Mali pomocnicy Świętego Mikołaja - zabawy aktywizujące przygotowujące do czytania i pisania

Scenariusz sytuacji edukacyjnej w grupie dzieci sześcioletnich

Temat: „Mali pomocnicy Świętego Mikołaja” – zabawy aktywizujące przygotowujące do czytania i pisania.

Wykaz nabywanych umiejętności (ujętych w podstawie programowej, jako osiągnięcia dziecka kończącego przedszkole):
Dziecko:
OBSZAR I
5. uczestniczy w zabawach ruchowych, w tym rytmicznych, muzycznych, naśladowczych, [...];
7. wykonuje czynności, takie jak: [...] trzymanie przedmiotów jedną ręką i oburącz, małych przedmiotów z wykorzystaniem odpowiednio ukształtowanych chwytów dłoni, używa chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreślenia i pierwszych prób pisania
9. wykazuje sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie systematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie

OBSZAR II
1. rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje [...]
4. przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu
9. wczuwa się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia

OBSZAR III
8. obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe
9. komunikuje się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikaty werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje oczekiwania społeczne wobec innego dziecka, grupy

OBSZAR IV
4. rozpoznaje litery, którymi jest zainteresowane na skutek zabawy i spontanicznych odkryć, odczytuje krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisów drukowanych dotyczące treści znajdujących zastosowanie w codziennej aktywności
5. odpowiada na pytania, [...] układa i rozwiązuje zagadki
7. [...] śpiewa piosenki, porusza się przy muzyce i do muzyki, [...], śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru [...]; chętnie uczestniczy w zbiorowym muzykowaniu; [...]
8. [...] kreśli wybrane litery i cyfry na gładkiej kartce papieru, [...], samodzielnie planuje ruch przed zapisaniem, [...], określa kierunki i miejsca na kartce papieru
9. czyta obrazy, wyodrębnia i nazywa ich elementy, nazywa symbole i znaki znajdujące się w otoczeniu, wyjaśnia ich znaczenie;
14. określa kierunki i ustala położenie przedmiotów w stosunku do własnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżnia stronę lewą i prawą
15. przelicza elementy zbiorów w czasie zabawy, prac porządkowych, ćwiczeń i wykonywania innych czynności, posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi, rozpoznaje cyfry oznaczające liczby od 0 do 10, [...], liczy obiekty, odróżnia liczenie błędne od poprawnego

Treści programowe:

Cele:
• rozwijanie wrażliwości emocjonalnej (rozpoznawanie i nazywanie uczuć, wyrażanie stanów emocjonalnych za pomocą głosu, oczekiwanie na swoją kolej);
• kształtowanie zdolności muzycznych (śpiewanie piosenek, poruszanie się przy muzyce);
• rozwijanie umiejętności matematycznych (przeliczanie elementów, łączenie zbioru z cyfrą oznaczającą liczbę elementów w nim, posługiwanie się liczebnikami głównymi i porządkowymi, określanie kierunków i położenia przedmiotów, kodowanie);
• rozwijanie umiejętności społecznych (obdarzanie uwagą dzieci i dorosłych)
• przygotowanie do nauki czytania i pisania (odczytywanie prostych wyrazów, rozpoznawanie pojedynczych liter, dobieranie w pary wyrazów zapisanych pismem drukowanym i pisanym, samodzielne zapisywanie prostych wyrazów);
• wzbogacanie oraz rozwój mowy (wyraźne mówienie, bogacenie słownictwa);
• rozwijanie sprawności manualnej (posługiwanie się różnymi przedmiotami, doświadczenia z różnorodnymi materiałami plastycznymi);
• rozwijanie wrażliwości estetycznej i ekspresji twórczej.
Metody:
• słowna: zagadka, rymowanka, wiersz, objaśnienie, piosenka;
• oglądowe: pokaz, prezentacja;
• aktywizujące: krzyżówka, metoda zadań stawianych do wykonania, doświadczenie, wierszyki-masażyki, „kodowanie na dywanie”;
Formy:
indywidualna, grupowa
Środki dydaktyczne: spinacz do bielizny dla każdego dziecka, śnieżynka z kartonu, 6 kopert z zdaniami, 5 kopert-prezentów z zagadkami, plansza z pustą krzyżówkę, flamaster niebieski i czerwony, rozwiązania haseł krzyżówki zapisane pismem elementarzowym, zdjęcia i ilustracje z emocjami wyrażonymi za pomocą mimiki oraz „buziek”, plansza z 25 kwadratów, strzałki, karteczki z literami od A do E i cyframi od 1 do 5, rysunek Mikołaja i Jasia, CD z piosenka „Ho-ho-ho”, kartka z trzema workami z prezentami dla każdego dziecka oraz cyfry od 1 do 4 i słomki.
Przebieg zajęć:
1. Na sam początek śnieżynka chce z wszystkimi dziećmi przywitać się.
Każde z siedzących w kręgu dzieci trzyma w dłoni spinacz do bielizny. N-l podaje za pomocą spinacza śnieżynkę dziecku po swojej prawej stronie, mówiąc:
„Śniegową gwiazdkę puszczam w krąg, niechaj wróci do mych rąk”.
2. (Koperta 1) Pierwsza koperta, a w niej zadanie, które za chwilę jasnym się stanie. Jest tu krzyżówka i haseł pięć, które wpiszemy, gdy macie chęć i się dowiemy, co Ula mała od Mikołaja w prezencie dostała. Gdy rozwiążecie krzyżóweczkę, obrazek odsłoni się troszeczkę.
Nauczyciel prezentuje dzieciom plakat zakryty 6 kartkami z przyklejonymi kopertami z cyframi od 1 do 6. Aby odsłonić kolejne fragmenty obrazka, należy wykonać zadanie ukryte w kopercie.

