Projekt historycznej innowacji edukacyjno-metodycznej dla uczniów kl. IV-VIII szkoły podstawowej "Tanecznym krokiem w przeszłość"

WPROWADZENIE W TEMATYKĘ

Proces dydaktyczno-wychowawczy w szkole podstawowej zorientowany jest nie tylko na wyposażenie wychowanków w określony zasób wiedzy i umiejętności, ale również na rozwijanie zdolności dostrzegania interdyscyplinarnych związków między nimi. Do tego dochodzi dążenie do płynnego łączenia nauki faktografii z kształtowaniem pożądanych postaw życiowych oraz kultury osobistej. Niniejszy program – przeznaczony dla uczniów kl. IV-VIII - w swych założeniach ma dotyczyć każdej z wymienionych sfer. Natomiast zaproponowane innowacyjne wzbogacenie treści programowych oraz wykorzystanie nowatorskich rozwiązań w sposobie ich przekazywania ma służyć rozbudzeniu zainteresowania dzieci i młodzieży historią najnowszą.
Uczestnicy programu nie tylko bowiem zapoznają się z poszerzonym zakresem wiedzy odnośnie życia codziennego w XIX w., ale również niejako „wejdą w przeszłość balowym krokiem” poprzez naukę wybranych – dostosowanych do wieku i umiejętności uczniów – tańców historycznych. Z kolei śledzenie obecności motywu tańca balowego w literaturze i malarstwie „z epoki”, a następnie we współczesnej kinematografii stworzy możliwość lepszego zrozumienia istoty „interdyscyplinarności”. Zarazem też będzie sposobnością do przeanalizowania relacji, jakie zachodzą między pierwowzorem literackim, a jego ekranizacją. Bazując zaś na omawianych aspektach historycznych uczniowie uświadomią sobie specyfikę położenia społeczeństwa polskiego w XIX w. na tle innych narodów oraz patriotyczną wartość wielu przejawów rodzimej kultury, które nie występowały w innych państwach. Z racji tematyki zajęć uczestnicy projektu będą również mieli okazję zapoznać się z obowiązującą współcześnie etykietą i – korzystając z uzyskanej wiedzy historycznej - przeanalizują, które jej elementy wywodzą się z XIX w.
Jako jedną z form ewaluacji programu przewidziano przygotowanie pokazu tańców historycznych z okazji wybranej uroczystości szkolnej. Przy czym praca nad jego przygotowaniem będzie okazją do ćwiczenia współdziałania w grupie, a wreszcie – do poznania sposobów radzenia sobie ze stresem, jaki towarzyszy występom publicznym.

OPIS INNOWACJI

Poloneza czas zacząć. - Podkomorzy rusza
I z lekka zarzuciwszy wyloty kontusza,
I wąsa podkręcając podał rękę Zosi,
I skłoniwszy się grzecznie, w pierwszą parę prosi.
Za podkomorzym szereg w pary się gromadzi;
Dano hasło, zaczęto taniec - on prowadzi.
(Adam Mickiewicz)

I. Adresaci innowacji
Adresatami innowacji są uczniowie klas IV–VIIII szkoły podstawowej. Czas jej realizacji przewidziany jest na okres jednego roku szkolnego.

II. Cele ogólne
• Wskazanie nieklasycznego sposobu poznawania historii przez naukę tańców dawnych;
• Uświadomienie istoty interdyscyplinarności nauki i sztuki przez analizę nawiązań do „kultury balowej” w literaturze, malarstwie i filmografii;
• Zapoznanie z zasadami dobrego wychowania wywodzącymi się z etyki balowej.

III. Cele szczegółowe
• Zapoznanie z realiami życia codziennego w XIX w. i rolą balu w ówczesnym społeczeństwie (z uwzględnieniem różnic zachodzących pomiędzy sytuacją w krajach Europy Zachodniej i na ziemiach polskich pod zaborami);
• Przybliżenie specyfiki kostiumologii XIX-wiecznej (polski strój narodowy, damskie i męskie ubiory empire i ich geneza, symbole patriotyczne w stroju polskim okresu zaborów);
• Wskazanie obecności motywu tańca w XIX-wiecznej literaturze i malarstwie oraz w klasycznej filmografii współczesnej (wraz ze zwróceniem uwagi na relacje zachodzące pomiędzy dziełem literackim, a jego ekranizacją);
• Nauka zasad etykiety, jakie obowiązują w sytuacjach oficjalnych (savoir vivre w trakcie wizyt, posiłków, przyjęcia);
• Nauka wybranych historycznych tańców balowych polskich oraz europejskich;
• Pogłębienie więzi łączącej uczniów i ćwiczenie współdziałania dla osiągnięcia wyznaczonego celu;
• Uczenie radzenia sobie ze stresem w sytuacji wystąpień publicznych.

