Od małego do dużego - kodowanie dla każdego. Innowacja pedagogiczna

Innowacja pedagogiczna
,,Od małego do dużego – kodowanie
dla każdego”
Mońki 2020
2
Temat innowacji: Od małego do dużego – kodowanie dla każdego
Nazwa placówki: Przedszkole w Mońkach
Autor innowacji: mgr Anna Kulesza – nauczyciel mianowany Przedszkola w Mońkach
Rodzaj innowacji: programowo - metodyczna
Data wprowadzenia innowacji: wrzesień 2020
Data zakończenia innowacji: styczeń 2021
Koszt innowacji: We własnym zakresie. Przedszkole w Mońkach zapewnia odpowiednie warunki kadrowe i organizacyjne niezbędne do planowanych działań innowacyjnych.
3
SPIS TREŚCI
Wstęp ........................................ 4
Opis innowacji ........................................ 5
Cele i zadania innowacji ........................................6
Procedury osiągania celów ........................................ 7
Bloki tematyczne ........................................ 8
Ewaluacja innowacji ........................................ 13
Przewidywane efekty podejmowanych działań ........................................ 13
Bibliografia ........................................ 14
Podstawa prawna ........................................ 14
Załączniki ........................................ 15
4
WSTĘP
Jednym z ważniejszych działań wychowawczych nauczycieli jest kształtowanie wartości. System wartości to jeden z fundamentów życia człowieka. Wpływa na niego rodzina, bliskie otoczenie w tym przedszkole i szkoła oraz społeczeństwo i jego kultura. Jednym z celów wychowania jest pokazanie systemu wartości, który będzie akceptowalny społecznie, w skład którego wejdą wzory postępowania, nawyki, normy społeczne i przekonania. System wartości ma wpływ na osobowość i życie człowieka. Decyduje o tym co człowiek uważa za dobre, a co za złe, co jest dla niego ważne a co mało istotne. Główny wpływ na to jak będzie przebiegał proces kształtowania wartości u dziecka mają rodzice i nauczyciele. W obecnych czasach możemy zauważyć kryzys wartości, brak ich wyraźnej hierarchii. Wpływa na to wiele czynników, takich jak szybkie tempo życia, rozluźnienie relacji rodzinnych, konflikty międzypokoleniowe. Wartości to nie jest coś z czym się rodzimy, coś oczywistego, musimy się ich nauczyć, stworzyć swój własny kręgosłup moralny. Przedszkole i szkoła to miejsce, które powinno wspierać rodziców w wychowaniu, w pokazaniu dziecku jak ważne są takie wartości jak szacunek, tolerancja, empatia, wrażliwość na krzywdę drugiego człowieka.
Uczenie logicznego myślenia, zadaniowego podejścia do stawianych problemów, pracy zespołowej, odpowiedzialnego korzystania z urządzeń mobilnych ważne jest już od najmłodszych lat.
Dzieci z natury są ciekawe świata, chcą doświadczać, eksperymentować, działać. Odpowiedzią na wyżej wymienione potrzeby małego człowieka mogą być zajęcia, które połączą wiedzę z różnych obszarów, nauki, technologii, inżynierii, sztuki oraz matematyki. Pozwolą one dzieciom z biernego odbiorcy stać się twórcą, konstruktorem poszukującym najlepszych rozwiązań. Angażując w działaniu wszystkie zmysły zdecydowanie lepiej zapamiętujemy to, czego się uczymy.
Programowanie rozwija, uczy myślenia strategicznego, rozwiązywania problemów i kreatywnego podejścia do zadań. To prawdziwe kompetencje XXI wieku, pożądane u każdego pracownika. Programowanie uczy też współpracy, komunikacji i (bardzo często) cierpliwości. Wzmaga aktywność i motywację do rozwiązywania zadań.
