Walory przyrodnicze województwa łódzkiego w aspekcie turystycznym

Walory przyrodnicze województwa łódzkiego w aspekcie turystycznym

Województwo łódzkie to region położony w centrum Polski na pograniczu czterech historycznych krain Wielkopolski, Mazowsza, Śląska i Małopolski. Pod względem geograficznym położony jest w strefie przejściowej pomiędzy Wyżynami Polskimi i Nizinami Środkowoeuropejskimi, na głównym dziale wodnym rozdzielającym dorzecza Wisły i Odry.
Województwo zajmuje powierzchnię 18 219 km2. Znajduje się w geometrycznym centrum Polski i stanowi łącznie 5,84% obszaru kraju. Teren ten stanowi obszar przejściowy w sferze geograficznej, geologicznej, klimatycznej i przyrodniczej. Można powiedzieć, że łódzkie jest to Europa w pigułce
W grudniu 2019 roku zamieszkiwało na jego terenie 2454,7 tysięcy osób. Liczba mieszkańców na 1 km2 (134,7 osób) lokuje woj. powyżej średniej krajowej (123 osoby).
Stolicą regionu jest Łódź, trzecie pod względem liczby mieszkańców miasto w Polsce. Wcześniej silny ośrodek przemysłowy, dziś Łódź staje się ważnym ośrodkiem kulturalnym.
Odbywa się tu między innymi Light Move Festival. Festiwal Światła i towarzyszące mu instalacje, pokazy i mappingi, Spotkania Baletowe, Festiwal Łódź 4 Kultur, Festiwal Designu, Festiwal Filmowy Cinergia. Równie znane są filmowe tradycje Łodzi, w której Państwową Wyższą Szkołę Teatralną i Filmową kończyło wielu słynnych aktorów i reżyserów.
Województwo to przeszło w ostatnich latach ogromną metamorfozę. Nie tylko pod względem gospodarczym, ale również terytorialnym. W jego skład weszły obszary bogate i atrakcyjne przyrodniczo , co zdecydowanie podniosło jego walory .

2 https://www.lodzkie.pl/turystyka/wydawnictwa/mapki-tematyczne-j%C4%99zyk-polski/download/2607_

Krajobraz
Krajobraz regionu cechuje stosunkowo małe zróżnicowanie, a większość jego terenów to obszary równinne z łagodną rzeźbą. Średnie wzniesienia terenu wynoszą ok. 140 m n.p.m. i opadają od południa ku północy. Najwyższym wzniesienie to Fajna Ryba (347 m n.p.m.) . Tereny województwa łódzkiego zostały poddane działalności lądolodu skandynawskiego, można tu zaobserwować wysoczyzny morenowe (pasmo od południa na północ województwa) i doliny rzeczne. Jako charakterystyczne wymienić można wydmy śródlądowe, utworzone z luźnych piasków, znajdujące się głównie we wschodniej i środkowej części województwa.
Znajduje się tutaj najwyższe wzniesienie Nizin Środkowoeuropejskich – sztucznie wzniesiona Góra Kamieńsk, gdzie funkcjonuje Ośrodek Sportu i Rekreacji. Jest to teren popularny wśród narciarzy (wyciągi i stoki narciarskie), a także rowerzystów (ścieżki rowerowe).
W regionie łódzkim znajdują się także zbiorniki gorących wód termalnych, w których temperatura wody dochodzi do 98st C. w 2012 roku otwarto termy w Uniejowie, które są przykładem wykorzystania walorów przyrodniczych (wód geotermalnych) w turystyce. Wcześniej źródła używane były jedynie do ogrzewania miasta Uniejów.

Klimat
Polska cechuje się klimatem umiarkowanym, ciepłym przejściowym, między morskim a kontynentalnym. Średnie roczne temperatury powietrza wynoszą 7,0-8,5 °C, a średnia roczna suma opadów to ok. 600 mm.
Temperatury średnioroczne od wielu lat wahają się one w granicach 7,6-8,0 °C. W ciągu roku w województwie notuje się przeciętnie 140 dni pochmurnych i 35-40 pogodnych. Pokrywa śnieżna zalega tutaj 50-70 dni, przy czym najkrócej w okolicy Sieradza, a najdłużej - Wielunia i Tomaszowa. Liczba dni okresu wegetacyjnego (wynosząca 210) jest nieco wyższa od przeciętnej dla Polski (200 dni).
Ponadto należy zwrócić uwagę na zmiany klimatyczne, dokonujące się w całej Europie i występujące w związku z nimi anomalie pogodowe: huragany, trąby powietrzne, duże wahania temperatury, gwałtowne opady i długotrwałe susze.

