Mówimy, słuchamy, śpiewamy - zabawy wspomagające mowę oraz pracę narządów artykulacyjnych. 5,6-latki

Cel ogólny:
• zapoznanie dzieci z narządami tworzącymi aparat mowy oraz konieczności i sposobu dbania o nie,
• usprawnianie narządów mowy,
• różnicowanie faz oddechowych oraz wydłużanie fazy wydechowej,
• wspieranie funkcji językowych i słuchowych poprzez zapamiętywanie tekstu i śpiewanie piosenki,
• utrwalanie rozpoznawania i nazywania emocji,
• utrwalanie orientacji przestrzennej w schemacie ciała,
• rozwój w zakresie motoryki dużej i małej.
Cele operacyjne:
I. Fizyczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
• uczestniczy w zabawach ruchowych, w tym rytmicznych, muzycznych, naśladowczych, (...) (PPI, 5),
• wykonuje czynności, takie jak: sprzątanie, pakowanie, trzymanie przedmiotów jedną ręką i oburącz, małych przedmiotów z wykorzystaniem odpowiednio ukształtowanych chwytów dłoni, używa chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreślenia i pierwszych prób pisania (PPI, 7),
• wykazuje sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie systematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie. (PPI,9).

II. Emocjonalny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
• rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem (PPII, 1),
• przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu (PII, 4),
• rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma świadomość, że odczuwają i przeżywają je wszyscy ludzie (PPII, 6),
• zauważa, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą do podejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nieprzyjemną emocją, np. podczas czekania na własną kolej w zabawie lub innej sytuacji (PPII, 8).
III. Społeczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
• przejawia poczucie własnej wartości jako osoby, wyraża szacunek wobec innych osób i przestrzegając tych wartości, nawiązuje relacje rówieśnicze (PPIII, 1),
• posługuje się swoim imieniem, nazwiskiem, adresem (PP III, 3),
• używa zwrotów grzecznościowych podczas powitania, pożegnania, sytuacji wymagającej przeproszenia i przyjęcia konsekwencji swojego zachowania (PP III, 4),
• respektuje prawa i obowiązki swoje oraz innych osób, zwracając uwagę na ich indywidualne potrzeby (PP III, 7),
• obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe (PP III, 8),
• komunikuje się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikaty werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje oczekiwania społeczne wobec innego dziecka, grupy (PP III, 9).

IV. Poznawczy obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
• wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu za pomocą komunikatów pozawerbalnych: (...) teatralnych, mimicznych, konstrukcji i modeli z tworzyw i materiału naturalnego (PPIV, 1),
• wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu za pomocą języka mówionego, posługuje się językiem polskim w mowie zrozumiałej dla dzieci i osób dorosłych, mówi płynnie, (...) (PP IV, 2),
• eksperymentuje rytmem, głosem, dźwiękami i ruchem, rozwijając swoją wyobraźnię muzyczną; słucha, odtwarza i tworzy muzykę, śpiewa piosenki, porusza się przy muzyce i do muzyki, (...), (PPIV, 7),
• wykonuje własne eksperymenty graficzne farbą, kredką, ołówkiem, mazakiem itp., (...)(PPIV, 8).
• określa kierunki i ustala położenie przedmiotów w stosunku do własnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżnia stronę lewą i prawą (PP IV, 14).

Forma: grupowa, indywidualna

Metody:
• pokazowe
• oglądowe
• słowne
• żywego słowa
• ćwiczeń

Środki dydaktyczne: nalepka dla każdego dziecka z jego imieniem, wiersz „Zapachy” Ewa Małgorzata Skorek, ilustracje przedstawiające twarze, gra „Buźki logopedyczne”, woreczki zapachowe, karty z emocjami (uśmiech, smutek, zdziwienie, złość), piosenka z tekstem Marii Tomaszewskiej „W górę ręce”, skarpetkowa pacynka Tola, kredki, naklejki: uśmiechnięte buźki – nagrody.