5
Zaproponowane aktywności w ramach innowacji pozytywnie wpłyną na rozwój dziecka, a zdobyte podczas zajęć kompetencje zostaną wykorzystane przez dziecko, niezależnie od tego, czy będzie chciało w dalszej przyszłości poszerzać swoje umiejętności w zakresie programowania, czy nie.
Uzasadnienie potrzeby innowacji:
• pilotażowe wdrożenie programowania
• dostosowanie kształcenia do zmian wynikających z postępu naukowo-technicznego.
• nabycie przez przedszkolaków umiejętności kreatywnego i świadomego (bezpiecznego) wykorzystania technologii w realizacji własnych pomysłów i rozwiązywaniu problemów
• rozbudzenie zainteresowania przedmiotami ścisłymi poprzez naukę programowania prowadzoną w atrakcyjny sposób
• rozwój kompetencji miękkich, m.in. umiejętności współpracy.
1. OPIS INNOWACJI
Punktem wyjścia dla mojej innowacji jest chęć bezpiecznego, celowego i gwarantującego sukces wprowadzenia dzieci w świat programowania. Zmieniająca się rzeczywistość wywiera nacisk na kształtowanie nowych kompetencji. Innowacja ,,Od małego do dużego – kodowanie dla każdego” jest odpowiedzią na aktualne potrzeby dzieci, wymogi edukacyjne zawarte w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz opublikowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej kierunki polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2020/2021.
Do stworzenia innowacji zainspirował mnie udział w programie edukacyjnym ,,Uczymy dzieci programować”, zdobyte w nim doświadczenia oraz pozytywny odbiór moich działań edukacyjnych przez dzieci.
Głównym celem wprowadzanej innowacji jest rozwijanie u wychowanków uniwersalnych kompetencji, takich jak: logiczne myślenie, zadaniowe podejście do
6
stawianych problemów czy umiejętność pracy zespołowej. Każdy z nas przyzna, że przedszkolak ,,wyposażony” w takie umiejętności z pewnością łatwiej poradzi sobie na dalszych szczeblach edukacji oraz w dorosłym życiu. Będzie też osobą pewną siebie dzięki świadomości własnych umiejętności.
2. CELE I ZADANIA INNOWACJI
Cele ogólne:
− kształtowanie umiejętności samodzielnego programowania,
− rozwijanie myślenia logicznego niezbędnego do rozwiązywania problemów i zadań,
− budowanie systemu wartości opartego na szacunku, empatii, tolerancji,
− rozwijanie uzdolnień i zainteresowań informatycznych wśród dzieci.
Cele szczegółowe:
− świadome, merytoryczne i metodyczne wprowadzanie elementów programowania do zajęć dydaktycznych;
− podniesienie kompetencji miękkich u dzieci takich jak: rozwijanie algorytmicznego myślenia, zadaniowego podejścia do stawianych problemów, kreatywności, umiejętności pracy w zespołach, szukania kompromisów, optymalnych rozwiązań;
− oswajanie dzieci z nowoczesnymi technologiami;
− rozumienie sensu kodowania oraz dekodowania informacji; odczytywanie uproszczonych rysunków, piktogramów, znaków informacyjnych;
− przenoszenie poszerzonych kompetencji cyfrowych na codzienność celem przygotowania do życia w społeczeństwie informacyjnym;
− bezpieczne korzystanie ze współczesnych rozwiązań technologii informacyjnej,
− wspomaganie rozwoju mowy dzieci poprzez tworzenie historyjki, układanie całych opowieści, wzbogacanie słownictwa;
7
− wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia;
− przewidywanie skutków czynności manipulacyjnych, klasyfikowanie obiektów, formułowanie uogólnień typu to do tego pasuje itp., segregowanie obiektów na różne możliwe sposoby, kolor, rodzaj, ilość, szukanie podobieństw i różnic;
− wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną
− kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania, a w szczególności: określanie kierunków na kartce papieru, zainteresowanie się czytaniem i pisaniem, dysponowanie sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo - ruchową, układaniem krótkich zdań, dzielenie wyrazów na sylaby, rozumie sensu informacji podanych w formie uproszczonych rysunków.
3. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Metody i formy pracy zastosowane w innowacji mają służyć rozwijaniu umiejętności programowania, kodowania, rozwijać logiczne myślenie i kształtować zdolności społeczne. Zostały dobrane tak, aby były jak najbardziej atrakcyjne dla wszystkich dzieci.
Metody czynne:
- metoda ćwiczeń,
- metoda zadań stawianych dziecku,
- kierowanie własną działalnością dziecka,
- samodzielnych doświadczeń.
Metody percepcyjne:
- obserwacja i pokaz,
- przykład.
Metody słowne:
- objaśnienia i instrukcje,
8
- opowiadania, zagadki, rozmowy,
Formy:
- indywidualna,
- zespołowa,
- grupowa.
Wykorzystywane narzędzia dydaktyczne:
• narzędzia do kodowania offline (mata do kodowania, krążki, kolorowe kubki, kolorowe kartki, klocki, szarfy gimnastyczne),
• roboty edukacyjne, puzzle do Ozobota,
• mobilny sprzęt komputerowy z dostępem do Internetu.
Częstotliwość zajęć:
Innowacja o charakterze organizacyjno - metodycznym będzie realizowana w Przedszkolu w Mońkach na zajęciach z programowania jako uzupełnienie obowiązkowych zajęć. Całość zajęć bazuje na podstawie programowej kształcenia ogólnego dla I etapu kształcenia. Programem zostaną objęte dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Zajęcia będą odbywać się co najmniej dwa razy w miesiącu. Przeprowadzenie innowacji będzie możliwe również w przypadku nauczania zdalnego.
W zależności od wieku odbiorców zajęcia będą trwały:
• w grupie 3,4 latków ok. 15-20 minut,
• w grupie 5,6 latków ok. 25-30 minut.
Czas trwania innowacji: wrzesień 2020 – styczeń 2021
Nauczycielki dołączą do programu Uczymy Dzieci Programować oraz Cała Polska Programuje, dołączą do grup na Facebook i będą systematycznie realizować zadania zamieszczone na stronach i grupach.
4. BLOKI TEMATYCZNE
W trakcie realizacji innowacji będziemy korzystać ze scenariuszy i aktywności opracowanych w ramach programu Uczymy Dzieci Programować, Europejskiego
9
Tygodnia Kodowania oraz Cała Polska Programuje. Zajęcia będą korelowały z porami roku, świętami oficjalnymi i nietypowymi oraz blokami tematycznymi realizowanymi w przedszkolu.
Zadania będą udostępnione raz w tygodniu, w formie scenariuszy aktywności z podziałem na scenariusze offline - bez użycia sprzętu komputerowego, scenariusze z wykorzystaniem robotów edukacyjnych, scenariusze z wykorzystaniem platform internetowych, aplikacji np.: Ozoblockly.pl, Scratch3.0, Scratch Jr.
ŚCIEŻKA PODSTAWOWA
Tematy cotygodniowych zadań:
Wrzesień
Jak dobrze was widzieć - powrót do przedszkola/szkoły
Droga do przedszkola/szkoły - bezpieczeństwo
Przez park, las i ogród idzie Pani Jesień
Jesień kolorami zakodowana
Październik
Dary jesieni
Warzywnie...owocowo...zdrowo
Jesienne dbanie o zdrowie
Jesienne nastroje
Listopad
Za oknami szaro, za oknami zimno
Kolorowe parasole
Nie tylko na poczcie - różne sposoby komunikacji
Zwierzęta szykują się do zimy
10
Grudzień
Przybądź Święty Mikołaju
Czekamy na zimę
Coraz bliżej święta
Żegnamy Stary Rok, witamy Nowy Rok
Styczeń
Zakodowane sporty zimowe
Zimowe zabawy
Moja babcia, mój dziadzio
Bezpieczne ferie
ŚCIEŻKA ALTERNATYWNA
W poszukiwaniu wartości - kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych (ścieżka zgodna z kierunkiem realizacji polityki oświatowej państwa na rok 2020/2021)
Ścieżka „W poszukiwaniu wartości - kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych” może być realizowana w dowolnym momencie (realizacja nie musi rozpocząć się we wrześniu). Jest więc bardziej elastyczna i pozwala wprowadzić innowację już w grupie dzieci trzyletnich. Realizacja każdego z bloków tematycznych zajmie około jeden tydzień.
