Scenariusz przedstawienia z okazji Święta Niepodległości

Uczeń (siedzi przy stole, na nim porozrzucane książki i zeszyty, drapie się po głowie, rozgląda po suficie, nerwowo kartkuje książkę, podnosi zeszyt i czyta z niego): „Dlaczego 11 listopada świętujemy odzyskanie niepodległości przez Polskę?” A skąd niby ja mam to wiedzieć? Co by tu napisać? Pani od historii jakieś trudne zadania zadaje... Odzyskanie niepodległości przez Polskę... Hmmm, a ona w ogóle ją utraciła? Gdzie to może być... (kartkuje zeszyt)...ooo, tu jakby... Co tu napisane? (Z trudem czyta) „I utraciła ziemie na rzecz...” Aaa. Co to za gryzmoły? Nie mój zeszyt? (spogląda na okładkę) Nie, mój, ale niewyraźnie jakoś. Może znajdę coś innego (otwiera książkę) – mam! (Przewraca szybko kartki) TYLE CZYTANIA???!!! Może jednak sam coś wymyślę (opiera się na krześle, patrzy w sufit, mówi powoli) Niepodległość, Polska, listopad... (Przeciąga się i ziewa) Zaraz pomyślę, zaraz (zasypia z głową oparta na zeszytach).

Głos (gaśnie światło, na chłopca sypią się liście):
Liść opadł – jeden, drugi
klonowy, lipowy...
Mój liść, twój liść, jego liść,
liść listopadowy!
Słuchaj więc i patrz!
Z listopadowej opowieści
ucz się trudnej sztuki miłości do Ojczyzny.

Uczeń (podrywa się z miejsca): Co to? Kto to? Czemu tu tak ciemno? Czy ja śpię? Nie, zadanie pisałem. Ale w głowie mam pustkę...

Głos: Właśnie. Wstyd mi za ciebie tak bardzo, ze postanowiłam ci pomóc.

Uczeń (rozglądając się na boki): Kto ty jesteś i czemu cię nie widać?

Głos: Jeśli okażesz trochę cierpliwości, sam będziesz mógł mi powiedzieć, kim jestem. Ale wróćmy do twojego problemu. Zadanie z historii, jak idzie?

Uczeń: Właśnie nie idzie, bo trochę... no, zapomniałem jak to było. Dawno to przecież było, prawda?

Głos: Prawda, dawno, ale wielu jest takich, co pamięta i dalej będzie pamiętało. Cóż, powiedziałam, że ci pomogę, więc posłuchaj, może sobie coś jednak z tego przypomnisz. Popatrz w prawo. Widzisz mapę? (uczeń podchodzi do mapy Polski przedrozbiorowej wyciętej z brystolu) W 1772 roku na skutek słabości wewnętrznej Polski i niekorzystnej dla niej sytuacji międzynarodowej niektóre ziemie rzeczypospolitej zostały przyłączone do Prus, Rosji i Austrii. Był to tak zwany pierwszy rozbiór Polski. Dobrze ci radzę, notuj ważne rzeczy. (Uczeń wypisuje na kartce 1772, Rosja, Austria i Prusy i przyczepia do tablicy, potem odrywa odpowiednie części mapy i rozsuwa je) Niestety, sytuacja w Polsce się nie poprawiła i 21 lat po pierwszym doszło do drugiego rozbioru, tym razem bez udziału Austrii.

Uczeń: Czyli II rozbiór Polski miał miejsce w 1793 roku? (zapisuje datę na kartce i jak poprzednio przyczepia ją do tablicy i rozdziela ziemie) Już niewiele tutaj zostało. (Wskazuje na mapę) Czy Polacy robili coś, żeby ratować swoje państwo?

Głos: Oczywiście, że tak! Polacy nie pogodzili się z losem kraju. W 1794 roku wybuchło powstanie przeciw zaborcom. Jego naczelnikiem był Tadeusz Kościuszko. Do walki pod jego przywództwem stanęli też chłopi.

Uczeń: Kosynierzy?

Głos: Ooo, coś jednak pamiętasz – kosynierzy. Spójrz...

Teatr cieni – kosynier, głos kosyniera.

Uczeń: Kosynierze Kościuszki,
gdzie idziesz z tą kosą?

Głos kosyniera: Do Naczelnika idę, bo wieści się niosą,
że znów będziemy walczyć dla Ojczyzny miłej.
Ja chcę mieć wolną Polskę...
Spełnię to marzenie.
To co, że w chłopskim stroju, cóż, że głodny, bosy?
Kiedy surmy zagrają żołnierzom do boju
W pierwszych szeregach zalśnią nasze ostre kosy.

Głos: Mimo odwagi i poświęcenia kosynierów powstanie upadło. W 1795 roku Austria, Prusy i Rosja dokonały trzeciego, ostatniego, rozbioru Polski. Finis Poloniae! Posłuchaj zaborców.

Teatr cieni – caryca, król Austrii, król Prus piją wino z kielichów.

Głosy (żeński i dwa męskie): Królestwo Polskie odtąd zniesione będzie na zawsze i należy zlikwidować wszystko, co by przypominało jego istnienie. Katarzyna II – caryca Rosji, Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern – król Prus, Franciszek II Habsburg – król Austrii.

Uczeń zapisuje datę III rozbioru i rozlepia ziemie.

Uczeń: I co dalej? To koniec?

Głos: Na szczęście Polacy nadal wierzyli, ze ich kraj się odrodzi. Żył przecież w ich sercach, choć nie było go na mapie Europy. We Włoszech Jan Henryk Dąbrowski utworzył polskie Legiony, które walczyły u boku Napoleona. To pamiętasz na pewno.