IV Zakres innowacji
• Wybrane lekcje historii,
• Pokaz w trakcie uroczystości szkolnych (Dzień Otwarty Szkoły lub Piknik Rodzinny, apel z okazji rocznicy Konstytucji 3 Maja).

V. Obszary tematyczne
1) Poszerzenie wiedzy historycznej z zakresu XIX w.;
Zagadnienia:
- Jak się żyło dwa stulecia temu? - rola rodziny i poszczególnych jej członków w XIX w.; znaczenie różnic społecznych; sytuacja Polaków na tle innych narodów europejskich
- Rozrywki XIX stulecia - do czego służyły bale?
- Kontusz, krynolina, empire? - stroje codzienne i odświętne w XIX w.
- Tańczymy tańce historyczne (polonez; tańce europejskie w układzie longway: Indian queen, The Comical fellow, Auretti's dutch skipper, Lilli burlero, The juice of burley, Hall in the Wall; setu trójparowego: Upon a summers day, Picking of sticks, Black nag oraz setu dwuparowego: Rufty tufty)
Forma realizacji:
wykład,
rozmowa kierowana,
dyskusja,
drama,
portfolio

2) Interdyscyplinarność różnych dziedzin nauki i sztuki
Zagadnienia:
- Czym jest interdyscyplinarność?
- Bal na obrazach mistrzów i na kartach powieści
- Co w książce, a co na ekranie?
Forma realizacji:
wykład,
metoda projektu,
burza mózgów,
praca ze źródłem

3) Etykieta w sytuacjach oficjalnych
Zagadnienia:
- Co oznacza termin „etykieta”?
- W co się ubrać? - idziemy na przyjęcie
- Od powitana do pożegnania - właściwe zachowanie na przyjęciu
- Organizujemy przyjęcie
Formy realizacji:
wykład,
dyskusja,
scenki sytuacyjne

4) Umiejętność współdziałania w realizacji założonego celu
Zagadnienia:
- Zapraszamy na bal
Forma realizacji:
przygotowanie pokazu tańca historycznego

VI. Nowatorskie rozwiązania
• Poszerzenie zakresu przekazywanej wiedzy historycznej o pozaprogramowe aspekty dotyczące życia codziennego w XIX w.;
• Poznawanie historii poprzez nietypową, a zarazem aktywizującą ruchowo, naukę tańców dawnych;
• Stosowanie jako źródła wiedzy historycznej nie tylko tekstu i ikonografii, ale sięganie po materiał audiowizualny; a wszystko w kontekście wyszukiwania wskazanego motywu przewodniego;
• Nauka krytycznego podejście do źródła informacji przez zestawienie tekstu literackiego
i jego ekranizacji.

VII. Spodziewane efekty
Po zrealizowaniu programu uczeń :
• Posiada pogłębioną wiedzę na temat życia codziennego w XIX w.;
• Potrafi pozyskiwać informacje historyczne z różnych źródeł (w tym: ikonograficznych i audiowizualnych) oraz poddawać je analizie;
• Rozumie znaczenie terminu „interdyscyplinarność”;
• Wskazuje przykłady wykorzystania motywu historycznego w różnych dziedzinach twórczości (na przykładzie motywu tańca);
• Zna przykładowe tańce historyczne;
• Sytuuje wybrane zjawiska historyczne w czasie oraz porządkuje i ustala związki przyczynowo – skutkowe;
• Ocenia sytuację Polaków pod zaborami i ich codzienne wysiłki o podtrzymanie tożsamości narodowej;
• Zna zasady odpowiedniego zachowania się w trakcie przyjęcia;
• Posiada zwiększoną umiejętności pracy zespołowej;
• Zna sposoby walki ze stresem w sytuacji wystąpień publicznych.

VIII. Ewaluacja
Techniki ewaluacji zajęć:
• Obserwacje;
• Zdjęcia i prace uczniów (portfolio);
• Pokaz przygotowany przez uczniów z okazji uroczystości szkolnej;
• Ankieta ewaluacyjna dla ucznia;
• Sprawozdanie z realizacji innowacji.