Program kółka teatralnego

PROGRAM KÓŁKA TEATRALNEGO GIMNAZJUM W CHMIELNIKU

Anna Długosz

Chmielnik 2006

I. ZAŁOŻENIA OGÓLNE

Kółko Teatralne skupia chętnych gimnazjalistów ze wszystkich klas naszej szkoły. Stwarza młodzieży możliwość twórczego rozwijania zainteresowań recytatorskich, aktorskich, teatralnych, muzycznych, plastycznych i innych. Wpływa na sferę wolicjonalno-emocjonalną wyrabiając u uczniów postawę odpowiedzialności, rzetelności i sumienności oraz poszanowania pracy własnej i innych.
Podstawowym założeniem Kółka Teatralnego jest kształtowanie osobowości uczniów, przygotowanie do odbioru sztuki, aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym oraz funkcjonowania w różnych rolach w przyszłym życiu rodzinnym i społecznym.
Na początku członkowie kółka zdobywają wiedzę ogólną i poznają historię teatru (w tym: greckiego, elżbietańskiego, polskiego), wnikają w istotę pracy aktora, reżysera, scenografa itp.
Podstawą zajęć kreatywności teatralnej są zabawy integracyjne, różnego typu improwizacje i doskonalenie technik aktorskich. Programowi temu przyświeca zasada systematyczności i stopniowaniu trudności w rozwoju artystycznym młodzieży.
Nie ma podziału na sekcje, aczkolwiek zajęcia są tak pomyślane, aby wydobyć różne predyspozycje uczniów (do plastyki, muzyki, literatury, tańca, recytacji, aktorstwa)
i pokazać, że teatr jest syntezą wielu dziedzin sztuki.
Spektakle i widowiska, które przygotowuje zespół, są prezentowane nie tylko przed społecznością macierzystej szkoły, lecz także przed dziećmi i młodzieżą z innych szkół oraz przed dorosłymi mieszkańcami gminy Chmielnik.
Ponadto grupa sceniczna bierze udział w konkursach recytatorskich, przeglądach teatralnych i wyjazdach do Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie.

II. CELE KÓŁKA TEATRALNEGO

Nadrzędnym celem zajęć teatralnych jest wszechstronne kształtowanie osobowości uczniów poprzez ukazywanie tajników ludzkich zachowań, motywów i konsekwencji ich działań, wzbogacenie wiedzy ogólnej, udział w życiu społeczno-kulturalnym lokalnej społeczności i przygotowanie do wyboru własnej drogi życia.

CELE POZNAWCZE
Cele operacyjne: uczeń:

- Zapoznaje się z elementarnymi wiadomościami o dziejach teatru, sztuce interpretacji aktorskiej, współuczestnictwie widza w kreowaniu widowiska scenicznego.
- Poznaje specyfikę różnych zawodów: aktora, reżysera, choreografa, inspicjenta i innych.
- Poznaje i propaguje twórczość pisarzy oraz poetów polskich i europejskich.
- Rozwija zainteresowania teatralne.
- Poszerza wiedzę o człowieku (o złożoności jego psychiki, pragnieniach, emocjach, reakcjach) i o świecie – dawnym i współczesnym.

CELE KSZTAŁCĄCE
Cele operacyjne: uczeń:

- Trenuje umiejętności identyfikowania się z bohaterami granych sztuk (empatii) i „wychodzenia” z roli po spektaklu.
- Doskonali artykulację wyrazów, technikę głośnego czytania oraz recytacji z odpowiednim akcentem, tempem, rytmem i intonacją.
- Rozwija indywidualne zdolności i wszechstronne umiejętności: np. literackie, plastyczne, muzyczne, taneczne, reżyserskie, scenograficzne, itp.
- Rozwija umiejętność pracy w grupie, komunikowania się i współdziałania w zespole, skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach.

