Program rewalidacji "Arteterapia - zabawy ze sztuką"

Joanna Dąbrowska - oligofrenopedagog, tyflopedagog

Wstęp :
Sztuka odgrywa ważną rolę w życiu każdego człowieka a kluczową w nauczaniu i wychowaniu młodych pokoleń . Arteterapia -czyli terapia przez sztukę posiada zalety korekcyjne , edukacyjne i rekreacyjne. Zajęcia te mają także strategiczne znaczenie w procesach rewalidacyjnych. Pozytywnie wpływają na osobowość dziecka z dysfunkcją wzroku. Rozwijają wrażliwość, kreatywność , budują poczucie własnej wartości , przełamują lęki i bariery. Wychowanek uczy się przekraczać trudne dotąd granice dotyczące rzeczy nowych, nieznanych, trudnych a tym samym przygotowuje się do funkcjonowania w otaczającej go rzeczywistości. Są to doświadczenia niezmiernie cenne w przypadku wychowanków którzy są narażeni na narastające ograniczenia wynikające z pogłębiających się dysfunkcji wzroku . Może to być trening reakcji na nowe warunki, narastające trudności dnia codziennego.
Nazwa zajęć i adresaci :
Program zajęć rewalidacyjnych pt. Arteterapia- zabawy z sztuką, jest adresowany do wychowanków Internatu Kujawsko-Pomorskiego Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży Słabo Widzącej i Niewidomej .
Grupą docelową zajęć będą wychowankowie w wieku od 8- 12 lat.
Cel główny programu :
Najważniejszymi założeniami programu jest wzrost kompetencji percepcyjno-poznawczych , emocjonalno-społecznych, relaksacja i odreagowanie wewnętrznych napięć i frustracji. Ponadto zajęcia pozwolą na rozwój kompetencji manualnych i orientacji przestrzennej .
Cele szczegółowe programu :
- Swobodna ekspresja emocji, myśli i uczuć
- Pobudzanie wrażliwości na sztukę , piękno przyrody
- Wzniecanie motywacji do działania i osiągania celu
- Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień plastycznych i technicznych
- Stwarzanie możliwości do własnych wypowiedzi za pomocą środków artystycznych
- Rozładowanie negatywnych napięć, emocji i agresji
- Poznanie różnych materiałów i faktur możliwych do wykorzystania w procesie tworzenia
- Wdrażanie do większej samodzielności i odpowiedzialności za wykonane zadanie
- Podnoszenie sprawności manualnej, rozładowywanie napięć mięśniowych
- Wyrabianie poczucia porządku, estetyki

Cele operacyjne
Wychowanek:
• Swobodnie wyraża swoje myśli, emocje, przeżycia w sposób społecznie akceptowany
• Dostrzega walory sztuki i otaczającego świata przyrodniczego
• Podejmuje aktywność artystyczną i finalizuje ją
• Rozwija zainteresowania i umiejętności plastyczne
• Posiada podstawową wiedzę na temat technik plastycznych
• Przeżywa sukces
• Czuje się zauważony i doceniony
• Nabywa większej pewności siebie
• Podwyższa własny poziom samooceny i samoakceptacji
• Nawiązuje prawidłowe relacje rówieśnicze
• Potrafi pracować w grupie
• Stosuje zasady bhp dotyczące pracy z artykułami plastyczno-technicznymi

Treść kształcenia
Zajęcia arteterapeutyczne będą się odbywać w formie spotkań zespołowych i indywidualnych.
Planowany czas trwania zajęć : od września 2019 r. do czerwca 2020 r. Zajęcia odbywać się będą w poniedziałki (3 lub 4 razy w miesiącu).
Program obejmuje zajęcia z rysunku, malarstwa, rzeźby, płaskorzeźby , zdobnictwa i dekoratorstwa, form przestrzennych.

