Program zajęć rewalidacji indywidualnej dla dziecka słabowidzącego w przedszkolu

I. Wskazania do pracy z dzieckiem:
- usprawnianie i kompensowanie zaburzonych funkcji percepcyjno- motorycznych;
- rozwijanie zdolności poznawczych;
- stymulowanie rozwoju intelektualnego i społeczno- emocjonalnego;
- wdrażanie do samodzielnego funkcjonowania społecznego, rozumienia i uznawania norm społecznych;
- poprawa funkcjonowania w placówce oraz wzmacniania jego uczestnictwa w życiu przedszkola

II. Cel ogólny
- stymulowanie wszechstronnego rozwoju psychoruchowego, społeczno- emocjonalnego;
- ćwiczenie podstawowych umiejętności wynikających z programu klasy przedszkolnej;
- rozwijanie umiejętności społecznych, w tym umiejętności komunikacyjnych.

III. Cele szczegółowe:
- wszechstronne stymulowanie rozwoju intelektualnego, społecznego i emocjonalnego;
- doskonalenie podstawowych i wyższych funkcji wzrokowych;
- usprawnianie pamięci słuchowej;
- rozwijanie percepcji słuchowej, węchowej, dotykowej;
- stymulowanie zmysłów i rozwoju poznawczego;
- podniesienie sprawności manualnej i grafomotorycznej;
- usprawnianie ruchowe w zakresie małej i dużej motoryki;
- dbać o prawidłową postawę ciała przy stoliku,
- ćwiczenie prawidłowego kontrolowania siły nacisku ołówka;
- rozwijanie umiejętności dostrzegania związków przyczynowo- skutkowych;
- rozwijanie procesów myślenia ( wykrywanie podobieństw i różnic, segregowanie, klasyfikowanie, uogólnianie, kształtowanie pojęć);
- rozwijanie intencji komunikacyjnej i ekspresji językowej;
- wspieranie komunikacji werbalnej komunikacją alternatywną;
- rozwijanie słownika czynnego i biernego, wprowadzanie prostych zwrotów językowych, wiązanie nazwy przedmiotów z konkretami;
- ćwiczenie prostych dialogów, budowanie i utrwalanie zdań, pytań, poleceń;
- rozwijanie myślenia pojęciowego i syntetycznego;
- stymulowanie mechanizmów prawo i lewo półkulowych;
- rozwijanie sprawności gramatycznej;
- doskonalenie orientacji w przestrzeni oraz w schemacie własnego ciała;
- zmniejszanie napięcia emocjonalnego.

IV. Organizacja zajęć:
Zajęcia będą prowadzone dwa razy w tygodniu w ramach zajęć rewalidacyjnych.W czasie trwania zajęć nauczyciel będzie podkreślał mocne strony ucznia, starał się nawiązać z nim jak najlepszy kontakt, zachęcał do pracy oraz pomagał pokonywać trudności.

V. Zasady pracy
- stworzenie warunków poczucia bezpieczeństwa, życzliwej pomocy;
- kształtowanie pozytywnej atmosfery;
- dostosowanie rodzaju prowadzonych zabaw i ćwiczeń do indywidualnego tempa rozwoju i możliwości dziecka;
- powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych;
- mobilizowanie dziecka do samodzielności i aktywności;
- pobudzanie motywacji i chęci do wysiłku poprzez stosowanie różnorodnych i ciekawych ćwiczeń;
- dostosowanie czasu trwania poszczególnych ćwiczeń do wydolności dziecka;
- tworzenie odpowiednich warunków oraz maksymalne wykorzystanie naturalnego potencjału dziecka do usprawniania zaburzonych funkcji;
- stosowanie różnorodnych form ćwiczeń;
- łączenie różnorodnych metod i technik pracy;
- włączanie zainteresowań dziecka do wykonywanych ćwiczeń i zadań.