„Uczciwość”
Na zajęciach poświęconych uczciwości dzieci zapoznają się z historiami osób, które stanęły przed wyborem, czy zachować się uczciwie, czy odnieść prywatną korzyść. Następnie wykorzystując materiał obrazkowy posegregują zachowania na właściwe, akceptowalne społecznie oraz te, które nie mogą być wzorem dla innych. Pracując na macie do kodowania (lub kartach pracy) stworzą offlinowy kod, który zaprowadzi ich
11
do „uczciwości” (pracując z robotami zaprogramują je w taki sposób, żeby przejechały obok grafik przedstawiających właściwe zachowania).
„Szacunek, tolerancja”
Na tych zajęciach zastanowimy się co to jest tolerancja. Dzieci poruszając się po macie zgodnie z podanymi wskazówkami odnajdą słowa kluczowe, które będą punktem wyjścia do rozmowy o szacunku i tolerancji.
„Współpraca”
Te zajęcia poświęcone będą pracy zespołowej. Dzieci rozłożą pracę zespołową na czynniki pierwsze, zastanowią się nad korzyściami jakie niesie, poszukają zalet takiej formy prowadzenia zajęć, zastanowią się też jak niwelować potencjalne trudności, które pojawiają się podczas pracy grupowej. Wspólnie z nauczycielem wypracują takie formy współpracy, współdziałania, które mogą funkcjonować przy zachowaniu reżimu sanitarnego i dystansu społecznego oraz takie, które są możliwe w przypadku edukacji zdalnej. Uczestnicy zajęć staną przed rozwiązaniem problemu, który będzie składał się z kilku mniejszych zadań. Każde zadanie wykona inna osoba w zespole. Sprawna komunikacja i współpraca między wszystkimi członkami zespołu pozwoli rozwiązać główny problem.
„Empatia”
Na tych zajęciach wykorzystane zostaną techniki dramowe. Dzieci będą miały okazję wczuć się w sytuację innych osób, zastanowić się nad ich problemami, uczuciami, trudnościami, które mogą przeżywać w danym momencie. W dalszej części zajęć skupią się na jednym wybranym bohaterze i problemie, który go spotkał. Wykorzystując matę do kodowania przeanalizują różne możliwe rozwiązania problemu, uzależnione od czynników dodatkowych. Na tych zajęciach dzieci zapoznają się z jedną z głównych konstrukcji programistycznych, z warunkami. „Odpowiedzialność”
Dzieci na przykładzie opowiadania o chłopcu, który marzył o psie porozmawiają o tym czym jest odpowiedzialność. Wspólnie z nauczycielem stworzą planner, który pozwoli
12
im łatwiej zapanować nad czasem i obowiązkami. Układając na macie do kodowania „swój dzień” zapoznają się ze znaczeniem pojęcia „pętla zawsze”.
„Mądrość”
Na tych zajęcia dzieci poszukają odpowiedzi na różne pytania dotyczące wartości, takie jak:
• Co to są wartości?
• Jak odróżniać dobre zachowania od złych?
• Jak bronić swoich wartości?
• Jak reagować na zachowania odbiegające od społecznie akceptowalnych?
• Jak krytycznie podchodzić do treści umieszczonych w reklamach, Internecie, grach itp. W kolejnych kroku zaprojektują symbole graficzne przedstawiające różne wartości, a następnie z ich wykorzystaniem stworzą piramidę wartości.
