Rola mediów w procesie socjalizacji

Rola mediów w procesie socjalizacji.
Termin „socjalizacja” pojawia się w naukach społecznych pod koniec XIX w.
Według Encyklopedii PWN, termin socjalizacja oznacza proces dzięki któremu jednostka przejmuje od środowiska w którym żyje - wiedzę, kompetencje, system wartości i normy
w nim obowiązujące. Jest postrzegana jako wspomaganie jednostki w integracji ze społecznością i tak pojmowana trwa przez całe życie. Według W. Okonia, socjalizacja to ogół zmian, które zachodzą w jednostce pod wpływem oddziaływania społeczeństwa, a które umożliwiają jej stopniowe stawanie się pełnowartościową jednostką społeczną. Natomiast
A. Kłoskowska uważa że, socjalizacja oprócz wpływów zamierzonych społeczeństwa, to również działania niezamierzone. Takie, które z pozoru nie mają związku z procesem kształtowania jednostki. Jednostka podlega socjalizacji bez celowego zamiaru. Różne ujęcia, jednak końcową konkluzję socjalizacji można ująć jako zmianę człowieka. Przez to , że socjalizacja dostarcza człowiekowi wiedzę, uczy jak korzystać z posiadanych umiejętności. Uczy kultury, propaguje wartości. Jej celem jest taka zmiana człowieka aby stał się lepszy, wartościowszy.
Socjologia definiuje socjalizację jako poznawanie, przyjmowanie i nabywanie przez jednostkę tradycji, wzorów kulturowych, umiejętności odgrywania ról społecznych, które są niezbędne do prawidłowego i skutecznego działania w tychże rolach. W psychologicznym ujęciu jest rozumiana jako proces, który przebiega w toku rozwoju jednostki pod wpływem oddziaływania społecznego. Występuje przede wszystkim u dzieci i młodzieży. Jednak
w dorosłym życiu występuje jako rozwój tzw. osobowości społecznej. Oznacza to, że rozwijają się w jednostce określone zachowania społeczne, dzięki którym jednostka nabywa odpowiednie kompetencje, wiedzę, umiejętności. Ich efektem jest właśnie uspołecznienie jednostki – socjalizacja.
Socjalizacja jest więc przedmiotem zainteresowania pedagogiki, socjologii, psychologii a także antropologii społecznej. Każda z tych nauk koncentruje się na innym jej aspekcie.
Pedagog, socjalizację będzie pojmował jako proces, który w człowieku będzie rozwijał umiejętności
i wartości, które społeczeństwo pragnie przekazać następnym pokoleniom.
Socjolog, socjalizację będzie postrzegał jako całościowe zachowania członków społeczeństw. Podobieństwa tych zachowań i ich regularność. W polu zainteresowań socjologa będą również mechanizmy którymi posługują się społeczeństwa aby utrwalać społeczny ład i porządek.
Z punktu widzenia psychologii obszarem zainteresowań z socjologicznego punktu widzenia będzie osobowość. Jej rozwój, kształtowanie, dostosowanie do wymogów, które stawia przed jednostka otoczenie.
Dla antropologa, socjalizacja będzie się kojarzyć jako przekaz kulturowy.
Człowiek jako istota społeczna potrzebuje kontaktu z innymi ludźmi. Nawet można zaryzykować stwierdzenie, że człowiek nie jest w stanie się rozwijać bez tych kontaktów. Te zachowania są efektem czynników wrodzonych jak i nabytych w procesie socjalizacji. Komunikowanie się jest podstawą funkcjonowania i rozwoju człowieka jako istoty społecznej. Jest podstawą interakcji społecznych. Komunikowanie rozpoczyna się od komunikowania interpersonalnego, które charakteryzuje się spontanicznością, zasięgiem i nieformalną komunikacją. Głównym środkiem wyrazu są komunikaty werbalne i niewerbalne. Życie w społeczeństwie dało podstawy do komunikowania grupowego. Zaczęto wykształcać formy różnych ludzkich interakcji. Rozwój społeczeństwa pozwolił na stworzenie wyższych poziomów komunikowania się. Najwyższym z nich jest komunikacja masowa. Jest ona jednocześnie najmłodszym wymyślonym przez człowieka sposobem komunikowania społecznego. Media masowe są istotnym czynnikiem