Program pracy wychowaczej z uczniem z zaburzeniami emocjonalnymi

WSTĘP

Przedstawiony program oddziaływań wychowawczych na ucznia z zaburzeniami emocjonalnymi powstał w oparciu o:
· rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych szkołach i palcówkach
· zdobyte doświadczenia w pracy pedagoga: obserwacja, ocena skuteczności własnych działań i ich ewaluacja
· aktualną literaturę dotyczącą poruszanej tematyki

CELE PROGRAMU

Program w swoim założeniu ma pomóc dziecku z zaburzeniami emocjonalnymi na terenie szkoły. Obecność dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi w klasie szkolnej jest uciążliwe dla nauczyciela i rówieśników. Dzieci te bywają często zarzewiem konfliktów pomiędzy uczniami, ich zachowanie utrudnia realizacje zadań, jakie grupa stawia sobie, wprowadzają napięcie, destabilizację oraz co bardzo ważne zmuszają nauczyciela do koncentracji na nich uwagi kosztem innych dzieci. W nauczycielu pojawia się w takich przypadkach tendencja do wykorzystywania środków dyscyplinarnych w stosunku do takiego ucznia i chronienia klasy, a także siebie przed uciążliwą sytuacją. Efekty takich działań są zwykle krótkotrwałe, a potem zazwyczaj następuje pogorszenie zachowania.
Program ten wskazuje, że lepsze i bardziej trwałe skutki można uzyskać starając się usunąć przyczyny trudnych zachowań.
Trzeba pamiętać, że podstawową przyczyną zaburzeń emocjonalnych jest brak poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości u dzieci. W związku z tym stworzenie warunków w których dzieci miałyby szansę poczucia, że są bezpieczne i wartościowe, jest najlepszym sposobem udzielenia pomocy dzieciom z zaburzeniami emocjonalnymi.

STRUKTURA PROGRAMU

Program zakłada wspólne kierunki działań wychowawczych ze strony szkoły jako całości: pedagoga i psychologa szkolnego, nauczyciela, wychowawcy, rodziców dziecka zaburzonego emocjonalnie, dyrekcji, zespołu nauczycieli uczących takie dziecko,.

METODY PRACY

· obserwacja ucznia w tracie zajęć szkolnych - dostrzeganie przejawów zaburzeń emocjonalnych
· praca indywidualna z uczniem
· przybliżanie problematyki dziecka z zaburzeniami emocjonalnymi na indywidualnej rozmowie z rodzicami
· nawiązanie ścisłej i systematycznej współpracy z rodzicami w formie regularnych spotkań poświęconych rozwiązywaniu problemów wychowawczych dziecka
· spotkania z zespołem nauczycieli pracujących z klasą, opracowanie wspólnych działań wychowawczych i lojalne ich przestrzeganie
· stała współpraca z wychowawcą i psychologiem szkolnym
· poznawanie środowiska – wywiad

KIERUNKI DZIAŁAŃ

DZIAŁANIA SZKOŁY JAKO ORGANIZATORA CAŁOŚCI ODZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH NA UCZNIA

· organizacja szkoły powinna zapewnić dzieciom poczucie ładu i porządku
· zasady regulujące życie szkoły, określające jakie są prawa i obowiązki uczniów i nauczycieli, powinny być jasno określone i ściśle przestrzegane przez wszystkich
· umowy zawarte z uczniami powinny być dotrzymywane, a wpływ chwilowych nastrojów na sposób postępowania z dziećmi i ich ocenianie w miarę możliwości eliminowane
· przestrzeganie powyższych działań ograniczy ilość sytuacji niepewnych, a przez to wywołujących u dzieci zagrożenie pokaże im również, że są traktowane przez dorosłych poważnie, co oznacza, że uznaje się ich wartość

DZIAŁANIA PEDAGOGA SZKOLNEGO W RELACJACH Z UCZNIEM

· wprowadza atmosferę wzajemnej życzliwości
· stara się zrozumieć dziecko, a jego zachowanie traktuje jako wyraz problemów, a nie złej woli
· buduje atmosferę zaufania i bezpieczeństwa w relacjach nauczyciel – uczeń
· okazuje życzliwe zainteresowania i jego problemami
· pomaga dziecku odkryć jego wartość, wspiera jego rozwój, który może dotyczyć dziedzin pozaszkolnych np. sport, zajęcia plastyczne, działalność organizacyjna, społeczna i wiele innych
· pomaga dziecku w odnalezieniu miejsca w grupie rówieśników poprzez uświadomienie zespołu klasowego, najlepiej podczas nieobecności ucznia zaburzonego emocjonalnie skąd wynika nieco odmienne traktowanie go i większa w stosunku do niego tolerancja na ,,złe” zachowanie
· wykazuje konsekwencje w swoich działaniach wychowawczych
· organizuje pomoc koleżeńską dla potrzebujących i popiera wszelkie przejawy działań społecznych

DZIAŁANIA PEDAGOGA SZKOLNEGO W RELACJACH Z RODZICAMI

· potrafi nawiązać współpracę z rodzicami dziecka
· prowadzi rozmowy z rodzicami w ten sposób, że są one wspólnym poszukiwaniem rozwiązania problemu dziecka
· przekazuje rodzicom wiedzę z dziedziny pedagogiki i psychologii ułatwiającą im nawiązywane kontaktu z własnym dzieckiem
· unika sytuacji w których wyłącznie krytykuje zachowanie ucznia, mówi tylko o problemach jakie on sprawia i wygłasza monolog “jak jest, a jak być powinno”
· stwarza wspólnie z rodzicami konstruktywne pomysły na to, jak postępować z dzieckiem w szkole i domu, aby te oddziaływania służyły rozwiązywaniu problemów dziecka
· w sposób taktowny sugeruje potrzebę kontaktu ze specjalistą: psychologiem czy lekarzem jeżeli istnieje taka potrzeba, kieruje też na badania do Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej

DZIAŁANIA PEDAGOGA SZKOLEGO W RELACJACH Z WYCHOWAWCĄ, PSYCHOLOGIEM, DYREKCJĄ, ZESPOŁEM NAUCZYCIELI PRACUJĄCYCH Z KLASĄ,

· uzgadnia wspólną linie postępowania wobec dziecka i dba o lojalne przestrzeganie ustaleń
· konsultuje swoją prace wychowawczą z dyrekcją, z wychowacą i psychologiem szkolnym
· szuka wyjaśnienia u psychologa szkolnego, co dzieje się w psychice dziecka, że zachowuje się ono w sposób trudny i niepokojący, a także uzyskuje sugestie jaka linia postępowania wychowawczego wobec dziecka jest najlepsza

UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU

Może pojawić się wątpliwość, czy zaangażowanie sztabu ludzi; pedagoga, psychologa, wychowawcy, rodziców w rozwiązywaniu problemu jednego dziecka nie jest przesadą. Zwróćmy jednak uwagę, że i tak większość wymienionych osób musi sobie jakoś radzić z zaburzonym dzieckiem, tylko że działając w pojedynkę i bez spójnej koncepcji działania, wkładają w to nieproporcjonalnie dużo energii w stosunku do osiąganych efektów. Wydaje się, że współdziałanie wszystkich zainteresowanych zmianą zachowania dziecka i realizowanie wspólnej koncepcji pracy z dzieckiem, uwzględniającej wiedzę i doświadczenie zaangażowanych osób, jest podstawowym warunkiem powodzenia.