Przebieg zajęć:
1. Zaproszenie dzieci na matę, powitanie, rozdanie nalepek z imionami.
2. Na tablicy umieszczone są ilustracje twarzy. Prowadząca omawia z dziećmi zewnętrzne części ciała twarzy (czoło, policzki, broda, nos, wargi, oczy, brwi). Następnie zadaje pytania: „Dlaczego mówimy? Co pomaga nam w mówieniu? Co się porusza w buzi, kiedy mówimy? Czy język wysuwa się na zewnątrz kiedy mówimy? Czy oddychanie jest potrzebne do mówienia?”; omawia z dziećmi narządy artykulacyjne – język, podniebienie – miękkie, twarde – prosząc dzieci aby powtarzały za nią ruchy poszczególnych części – uświadomienie ruchu narządów artykulacyjnych.
3. Przygotowanie do ćwiczeń oddechowych: prowadząca prosi dzieci aby usiadły w kole, a następnie instruuje jak będzie przebiegać ćwiczenie:
- wdychamy i wydychamy powietrze nosem (spokojnie) powtarzamy 5x,
- wdychamy powietrze nosem, wydychamy ustami (długo, układając wargi w "dzióbek"), powtarzamy 5x.
4. Prowadząca rozdaje dzieciom woreczki zapachowe, następnie instruuje dzieci jak będziemy oddychać i kiedy wykorzystamy to w wierszu „Zapachy” (wdychamy nosem – wydychamy długo ustami ułożonymi w "dzióbek").
„Stoją sobie na półce
flakoniki pachnące,
pachną mamy perfumy
niczym kwiaty na łące.
Zapamiętaj ten zapach,
Bo na pewno jest warto.
Wciągnij zapach więc noskiem,
Wypuść – buzią otwartą.
Kiedy mama jest w kuchni
I gotuje pyszności,
W całym domu od razu
Zapach potraw zagości.
Zapamiętaj ten zapach,
Bo na pewno jest warto.
Wciągnij zapach więc noskiem,
Wypuść – buzią otwartą.
Kiedy idziesz na spacer,
Mijasz jakąś piekarnię,
Zapach świeżych bułeczek,
Wnet twój nosek ogarnie.
Zapamiętaj ten zapach,
Bo na pewno warto.
Wciągnij zapach więc noskiem,
Wypuść – buzią otwartą.”
5. Prowadząca przechodzi do ćwiczeń narządów artykulacyjnych. Wcześniej przedstawia dzieciom skarpetkową pacynkę - Tolę, z którą razem będą pokazywały ćwiczenia, następnie prosi dzieci o powtórzenie:
• ćwiczenie warg: wysyłanie całusków (5x), wciąganie warg do środka (5x), przesadna artykulacja samogłosek: i – o (5x), e – u (5x), parskanie,
• ćwiczenie policzków: nadymanie i wciąganie policzków (5x), naprzemienne napełnianie powietrzem prawego i lewego policzka (5x),
• ćwiczenie języka: kląskanie (5x), uderzanie językiem o wałek dziąsłowy (5x), szybkie powtarzanie sylab: la, la, la, la, la,
ta, ta, ta, ta ta, da, da, da, da, da.
• ćwiczenia podniebienia miękkiego: ziewanie, chrapanie, chrząkanie, kasłanie.
6. Rozdanie dzieciom kart z buźkami logopedycznymi (dyżurni). Prowadzący prosi aby każde dziecko przyjrzało się swojej karcie. Następnie pokazuje ćwiczenie z własnej karty i prosi aby dzieci je powtórzyły, po czym wskazuje dziecko po swojej prawej stronie i prosi aby zademonstrowało ćwiczenie – grupa powtarza, ćwiczenie zatacza krąg. Dyżurni są poproszeni o zebranie kart.
7. Rozdanie kart z twarzami z emocjami. Omówienie ich przez prowadzącą, sprawdzenie: które dzieci mają kartę z uśmiechem, które ze smutkiem, które ze zdziwieniem, a które ze złością. Zadanie – kiedy prowadząca:
• klaśnie 1x – do góry podnoszą dzieci karty ze złością i wszyscy naśladują minę,
• klaśnie 2x – do góry podnoszą dzieci karty ze zdziwieniem i wszyscy naśladują minę,
• klaśnie 3x – do góry podnoszą dzieci karty z uśmiechem i wszyscy naśladują minę,
• klaśnie 4x – do góry podnoszą dzieci karty ze smutkiem i wszyscy naśladują minę.
Na zakończenie prowadząca prosi aby dzieci odłożyły przed sobą kartki.
8. Nauka tekstu piosenki M. Tomaszewskiej „W górę ręce”, wcześniej przypomnienie stron ciała.
„W górę, w górę ręce,
podrap się za prawym uchem i za lewym uchem.
W górę, w górę ręce,
teraz zaklaszcz tuż przed uchem i przed drugim uchem.
Młynek zrób – do tyłu idź.
Prawą stopą trójkąt rysuj, lewą stopą rysuj też,
prawą stopą rysuj, rysuj,
no i lewą rysuj też,
teraz się do mamy spiesz.”
- pokaz ruchów scenicznych do piosenki i utrwalanie jej (w kole).
9. Zaproponowanie dzieciom tworzenia origami, pokaz przygotowanej sowy.
Zaproszenie dzieci do stolików wraz z karteczkami z emocjami. Prowadząca instruuje dzieci przy każdym stoliku jak wykonać sowę z kartki. Następnie dzieci kolorują i ozdabiają sowę według własnego uznania. Po zakończeniu prac, zaproszenie na matę, dzieci siadają w kole – każde dziecko pokazuje swoją sowę i odnosi do półeczki.
10. Podziękowanie za pracę i wspólną zabawę – wręczenie naklejek.