Usprawnianie dziecka niepełnosprawnego z pomocą konia. Konspekt zajęć z zakresu hipoterapii

Konspekt zajęć z zakresu hipoterapii pt.:
„Usprawnianie dziecka niepełnosprawnego z pomocą konia”

MIEJSCE ZAJĘĆ: lonżownik lub hala (w zależności od warunków atmosferycznych)

UCZESTNICY ZAJĘĆ: chłopiec 5 lat, dziewczynka 15lat

CELE GŁÓWNE: Przywrócenie sprawności fizycznej i psychicznej w możliwym do osiągnięcia zakresie przy wykorzystaniu form hipoterapii.

WIADOMOŚCI: Prawidłowy sposób wykonania ćwiczeń.

DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE: Rozwijanie pozytywnych kontaktów emocjonalnych.

FORMA PROWADZENIA ZAJĘĆ: Indywidualnie prowadzone przez 2 osoby: terapeutę i osobę prowadzącą konia.

METODY: hipoterapia, elementy metody „18 struktur wyrazowych”, elementy metody Petö, element alternatywnej metody komunikowania się – piktogram

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: piktogram TAK, teksty wierszy, piankowe litery, ilustracje

POMOCE DYDAKTYCZNE: koń, pas do hipoterapii, kask, drabinka, przyrządy do czyszczenia konia, piłka

Przebieg zajęć:
1. Powitanie przybyłych gości.
2. Prezentacja zajęć:

I. ROZLUŹNIENIE
1. Przywitanie się z koniem i terapeutą.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA
Wita się z dzieckiem, towarzyszy mu podczas witania się z koniem.
Pomaga nałożyć kask.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Głaszcze szyję konia raz prawą, raz lewą ręką.
Nakłada kask.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
Zachowanie zasad BHP.
POMOCE:
kask,
2. Czyszczenie kopyt konia.
CZYNNOŚCI NAUCZYCCIELA:
Podaje pojemnik z przyborami do czyszczenia konia.

Prosi o wyciągnięcie kopystki. Podpowiada, że jest ona twarda, ponieważ kopyta konia są twarde.

CZYNNOŚCI UCZNIA:
Odnajduje w worku przedmiot służący do czyszczenia kopyt konia. Sprawdza czy kopystka jest twarda jak kopyto.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
Ćwiczenie rozumienia pojęcia „twardy”, doświadczenia wrażeń czuciowych.
POMOCE:
pojemnik z gąbką, kopystką, zgrzebłem,
3. Wsiadanie na konia.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Czuwa nad prawidłowością wsiadania i pomaga dziecku.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Dziecko wsiada na konia z pomocą terapeuty.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
Usprawnianie umiejętności planowania motorycznego.
POMOCE:
drabinka
4. Jazda stępem w lonżowniku lub hali.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Kontroluje prawidłowość dosiadu.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Dziecko siedząc na koniu wykonuje 2 okrążenia.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
Oswojenie się z ruchem i uzyskanie prawidłowego dosiadu.
POMOCE:
pas do hipoterapii
5. Siad tyłem.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Pomaga dziecku usiąść tyłem do kierunku jazdy.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Utrzymuje siad tyłem, wykonuje 1 okrążenie.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
-ćwiczenie w przestrzeni i schemacie własnego ciała i ciała konia,
- ćw. reakcji równoważnych,
- ćwiczenia planowania ruchu,
POMOCE:
pas do hipoterapii
6. Leżenie przodem na grzbiecie w stępie.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Zwraca uwagę na utrzymanie równowagi.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Utrzymuje pozycję leżenia przodem wzdłuż kłody konia.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
-stymulacja układu przedsionkowego,
-rozluźnienie mięśni grzbietu,
-zmniejszenie nadmiernej lordozy lędźwiowej,
-rozciągnięcie mięśni przywodzicieli uda,
-budowanie zaufania do hipoterapeuty i konia,
POMOCE:
pas do hipoterapii
7. Powrót do pozycji wyjściowej.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Czuwa nad poprawnością wykonywanego zadania.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Siada przodem do kierunku jazdy.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
-ćwiczenie w przestrzeni i schemacie własnego ciała i ciała konia,
- ćw. reakcji równoważnych,
- ćwiczenia planowania ruchu,
POMOCE:
pas do hipoterapii
II. AKTYWNOŚĆ
8. Jazda kłusem.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Wsiada z dzieckiem na konia.

