Innowacja pedagogiczna - Przez książkę do serca

INNOWACJA PEDAGOGICZNA
Przez książkę do serca

Biblioterapia jako forma pracy na zajęciach usprawniających zaburzone funkcje ucznia.

OPIS ZASAD INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

I. OKRESLENIE RODZAJU INNOWACJI

1. Podstawa prawna
• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.) art. 41 ust. 1 pkt 3, art. 50 ust.2
• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60) art. 15 pkt 29b
• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) art. 1 pkt 18, art. 44 ust. 2 pkt 3, art. 55 ust. 1 pkt 4, art. 68 ust. 1 pkt 9, art. 86 ust. 1.

2. Nazwa innowacji:
"Przez książkę do serca"

3. Rodzaj innowacji:
Innowacja metodyczna - biblioterapeutyczna.

4. Autor:
II. ZAKRES INNOWACJI

Innowacja biblioterapeutyczna adresowana jest dla uczniów z klas z klas 0 oraz 1 – 8 szkoły podstawowej integracyjnej. Obejmuje zajęcia doskonalące zaburzone funkcje prowadzone dla uczniów z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, takimi jak: spektrum zaburzeń autystycznych, niedosłuch, niedowidzenie, niepełnosprawności ruchowe i inne, z którymi pedagog może spotkać się w szkole integracyjnej.
Biblioterapia polega na terapeutycznym wykorzystaniu wartości literatury, pozwalających na uzyskanie wsparcia psychicznego, zmniejszenie stresu i poczucia osamotnienia, niepełnosprawności lub wykluczenia środowiskowego. Odpowiednio dobrana literatura służy człowiekowi do samorealizacji, pomaga w samookreśleniu, ułatwia zmianę własnych przekonań, przyzwyczajeń, pomaga w znalezieniu nowych celów życiowych. Może też wpłynąć na poprawę poczucia własnej wartości, akceptację siebie takim, jakim się jest, uznanie własnych ograniczeń i słabości.
Dodatkowo biblioterapia może mieć również znaczenie prewencyjne. Osoby, które borykają się z problemami trudnymi do rozwiązania, poprzez kontakt z odpowiednio dobraną literaturą mogą szukać rozwiązania swoich problemów, a także wypełniać czas wolny.

W swych założeniach i sposobie realizacji celów terapeutycznych biblioterapia zbliżona jest do psychoterapii oraz do terapii rozumianej jako:
• element pedagogiki korekcyjnej – nauczanie i wychowanie specjalne;
• element profilaktyki społecznej, służącej usuwaniu następstw niepowodzeń szkolnych i rówieśniczych, które mogą wynikać z zaburzeń rozwojowych, zahamowań, negatywizmu, nerwic szkolnych, zachowań aspołecznych i innych.

Innowacja "Przez książkę do serca" zostanie wprowadzona do zajęć rewalidacyjnych jako jedna z metod dydaktycznych pracy z uczniem, a częstotliwość tych zajęć będzie zależna od potrzeb uczniów, jednak nie rzadziej niż raz w tygodniu.

Czas realizacji:

III. DIAGNOZA WSTĘPNA

W szkole integracyjnej pracuję 15 lat. Pełniąc obowiązki nauczyciela bibliotekarza zauważyłam, że młodzież i dzieci często szukają kontaktu z książką. Najczęściej sięgały po książki o tematyce fantasy, aby oderwać się od rzeczywistości Zainteresowaniem cieszyły się również publikacje, które poruszały tematykę problemów dorastania, przyjaźni, miłości, szkoły, relacji rówieśniczych, czy relacji z rodzicami.
Lecznicze możliwości literatury poznałam na kursie biblioterapeutycznym organizowanym przez Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne, który ukończyłam zdobywając kwalifikacje biblioterapeuty. Od tego momentu metoda ta jest dla mnie nieodłączną częścią zajęć rewalidacyjnych. Podczas pracy z dziećmi z syndromem ASD biblioterapia zwykle pełni funkcję dydaktyczną w dostosowaniu społecznym, poznawczą oraz relaksacyjną.
Ten sposób pracy nie jest nastawiony na usuwanie objawów chorobowych, ale może pomóc w odnalezieniu się w nowej, trudnej sytuacji, jaką jest choroba lub niepełnosprawność. Może również przyczynić się do zmiany samopoczucia, postaw, a także sposobu akceptacji siebie i innych osób.
Zajęcia, na których pojawia się biblioterapia spotykają się z pozytywnym odbiorem uczestników. Stanowią dla nich nie tylko możliwość poznania zachowań czy emocji, jakie przeżywają bohaterowie w różnych trudnych i nietypowych sytuacjach, ale również stwarzają okazję do rozmowy na wiele tematów.