komunikacji publicznej. Największym czynnikiem, który miał wpływ na komunikowanie masowe było wynalezienie druku. Pojawił się on w XV w. jednak sam druk nie był czynnikiem, który determinował rozwój masowych mediów. Dopiero wytworzenie potrzeby posiadania informacji wpłynęło na to, do czego zaczął być wykorzystywany. Pierwsze gazety powstały w XVII w. Kolejne lata to mnogość wynalazków, które przyczyniły się do rozwoju tej dziedziny kultury człowieka. Wszystko to jednak powstało, ponieważ pojawiło się rosnące zapotrzebowanie na posiadanie informacji. I to na masową skalę.
Mnogość działań mediów stanowią kampanie komunikacyjne. Mają one na celu wytworzenie oczekiwanych skutków u dużej liczby osób w określonym czasie. Ma konkretny cel, szeroką publiczność, ramy czasowe. Sam proces komunikowania będzie podzielony ze względu na rodzaj kanału. I tak możemy wyróżnić:
- komunikowanie bezpośrednie - są to bezpośrednie interakcje nadawca- odbiorca
- komunikowanie pośrednie – np. za pomocą mass mediów
Początek XX w. to rozkwit prasy. Jednak i inne przekaźniki komunikacji są w dobrej kondycji. Literatura, malarstwo, muzyka są dla jednostki bezcennym źródłem wiedzy. Obok nich pojawia się kino. Jest rok 1896 i pierwsze kina wkraczają na arenę mediów. Okazało się, że może być ono oprócz źródła zysku doskonałym środkiem przekazu różnego rodzaju treści, którymi można wpływać na społeczne zachowania, wartości, normy. Kino stało się dla niektórych systemów politycznych nośnikiem propagandy. Podobnie rzecz się miała z radiem. Jako kolejne po prasie i kinie medium masowe stało się narzędziem, dzięki któremu można było wpływać na rzesze odbiorców. Radio umożliwiało ludziom dostęp do rozrywki, kultury, informacji. Było tez wykorzystywane w odbywaniu praktyk religijnych- odbywały się regularne transmisje z mszy św. Ten prymat radia został ograniczony dopiero w latach 50, które zostały w USA nazwane „złota erą telewizji”. To właśnie telewizja w największy sposób wpłynęła na kształtowanie rzeczywistości społecznej.
W latach pojawiają się różne koncepcje, w których badacze szukają odpowiedzi na pytanie: jaką funkcje pełnią media wobec odbiorcy? Czy media zaspokajają potrzeby odbiorców? W jakim stopniu? Wśród tych koncepcji pojawia się typologia D. McQuaila, która szereguje sposoby wykorzystania mediów przez odbiorcę. Uważa on, ze odbiorca szuka :
- informacji- dowiadywania się o istotnych zdarzeniach, poszukiwania porad, zaspokajania ciekawości, uczenia się,
- poczucia tożsamości- znajdowanie wzmocnień, modeli zachowań, wartości,
- integracji społecznej- identyfikowania się z innymi, umożliwienie kontaktu z innymi, szukanie poczucia przynależności
- rozrywki- relaksu, wypełnienia czasu, rozluźnienia
W tym podejściu to odbiorcy są świadomymi jednostkami, którzy użytkują media do zaspokojenia swoich potrzeb. Trzeba pamiętać, ze media mogą być współtwórcą kształtowania potrzeb
i tożsamości człowieka. Dzieje się to poprzez aktywne współtworzenie jego osobowości. Media maja swój wkład w rozwój społeczny. Media starają się dostrzegać zmiany w otoczeniu, które są ważne, które dotyczą otoczenia człowieka. Dostarczają wzory działań, które służą jednostce, instytucjom
i całemu społeczeństwu. Media mają za zadanie przekazywać następnym pokoleniom wzory zachowań, możliwości korzystania z szans. Służą wzmacnianiu norm w społeczeństwie. Nagłaśniają
i piętnują przypadki w których dochodzi do ich naruszenia. Oddziałują w ten sposób na strukturę społeczną. Socjalizują ją.

Bibliografia

https://encyklopedia.pwn.pl/
A.Kłoskowska (1969), Z historii i socjologii kultury, PWN, Warszawa A.Skuza, Interakcje społeczne w procesie socjalizacji, Forum Pedagogiczne UKSW 2011 r
W.Okoń (2001), Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie "Żak"