CZYNNOŚCI UCZNIA:
Współpracuje z terapeutą, reaguje na polecenia umożliwiające dosiad terapeuty.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- usprawnianie umiejętności reagowania na polecenia,
POMOCE:
pas do hipoterapii
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Zadaje pytania:
Jedziemy?
Szybko?
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Odpowiada:
Wio
Tak, dotykając piktogram
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- stymulowanie myślenia przyczynowo- skutkowego,
- stymulowanie samodzielnych wypowiedzi,
POMOCE:
piktogram TAK, pas do hipoterapii
9. Zabawa w kowboja.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Nauczyciel mówi wiersz mnemotechniczny wykorzystujący zasadę rytmiczności.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Ilustruje ciałem poszczególne fragmenty wiersza.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
Uaktywnianie poszczególnych grup mięśniowych.
POMOCE:
tekst wiersza, pas do hipoterapii
10. Czytanie metodą 18 struktur wyrazowych (struktura I).
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Prosi o przeczytanie prezentowanych wyrazów (robi, nogi) i zdanie (Te doły to nory lisa.)
W przypadku problemów pokazuje chłopcu podpowiedź w postaci ilustracji z szukaną literą.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Dokonuje syntezy sylabowej, czyta wyrazy i zdanie.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
-usprawnianie percepcji wzrokowej i jej aspektu kierunkowego,
-kształtowanie percepcji słuchowej,
- usprawnianie analizy i syntezy wzrokowo- słuchowej wyrazów,
-doskonalenie techniki i tempa czytania wyrazów dwusylabowych o schemacie zapisu o-o,
POMOCE:
piankowe litery, ilustracje, pas do hipoterapii
11. Zabawa: „Rysujący koń”
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Nauczyciel mówi: Wyobraź sobie, że nasz plac to kartka papieru, na której poruszający się koń rysuje różne litery. Odgadnij jaka to litera. (O, D, M)
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Odgaduje litery: O, D, M
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- pobudzenie wyobraźni,
- usprawnianie koncentracji i uwagi,
POMOCE:
pas do hipoterapii
12. Końska wyliczanka.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Prosi dziecko, aby przyjrzało się koniowi i policzyło ile ma uszu, oczu, nóg i ogonów.
Mówi wiersz i zadaje do niego pytania.
Ile uszu ma koń?
Ile ogonów ma koń?
Ile nóg ma koń?
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Przygląda się częściom ciała konia.
Wsłuchuje się w tekst wiersza następnie odpowiada na pytania.
Koń ma dwoje uszu.
Koń ma jeden ogon.
Koń ma cztery nogi.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- liczenie od 1 do 4,
- utrwalanie wiadomości na temat wyglądu konia,
POMOCE:
tekst wiersza, pas do hipoterapii
III. ODPOCZYNEK
13. Zabawa spanie – pobudka.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Terapeuta prosi dziecko, aby zamknęło oczy i udało że śpi, następnie mówi wiersz pt.: ”Stary niedźwiedź”, wyraz niedźwiedź zastępuje imieniem chłopca.
Rzuca piłkę do ucznia w momencie wypowiadania słowa łapie.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Jedzie stepem z zamkniętymi oczyma, w momencie kiedy słyszy wyraz łapie, otwiera oczy i łapie piłkę.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- poprawa koncentracji i uwagi,
- trening pobudzania- hamowania,
- ćw. odpowiednio szybkiej reakcji na bodziec,
POMOCE:
tekst wiersza, pas do hipoterapii, piłka
14. Ćwiczenie relaksacyjne.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Prosi dziecko, aby pochyliło się do przodu i objęło szyję konia rękami, kontroluje pozycję.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Pochyla się do przodu i obejmuje szyje konia rękami. W takiej pozycji wykonuje jedno okrążenie bez żadnych ćwiczeń.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- odprężenie
POMOCE:
pas do hipoterapii
15. Zejście z konia i pożegnanie.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Pomaga dziecku z zachowaniem zasad BHP.
CZYNNOŚCI UCZNIA:
Zsiada z konia i żegna się z terapeutą i koniem.
CELE SZCZEGÓLOWE:
Zachowanie zasad BHP.
POMOCE:
drabinka
3. Omówienie podstaw teoretycznych.

