W świecie wody - obserwuję, doświadczam, rozumiem - innowacja pedagogiczna

Autor innowacji: Anna Wysocka

Temat innowacji: “W ŚWIECIE WODY – obserwuję, doświadczam, rozumiem”

Przedmiot: przyroda

Rodzaj innowacji: organizacyjno-metodyczna

Data wprowadzenia: IX 2020 Data zakończenia: I 2021

Adresaci innowacji: klasy II SP przebywające w świetlicy szkolnej

Forma zajęć innowacyjnych: zajęcia pozalekcyjne rozwijające zainteresowania

1.Uzasadnienie i opis innowacji
Obserwując nadal duże zainteresowanie wśród uczniów tematyką przyrodniczą podczas przeprowadzonych w ubiegłym roku szkolnym 2019/20 innowacyjnych zajęć świetlicowych pt. „Wędrówki po świecie przyrody” oraz wychodząc naprzeciw potrzebom edukacyjnym samych dzieci, co wyniknęło z przeprowadzonej wśród uczniów ewaluacyjnej ankiety (95% ankietowanych chętnie uczestniczyła w zajęciach), postanowiłam przeprowadzić w szkole kolejne tematyczne zajęcia przyrodnicze. Tym razem będą to zajęcia z dziedziny wiadomości o wodzie.
Każdy z nas codziennie styka się z wodą. Jest dla nas tak powszechna, że często nie zdajemy sobie sprawy, ile zjawisk zachodzi właśnie z jej udziałem oraz z potrzeby jej ochrony. Dlatego celem innowacji jest uświadomienie dzieciom, jak ważna jest woda dla naszego zrównoważonego rozwoju oraz nakreślenie zasad ochrony zasobów wodnych Ziemi i właściwe nimi gospodarowanie, a także zrozumienie prostego faktu, iż człowiek jako cząstka przyrody jest z nią nierozerwalnie złączony, ma na nią wpływ i też od niej zależy.
Innowacja w świetlicy szkolnej jest poświęcona prezentacji ważniejszych zagadnień związanych z wodą, a pomocne w tej materii będą nie tylko filmiki czy bajki dydaktyczne, ale również pokazy prostych doświadczeń z jej wykorzystaniem.
Obowiązująca siatka godzin przeznaczonych na realizację podstawy programowej z przyrody zwykle nie pozwala na przeprowadzenie większej ilości doświadczeń na lekcjach w szkole. W związku z tym postanowiłam stworzyć taką innowację, która pozwoli na realizację powyższych działań. Uczniowie będą mieli możliwość uczyć się przyrody i zdobywać nowe wiadomości o wodzie nie tylko przez obserwacje pośrednie (filmiki i bajki dydaktyczne, autorskie prezentacje multimedialne z bogatą szatą graficzną), ale także poprzez bezpośrednie obserwacje ciekawych i zarazem prostych w swej istocie doświadczeń. Wykonując je skupiać się będziemy nie tylko na wizualnych ich aspektach i efektach, ale przede wszystkim postaramy się odpowiedzieć na pytania, co jest przyczyną danego zjawiska i jakie wnioski należy wyciągnąć.
Niniejsza innowacja jest skierowana do uczniów klas drugich i ma ich zachęcić do uczenia się w przyszłości nauk przyrodniczych, w tym w szczególności fizyki, biologii oraz chemii, poprzez praktyczne działania zarówno w szkole jak i w domu.
Program zajęć pozwoli uczniom lepiej zrozumieć zjawiska fizyczne zachodzące w przyrodzie oraz poznać właściwości wody, ponadto zapewni uczniom zdobycie umiejętności i wiadomości o otaczającym świecie oraz ich praktyczne wykorzystywanie w codziennych sytuacjach. Uczestnicy będą mieli możliwość trenować i rozwijać własną aktywność poznawczą.
Na zajęciach ważniejsze od przekazywania wiedzy będzie wyposażenie uczniów w umiejętność jej zdobywania, co zostanie osiągnięte również przez umiejętne i bezpieczne korzystanie z zasobów internetowych, jak również poprzez badawczą i doświadczalną działalność.

2. Cel innowacji

Głównym celem i zadaniem innowacji jest wywoływanie, podtrzymywanie i wzmacnianie zainteresowań przyrodniczych oraz rozwijanie zainteresowań naukowych i badawczych uczniów związanych z przyrodą poprzez aktywne formy dochodzenia do wiedzy.

