Pedagogizacja rodziców na temat uzależnień wśród młodzieży

1. Wstęp
Termin „uzależnienie” jest stosowany m.in. w odniesieniu do zaburzeń psychicznych, jak uzależnienie od narkotyków, leków, czy papierosów . Termin „uzależnienie” stosowany jest także w odniesieniu do wielu innych przymusowych zachowań, m.in. kompulsywnych zakupów, oglądania telewizji, seksu, masturbacji, korzystania z gier hazardowych lub komputerowych czy też nadmiarowego korzystania z Internetu. Współczesna psychologia traktuje pojęcie „uzależnienie” szeroko i zakłada, że może ono obejmować także inne czynności, nad wykonywaniem których dana osoba utraciła kontrolę.
Obecnie młodzi ludzie uzależnieni są od wielu rzeczy, papierosów, alkoholu, narkotyków, dopalaczy, różnego rodzaju leków. Młodzież, uzależniona jest również od Internetu – komputera czy telefonu.

2. Konsekwencje wynikające z uzależnień
- problemy z pamięcią
- problemy z koncentracją
- problemy z logicznym myśleniem
- problemy z nawiązywaniem poprawnych relacji społecznych
- słabe wyniki w nauce
- negatywny wpływ na zdrowie
- problemy w szkole, konflikty z nauczycielami
- śmierć
3. Przyczyny uzależnień
- poczucie samotności, odosobnienia
- chęć zwrócenia na siebie uwagi
- chęć przynależności do grupy
- niepowodzenia w szkole, w kontaktach z rówieśnikami
- chęć przeciwstawienia się dorosłym
- naśladowanie starszych
- sposób na uwierzenie w siebie
- ucieczka od stresu, kompleksów
- sposób na nudę – brak perspektyw, zainteresowań
- moda
- mała wiedza o skutkach zażywania substancji niedozwolonych

3. Jak zapobiegać uzależnieniom
- rodzic powinien rozmawiać z dzieckiem i nie unikać trudnych tematów
- okazywać dziecku zainteresowanie, ciepło i czułość
- nie lekceważyć problemów dziecka, słuchać dziecka
- nie wyśmiewać, nie stawiać zbyt wysokich wymagań, nie krytykować
- doceniać starania i postępy
- budować poczucie własnej wartości u dzieci
- poznać znajomych i przyjaciół swojego dziecka
- wiedzieć gdzie przebywa i co robi dziecko
- wyrażać negatywną postawę wobec uzależnień

4. Po czym poznać że dziecko jest uzależnione
Zmiany w zachowaniu:
- nagłe zmiany w nastroju, dziecko jest nadpobudliwe, niecierpliwe, rozdrażnione
- nadmierny apetyty lub jego brak
- pogarszające się oceny w szkole, wagary
- zamykanie się w swoim pokoju, izolowanie od innych domowników
- napady złości, bunt
- późne powroty do domu
- okłamywanie rodziców,
- z domu znikają pieniądze, bądź dziecko wydaje ich więcej
- wynoszenie z domu wartościowych przedmiotów,
- poznaje nowych znajomych, których nie przedstawia rodzicom
- nie wiadomo gdzie dziecko przebywa poza domem

Zmiany wyglądu:
- nowy styl ubioru
- przekrwione oczy, rozszerzone źrenice
- mowa bełkotliwa i niewyraźna
- ślady po ukłuciach igłą, ubranie zabrudzone krwią
- brak zainteresowania swoim wyglądem, brak dbałości o higienę

Przybory, potrzebne wyposażenie:
- fifki, fajki
- zapalniczki
- łyżeczki
- waciki
- małe foliowe torebeczki
- kawałki opalonej folii aluminiowej
- białe lub kolorowe pastylki z wytłoczonym wzorem
- igły, strzykawki
- słoiki, torby z klejem
5. Jak rozpoznać na jakim etapie uzależnienia znajduje się dziecko
Uzależnienie przebiega w kilku fazach. W początkowej fazie używanie środków uzależniających jest okazjonalne, nieplanowane; środki odurzające najczęściej dostaje się za darmo . Następna faza wiąże się z coraz częstszym, zaplanowanym i kupowanymi samodzielnie środkami odurzającymi. Ostatnia faza to regularne i częste lub codzienne zażywanie środków odurzających, im dalej postępuje uzależnienie tym mniejszą kontrolę nad przyjmowanymi używkami posiada dziecko a objawy uzależnienia są coraz bardziej widoczne wzrasta również ryzyko przedawkowania i śmierci.

5. Jak powinien reagować rodzic na niepokojące zachowania dziecka
- odwiedzenie rzetelnych źródeł na temat uzależnień, konsultacje ze specjalistami w dziedzinie uzależnień
- poznanie działania substancji psychoaktywnych, objawów, mechanizmów uzależnień, konsekwencji prawnych, form pomocy
- przeszukanie pokoju dziecka w celu pod kątem substancji psychoaktywnych
- wywiad w środowisku dziecka, szkoła, koledzy , rodzice kolegów
- przeprowadzenie obserwacji lub testu z moczu (dostępny w większości aptek)
6. Rozmowa z dzieckiem (w stanie trzeźwości)
- rozmawiaj spokojnie
- powiedz co cię niepokoi
- przedstaw swoje stanowisko odnośnie narkotyków, alkoholu czy papierosów
- ustal nowe zasady życia domowego oraz konsekwencje ich nie przestrzegania (bądź konsekwentny po ich ustaleniu)
Jeżeli Twoje dziecko już wpadło w uzależnienie i nie potrafisz poradzić sobie z tym samodzielnie, zgłoś się do najbliższego ośrodka terapii uzależnień i skonsultuj z terapeutą.

Źródło:
Zimbardo Philip G. Psychologia i życie, s. 31. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 r.
Aleksandra Stuła, Poradnik dla rodziców, Profilaktyka Zdrowia i bezpieczeństwa, Katowice 2011r.