Współczesny nauczyciel - trudny zawód

Współczesny nauczyciel – trudny zawód

Według S. Szumana, osobowość doskonałego nauczyciela tworzą dwa elementy: pierwszym jest to, co nauczyciel posiadł i ma do rozdania, drugim – sposób rozdawania, zwłaszcza umiejętność oddziaływania na innych. Mimo tego, że nauczyciele mają dużo do zaoferowania i jak mówi W. Okoń „mają piękną duszę”, to często nie mają szacunku i są krytykowani za swoje innowacyjne podejście do nauki dzieci.
We współczesnym świecie nauczyciel przytłoczony jest dużą ilością biurokratycznych obowiązków oraz programem, który musi ściśle realizować. Poza tym od nauczyciela wymaga się ciągłego dokształcania, podnoszenia swoich kompetencji za własne pieniądze. Nauczyciel musi radzić sobie w różnego rodzaju sytuacjach, często trudnych i stresujących. Współcześni pedagodzy obciążeni są psychicznie wyzwaniami, jakie stawia przed nimi współczesny świat. Wielokrotnie problemów wychowawczych nie zostawiają za murami szkoły, ale obcują z nimi przez cały czas szukając właściwych rozwiązań. Wypomina się nauczycielom wakacje, dużą liczbę dni wolnych, krótki czas pracy, a naprawdę czas pracy nauczycieli nie kończy się po godzinie piętnastej, przybiera formę nieokreśloną. Większość pracy nauczyciel przenosi na płaszczyznę domu. Nauczycieli oskarża się za złe wyniki uczniów, za ich agresywne zachowania, za brak motywacji do nauki. Nikt nie bierze pod uwagę, że współcześni pedagodzy często pracują w przepełnionych klasach, w ciągłym hałasie i ciągłej krytyce rodziców. Rzadkością jest, aby w szkole pojawił się rodzic z pochwałą dla nauczyciela. Każda wizyta rodzica w szkole wiąże się z pretensjami i zastrzeżeniami do pracy dydaktycznej nauczyciela. Rodzice zasypują nauczycieli oczekiwaniami, postulatami, wymaganiami, przybierają postawę krytykancką i roszczeniową. Często nie mają przekonania i pomysłów na współpracę ze szkołą. Tymczasem wzajemna współpraca rodzic- nauczyciel jest bardzo ważnym czynnikiem warunkującym sukces dziecka. Zarówno rodzice jak i nauczyciele są dla dzieci autorytetami, muszą zatem iść w jednym kierunku, nie podważając swoich kompetencji. O sukcesie dziecka decyduje więc dobra współpraca szkoły ze środowiskiem rodzinnym. Nauczyciel powinien postarać się o zdobycie zaufania rodziców, przezwyciężyć ich niechęć i bierność. Sokrates stawiał bardzo wysokie wymagania nauczycielom, żądał od nich rzetelnych kwalifikacji moralnych i umysłowych, a od uczniów i całego społeczeństwa domagał się szacunku dla zawodu nauczycielskiego. Uważał, że uczniowie powinni wyżej cenić nauczycieli od rodziców. Jego zdaniem: „Rodzicom zawdzięcza uczeń tylko życie, nauczycielowi życie dobre i szczęśliwe”.
W ciągu ostatnich lat wyraźnie uległa zmianie społeczna ocena osoby i roli nauczyciela. Niska ocena nauczycieli wynika z niskiego prestiżu w społeczeństwie, nieudolnych reform ukierunkowanych na instrumentalizm, szkolną biurokrację, ale też z niedopasowania zawodowego wielu nauczycieli oraz z braku selekcji do zawodu. Nie wszyscy nauczyciele traktują ten zawód jak powołanie, często praca w szkole jest dziełem przypadku. Nie ma więc mowy o takich cechach, jak: szczerość, pilność, pracowitość, opanowanie, pogodne usposobienie i takt pedagogiczny, które niemiecki pedagog i działacz społeczny, Adolf Diesterweg wpajał nauczycielom. Według niego „szkoła tyle jest warta, ile jest wart pracujący w niej nauczyciel”.

Bibliografia:

1. Banach C: Cechy osobowościowe nauczycieli, w: Nowa Szkoła 1995 nr 3.
2. Dudzikowa M.: Autorytet nauczyciela, w: Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 1995,
nr 8.
3. Graca T., Umiejętności psychospołeczne jako składnik kompetencji nauczyciela, w:
Kompetencje zawodowe nauczycieli, Radom 2001.
4. Jabłońska M.: Nauczyciel w zmieniającej się rzeczywistości społecznej, WUW,
Wrocław 2000.
5. Krawcewicz S.: Współczesne problemy zawodu nauczyciela, Warszawa 1979.
6. Lejmann M.: Osobowość zawodowa nauczycieli , Częstochowa 1985.
7. Mazur P.: Zawód nauczyciela w ciągu dziejów, Chełm 2015.
8. Możdżeń S. J.: Historia wychowania 1795-1918, Kielce 2000.
9. Okoń, W.: Problem osobowości nauczyciela. W: W. Okoń (red.), Osobowość nauczyciela. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1959.
10. Strykowski W., Strykowska J., Pielachowski J.: Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej. Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2003.