Czynniki wpływające na rozwój aktywności twórczej dzieci

Czynniki wpływające na rozwój aktywności twórczej dzieci

Nauczyciel odgrywa w wychowaniu dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym dużą rolę. Nauczyciel jest dla nich wzorem i autorytetem, dlatego ważne jest to, aby dorosły pracujący z małymi dziećmi odznaczał się odpowiednimi cechami charakteru.

By nauczyciel mógł rozwijać aktywność twórczą dzieci, uczniów , sam powinien odznaczać się postawą twórczą. Rola nauczyciela jest pokrewna roli artysty.

Podstawowymi formami twórczej aktywności dziecka są:

- ekspresja słowno-muzyczna - realizowana poprzez śpiew, nucenie, improwizowaniu melodii,
- ekspresja muzyczna - improwizowana poprzez grę na instrumencie muzycznym, śpiewanie,
- ekspresja konstrukcyjno-techniczna - realizowana poprzez konstruowanie przez dzieci, budowli, pojazdów itp.,
- ekspresja ruchowo-mimiczna - realizowana jest poprzez gest, mimikę twarzy, ruch,
- ekspresja ruchowo-muzyczna - nadawanie ruchowi rytmicznego wyrazu,
- ekspresja słowna (werbalna) - zachodzi tu czynność wyrażania emocji poprzez modulację barwy i dynamikę głosu (krzyk, śmiech, płacz), a także poprzez nadawanie emocjonalnego znaczenia symbolom słownym,
- ekspresja plastyczna – jest najbardziej powszechną formą ekspresji., wyrażona poprzez malowanie pędzlem i palcami, praca z plasteliną, modeliną, itp.,
- ekspresyjna twórczość zabawowa- wyrażana poprzez zabawy ekspresyjne. Jest to najbardziej uniwersalna forma wielostronnej aktywności twórczej.

Najpowszechniejszym zjawiskiem w spontanicznej i ekspresyjnej działalności dzieci jest obok zabawy twórczość plastyczna .Twórczość ta jest jedną z potrzeb rozwojowych każdego dziecka i regulatorem równowagi emocjonalnej. Praca plastyczna nie musi być wytworem artystycznym. Jest to przede wszystkim proces twórczy , który ujawnia i rozwija cechy osobowości dziecka. Dziecko jest twórcze , ponieważ jego aktywność stanowi potrzebę wyrażania siebie, swoich myśli i przeżyć. Wytwory plastyczne to najbardziej typowa forma ekspresji dziecka. Na podstawie prac plastycznych można zbadać wiek psychiczny i rozwojowy.

Aby uruchomić twórczą aktywność dziecka należy pozwolić mu na spontaniczność, gdyż sprzyja to podejmowaniu ryzyka, samokrytycyzmowi, łatwości ekspresji. Ukształtowanie postawy twórczej może nastąpić tylko wtedy, gdy dzieci znajdą w przedszkolu warunki sprzyjające wyzwalaniu swobodnej ekspresji, w tym ekspresji plastycznej. Powodzenie w wyzwalaniu swobodnej ekspresji plastycznej zależy od wiedzy nauczyciela , dobrej znajomości dziecka , jego potrzeb , uzdolnień i zainteresowań.

Autentyczna ekspresja twórcza musi być motywowana wewnętrznie. Dziecko ma naturalną potrzebę wyrażania własnych odczuć i myśli. Musi zaistnieć potrzeba wyrażania siebie, potrzeba konkretyzacji wewnętrznego świata, zainteresowanie tymi czynnościami i radość odczuwana z samorealizacji dla siebie i dla innych.

Do czynników sprzyjających aktywności twórczej dzieci zaliczamy: nagradzanie, radość, bezpieczeństwo, zaufanie, aktywność i równość. Czynnikami hamującymi są: karanie, żal, smutek, rywalizacja, zagrożenie, kontrola, pasywność. Warunki rozwoju aktywności twórczej dziecka są wypadkową uwarunkowań wewnętrznych dziecka, a także stymulującej roli środowiska wychowawczego domu, przedszkola, szkoły i grupy rówieśniczej. Od uwarunkowań wewnętrznych (zdolności, uzdolnienia specjalne), a także od zewnętrznych warunków rozwoju (w tym także szeroko pojętych potrzeb społecznych) zależy rozwój poszczególnych dziedzin ekspresji twórczej.

Żadne działanie mające dziecku przybliżyć rozumienie i znaczenie plastyki nie będzie zmarnowane. Aktywność twórcza będzie pomagać w wyborze drogi życiowej, w docenieniu własnej pracy i wartości. Twórczość, samodzielność, kreatywność oraz zdolność współpracy z innymi to pożądane cechy osób dorosłych, a kształtują się one już w przedszkolu. Dlatego tak ważna jest świadomość wagi edukacji przedszkolnej u osób dorosłych.

Bibliografia:

1.Szczepańska M., Edukacja kulturalna dziecka w wieku wczesnoszkolnym, Kraków 2000
2.Nęcka E., Proces twórczy i jego ograniczenia, Kraków 1995
3. J. Uszyńska-Jarmoc., Twórcza aktywność dziecka, Białystok 2003.
4. Zborowski J., Rozwijanie aktywności twórczej dzieci, Warszawa 1986
Strona internetowa:
http://maluchwakademii.pl/