1 L A S
2 A K T O R
3 L O D Y
4 K U R A
5 A P A R A T

Wskazane przez n-la dziecko losuje jedną z kopert i odczytuje cyfrę. Nauczyciel czyta treść zagadki. Chętne dziecko wpisuje rozwiązanie literami drukowanymi (kolorem niebieskim spółgłoski, czerwonym samogłoski), w przypadku trudności n-l pomaga dziecku. Następnie nauczyciel wskazuje dziecko, które wyszuka wpisany właśnie wyraz wśród karteczek z pismem elementarzowym. Wskazane dziecko dzieli wyraz na sylaby.
Zagadki:

1. W jednym miejscu wiele drzew
wśród tych drzew słychać śpiew,
a pod drzewkiem grzybek, ziele,
odwiedź miejsce to w niedzielę.
2. Choć to nie rolnik, lecz rolę ma.
Często w teatrze lub w filmie gra.

3. Zimne, słodkie i pachnące,
jemy latem w dni gorące.

4. Chodzi po podwórku,
o ziarenka prosi.
Siaduje na grzędzie,
pyszne jajka znosi.
5. Otwieram szybko swoje oko,
gdy uśmiechasz się szeroko.
Otwieram oko z przejęciem
pstryk! I zrobione zdjęcie.

3. (Koperta 2) Następna zabawa, daję słowo, zaraz powiemy pewne słowo, jakbyśmy mieli różne humory, choć wszyscy weseli są do tej pory.
Dzieci siedzą w kręgu. Ich zadaniem jest wypowiedzieć słowo „prezent” (nauczyciel mówi to słowo głoskami, dzieci dokonują syntezy) tak, by odpowiadało ono emocjom dziecka na zdjęciu bądź symbolicznemu przedstawieniu emocji w postaci „minki” (np.: smutno, wesoło, ze zdziwieniem, z wściekłością).
4. (Koperta 3) Święty Mikołaj ma problem mały, bo drogi mu się dziś pomieszały... My pomożemy mu moi mili, razem będziemy go prowadzili.
Na dywanie rozłożona jest plansza 5x5, kolumny opisane od A do E, wiersze ponumerowane od 1 do 5. Zadanie polega na poprowadzeniu Świętego Mikołaja do domku, w którym śpi mały Jaś. Wskazane dziecko określa współrzędne pól na których znajdują się Święty Mikołaj i Jaś. Jedno z dzieci słownie instruuje drugie, które układa drogę, używając strzałek. Dziecko opisujące drogę używa określeń: w prawo, w lewo, do góry, do dołu.
5. (Koperta 4) Trochę siedzimy już na dywanie, więc teraz każdy niechaj powstanie. Zaraz staniecie się zaprzęgami i o Mikołaju piosenkę zaśpiewamy.
Dzieci łączą się w pary, tworząc zaprzęgi. W czasie trwania zwrotek piosenki, śpiewają i „jadą” zaprzęgami, w czasie refrenów zatrzymują się, tworząc krąg i śpiewają refren z klaskaniem na słowa „ho-ho-ho”.
„Ho, ho,ho”.
I. Zaprzęg Mikołaja dziś wyruszył w świat
Renifery łapią w nozdrza swoje wiatr.
I gdy tak przez Mleczną Drogę sobie mkną
To Mikołaj nuci znów piosenkę swą
Ref. Ho, ho, ho, Wszystkie dzieci znam
Ho, ho, ho każdemu coś dam
Ho, ho, ho bardzo kocham was
Ho, ho, ho przybędę na czas.
II. Czasem strącą kilka małych srebrnych gwiazd
By rozświetlić zbliżający się już zjazd.
I gdy tak Mleczną Drogę sobie mkną
To Mikołaj nuci znów piosenkę swą.
Ref. Ho, ho, ho...
III. Widać miasto więc zwolniły nieco bieg.
Pod saniami trzeszczy biały śnieg.
Zatrzymały się już pierwszy widać dom.
A Mikołaj nuci znów piosenkę swą.
Ref. Ho, ho, ho...
6. (Koperta 5) Mikołaj prezenty do worków powkładał, lecz się z pomocnikami troszeczkę zagadał. My mu pomożemy i prezenty policzymy, a cyferki za pomocą słomek umieścimy.
Każde dziecko otrzymuje kartkę z trzema workami, w których są prezenty. Zadaniem dzieci jest przenieść za pomocą słomek (nie używając rąk) cyfry określające ilość prezentów w workach.
7. (Koperta 6) Troszkę zmęczeni już się czujemy, więc zaraz swe plecy pomasujemy. A kiedy masaż już zakończymy, ostatni fragment też odsłonimy.
Relaksacja z recytacją wiersza Z. Makowskiej „Świeci gwiazdka”. Zaproszenie do koła rodziców i zaproponowanie uczestnikom wzajemnego masażu pleców.

Świeci gwiazdka
(rozcieranie palcami pleców sąsiada od środka do boków, promieniście)
Gwiazdek sto. (stukanie opuszkami palców po całych plecach)
Skaczą dzieci. (dłonie złożone w łódeczki oklepują całe plecy sąsiada)
Hop, hop, hop!
Tu choinka. (palcami rysują choinkę od góry do dołu)
Tam choinka.
A tu uśmiechnięta (zataczanie całą dłonią półkola od jednego boku do
minka. drugiego boku)
W białym śniegu (dłonie złożone w piąstki zataczają duże koła na plecach)
Suną sanki (energiczne głaskanie pleców otwartymi dłońmi z góry
A w tych sankach na dół)
Dwa bałwanki (wszystkie palce złączone w „dzióbek” wystukują kółka)