Rozumowanie w oparciu o koło hermeneutyczne

Koło hermeneutyczne zakłada kolistą strukturę rozumienia, kolisty charakter poznania (hermeneutyczna forma rozumowania i interpretowania), pojmowania części w oparciu o całość, jednocześnie uwzględniając zgodność poszczególnych czynników z całością, co składa się na efekt rozumienia. Elementy tworzące całość stanowią jej dookreślenie. Zgodnie z procesem dialektycznym - posiadając świadomość znaczeniową danych elementów, możemy pełniej zdefiniować całość (co działa w obydwie strony) przy czym nie można zapomnieć o wzajemnym ich warunkowaniu.
System interpretacyjny znajduje swój początek od rozpoznania sensu całości, następnie analizy poszczególnych jej składowych, których jednostkowo nie można w pełni zrozumieć, jeżeli nie zostanie wzięty pod uwagę pierwszy etap rozumowania w kontekście koła hermeneutycznego i jego spiralnej natury. Mianowicie: aby pojąć sens należy mieć na uwadze wzajemne zależności między danymi częściami i całością, ich relację wobec siebie, wspólną płaszczyznę i czas w obrębie których funkcjonują, kontekst, uwzględnienie dobrania właściwego modelu rozumowania, pojmowania jedności i jej komponentów - odnosząc powyższe co rusz względem siebie.
Funkcjonowanie koła hermeneutycznego dostrzegalne jest w zakresie interpretowania tekstów - owe zagadnienie, znajduje się w rozważaniach między innymi Gadamera (uczeń M. Heideggera; obydwaj interesowali się koncepcją koła hermeneutycznego, przy czym Gadamer był kontynuatorem rozwoju myśli Heideggera). Analogicznie do ogólnego rozumowania koła hermeneutycznego, odnosząc się do treści pisanych, poznanie rozpoczyna wstępna analiza całości tekstu (pod względem językowym, treściowym, kontekstowym - mając na uwadze kulturę - do których czynników można później się odnosić). Znając ogólny sens - na jego płaszczyźnie może nastąpić analiza poszczególnych fragmentów tekstu - stosując naprzemiennie wzajemne odniesienia - całości do części i części do całości.