IV. CEL OGÓLNY I CELE SZCZEGÓŁOWE INNOWACJI

Cel ogólny:
• Uzyskanie przez ucznia zdolności „wglądu” w siebie, wspieranie samorozwoju, samorealizacji i samoakceptacji oraz poznawanie sposobów reagowania i zachowania w sytuacjach trudnych w akceptowalny społecznie sposób.

Cele szczegółowe:
• kształtowanie osobowości i wspieranie rozwoju uczniów;
• rozpoznawanie, nazywanie i rozumienie uczuć, emocji i motywacji własnych oraz cudzych;
• rozwiązywanie i pokonywanie trudności;
• tworzenie nowych wzorców zachowań w różnych sytuacjach życiowych,
z udziałem osób trzecich, w akceptowalny społecznie sposób;
• kształtowanie pożądanych cech osobowości;
• wzmacnianie poczucia własnej wartości i sprawczości;
• akceptacja siebie, swojej odmienności oraz sytuacji życiowej;
• stwarzanie możliwości wyrażania własnych emocji, myśli, uczuć, rozmawiania o sobie, swoich potrzebach i problemach;
• rozbudzanie szerszego spojrzenia wykraczającego poza własną osobę, poszerzanie horyzontów myślowych;
• rozładowywanie stresu, lęku, łagodzenie napięć i agresji;
• kompensacja potrzeb i łagodzenie deprywacji;
• rozwijanie wyobraźni oraz zainteresowań czytelniczych.

V. OPIS INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

Zajęcia będą miały charakter dwuetapowy:

1) Część pierwsza to zajęcia teoretyczne, czyli praca z wybranym tekstem literackim. Nauczyciel głośno czyta wybrany tekst, dzieląc go na części. W przerwach czytania zadaje uczniowi pytania, dotyczące osób i sytuacji przedstawionych w przeczytanym fragmencie. Porusza również temat emocji i dylematów bohaterów. Na koniec, jeśli uczeń jest otwarty i chętnie wyraża swoje opinie, następuje zainicjowanie rozmowy na temat: czy spotkałeś się z taką sytuacją? Jak ty zachowałbyś się, gdybyś był na miejscu bohatera opowiadania?
2) Część druga to zajęcia relaksacyjne lub wyrażania ekspresji emocjonalnej (w zależności od stanu emocjonalnego ucznia). Wykorzystane zostaną: karty pracy, układanki logiczne, gry usprawniające koncentrację uwagi, gniotki terapeutyczne oraz muzyka relaksacyjna.

VI. SPODZIEWANE EFEKTY INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

Uczeń:
• rozpoznaje i nazywa zachowania i emocje swoje oraz innych osób;
• zna zachowania właściwe, zgodne z przyjętymi normami społecznymi i moralnymi;
• rozumie powody pojawiania się złości i agresji u siebie i innych osób;
• zna różne konstruktywne metody na opanowanie złości i agresji;
• umie komunikować swoje potrzeby i uczucia w sposób werbalny i niewerbalny;
• umie dostrzegać w sobie pozytywne cechy oraz własną wartość;
• potrafi pokonywać przeszkody i rozwiązywać konflikty bez używania przemocy;
• wie, jak w określonych sytuacjach zapanować nad swoimi emocjami;
• wie, jak postępować w sytuacjach konfliktowych.

VII. SPOSOBY EWALUACJI INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

Narzędziami sprawdzającymi wyniki innowacji będą:
- obserwacja uczestników innowacji;
- rozmowa sprawdzająca rozumienie sytuacji i problemów przedstawianych podczas zajęć;
- opinia uczestników zajęć;
- ocena zajęć podczas obserwacji i hospitacji lekcji.