CELE WYCHOWAWCZE
Cele operacyjne: uczeń:

- Rozwija wrażliwość estetyczną, świadomość teatralną /artyzm, przeżycie artystyczne/ oraz aktywność twórczą i wyobraźnię.
- Kształtuje postawę etyczną poprzez analizowanie postępowania bohaterów granych sztuk.
- Utrwala pozytywne cechy charakteru, takie jak np. tolerancja, życzliwość, otwartość, szacunek, koncentracja, pracowitość, rzetelność, pomysłowość, odpowiedzialność za siebie i innych, umiejętność radzenia sobie z napotykanymi trudnościami, asertywność, samokształcenie, umiejętność stałego rozwoju własnej osobowości, ocenianie własnego uczenia się.
- Uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły i środowiska lokalnego.
- Umacnia poczucie związku z polskością, historią, tradycją narodową oraz regionalną;
- Przygotowuje się do świadomego uczestnictwa w kulturze, bywaniu w teatrze i obcowania z prawdziwą sztuką.
- Przygotowuje się do pełnienia różnych ról społecznych w przyszłym życiu zawodowym i rodzinnym.

III. TREŚCI NAUCZANIA

WIEDZA O TEATRZE
• Składniki dzieła teatralnego, ich twórcy i znaczenie: scenografia, kostiumy, charakteryzacja, rekwizyty, muzyka, choreografia, oświetlenie, reżyseria.
• Pojęcia dotyczące budowy tekstu dramatycznego, tworzyw teatralnych, różnych form i technik teatralnych (scena, akt, antrakt, odsłona, obraz).
• Podstawowe elementy procesu teatralnego: przestrzeń, aktorzy (mim), widzowie, akcja i czas.
• Historia teatru: antyczny teatr grecki – komedia i tragedia, budowa teatru antycznego, aktor w teatrze antycznym, teatr średniowiecza w Europie – moralitety, misteria, farsy, szopki, jasełka, teatr renesansu, komedia dell′arte, teatr szekspirowski, molierowski, komedia oświeceniowa, dramat romantyczny, komedia fredrowska, dramat i teatr polski XIX w., współczesne nurty dramaturgii polskiej i światowej, nowatorskie, alternatywne formy teatralne.
• Warsztat pracy aktora i reżysera – etapy pracy nad tekstem i przygotowaniem przedstawienia (analiza tekstu, adaptacja, projekt scenariusza, dobieranie muzyki do określonych fragmentów przedstawienia, układanie akompaniamentu, opracowywanie układów tanecznych, obsada aktorska, projektowanie i wykonywanie dekoracji
i kostiumów, dobór rekwizytów, próby analityczne, sytuacyjne, techniczne, premiera;
• Praca reżysera; polskie indywidualności reżyserskie, gwiazdy teatru i filmu.
• Rodzaje teatru i formy teatralne: teatr dramatyczny, opera, operetka, balet, musical, pantomima, monodram, teatr uliczny, teatr objazdowy, teatr kukiełkowy, teatr cieni, teatr żywego słowa, teatr poezji, teatr telewizyjny, teatr radiowy, widowisko, słuchowisko, kabaret i inne.
• Rola teatru: tworzenie własnych scenariuszy przedstawień, widowisk, programów literacko-muzycznych, adaptacja baśni; realizowanie utworów scenicznych, popularyzowanie dzieł sztuki pisarskiej, praca w oparciu o gotowe scenariusze.
• Elementy układu przestrzennego teatru: scena, kurtyna, widownia, garderoba, kulisy, reflektory, foyer, szatnia.
• Zachowanie w teatrze: zachowanie przed sztuką (korzystanie z szatni), zachowanie na widowni (dzwonki w teatrze, cisza, oklaski), autograf, dedykacja, wyrażanie opinii na temat obejrzanej sztuki (ocena własnych przedstawień po premierach, występach, wyrażanie opinii na temat sztuk teatralnych).
• Program, plakat i afisz teatralny: znaczenie, informacje w nich zawarte, wykonywanie programów, plakatów i afiszów.