Wody powierzchniowe i źródła
Województwo łódzkie, przez swoje wododziałowe położenie jest regionem ubogim w wody powierzchniowe. Według zamieszczonych w „Programie rozwoju turystyki w województwie łódzkim na lata 2007-2020”, pod względem wód płynących zajmuje ono 15. miejsce w kraju, a pod względem wód stojących – 11. miejsce. Doliny rzeczne w województwie łódzkim osiągają głębokości od 10 do 40 m i szerokość do kilku kilometrów. Największe trzy rzeki tego województwa to: Warta, Pilica i Bzura. Region ten jest praktycznie pozbawiony zbiorników naturalnych (np. jeziora czy stawy). Stworzono natomiast wiele sztucznych zbiorników retencyjnych, np. Zbiornik Jeziorsko na Warcie (największe), Zbiornik Sulejowski na Pilicy, Cieszanowice na Luciąży, Miedzna na Węglance, czy Słok i Wawrzkowizna na Widawce. Zbiorniki wykorzystywane są w celach rekreacyjno-turystycznych. Oprócz wymienionych akwenów, w regionie znajdują się również kompleksy stawów rybnych (największym jest Okręt-Rydwan w dolinie Bobrówki).

Jaskinie i źródła krasowe, groty oraz wywierzyska są formami wyróżniającymi województwo łódzkie na tle innych województw w Polsce. Ze źródeł krasowych wymienić można:
• Granatowe Źródła (na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, jedyny przykład pulsujących, terasowych źródeł krasowych na Jurze Polskiej),
• Niebieskie Źródła (w granicach Tomaszowa Mazowieckiego),
• Źródła w Bobrownikach (na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego),
• Źródła w Lasowicach (na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego),
• Źródło w Inowłodzu,
• Źródła Ciosenki.
Jaskinie krasowe występują na Wyżynie Wieluńskiej, w okolicach dwóch wsi – Węże i Draby (Załęczański Park Krajobrazowy).

Flora i fauna
Województwo łódzkie cechuje się najmniejszą ilością lasów w całej Polsce (20,6% w 2010r.). W części północnej regionu jest praktycznie pozbawiona lasów, natomiast największe zalesienie występuje w części południowej i wschodniej. Przeważają tutaj lasy iglaste (85%), głównie sosnowe. Największymi kompleksami leśnymi są Puszcza Pilicka (środkowy bieg Pilicy) oraz Puszcza Bolimowska (okolice środkowego biegu Rawki). w mieście Łodzi znajduje się jeden z największych w kraju i Europie lasów miejskich – Las Łagiewnicki.
Województwo łódzkie to także 89 rezerwatów przyrody. Rezerwatem jest na całym swym biegu rzeka Rawka, jedna z niewielu rzek w Europie, której brzegi zachowały się w stanie nienaruszonym przez człowieka. Ewidencja obiektów szczególnie cennych i chronionych obejmuje na terenie województwa niemal 4 tysiące pomników przyrody
Na terenie woj. łódzkiego znajduje się kilka parków krajobrazowych, między innymi
• Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich
• Sieradzkie Parki Krajobrazowe:
• Nadpiliczne Parki Krajobrazowe.
Ważnym obszarem chronionym są międzynarodowe systemy ekologiczne „Natura 2000”,obszary specjalnej ochrony ptaków, siedliska przyrodnicze.

Jak wynika z powyższej charakterystyki obszaru województwa łódzkiego posiada ono znaczne walory przyrodnicze, które mogą być z powodzeniem wykorzystywane w strategii rozwoju turystyki w tym regionie. Na szczególną uwagę zasługują liczne parki krajobrazowe stwarzające okazję do wypoczynku w pięknych okolicznościach przyrody, geotermalne wody- podstawa turystyki rekreacyjnej(termy , wellness), obszary Natura 2000-miejsca obserwacji wielu gatunków ptaków,jak również występujące tu wody krasowe powiązane z grotami i jaskiniami.
Pomimo tego, iż województwo to postrzegane przede wszystkim jako cel turystyki kulturowej, festiwalowej, targowej ma ono również wiele do zaoferowania pod kątem krajoznawczym.

Autor: Alina Masiakowska- Nowacka