„Pomoc”
Kto to jest bohater? To pytanie będzie przewijać się na zajęciach poświęconych omawianemu zagadnieniu. Dzieci zastanowią się dlaczego warto pomagać innym osobom i w jaki sposób to robić, żeby czuli się dobrze z naszą pomocą. W kolejnym kroku zastanowią się, czy można być bohaterem w codziennych czynnościach.
WYZWANIE - CAŁA POLSKA PROGRAMUJE
W ramach programu przewidziany jest konkurs/wyzwanie „Cała Polska programuje - dwa tygodnie z programowaniem” (28.09 - 09.10). Aby wziąć udział w konkursie należy zrealizować minimum 5 z 10 przygotowanych zadań (szczegółowy regulamin podany będzie w połowie września).
Cała Polska programuje – dwa tygodnie z programowaniem
Zaprogramuj zdrowie
Muzyczny kod
Marzę, myślę, konstruuję
13
Rysuję, maluję...koduję
Kubeczki od A do Z
Zakodowane gry planszowe
Gesty, symbole, bloczki - programy na różne sposoby utworzone
Bezpieczni w sieci
Pętle czyli szukamy powtórzeń w codziennych czynnościach
Debugowanie czyli błędy są ok
5. EWALUACJA INNOWACJI
Ewaluacja innowacji będzie prowadzona na bieżąco poprzez obserwację zajęć, reakcji dzieci i zdobywanych prze nie umiejętności. Sprawozdania i zdjęcia będą zamieszczane na stronie internetowej przedszkola oraz grupach Facebook. Przewiduje się także przygotowanie i przeprowadzenie ankiet dla rodziców, którzy ocenią walory prowadzonych działań innowacyjnych oraz dla nauczycieli, którzy ocenią celowość i uzyskane dzięki przeprowadzonej innowacji korzyści. Przeprowadzona analiza i osiągnięte rezultaty wdrożonej innowacji będą opisane w sprawozdaniu przedłożonym Radzie Pedagogicznej na zakończenie I semestru.
6. PRZEWIDYWANE EFEKTY PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ
Dzieci:
• eksperymentują, szukają różnych rozwiązań stawianych im problemów,
• chętnie pracują w zespołach, dyskutują i szukają kompromisowych rozwiązań, biorąc pod uwagę potrzeby i oczekiwania innych,
• bezpiecznie, świadomie, czynnie i twórczo korzystają z nowoczesnych technologii
• odróżniają zachowania dobre od złych,
• są wrażliwe na krzywdę innych,
14
• kierują się dobrem w swoich działaniach.
Nauczyciele:
• poszerzają swoje kwalifikacje, kompetencje,
• nabywają pewność siebie.
Rodzice dzieci:
• chętnie współpracują z placówką, do której uczęszcza ich dziecko,
• poszerzają swoją wiedzę na temat korzystania z nowoczesnych technologii przez dzieci.
Placówka:
• wzbogaca bazę o materiały dydaktyczno - metodyczne,
• podnosi prestiż,
• poszerza swoją ofertę edukacyjną,
• poprawia jakość pracy.
7.BIBLIOGRAFIA
„Kodowanie na dywanie: różne kompetencje, różne edukacje” Anna Świć - Gdańsk: Edu-Sense, 2018
„Kodowanie na dywanie: w przedszkolu, w szkole i w domu” Anna Świć - Opole: Wydawnictwo Nowik, 2017
„Kodowanie a realizacja podstawy programowej w przedszkolu” Anna Świć „Wychowanie w Przedszkolu”, 2017, nr 5, s.52 – 54
https://uczymydzieciprogramowac.pl/pl/dla-nauczycieli
https://uczymydzieciprogramowac.pl/pl/cala-polska-programuje
https://www.facebook.com/groups/241798152984656/
https://www.facebook.com/groups/UczymyDzieciProgramowac/
https://www.facebook.com/events/2684458395124390/
8. PODSTAWA PRAWNA
15
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.) – art. 41 ust. 1 pkt 3, art. 50 ust.