Literatura:
Książki:
1. Strauss I.: „Hipoterapia. Neurofizjologiczna gimnastyka lecznicza na koniu”. Fundacja na Rzecz Rozwoju Rehabilitacji Konnej Dzieci Niepełnosprawnych, Kraków, 1996.
2. Strumińska A.: „ABC hipoterapii. Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie”. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2003.
3. Teichmann Engel B. (red.): „Terapeutyczna jazda konna II – strategie rehabilitacji”. Wydawnictwo PiT, Kraków, 2004.
4. Wyżnikiewicz – Nawracała A.: „Jeździectwo w terapii, rekreacji i sporcie osób niepełnosprawnych”. Wydawnictwo AWF im. J. Śniadeckiego w Gdańsku.

Artykuły:             

5. Cieśla A.: „Hipoterapia zagościła na dobre...”. Przegląd hodowlany AR Szczecin, nr 4/2002, str.24-26.
6. Jasiak P.: „Wpływ hipoterapii na sferę motoryczną, fizjologiczną i psychiczną pacjentów”. Hipoterapia, 2-3, 1993, str.50-51.
7. Jasiak P.: „Wskazania i przeciwwskazania do stosowania hipoterapii”. Hipoterapia, 2-3, 1993, str. 51-52.
8. Jasiak P.: „Dobór koni, zasady bezpieczeństwa i prawidłowe prowadzenie konia podczas zajęć”. Hipoterapia, 2-3, 1993, str. 53-55.
9. Kamińska A., Mazur A.: „Metodyka zajęć hipoterapeutycznych dla dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym”. Postępy Rehabilitacji, tom XII, 1998.
10. Krupiński J.: „Hipoterapia dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym – model neurofizjologiczny”. Przegląd hipoterapeutyczny, 1(4), 2007, str.26-27.
11. Kwolek A., Pałkowska J., Przysada G.: „Hipoterapia w kompleksowej rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym i autyzmem”. Fizjoterapia, tom 3, nr 2, 1995.
12. Lubersac R.: „Ramy terapii”, Przegląd hipoterapeutyczny, 1(4), 2007, str.17-18.
13. Łojek J.: „Pokrojowe uwarunkowania wyboru konia do hipoterapii”. Przegląd hipoterapeutyczny, 2(2), 2006, str.28-34.
14. Paszkiewicz A.: „Model neurofizjologiczny czy cybernetyczny?”. Przegląd hipoterapeutyczny, 1(4), 2007, str.27-28.
15. Polańska E.: „Zastosowanie hipoterapii w kształtowaniu i korygowaniu postawy ciała”. Przegląd hipoterapeutyczny 1(4), 2007, str.20-25.
16. Śliwiński Z., Morawska A., Halat B.: „Hipoterapia jako jeden z elementów kompleksowej rehabilitacji dziecka w Ośrodku Rehabilitacji w Zgorzelcu”. Fizjoterapia Polska, vol.2, nr 3, 2002, str.250-255.
17. Tarnowski D.: „Neurofizjologiczne metody rehabilitacji dzieci z uszkodzonym ośrodkowym układem nerwowym, wdrażane do hipoterapii”. Hipoterapia, 1-4, 1995, str.41-45.
18. Tauffkirchen E.: „Właściwy dosiad na koniu – podstawą skuteczności hipoterapii”. Hipoterapia, nr 2, 1992, str.1-10.
19. Trochimiak L., Czarnicki J., Marchwicki S.: „ Hipoterapia w rehabilitacji”. Postępy Rehabilitacji, tom X, zesz. 2, 1996, str.115-119.
20. Wyżnikiewicz – Nawracała A. „Wybrane problemy zachowania bezpieczeństwa w rekreacyjnym użytkowaniu koni”. Rocznik Naukowy, AWF Gdańsk, IV, (1995b).