Cele ogólne:
• rozwijanie u uczniów ciekawości świata poprzez zainteresowanie tematyką przyrodniczą
• poszerzenie wiedzy na temat roli wody w przyrodzie i w życiu człowieka oraz wyrobienie szacunku do wody w życiu codziennym
• stwarzanie okazji do obserwowania, oglądania, poznawania, doświadczania i przeżywania zjawisk przyrodniczych

Cele szczegółowe:
• stworzenie warunków do poznania właściwości wody i wybranych zjawisk przyrodniczych z nią związanych na drodze obserwacji bezpośredniej (pokaz doświadczeń) i pośredniej (filmy edukacyjne, prezentacje multimedialne), dociekań i zadań edukacyjnych (karty pracy, słowne i multimedialne zgadywanki)
• stworzenie sytuacji pozwalających na zrozumienie zależności między stanem czystości wody a istnieniem życia na Ziemi
• uświadomienie wpływu człowieka na stan jakości wód na Ziemi oraz wskazanie możliwości poprawiania go
• zachęcenie do gromadzenia literatury o tematyce przyrodniczej i częstego sięgania do niej dla wzbogacania własnej wiedzy z tej dziedziny

3. Zasady innowacji i sposób realizacji
Innowacja będzie przeprowadzona w ramach świetlicowych zajęć pozalekcyjnych dla klas II w wymiarze jednej godziny tygodniowo od września 2020r. do stycznia 2021r.
Innowacja ta polega na zastosowaniu autorskich prezentacji multimedialnych i specjalnie do tego przygotowanych zajęć plastyczno-technicznych i kart pracy do określonych zajęć świetlicowych wspomaganych aktywizującymi metodami pracy.
W prezentacjach znajduje się materiał edukacyjny merytorycznie sprawdzony, opatrzony zdjęciami obrazującymi wybrane zagadnienia związane z wodą, bogaty w animacje, fotografie, filmy i bajki edukacyjne, wszystko to jest podporządkowane danej jednostce tematycznej. Podkreślam, że prezentacje te nastawione są na obraz, na pokazanie zjawisk i procesów przyrodniczych w taki sposób, aby uczeń mógł je łatwo przyswoić i zrozumieć.

Sposób realizacji:
burza mózgów, pogadanka, dyskusja, pokaz prostych doświadczeń z wodą, wykonywanie prac plastycznych prezentujących: stany skupienia wody, wody podziemne oraz formy naciekowe w jaskini, budowę cząsteczki wody; wykorzystanie ciekawych środków dydaktycznych na zajęciach (kolorowanki prezentujące rodzaje wód powierzchniowych na Ziemi, obieg wody w przyrodzie), w tym wykorzystanie techniki komputerowej (prezentacje multimedialne ze zgadywankami, fotografiami i rycinami obrazującymi wybrane zagadnienia przyrodnicze, internetowe gry i zabawy edukacyjne, filmiki i animowane bajki dydaktyczne), strona internetowa szkoły prezentująca efekty pracy uczniów.

4. Metody i formy pracy

Zamierzone cele realizowane zostaną za pomocą różnorodnych metod, dobranych tak aby kształtowały spostrzegawczość i umiejętność obserwowania zjawisk, pobudzały wyobraźnię, zmuszały do myślenia, uczyły ucznia poprawnego pod względem logicznym wnioskowania.

Metody pracy:
- poznawcze
- poszukujące
- aktywizujące
- praktyczne

Formy pracy:
zbiorowa, indywidualna

Środki dydaktyczne i materiały pomocnicze:
prezentacje multimedialne własnego autorstwa z obrazkami, zdjęciami, zagadkami prezentującymi wybrane zagadnienia o wodzie, tematyczne kolorowanki (prezentujące rodzaje wód powierzchniowych na Ziemi, obieg wody w przyrodzie), bajki edukacyjne z serii KROPELKA – PRZYGODY Z WODĄ: „Narodziny Kropelki, „Zamek z chmur”, „Kropelka budowniczy”, „Mrozik-śnieżny książę”, filmiki edukacyjne: „Woda zmienia postać”, „Ile jest słodkiej wody na Ziemi?” „Paxi - Cykl hydrologiczny”, „Co wróżą chmury?”, „Niezwykła podróż kropelki” (o ochronie wody), „Zanieczyszczenie rzek”, „Badacz Wody: Program edukacyjny dla dzieci i młodzieży w trosce o zasoby wody na świecie”, blok rysunkowy, kredki, materiały pomocnicze do wykonywania doświadczeń z wodą, tablica interaktywna, laptop