VI. Metody:
- oparte na słowie: pogadanka, opowiadanie, opis, praca z kartami pracy;
- oparte na działaniu praktycznym: zajęcia praktyczne;
- elementy ćwiczeń Piosenki do rysowania i Zabawy paluszkowe”- M. Bogdanowicz;
- elementy Metody Dobrego Startu wg M. Bogdanowicz;
- ćwiczenia grafomotoryczne H. Tymichovej;
- elementy programu „Dziecięca matematyka”- E.Gruszczyk- Kolczyńskiej;
- elementy programu - „Wzory i obrazki”- M.Frostig, D. Horne;
- metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne;
- elementy metody Marii Montessori;
- elementy muzykoterapii;
- metoda komputerowego wspomagania;

VII. Środki dydaktyczne:
- ćwiczenia z czasopism, portali edukacyjnych dla dzieci;
- wypukłe, powiększone pomoce dydaktyczne, rysunki, arkusze z zadaniami o zwiększonym kontraście, druku;
- powiększona liniatura;
- klocki konstrukcyjne, puzzle;
- zestawy obrazków o różnej treści i rozmaitych cechach umożliwiających klasyfikację;
- układanki mozaikowe, obrazkowe;
- materiały do prac plastycznych;
- domino obrazkowe, historyjki obrazkowe;
- „zabawkowe” lub prawdziwe pieniądze
- gry planszowe, gry typu „pamięć”;
- praca na portalu edukacyjnym www.superkid.pl;
- historyjki obrazkowe;
- obrazki tematyczne;
- i inne.

VII. Treści zajęć
Przedstawiony program zajęć rewalidacyjnych będzie modyfikowany i uzupełniany w zależności od sytuacji i potrzeb, z równoczesnym uwzględnianiem postępów czynionych przez uczenia. Ćwiczenia umieszczone w prezentowanym przeze mnie programie są przykładowymi ćwiczeniami usprawniającymi poszczególne funkcje i mogą być one zamieniane, wzbogacane lub pomijane w zależności od potrzeb. Jednocześnie duży nacisk kładziony będzie na wyrównywanie u dziecka braków przedszkolnych, systematyczne powtarzanie i utrwalanie wiadomości przedszkolnych. W przypadku wcześniejszego opanowania danych umiejętności przez dziecko, możliwe będzie wprowadzanie nowych zadań w procesie rewalidacyjnym.

VIII. Rodzaje ćwiczeń stosowanych w ramach zajęć rewalidacyjnych
1. Ćwiczenia doskonalące podstawowe funkcje wzrokowe:
- śledzenie przedmiotów;
- rozróżnianie i rozpoznawanie przedmiotów;
- dobieranie przedmiotów do obrazków, łączenie w pary takich samych przedmiotów;
- przenoszenie spojrzenia na przedmioty, osoby;
- śledzenie wzrokiem za poruszającym się przedmiotem;
- wolne przesuwanie wzrokiem po linii w poziomie i pionie;
- dobieranie przedmiotów wg koloru, wielkości, kształtu i funkcji;
- obserwacja najbliższego otoczenia – określanie cech zauważonych przedmiotów;
- inne.

2. Ćwiczenia doskonalące wyższe funkcje wzrokowe:
- układanie, budowanie, zabawy konstrukcyjne wg podanego wzoru z klocków, figur geometrycznych;
- nawlekanie korali, przewlekanie sznurków, wiązanie węzła, kokardy;
- dostrzeganie oraz dorysowywanie brakujących elementów obrazków;
- łączenie punktów;
- scalanie pociętych części obrazka;
- układanie układanek geometrycznych, mozaikowe;
- dostrzeganie podobieństw oraz różnic;
- układanie puzzli;
- zapamiętywanie prezentowanych zabawek, przedmiotów, rysunków, kolejności przedstawianych obrazków, gry memo;
- tworzenie zbioru figur wg jednej cechy;
- zabawy doskonalące pamięć wzrokową: „co tu się zmieniło?”, „czego brakuje?”;
- inne.

3. Ćwiczenia pamięci i percepcji słuchowej oraz słuch fonematyczny;
- nauka prostych wyliczanek, piosenek, wierszy;
- zabawy rytmiczne;
- rozpoznawanie odgłosów otoczenia;
- różnicowanie dźwięków podobnych;
- podział zdań na wyrazy, wyrazów na sylaby;
- powtarzanie rytmów, zdań, wierszy, szeregów, cyfr;
- różnicowanie słów podobnie brzmiących;
- kończenie zaczętego wyrazu;
- rozpoznawanie i nazywanie głosów przyrody;
- rozpoznawanie i naśladowanie dźwięków charakterystycznych dla pojazdów, zwierząt, instrumentów muzycznych;
- rysowanie kresek zgodnie z długością usłyszanego dźwięku;
- śpiewanie piosenki i klaskanie w jej rytm;
- zabawy ruchowo – słuchowe;
- inne.

