziecko w podporze tyłem o nogach ugiętych (udaje bramkę), drugie w pozycji średniej Klappa (klęk podparty o ramionach ugiętych); przed drugim dzieckiem leży piłka.
R: nie odrywając dłoni ani kolan od podłoża zawodnik uderza piłkę czołem starając się trafić „do bramki”.
12. „Przejdź przez tunel”
pw – jedno dziecko w leżeniu przodem, drugie w podporze tyłem o nogach ugiętych.
R: leżące dziecko przeczołguje się w tunelu utworzonym przez drugie dziecko.
13. „Parzy łapki”
pw – leżenie przodem twarzą do siebie, dłonie wyciągnięte przed siebie; jedno dziecko trzyma dłonie stroną grzbietową zwrócone do podłogi, a drugi ma dłonie nad dłońmi kolegi stroną grzbietową ku górze. Trzymający dłonie na dole stara się szybkim ruchem przenieść swoje dłonie nad dłonie partnera i uderzyć je z góry. Trzymający dłonie na górze stara się cofnąć rę-ce uniemożliwiając przeciwnikowi trafienie. Po trafieniu następuje zmiana ról.
14. „Klaśnij w dłonie”
pw – jw.
R: dzieci klaszczą w dłonie wg nast. schematu:
• w swoje dłonie
• w dłonie kolegi
• w swoje dłonie
• swoją prawa dłonią w prawą dłoń kolegi
• w swoje dłonie
• swoją lewą dłonią w lewą dłoń kolegi.
III. Ćwiczenia oddechowe do stosowania pomiędzy ćwiczeniami z części I i II.
1. „Literki”
pw – siad skrzyżny ze „skrzydełkami”
Wdech nosem, w czasie wydechu dzieci głośno mówią literkę A (B, C, ...) tak długo, jak długo wystarczy im powietrza.
2. „Dmuchanie piłeczki”
pw – klęk podparty, ramiona ugięte.
Przedmuchiwanie piłeczki na określonym odcinku „kto szybciej” lub na czas.
3. „Traf do bramki”
pw – jak wyżej
Dmuchając na piłeczkę dzieci starają się trafić nią w określony cel, np. w bramkę zrobioną z dwóch woreczków lub książek.
4. Kura znosi jajka.
pw – siad skrzyżny, ręce „w skrzydełka”
Wdech nosem, wydech ustami. W czasie wydechu dzieci mówią „pierwsze jajo, drugie jajo, trzecie jajo, itd.”, aż zabraknie im tchu.
IV. Ćwiczenia przyjmowania postawy skorygowanej i kształtujące nawyk postawy skorygowanej.
1. pw – leżenie tyłem (na plecach), nogi wyprostowane i złączone, ręce wzdłuż tułowia leżą na podłodze.
Ruch: przyjęcie postawy skorygowanej ze szczególnym uwzględnieniem elongacji kręgosłupa i równego ustawienia barków.
2. pw – stanie tyłem do ściany
Ruch: przyjęcie postawy skorygowanej:
• pięty przy ścianie
• nogi wyprostowane
• brzuch wciągnięty
• całe plecy przylegają do ściany
• elongacja kręgosłupa
• łopatki ściągnięte
• barki cofnięte i opuszczone, ustawione na tej samej wysokości
• klatka piersiowa uwypuklona
• głowa wyciągnięta w górę, wzrok kierowany przed siebie
• ręce wzdłuż tułowia.
Wytrzymać.
3. pw – stanie tyłem do ściany w postawie skorygowanej.
Ruch: krok w przód z zachowaniem postawy skorygowanej (patrz wyżej).

Załącznik nr 2
Przykładowe ćwiczenia doskonalące motorykę małą dla dzieci

• różne rodzaje zabaw rzutnych (piłka, ping- pong, badmington), - różne rodzaje zabaw skocznych, pajacyki,
• zabawy rytmiczne polegające na wyrażaniu ruchem muzyki, zachęcanie do swobodnej ekspresji ruchowej,
• zagadki ruchowe np. naśladowanie ptaków, samolotów, czynności i ich odgadywanie.
• zabawy naśladujące,
• krążenie ramionami (do przodu i do tyłu). Ręce wyciągnięte w bok – na wysokości ramion, wyprostowane w nadgarstkach i łokciach, wykonują kółka małe, następnie średnie i duże (kółka powinny być wykonywane powoli i płynnie,
• rysowanie oburącz w powietrzu dużych wzorów,
• swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami,
• nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, tasiemek, sznurowadeł przez różne rzeczy i otwory,
• wieszanie ubranek dla lalek na sznurku i przyczepianie ich klamerkami do bielizny,
• zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem dziecko stoi (nie siedzi) przy stoliku odpowiedniej do jego wzrostu wysokości, zamalowywanie obrazków w książeczkach do malowania,
• kalkowanie obrazków, obrysowywanie szablonów,
• wykonywanie drobnych ruchów palcami: spacerowanie palcami po stole, zabawa, idzie kominiarz po drabinie, naśladowanie gry na pianinie, odtwarzanie rytmu padającego deszczu, zabawy paluszkowe
• modelowanie z plasteliny, modeliny, masy papierowej najpierw kuleczek, wałeczków; później form bardziej złożonych,
• stemplowanie i kolorowanie,
• wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier
• zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę,
• krążenia palcami, np. jednego palca wokół drugiego nieruchomego, wokół siebie obu palców,
• ćwiczenia dłoni- wymachy, krążenia, uderzenia, pocierania, otwierania, zamykania, ściskanie piłeczek, zwijanie palcami chusteczek, apaszek,
• rysowanie patykiem po ziemi,
• faliste ruchy ramion - zabawa w przylot i odlot bocianów.
• układanie szeregu z klocków, budowanie murów, piętrzenie w postaci wieży klockami sześciokątnymi, walcami, prostopadłościanami. Zabawy typu - dokładanie elementów.
• zabawy konstrukcyjne manipulowanie przedmiotami przy udziale wzroku.
• rozpoznawanie dotykiem podstawowych przedmiotów - zabawa „Zaczarowany worek”
• malowanie i rysowanie - domalowywanie brakujących elementów
• ćwiczenie pamięci ruchu z wykorzystaniem elementów terapii bilateralnej:
 naśladownictwo prostych ruchów np.: dłoni. Zabawa typu: „Zrób tak jak ja”,
 naśladowanie sekwencji ruchów, np.: Ty stuknij, ja klasnę w dłonie.
 naprzemienne rysowanie prostych znaków graficznych np.: Ja kreskę - ty kółko
 rysowanie według instrukcji np. rysowane wierszyki
• chwytanie oburącz
• chwytanie przedmiotów całą dłonią
• odkręcanie i zakręcanie słoików
• chwytanie i manipulowanie kolorowymi chustkami i szarfami
• różnicowanie konsystencji - możemy wykorzystać przy tym zadaniu udział dzieci podczas przygotowywania masy solnej.
• tworzenie „obrazów” z wykorzystaniem metody malowania palcami po dużych płaszczyznach.
• ćwiczenie precyzji ruchów, przy udziale wzroku - bardzo prostym ćwiczeniem jest rozciąganie plasteliny na kartce