Nauczanie interdyscyplinarne - przykłady znaczenia (symboliki) i wykorzystania muzyki w różnych epokach historycznych

a) Starożytność: już Pitagoras uważał, że planety wydają dźwięki, których brzmienie jest wyrazem harmonii kosmosu; zaś według Platona, ciała niebieskie poruszał śpiew syren.
b) Wieki średnie: rozróżniano muzykę jako dziedzinę pozwalającą na zrozumienie wszechświata, będącą jedną z siedmiu nauk wyzwolonych oraz muzykę wykonywaną, która miała głównie oddziaływać na uczucia i emocje.
c) Czasy nowożytne: przedstawienia muzyki w sztuce przyjęły formę alegorii, przy czym funkcję atrybutów pełniły przede wszystkim instrumenty muzyczne.
d) Alegorie muzyki, stosowane w sztuce:
• modlitwa - podobnie bowiem jak muzyka wywiera wpływ na wrażliwą duszę;
• miłość – jest ona bowiem drogą do osiągnięcia uniesień duchowych oraz doświadczenia dobra i harmonii, zaś jedną z form ukazywania tego uczucia stanowi muzyka; w czasach nowożytnych przedstawiano zatem sceny - osadzone z reguły w klimacie wiejskiego pejzaży lub ogrodu - w których kochankowie porozumiewali się ze sobą poprzez muzykę;
• małżeństwo – harmonia małżeńska łączona jest z muzyką, jako źródłem życia idealnego
i harmonii uczuć;
• paruzja – ponieważ według apokaliptycznego opisu po otwarciu siedmiu pieczęci siedem aniołów zadmie w trąby, a dwudziestu czterech starców przy tronie Boga posiada harfy, zatem sceny ukazujące ponowne przyjścia Chrystusa na świat uchodzą za alegorię muzyki;
• zwierzęta - muzykę symbolizują m.in. łabędzie, już bowiem już od starożytności wierzono, iż ptaki te przed śmiercią śpiewają melancholijną melodię;
• postaci mityczne:
- Apollo - był uważany za boga muzyki, grał głównie na kitarze (instrumencie podobnym do liry), zwyciężył w zawodach muzycznych z Marsjaszem i bożkiem Panem;
- Orfeusz - mityczny śpiewak, którego umiejętności miały poruszać nawet kamienie; podczas wyprawy Argonautów uciszył śpiewem burzę, zagłuszył syreny oraz uśpił smoka pilnującego złotego runa;
- Dionizos – członkowie orszaku dionizyjskiego mieli grać na instrumentach dętych;
- muzy - córki Zeusa i nimfy Mnemosyne: Euterpe (muza poezji lirycznej, przedstawiana z aulosem), Erato (muza poezji miłosnej, przedstawiana z kitarą lub cytrą) oraz Terpsychora (muza tańca, przedstawiana z lirą i plektronem);
- syreny - początkowo mianem tym określano ptaki z głowami pięknych kobiet,
z czasem zaś zaczęto nazywać tak pół kobiety-pół ryby. W obydwu jednak przypadkach syreny posiadały tę samą moc - potrafiły uwodzić żeglarzy śpiewem, wabiąc ich na groźne skały;
• postaci biblijne – z muzyką związane są przedstawienia króla Dawida – twórcy psalmów, który już jako młodzieniec próbował grą wyrwać Saula z melancholii, a później tańczył
w procesji niosącej Arkę do Jerozolimy;
• święci chrześcijańscy:
- Cecylia - żyła na przełomie II i III w. w Rzymie. Pochodziła prawdopodobnie z rodziny patrycjuszowskiej. Według tradycji złożyła ślub czystości, a gdy zmuszono ją do zawarcia małżeństwa pozyskała dla Chrystusa swego męża Waleriana i jego brata Tyburcjusza oraz Maksyma, z którymi później poniosła śmierć męczeńską. Uważana jest za patronkę muzyki, według podania miała bowiem grać na organach lub na innym instrumencie.
W rzeczywistości legenda ta ma źródło w mylnym rozumieniu średniowiecznego źródła. Najczęściej jako atrybut Cecylii występują organy powietrzne (piszczałkowe), który nie były jeszcze znane za życia świętej.
- Guarino - urodził się w Bolonii około 1080 r. Kanonik katedralny, a następnie kanonik lateraneński. Z czasem został kardynałem i biskupem Palestriny. Opiekował się chorymi, ubogimi i potrzebującymi; mistyk i wizjoner. Zmarł w Palestrinie w 1158 r. Podczas jednej z ekstaz miał widzenie otwartego nieba, w którym dostrzegł Maryję piastującą na rękach Dziecię Jezus i otoczoną przez anioły grające na różnych instrumentach.
- Hildegarda z Bingen - urodziła się w 1098 r. w Hesji, jako córka hrabiego Hildeberta Bermerzheim. Została powierzona na wychowanie benedyktynkom w Disibodenberbu, gdzie opiekowała się nią św. Judyta, po której też Hildegarda objęła urząd ksieni. Zakładała nowe klasztory; posiadała dar wizji, które opisała. Pozostawiła po sobie liczne pisma, m. in. komentarz do Reguły św. Benedykta i teksty medyczne. Zmarł w 1179 r. w pobliżu Bingen. Komponowała pieśni religijne, na znak czego przedstawiana jest z harfą.
- Franciszek Solano - urodził się w 1549 r. koło Kordoby. Franciszkanin, znany kaznodzieja, opiekun chorych. W 1589 r. wyjechał do Peru, gdzie zasłynął jako wędrowny misjonarz. Zmarł w Limie w 1610 r. Był uzdolniony muzycznie, w czasie kazań grywał na skrzypcach i z tym instrumentem bywa przedstawiany.