4. Ćwiczenia usprawniające sprawność manualną oraz grafomotoryczną
- kreślenie wzorów po śladzie, kształtów literopodobnych na dużych płaszczyznach;
- modelowanie w plastelinie, masie plastycznej;
- nawlekanie koralików, przeciąganie sznurówek przez otworki; - rozcinanie, przerywanie papieru po liniach prostych, łamanych, ukośnych i falistych;
- wydzieranie z papieru zaplanowanych form;
- łączenie wyznaczonych punktów linią ciągłą;
- pogrubianie konturu, czyli wodzenie po wzorze;
- prowadzenie linii między dwiema liniami, np. „wędrówka w labiryncie”;
- zamalowywanie pól według oznakowania;
- obrysowywanie szablonów od wewnątrz i zewnętrznie;
- dokończenie zaczętego wzoru;
- wycinanie po linii prostej narysowanej (trawka, paseczki);
- wycinanie kwadratu, trójkąta i prostokąta po linii, po liniach kropkowanych;
- zamalowywanie przestrzeni kredkami np. obrazków w książeczkach
do malowania;
- inne.

5. Kształcenie umiejętności dostrzegania związków przyczynowo- skutkowych;
- klasyfikowanie obrazków, przedmiotów wg określonych cech;
- układanie historyjek obrazkowych z uwzględnieniem związków przyczynowo – skutkowych;
- rozwiązywanie łamigłówek i zagadek;
- inne.

6. Ćwiczenia rozwijające procesy myślenia:
- wykrywanie różnic i podobieństw;
- segregowanie, klasyfikowanie, uogólnianie według określonych cech;
- kształtowanie pojęć;
- zagadki;
- zabawy badawcze;
- inne.

7. Ćwiczenia stymulujące rozwój mowy, rozwijające mowę bierną i czynną, intencję komunikacyjną, ekspresję językową, sprawność gramatyczną, budowę zdań itp.:
- zabawy z użyciem wyrażeń dźwiękonaśladowczych;
- używanie wyrazów z najbliższego otoczenia;
- wiązanie nazw przedmiotów z konkretnymi obrazkami;
- zabawy tematyczne, w role;
- proste ćwiczenia oddechowe;
- zabawy logorytmiczne, tematyczne, piosenki, wyliczanki, rymowanki, loteryjki obrazkowe;
- słuchanie treści opowiadań podawanych ustnie;
- nazywanie przedmiotów, cech, czynności, kolorów, części ciała;
- opowiadanie treści obrazków, historyjek obrazkowych;
- swobodne i kierowane wypowiedzi na dany temat;
- poszerzanie słownictwa i rozumienie pojęć (np. typu: pojutrze, wyżej, niżej, kwadrans, przybory szkolne);
- opowiadanie ilustracji, opisywanie przedmiotów przy jak najmniejszej pomocy nauczyciela;
- opowiadanie przebiegu czynności przy wykonywaniu prostych zadań (np. opowiedz jakie czynności trzeba wykonać, aby zaparzyć herbatę?);
- zachęcanie dziecko do zadawania pytań na interesujący temat;
- układanie pytań do ilustracji;
- podtrzymywanie spontanicznych rozmów prowadzonych przez ucznia;
- wskazywanie poprawnie zbudowanych zdań pod względem gramatycznym
- inne.

IX. Przewidywane efekty:
- rozwijanie potencjalnych zdolności ucznia;
- lepsze funkcjonowanie chłopca w placówce;
- ułatwienie sprostania stawianym mu wymaganiom;
- korzystny rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny Piotra;
- wzrost jego samodzielności i niezależności;
- nastąpi właściwe przygotowanie chłopca do dalszych etapów kształcenia.

X. Sposoby dokumentacji prac
Głównym źródłem oceny będzie dziennik zajęć rewalidacyjnych, w którym odnotowane będą spostrzeżenia dotyczące wiadomości i umiejętności ucznia. Będą one obrazem jego rozwoju oraz podstawą planowania kolejnych zadań rewalidacyjnych. Uzupełnieniem obrazu rozwoju dziecka będą również wytwory jego działalności plastycznej i technicznej oraz zadania wykonane na kartach pracy.

XI. Ewaluacja programu:
Ewaluacja zostanie przeprowadzona na koniec roku, aby sprawdzić w jakim stopniu Piotr opanował umiejętności zawarte w programie. Ewaluacji towarzyszyć będą:
- rozmowy z rodzicami;
- bieżącą obserwacje;
- rozmowy z nauczycielami i specjalistami.

Program opracowała
Agnieszka Dziama