Zachowania psychosomatyczne

Choroby psychosomatyczne – określenie na choroby somatyczne (fizyczne), w powstaniu których biorą istotny udział czynniki psychologiczne (głównie emocjonalne).
Emocje przyczyniające się do powstania chorób psychosomatycznych to: sytuacje konfliktowe, frustrujące czy gniew, zwłaszcza jeśli są tłumione i przeżywane wielokrotnie.
Zaburzenie psychosomatyczne dotykają wielu układów, wśród nich wymienia się zaburzenia: wegetatywne (pokrzywka, alergie, atopowe zapalenie skóry), układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, problemy i zaburzenia związane ze snem, cukrzyca, otyłość (wybrane jej rodzaje), problemy i zaburzenia odżywiania.
Znane są trzy teorie mówiące o przyczynach powstawania zaburzeń psychosomatycznych: długotrwały i przewlekły stres, stres o różnym natężeniu oraz predyspozycje fizjologiczne połączone ze stresem.
Zaburzenia psychosomatyczne dotykają również dzieci. Częściej wrażliwych, z niską samooceną i brakiem wiary we własne możliwości, jak również tych perfekcjonistycznych z nadmiernymi ambicjami.
Zaburzenia psychosomatyczne są bardzo uciążliwe dla pacjentów, są to m.in. bóle brzucha, nudności, zaparcia, bóle głowy, bóle kręgosłupa, zespół jelita drażliwego, bóle stawów. Ze względu na fizyczne dolegliwości pacjent nie może w pełni realizować swoich ról pracownika, rodzica, partnera czy ucznia. Brak odnalezienia źródła choroby przy badaniach lekarskich wzmaga frustrację i bezradność.
Bóle głowy i migreny. Migrena należy do chorób przewlekłych, w trakcie których dochodzi do powstania silnych bólów głowy. Często towarzyszą także inne dolegliwości, np. ze strony układu nerwowego. Udowodniono wpływ wielu czynników, które mogą wywoływać dolegliwość. U niektórych obserwuje się pojawienie się napadów bólu głowy na skutek zmiany pogody. Czasem migrena jest efektem bodźców fizycznych, alkoholu, miesiączki czy stosowanych leków. Coraz częściej wykrywa się zależność między migreną a stresem. Jest to jeden z najczęstszych czynników, które wyzwalają schorzenie.
Obserwuje się również, że dolegliwość wykrywana jest u perfekcjonistów. Takie osoby za wszelką cenę chcą osiągnąć sukces, a jednocześnie jest w nich obawa przed niepowodzeniem i krytyką. Lęki te powodują stres, który zazwyczaj przyczynia się do rozwoju agresji.
Odczucie to jest jednak tłumione, w obawie przed opinią społeczeństwa. Z tego powodu może powstać dokuczliwy ból głowy, mający związek z migreną. Migrena znacznie częściej może się także ujawniać u osób ze skłonnością do depresji. W takiej sytuacji stosowane leki nie zawsze wyleczą prawdziwą przyczynę bólu głowy.
Reakcja fizyczna na długotrwały stres, traumatyczne przeżycie czy konflikt psychiczny jest odroczona w czasie. Dlatego właśnie zanim lekarz postawi właściwą diagnozę, mija często wiele miesięcy, a pacjent przechodzi wiele badań i konsultacji. W tym czasie objawy się zmieniają, znikają, powracają, albo nasilają.
Niestety, wielu pacjentów z chorobami czy objawami psychosomatycznymi nawet na wyraźną sugestię lekarza nie idzie do terapeuty ‒ bo albo nie wierzą lekarzowi, że za ich stanem zdrowia mogą stać emocje, albo boją się łatki „chorego psychicznie”. Należy jednak terapię traktować jako część leczenia danej choroby.
Terapia to pomoc w danym momencie, nie ma gwarancji, że kiedyś objawy nie wrócą przy okazji jakiegoś wydarzenia, stresu. W trakcie leczenia chorób psychosomatycznych psychoterapią pacjent z reguły dowiaduje się, co uruchomiło jego dolegliwości, i uczy się postępować tak, by konflikt psychiczny, który przełożył się na objaw somatyczny, rozwiązać lub nazwać. Czasami wystarczy poznać problem, nazwać go, a nawet niekoniecznie rozwiązać, by objawy zniknęły.
„Kiedy w naszym życiu dzieje się coś, co sprawia, że uczucia spychamy w otchłań nieświadomości, do głosu dochodzi ciało. Nie da się oddzielić zdrowia fizycznego od psychicznego. Ciało choruje razem z duszą”