Na podkładzie muzycznym „Pieśń Legionów”.

Uczeń: Tak, pamiętam. Przecież to nasz hymn. I dzięki Napoleonowi odzyskaliśmy niepodległość, prawda?

Głos: Chyba rzeczywiście spałeś na lekcjach historii! Do wolności jeszcze długa droga. Sroga zima rosyjska pokonała wojska francuskie. Rozwiały się nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości dzięki Napoleonowi, ale mimo to walczyli dalej. W listopadzie 1830 roku wybuchło powstanie przeciwko Rosji. Czy pamiętasz jak się nazywało?

Uczeń: Eee... w listopadzie? Listopadowe?

Głos: Bardzo dobrze. Trwało ono przez 10 miesięcy i pochłonęło wiele ofiar.

Teatr cieni – walka żołnierzy na szable. W tle „Warszawianka”.

Głos: Chociaż Polacy dowiedli swej odwagi, walka zakończyła się klęską. Z Polski musieli wyjechać wtedy Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin i wielu innych. W kraju zapanował smutek.

Wiersz „Do kraju tego”

Uczeń: Też bym tęsknił za domem. No, ale co się działo dalej?

Głos: Po stłumieniu powstania listopadowego zaborcy bezwzględnie tępili wszelkie przejawy polskości. W zaborze rosyjskim nasilono akcję wynaradawiania – rusyfikację. Wszystko to w styczniu 1863 roku doprowadziło do kolejnego zrywu narodowego. Stoczono wiele otwartych bitew i potyczek partyzanckich. Powstanie styczniowe trwało ponad półtora roku i było największym z powstań narodowych. Wzięło w nim udział około 200 tysięcy ludzi. Mimo to i ono zakończyło się klęską.

Teatr cieni – krzyż, mogiła, płacząca kobieta.
Głosy mówią tekst litanii:
Przez rany, łzy i cierpienia wszystkich wygnańców i pielgrzymów polskich,
Wybaw nas, Panie.
O wojnę powszechną za wolność ludów,
Prosimy Cię, Panie.
O broń i orły narodowe,
Prosimy Cię, Panie.
O śmierć szczęśliwą na polu bitwy,
Prosimy Cię, Panie.
O grób dla kości naszych w ziemi naszej,
Prosimy Cię, Panie.
O niepodległość, całość i wolność ojczyzny naszej,
Prosimy Cię, Panie.

Uczeń: Pewnie i tym razem zaborcy ukarali Polków za udział w powstaniu.

Głos: Znów na Sybir zsyłano więźniów i konfiskowano majątki Polaków. Nasilono rusyfikację i germanizację. Czara goryczy przepełniła się, gdy w języku zaborców kazano się modlić i uczyć religii. W obronie swej polskości stanęli wtedy najmłodsi uczniowie, mniej więcej w twoim wieku. W 1901 roku doszło do głośnego strajku dzieci z Wrześni.

Teatr cieni – Uczniowie i nauczyciel, wiersz M. Konopnickiej „Tam od Gniezna...”

Uczeń: Oj! Bardzo ciężko było z tą niepodległością, ale chyba wreszcie ja odzyskaliśmy?

Głos: Tak, ale trzeba było czekać do olejnego wielkiego wydarzenia historycznego, które rozpoczęło się w 1914 roku. Właśnie wtedy wybuchła I wojna światowa. Niestety, dla Polaków wcielonych do wrogich armii rozpoczęła się tragedia – brat musiał walczyć przeciwko bratu.

Wiersz „Rozdzielił nas mój bracie...”

Uczeń: To bardzo smutne. No, ale chyba w końcu udało się zjednoczyć Polskę i połączyć Polaków.

Głos: Tak, I wojna światowa trwała 4 lata i pociągnęła za sobą wiele ofiar. Wreszcie nadszedł 11 listopada 1918 roku. Właśnie wtedy zakończyła się I woja światowa, a w Warszawie Przekazano dowództwo nad wojskiem Józefowi Piłsudskiemu – bohaterowi wojny i twórcy Legionów. Ten dzień stał się symbolem odzyskanej niepodległości.

Teatr cieni – Piłsudski, głos czyta tekst odezwy: Warszawa, 11 listopada 1918 roku. Rada Regencyjna do Narodu Polskiego. Wobec grożącego niebezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, dla ujednolicenia wszelkich zarządzeń wojskowych i utrzymania porządku w kraju, Rada Regencyjna przekazuje władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich, jej podległych, Brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu. Po utworzeniu Rządu Narodowego, w którego ręce Rada Regencyjna, zgodnie ze swymi poprzednimi oświadczeniami, zwierzchnią władzę państwową złoży, Brygadier Józef Piłsudski władzę wojskową, będącą częścią zwierzchniej władzy państwowej, temuż Rządowi Narodowemu zobowiązuje się złożyć, co potwierdza podpisaniem odezwy. Aleksander Kakowski, Józef Ostrowski, Zdzisław Lubomirski, Józef Piłsudski.

Głos: Polska powróciła na mapy, Polacy odzyskali swoje państwo. Mogli wreszcie cieszyć się wolnością.

Wiersz „Niepodległość” A. Słonimskiego

Głos: Czy pomogłam ci choć trochę?

Uczeń: Tak! Teraz bez trudu poradzę sobie z zadaniem. Czy mógłbym cię wreszcie zobaczyć, żeby ci podziękować osobiście?

Głos: A wiesz już, kim jestem?

Uczeń: Ty jesteś Polska. Ta, co nie zginęła.

Pojawia się dziewczynka – upersonifikowana Polska.
Hymn państwowy.