Ustawa z 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60) – art. 15 pkt 29b.
Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) – art. 1 pkt 18, art. 44 ust. 2 pkt 3, art. 55 ust. 1 pkt 4, art. 68 ust. 1 pkt 9, art. 86 ust. 1.
„Kodowanie na dywanie w domu i
9. ZAŁĄCZNIKI
- ankieta skierowana do nauczycieli
- ankieta skierowana do rodziców
16
Załącznik 1
Ankieta dla rodziców
Ankieta jest anonimowa i ma na celu poznanie opinii rodziców na temat działań w zakresie nauki programowania, kodowania i twórczego wykorzystania kompetencji miękkich.
Proszę zakreślić wybrane przez Panią/Pana odpowiedzi.
1. Czy Pani/Pana dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach zawierających elementy
kodowania i programowania?
a) Tak
b) Nie
c) Nie mam zdania
2. Czy częstotliwość zajęć zawierających elementy kodowania i programowania
według Pani/Pana jest odpowiednia?
a) Tak,
b) Nie, uważam, że zajęcia powinny być prowadzone częściej
c) Nie, uważam, że zajęcia powinny być prowadzone rzadziej
d) Nie mam zdania
3. Jakie korzyści zdaniem Pani/Pana osiągnęło Pani/Pana dziecko uczestnicząc w
zajęciach zawierających elementy kodowania i programowania
a) Zwiększyło swoje kompetencje matematyczne,
b) Wie, jak bezpiecznie korzystać z nowoczesnych technologii oraz dostępu do Internetu
c) Chętnie pracuje w zespołach
d) Nie zraża się napotkanymi trudnościami
e) Szuka różnych rozwiązań postawionego przed nim problemu
f) Wykazuje się kreatywnością i nieszablonowymi rozwiązaniami
g) Interesuje się programowaniem i naukami ścisłymi
h) Odróżnia zachowania dobre od złych
i) W swoim działaniu kieruje się dobrem innych
17
j) Nie zauważyłam/nie zauważyłem korzyści płynących z uczestnictwa mojego dziecka w zajęciach zawierających elementy kodowania
k) Nie mam zdania
l) Inne (proszę wymienić jakie to są Pani/Pana zdaniem korzyści) ........................................
4. Czy chciałaby Pani/Pan aby zajęcia zawierające elementy kodowania były nadal
kontynuowane?
a) Tak
b) Nie
c) Nie mam zdania
5. Czy ma Pani/Pan jakieś uwagi dotyczące prowadzonych zajęć zawierających
elementy kodowania?
........................................
........................................
........................................
Dziękuję za wypełnienie ankiety
18
Załącznik 2
Ankieta dla nauczycieli
Ankieta jest anonimowa i ma na celu poznanie opinii nauczycieli na temat zajęć prowadzonych w ramach innowacji.
Proszę zakreślić wybrane przez Panią odpowiedzi.
1. Czy znała Pani wcześniej ideę nauczania dzieci kodowania i programowania?
a) Tak
b) Nie
2. Czy prowadziła Pani wcześniej zajęcia z kodowania?
a) Tak
b) Nie
3. Czy Pani zdaniem zajęcia cieszyły się zainteresowaniem wśród dzieci?
a) Tak
b) Nie
4. Czy prowadzenie zajęć sprawiało Pani trudności? Jeśli tak to jakie?
a) Tak. Trudnością było:........................................
b) Nie
5. Jakie Pani zdaniem korzyści osiągnęły dzieci dzięki zajęciom?
........................................
6. Czy chciałaby Pani kontynuować zajęcia z programowania/kodowania?
a) Tak
b) Nie
Dziękuję za wypełnienie ankiety