Sprawdzian ze średniowiecza dla 1. klasy 4-letniego liceum

Instrukcja: Czytaj uważnie pytania i udzielaj wyczerpujących odpowiedzi. Na pytania odpowiadaj w kolejności, jeśli nie znasz odpowiedzi, pozostaw puste miejsce na kartce. Pisz ciągłymi zdaniami, chyba że w poleceniu podano inaczej. Ocenie podlega także ortografia i interpunkcja. Powodzenia!

1. Podaj daty określające czas trwania epoki (początek i koniec średniowiecza).
2. Które z określeń nie pasuje do charakterystyki stylu romańskiego:
a) sklepienie krzyżowe
b) charakter obronny budowli
c) rozeta nad głównym wejściem
d) stosunkowo niskie budowle
3. Co oznacza zwrot obecny w „Bogurodzicy” <Kyrieelejzon>?
4. Wyjaśnij pojęcia: danse macabre, teocentryzm.
5. Porównaj realizację motywu maryjnego w „Bogurodzicy” i „Lamencie świętokrzyskim”.
6. Wymień tych, do których zwraca się Matka Boska w „Lamencie świętokrzyskim”. Kogo nazywa "żądnymi maciorami”?
7. Podaj najważniejsze informacje o „Bogurodzicy” - czas powstania, zapis, autorstwo, zawartość, funkcje tekstu.
8. Dlaczego obraz śmierci w „Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest groteskowy?
9. Podaj najważniejsze informacje o „wyglądzie” Piekła z Boskiej Komedii Dantego. Wyjaśnij, w jakim celu Dante odwiedza zaświaty.
10. Kim był św. Franciszek, czym według niego jest szczęście i sens życia?
11. Co oznaczają zwroty łacińskie: memento mori oraz vanitas vanitatum et omnia vanitas?
12. W kilku zdaniach wyjaśnij pojęcie uniwersalizmu średniowiecznego.
13. Jaki obraz autora i jaki obraz władcy wyłania się z fragmentów "Kroniki polskiej" Galla Anonima? Zinterpretuj fragmenty, wykorzystując także wiedzę o epoce.

[1] Zaczyna się list oraz pewne wstępne wiadomości dotyczące kroniki polskiej.

(...)Gdybym się nie wsparł na waszej powadze, wspomniani ojcowie, i nie pokładał zaufania w waszej pomocy, na próżno bym o własnych siłach podjął tak ciężkie brzemię i w kruchej łódce nie bez obawy wypływałbym na niezmierzone przestworza oceanu.

Aby więc uniknąć wrażenia, że ja, mało znaczny człowiek, puszę się ponad swoją skromną miarę, postanowiłem na czele tej książeczki umieścić nie swoje, lecz wasze imiona.

[2] O cnocie i szlachetności sławnego Bolesława.

Taka była okazałość rycerska króla Bolesława, a nie mniejszą posiadał cnotę posłuszeństwa duchowego. Biskupów mianowicie i swoich kapelanów w tak wielkim zachowywał poszanowaniu, że nie pozwolił sobie usiąść, gdy oni stali, i nie nazywał ich inaczej, jak tylko "panami", Boga czcił z największą pobożnością, Kościół święty wywyższał i obsypywał go królewskimi darami. Miał też ponadto pewną wybitną cechę sprawiedliwości i pokory: gdy mianowicie ubogi wieśniak lub jakaś kobiecina skarżyła się na któregoś z książąt lub komesów, to chociaż był ważnymi sprawami zajęty i otoczony licznymi szeregami magnatów i rycerzy, nie pierwej ruszył się z miejsca, aż po kolei wysłuchał skargi żalącego się i wysłał komornika po tego, na kogo się skarżono. A tymczasem samego skarżącego powierzał któremuś ze swych zaufanych, który miał się o niego troszczyć, a za przybyciem przeciwnika sprawę podsunąć [z powrotem] królowi - i tak wieśniaka napominał, jak ojciec syna, by zaocznie bez przyczyny nie oskarżał i aby przez niesłuszne oskarżenie na siebie samego nie ściągał gniewu, który chciał wzniecić na drugiego. Oskarżony na wezwanie bez zwłoki co prędzej przybywał i dnia wyznaczonego mu przez króla nie chybił, bez względu na jakąkolwiek okoliczność. O jakże, wielką była roztropność i doskonałość Bolesława, który w sądzie nie miał względu na osobę, narodem rządził tak sprawiedliwie, a chwałę Kościoła i dobro kraju miał za najwyższe przykazanie! A do tej sławy i godności doszedł Bolesław sprawiedliwością i bezstronnością, tymi samymi cnotami, które początkowo zapewniły wzrost potędze państwa rzymskiego. Bóg wszechmogący udzielił królowi Bolesławowi tyle dzielności, potęgi i zwycięstw, ile w nim samym obaczył dobroci i sprawiedliwości wobec siebie oraz wobec ludzi.