Rozwój dziecka w okresie przedszkolnym

ROZWÓJ DZIECKA W OKRESIE PRZEDSZKOLNYM

Dziecko w okresie przedszkolnym rozwija się niezwykle szybko. Za czas ten uznaje się wiek od 4 do 6 roku życia. Wtedy też następuje największy rozwój społeczny i emocjonalny. W tym czasie dziecko uczy się poprzez zabawę.
Zmiany w rozwoju dziecka przedszkolnego można ująć w trzech płaszczyznach:
1. Kształtowanie się coraz bardziej złożonych i wyżej zorganizowanych form działalności.
2. Rozwój czynności przedmiotowych, który doprowadza do wyodrębnienia się czynności życia codziennego i różnego typu zabaw.
3. Opanowania mowy, która oddziałuje na doskonalenie się działań dziecka. Umożliwia bowiem nie tylko odtwarzanie własnych czynności dokonanych uprzednio, przede wszystkim umożliwia przewidywanie - antycypowanie tego, co i jak dziecko będzie wykonywało.
W wieku przedszkolnym bardzo powiększa się słownik dziecka. Istotna w tym wieku jest nauka poprzez zabawę. "Aktywność dziecka znajduje najbardziej swobodne, naturalne ujście
w zabawie, gdyż ze względu na swoją strukturę, treść i wykonanie, zabawa jest najbardziej zgodna z całą strukturą psychofizyczną i treścią, która wypełnia życie dziecka w wieku przedszkolnym"
(Arkin 1948).
Co ciekawe, małe dziecko często naśladuje dorosłych. Dziewczynki bawią się w matki, nauczycielki, pracownice sklepu, gospodynie domowe, z kolei chłopcy naśladują strażaków, policjantów lub rajdowców. Dzięki takim zabawom, dziecko poznaje dorosłe role zawodowe oraz rodzinne.
Wyróżniamy kilka rodzajów zabaw. Mogą być to zabawy ruchowe, tematyczne czy też konstrukcyjne. Najważniejsze w okresie przedszkolnym są zabawy tematyczne. Dzięki nim, dziecko obserwuje otaczający go świat i bawiąc się, próbuje go naśladować. Z kolei, dzięki zabawom ruchowym, dziecko podnosi swoją sprawność motoryczną oraz koordynację ruchową.
Między czwartym a piątym rokiem życia, dziecko zadaje bardzo dużo pytań. Pytań tych nie należy bagatelizować, gdyż w ten sposób następuje rozwój dziecka oraz poszerzenie jego wiedzy na temat otaczającego go świata.
Koniec szóstego roku życia, jest dla dziecka momentem kluczowym. W tym czasie dziecko osiąga bowiem dojrzałość szkolną, zatem jest gotowe do nauki pisania i czytania. Sześciolatek wykazuje też duże zainteresowanie światem przyrody. Rozwija się także pamięć. Około szóstego roku życia dziecko "potrafi włączać część w całość, rozumieć, że część jest mniejsza od całości, zaczyna rozumieć zakres pojęcia podrzędnego i nadrzędnego." D. B. Elkonin uważa, że właśnie
w drugim etapie wieku przedszkolnego kształtuje się myślenie przyczynowo-skutkowe, które pomaga przejść w inną czynność poznawczą, do regularnego pogłębiania wiedzy w szkole.
Rozwój emocjonalny sześciolatka jest bardzo bogaty. W tym wieku dzieci zawierają szereg znajomości z rówieśnikami. Potrafią już bardziej kontrolować swoje emocje.
Istotnym elementem w tym okresie jest wychowanie poprzez sztukę. Dzięki sztuce dziecko rozwija swoją osobowość i stosunek do otaczającej rzeczywistości. Wzbogaca swoją wiedzę, rozwija uczucia intelektualne, uczy się współdziałania w grupie. Kontakt ze sztuką muzyką czy plastyką, uwrażliwia przedszkolaków na piękno.
W okresie przedszkolnym kształtuje się bogaty zestaw różnorodnych składników muzycznych, takich jak: czułość na różnice wysokości dźwięków, czy rozwój wyobrażeń słuchowych, kluczowy dla prawidłowego odtwarzania melodii głosem.
W rodzinach muzycznych rodzice zazwyczaj starają się o odpowiedni rozwój dziecka w tej dziedzinie. Robią to np. poprzez angażowanie dzieci we wspólne zabawy muzyczne, chodzenie na koncerty całą rodziną, kontakt z poszczególnymi instrumentami muzycznymi, uczenie dziecka piosenek i śpiewanie razem z nim.
Wiek przedszkolny jest najlepszym czasem na rozpoczęcie nauki gry na instrumencie, początkowo bardziej poprzez zabawę, stopniowo ucząc dziecko gry łatwych piosenek ze słuchu, następnie wprowadzając naukę pisma nutowego odnosząc się np. do postaci z bajek. Sama uczę dzieci nut odnosząc się do postaci z książki "Bajka o Piosence i o nutkach" Lidii Bajkowskiej. Dzięki skojarzeniom z poszczególnymi imionami dzieci-nutek, przedszkolaki szybko zapamiętują nazwy i wysokości poszczególnych dźwięków, nauka jest dla nich bardzo przyjemna i niezbyt obciążająca.
Podsumowując, okres przedszkolny jest bardzo ważnym czasem w rozwoju dziecka, które poznaje otaczający go świat głównie poprzez zabawę. Zadaniem rodziców i wychowawców
w przedszkolu jest odpowiedni dobór zabaw, tak, żeby dziecko zainteresować i jednocześnie rozwinąć u niego poszczególne umiejętności. Zachęcam również do pierwszych kontaktów
z instrumentem, również poprzez zabawę, tak żeby dziecka nie zniechęcić do grania ale ukazać piękno i kolorowe barwy, które można odnaleźć w muzyce.

Bibliografia:
1. M. Kielar-Turska "Psychologia rozwoju dziecka", red. B. Harwas Napierała i J. Tremapała, Warszawa 2000
2. G. Grabowska, G. Bigda "Poradnik metodyczny do pracy z dziećmi sześcioletnimi w zakresie przygotowania do nauki szkolnej" Słupsk 1988
3. M. Żebrowska "Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży" Warszawa 1966