TWÓRCZE DZIAŁANIA UCZNIÓW
• Krótkie inscenizacje reżyserowane przez uczniów na bazie lektur i tekstów własnych.
• Scenariusz teatralny na podstawie tekstu epickiego.
• Spektakl teatralny na bazie tekstu lub własnej propozycji.
• Działania plastyczno-techniczno-muzyczne: afisze, plakaty, programy teatralne, podkłady muzyczne, projekty scenografii i kostiumów (z opisem).
• Dyskusje po obejrzanych spektaklach, redagowanie sprawozdań i recenzji do gazetki szkolnej.

DODATKOWE FORMY PRACY
• Śledzenie ciekawych imprez kulturalnych w regionie.
• Nawiązanie kontaktów z kołem teatralnym w zaprzyjaźnionej szkole: wymiana doświadczeń, spotkania.
• Współpraca z Gminną Biblioteką Publiczną w Chmielniku.
• Wizyta na próbie i za kulisami teatru profesjonalnego.
• Akcentowanie Międzynarodowego Dnia Teatru (27 marca) - konkurs wiedzy
i umiejętności teatralnych;
• Udział w konkursach recytatorskich organizowanych przez gminę;
• Gromadzenie materiałów, pamiątek, czasopism, afiszy, programów teatralnych itp.
w formie portfolio teatralnego szkoły;
• Przygotowywanie akademii z okazji świąt narodowych, oprawy uroczystości szkolnych, np. Dnia Nauczyciela i tradycyjnych, np. wigilii szkolnej, wieczoru andrzejkowego lub pierwszego dnia wiosny.

IV. SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW

1. Pogadanki o teatrze.
2. Gry dramatyczne jako wprawki aktorskie.
3. Realizacja spektaklu na podstawie tekstów z klasyki literatury (polskiej i obcej) i tekstów napisanych przez uczniów należących do kółka (montaże poetycko – muzyczne, scenariusze widowisk teatralnych).
4. Prezentowanie przedstawień przed społecznością gimnazjum, rodzicami itp.
5. Udział w przeglądach teatrów szkolnych, wymiana doświadczeń.
6. Przygotowywanie scenografii, kostiumów, rekwizytów oraz materiałów reklamujących przedstawienie (afisze programu teatralnego).
7. Wyjazdy do teatru.

V. ZAKŁADANE REZULTATY

Uczeń:
1. Osiąga kompendium wiedzy o teatrze, dziejach sceny, przeobrażeniach sztuki aktorskiej na przestrzeni wieków.
2. Zna dzieła słynnych dramaturgów.
3. Rozumie pojęcia związane z dramatem jako rodzajem literackim, umie nimi operować.
4. Potrafi zastosować zdobyte umiejętności w praktyce; pisze scenariusz, obmyśla scenografię, przygotowuje oprawę muzyczną, wykonuje rekwizyty itp.
5. Bierze udział w konkursach recytatorskich i przeglądach teatrów.

VI. EWALUACJA PROGRAMU

Ewaluacja obejmuje:
- stopień realizacji założeń, celów i zadań;
- jakość i ilość zmian wprowadzanych w czasie realizacji programu;
- uwarunkowania wpływające na realizację programu;
- dostosowanie programu w trakcie jego realizacji do możliwości i potrzeb uczniów;
- obserwację uczniów w trakcie ćwiczeń, treningów, twórczej działalności;
- efekty wspólnej pracy – inscenizacje, przedstawienia;
- aktywność uczniów w innych przedsięwzięciach prowadzonych na terenie szkoły i poza nią;
- relacje między członkami Koła;
- konsultacje z nauczycielami-wychowawcami uczniów uczestniczących w zajęciach Koła.

Metody ewaluacji:
- obserwacja;
- rozmowy;
- ankiety.

VII. UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU

1. Na wdrożenie programu teatralnego przewidziane są 2 godz. tygodniowo (przed premierą liczba godzin wzrasta).
2. Repertuar należy tak dobierać, aby był zarówno interesujący, jak i ambitny.
3. Do pracy w kółku powinno się też zaangażować chłopców (granie przez dziewczęta ról męskich czy chłopięcych jest niewskazane).
4. Sala, w której mogłyby się odbywać przedstawienia, musi mieć dobrą akustykę.