5. Przewidywane osiągnięcia uczniów
Uczeń potrafi:
- uzasadnić znaczenie wody dla życia na Ziemi
- opisać budowę cząsteczki wody
- określić podstawowe właściwości wody, w tym jej stany skupienia
- wymienić rodzaje wód występujących na powierzchni i pod powierzchnią ziemi
- rozpoznać sposób oznaczania obszarów wodnych na mapie (lub globusie) oraz wskazać przykładowe miejsca ich występowania
- opisać obieg wody w przyrodzie
- omówić zjawisko powstawania chmur i opadów oraz wymienić rodzaje chmur i opadów
- wyjaśnić skąd bierze się woda pod ziemią, w tym gejzery
- wymienić formy naciekowe, jakie tworzy woda w jaskiniach
- opisać sposób tworzenia lodowców i lądolodów
- wymienić różnice występujące między lodowcem i lądolodem
- wymienić przyczyny zanieczyszczania wody
- wymienić sposoby oszczędzania wody
- rozwiązywać zagadki słowne i multimedialne o wodzie
- wykonywać proste doświadczenia z wodą

6. Zakres tematyczny innowacji

1) Poznajemy właściwości wody (2h)
Zadanie: określenie ilości wody na Ziemi, omówienie podstawowych właściwości wody, w tym jej stanów skupienia, *wykonanie pracy plastycznej prezentującej „Stany skupienia wody”

2) Poznajemy rodzaje wód na Ziemi (2h)
Zadanie: wyróżnienie rodzajów wód występujących na powierzchni i pod powierzchnią Ziemi, rozpoznawanie sposobów oznaczania wód na mapie (lub globusie) oraz wskazywanie przykładowych miejsc ich występowania na mapie, *wykonanie pracy plastycznej prezentującej „Rodzaje wód powierzchniowych na Ziemi” (kolorowanka)

3) Poznajemy obieg wody w przyrodzie (2h)
Zadanie: opisanie obiegu wody w przyrodzie (cykl hydrologiczny), omówienie zjawiska powstawania chmur i opadów, *wykonanie pracy plastycznej prezentującej „Obieg wody w przyrodzie” (kolorowanka)

4) Poznajemy chmury i opady (2h)
Zadanie: określenie rodzajów chmur i opadów oraz przyczyn ich powstawania, *wykonanie pracy plastycznej prezentującej „Rodzaje chmur”

5) Dowiadujemy się, co ciekawego woda tworzy pod ziemią (2h)
Zadanie: wyjaśnienie zjawiska występowania wody pod ziemią, w tym omówienie procesu powstawania gejzerów, określenie i opisanie form naciekowych, jakie tworzy woda w jaskiniach, *wykonanie pracy plastycznej prezentującej „Wody podziemne oraz formy naciekowe w jaskini”
6) Poznajemy krajobraz lodowcowy oraz budowę wody (2h)
Zadanie: opisanie sposobu tworzenia lodowców i lądolodów, określenie różnic występujących między lodowcem i lądolodem, opisanie budowy cząsteczki wody, *wykonanie pracy plastycznej prezentującej „Budowę cząsteczki wody”

7) Skąd biorą się zanieczyszczenia wody i jak dbać o wodę? (2h)
Zadanie: określenie przyczyn zanieczyszczania wody przez człowieka, wyróżnienie i omówienie sposobów oszczędzania wody w życiu codziennym, *wykonanie pracy plastycznej prezentującej „Jak oszczędzam wodę na co dzień?”

8) Podsumowanie zdobytych wiadomości o wodzie (1h)
Zadanie: utrwalenie wiadomości w oparciu o gry i zabawy edukacyjne i interaktywne

7. Ewaluacja
W trakcie prowadzenia innowacji dokonywana będzie systematyczna ocena osiągnięć pracy uczniów. Działania uczniów będą odzwierciedlone w postaci:
- wystawy prac uczniów na zajęciach (karty pracy, prace plastyczno-techniczne)
- zdjęć i relacji umieszczanych przez autora innowacji na stronę internetową szkoły
- zapisów tematów innowacyjnych zajęć świetlicowych w dzienniku elektronicznym

Po zakończonych zajęciach nauczyciel prowadzący innowację przeprowadzi wśród uczniów mały turniej przyrodniczy oraz wywiad z uczniami (bezpośrednie rozmowy) dotyczący oceny przeprowadzonych zajęć oparty na kilku ustalonych pytaniach, którego analiza pozwoli na wyciągnięcie wniosków i ewentualną modyfikację zajęć. Będzie ona wskaźnikiem, czy realizacja programu innowacji przebiegła prawidłowo, czy zrealizowano jej założenia i cele oraz czy pożądana jest kontynuacja innowacji. Opracowane będzie też sprawozdanie, które przedstawione zostanie dyrektorowi szkoły.

Realizujący innowację:
..................................