Koncentracja uwagi u dziecka

REFERAT

KONCENTRACJA UWAGI U DZIECKA

Umiejętność koncentracji jest niezwykle istotna w świecie, w którym człowiek narażony jest na stały dopływ bodźców. Nasz umysł, aby zachować równowagę, dokonuje wciąż wyboru pomiędzy tym co jest ważne, a co w tej chwili niepotrzebne. Osoba dorosła z racji doświadczenia, lepiej lub gorzej potrafi sprostać temu zadaniu. Lecz jak ma poradzić sobie z nim młody człowiek, który odbiera bodźce wzrokowe i dźwiękowe tak samo jak dorośli lub jeszcze intensywniej, a dodatkowo wszystko go ciekawi, wszystko chce wiedzieć od razu, a jego umiejętność radzenia sobie z emocjami jest wciąż w fazie intensywnego treningu?

Koncentracja to zdolność skupienia/ natężenia uwagi. Jest ona potrzebna przy wszystkich świadomych działaniach, np. przy prowadzeniu samochodu przez dorosłego czy słuchaniu bajki czytanej przez mamę na dobranoc, ubieraniu się i jedzeniu. Umiejętność ta rozwija się stopniowo w toku życia człowieka. U małych dzieci mamy do czynienia z uwagą mimowolną, czyli przyciąganą bez ich woli poprzez np. głośny dźwięk, kolorowy obrazek lub poruszający się przedmiot. Uwaga dowolna natomiast rozwija się z czasem, od ok. 3 roku życia przez wiek przedszkolny i młodszy szkolny. Dzięki niej jesteśmy w stanie kierować naszą uwagą, dostrzegać i robić to co istotne w danym momencie, a więc np. wysłuchać polecenia i wykonać zadanie.
Trudnościom w koncentracji często towarzyszy brak wytrwałości. Dla wielu dzieci problemem jest również spełnianie wymagań otoczenia – nie są gotowe do podjęcia wyzwań, zwłaszcza tych, przy których istnieje prawdopodobieństwo porażki.

Objawy niskiej koncentracji u dziecka:
• Poświęca małą ilości czasu zadaniu,
• Powierzchowne wykonuje zadań tzw. ”niechlujna” praca,
• Często przerywa zabawę,
• Frustruje się przy trudniejszych zadaniach,

• Wykonuje kilka rzeczy jednocześnie, nie doprowadza do końca
• rozpoczętych czynności,
• Szybko się męczy, narzeka na złe samopoczucie, bóle głowy, brak siły,
• Potrzebuje dużej ilości czasu, żeby zacząć daną czynność,
• Jest mało dynamiczne, wręcz powolne,
• Nie kojarzy, zapomina usłyszanego przed chwilą polecenia, ma trudności w odnalezieniu się w sytuacji zadaniowej,
• Sprawia wrażenia mało spostrzegawczego,
• Szybko zniechęca się i nudzi.

Co możemy zrobić dla poprawy poziomu koncentracji dziecka?
• Przyjrzyj się otoczeniu dziecka i maksymalnie je uporządkuj.
• Słuchaj uważnie - ucz wzajemnej komunikacji. Nawiązuj z dzieckiem jak najczęściej kontakt werbalny: pytaj, jak minął dzień, jak się czuje, co dobrego i złego się wydarzyło.
• Zaobserwuj własne emocje i emocje panujące w domu - zapanuj nad nimi.
• Przyjrzyj się diecie swojego dziecka - nadmierna ilość słodyczy, a także sztuczne barwniki i konserwanty są jego wrogiem.
• Zwróć uwagę, czy Twoja pociecha śpi wystarczająco długo.
• Ruch to zdrowie! Aktywność ruchowa działa zbawiennie na mózg.
• Ogranicz bodźce - za dużo w życiu dzieci jest dziś bodźców płynących ze wszystkich stron (telewizor, komputer).
• Ćwicz wspólne pisanie liter, to poprawia poczucie własnej wartości, ale wymaga cierpliwości i dobrego nastawienia z twojej strony (dzieci, które mają problemy ze skupieniem się, piszą nieuważnie, brzydko, pośpiesznie).
• Unikaj strofowania - wzmacniaj dziecko pochwałami. Nie wytykaj błędów, nie pouczaj, nie narzekaj. Krytykując dziecko, wytwarzasz w nim postawę bierno - agresywną. Najlepszym sposobem na zmianę zachowania dziecka jest dostrzeganie właściwych jego form i natychmiastowe (od razy po wystąpieniu zachowania) chwalenie.
• Gry i zabawy rodzinne - większość gier kształtuje nawyki pożyteczne dla koncentracji uwagi – umiejętność czekania na swoją kolej, planowania i przewidywania, wytrwania do końca gry, stosowania się do umów i obowiązujących reguł.
• Porozmawiaj ze specjalistami.
• Warto też zbadać słuch i wzrok dziecka - nierzadko słaba koncentracja jest wynikiem wady słuchu lub ukrytej wady wzroku.
Przykładowe ćwiczenia wspomagające koncentrację uwagi:
• Lampa, nos, podłoga – mówimy podane słowa i pokazujemy je ręką (prosimy aby dziecko pokazywało z nami), potem prowadzący zabawę co innego mówi, co innego pokazuje (prosimy dziecko aby pokazywało tylko to co mówimy);
• Czytanie opowiadania – dorosły czyta opowiadanie lub bajkę, a dziecko ma za zadanie reagować na sygnały (np. umówione słowo „księżniczka”) klaśnięciem;
• Wystukiwanie rytmu – dziecko ma za zadanie wysłuchać rytmu zademonstrowanego przez osobę dorosłą (np. za pomocą cymbałków, bębenka lub klaśnięciami), a następnie wystukać go samodzielnie;
• Drukarka – rysujemy na plecach dziecka figury geometryczne, proste obrazki, dziecko ma za zadanie odgadnąć rysunek lub narysować odpowiedź na kartce;
• Szczegóły – wyszukiwanie szczegółów na rysunkach lub różnic między ilustracjami;
• Labirynty; plan wydarzeń – słuchanie tekstu czytanego głośno przez osobę dorosłą, po czym - opowiadanie treści lub układanie planu wydarzeń;
• Głuchy telefon;
• Gry planszowe i układanki – np. puzzle, bierki, mozaika, Memo, itp.

PAMIĘTAJMY !

Koncentracja uwagi dowolnej jest stanem, który należy wspierać i ćwiczyć, ale zawsze z rozsądkiem, w dostosowanych do wieku ćwiczeniach i tylko metodami przyjaznymi dziecku.

Napisała : Iwona Jaczewska – nauczyciel ZS -P w Krypach
Literatura:

1. Skiba D., ,,Koncentracja uwagi’’, PWN, Warszawa 2017 r.
2. Janiszewska B., „Uwaga. Wspomaganie koncentracji i nie tylko. Ćwiczenia i zabawy dla dzieci od 4 do 9 lat”, Seventh Sea, Warszawa 2007 r.
3. Weyhreter H., „Trudności z koncentracją uwagi”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004 r.