Ramowy plan działań
WRZESIEŃ
•Wybór wychowanków do grupy arteterapeutycznej
• Omówienie zasad bezpiecznego posługiwania się akcesoriami i artykułami niezbędnymi przy pracach plastyczno-technicznych nożyczkami lub innym materiałem plastyczny
•„Pocztówka z wakacji ” – pejzaże wakacyjne akwarelą na pocztówce , formułowanie pozdrowień
PAŹDZIERNIK
•„Za oknem jesień” – malowanie 10 palcami
„Nasz obraz ” – konstruowanie jesiennego obrazu metoda ikebany
LISTOPAD
•„ Kotylion ” – forma zaginania papieru i bibuły
•„ Jesienne ludki ” – forma wyklejanki z liści , igliwia itp
•„ Parasol ” – forma frottage
GRUDZIEŃ
•„ List do św. Mikołaja ” – kolaż
•„ Adwentowy lampion ” – malowanie na szkle
•„ Stroik Bożonarodzeniowy” – dekoracja świąteczna
STYCZEŃ
•„ Maska wenecka ” – papieroplastyka
•„ Fajerwerki ”- malowanie farbą i cukrem
LUTY
•„ Walentynkowe serce ” – płaskorzeźba z masy solnej
•„ Bałwanek ” – forma użytkowa z tekstyliów
•„ Bydgoszcz nocą ” – krajobraz malowany kredą i węglem
MARZEC
•„ Tulipany ”- forma przestrzenna z patyczków, filcu i waty
•„ W marcu jak w garncu ” – wiosenne pejzaże malowane nitką
•„ Dzień kolorowej skarpetki ” – witraże ( Dzień solidarności z Zespołem Downa)
•„ Budujemy miasto ” – budowanie konstrukcji przestrzennej z surowców wtórnych
•„ Budujemy miasto c.d. ” – dekorowanie i malowanie konstrukcji
KWIECIEŃ
•„ Przestrzenne pisanki” – pisanki ażurowe z balona i muliny
•„ Drzewko wiosenne ” – konstrukcja z rolki papieru i wełny
• „ Spacer do parku ” – praca metodą batiku
MAJ
•„ Ramka ” – konstrukcja z szpatułek i folii
•„ Wazon dla Mamy ” – kreatywne wyklejanie szkła
•„ Motyle na łące ” – forma przestrzenna z użyciem pasków papieru
CZERWIEC
•„Morze, góry ”- krajobrazy malowane barwioną solą
•„ Walizka na wakacje ” – metoda kolażu

Warunki zakończenia programu
Cel programu zostanie zrealizowany wówczas, gdy uczestnicy wykształcą w sobie oczekiwane umiejętności:
rozumienia podstawowych reguł i zasad obowiązujących podczas wykonywania prac plastycznych
wzrostu wiary we własne siły i możliwości
pracy w zespołowej
organizowania czasu wolnego
stosowania różnorodnych technik plastycznych
Ewaluacja
•Wewnętrzna: rozmowy kontrolne sprawdzające znajomość technik plastycznych
•Zewnętrzna: udział w konkursach plastycznych na terenie Ośrodka i poza nim
•Do przeprowadzenia ewaluacji posłużą: analiza prac plastycznych, obserwacja zaangażowania wychowanków podczas zajęć, analiza ekspresji emocji wychowanków podczas zajęć, uzyskiwanie informacji zwrotnych nt zajęć od wychowanków

LITERATURA
1.„Dzieci to lubią „ Joanna Góźdź, Warszawa 2013
2.„Kids Art.” Katarzyna Dulewicz, Kraków 2016
3.„Arteterapia” Alina Barciszewska-Binnebesel, Toruń 2003
4.„Dziecinne proste orgiami” Ilse Nimschowski, Warszawa 2000
5.„Techniki plastyczne dla dzieci” A. Jabłońska, Warszawa 2004
6.„Arteterapia w teorii i praktyce” E. J. Konieczna, Poznań 2014

Autor programu:
mgr Joanna Dąbrowska