Przypadek ucznia charakteryzującego się szczególnymi zdolnościami językowymi

1. Identyfikacja problemu.

Prawidłowo realizowane działania pedagogiczne muszą być poparte umiejętnością rozpoznawania przez nauczyciela intelektualnych możliwości uczniów i stosowanie takich sposobów dydaktycznych, które spowodują optymalny rozwój ucznia zdolnego. Poznawanie intelektualnych możliwości uczniów należy do trudnych zadań, mimo, że dostępna jest dość duża liczba publikacji poświęconych temu problemowi.
W roku szkolnym 2008/2009 uczyłam w klasie Ia, do której uczęszczała opisywana uczennica. Dziewczynka wyróżniała się na tle grupy i już po dwóch miesiącach nauki zauważyłam, że jest szczególnie uzdolniona językowo. Z lekcji na lekcję okazywało się, że ma coraz więcej ocen bardzo dobrych, zarówno z prac pisemnych, jak i z odpowiedzi ustnych. Chętnie wykonywała dodatkowe zadania domowe, także te o podwyższonej trudności. Podczas lekcji często zabierała głos, błyskawicznie wykonywała zadania i szybko analizowała tekst, udzielając prawidłowych odpowiedzi. Była zainteresowana otrzymywaniem dodatkowych zadań i materiałów. Interesowała się nie tylko językiem niemieckim, ale także historią, tradycjami i innymi ciekawostkami związanymi z Niemcami.
Problemem w pracy z uczennicą było takie ukierunkowanie jej wysiłków, aby w maksymalny sposób wykorzystać jej możliwości, co spowoduje systematyczny przyrost wiedzy, a także doprowadzi do tego, by czuła się potrzebna i w pełni akceptowana w klasie i szkole.

2. Geneza i dynamika problemu.

Efekty pracy dziewczynki podsumowałam i oceniłam pod koniec grudnia 2008r. Uczennica była doskonale przygotowana do każdej lekcji, zawsze miała podręcznik, zeszyt i zeszyt ćwiczeń, chętnie podejmowała się zadań dodatkowych. Była jedyną uczennicą w grupie, która wykonywała absolutnie wszystkie zadania nadobowiązkowe i zawsze zgłaszała się do odpowiedzi. Chętnie wyjaśniała też niektóre zagadnienia swoim koleżankom i kolegom. Wyróżniała się też bardzo twórczym podejściem, szczególnie w pracach pisemnych i często wypowiadała się na lekcjach. Z języka niemieckiego osiągała bardzo wysokie wyniki.
Postanowiłam zindywidualizować pracę z uczennicą, aby w dalszym ciągu była zmotywowana do pracy i aby dalej rozwijać jej zdolności językowe.
Przygotowywałam dodatkowe zadania na lekcje, aby doskonaliła swoje umiejętności, podczas, gdy pozostali uczniowie wykonywali ćwiczenia. Zachęcałam również do samodzielnego czytania w domu proponując materiały z moich prywatnych zbiorów.
Systematyczny i aktywny udział w lekcjach języka niemieckiego przyczynił się do rozwoju uzdolnień językowych uczennicy. W drugim semestrze zdobyła pierwsze miejsce w szkolnym konkursie językowym. Podczas lekcji często pomagała swoim kolegom w wykonywaniu ćwiczeń, a w czasie przerw kilka razy zauważyłam, że „odpytuje” innych.
Podczas spotkania z rodzicami dowiedziałam się, że ich córka jest bardzo pracowita, chętnie się uczy, a swoje osiągnięcia zawdzięcza samodzielnej, wytężonej pracy. Ponieważ byłam zainteresowana rozwijaniem jej zdolności językowych, przedstawiłam rodzicom propozycję działań.

3. Znaczenie problemu.

Praca z takim szczególnie uzdolnionym uczniem oraz efekty, jakie można osiągnąć, podwyższają jakość pracy szkoły i pozytywnie wpływają na jej wizerunek. Zdolny uczeń może rozwijać swoje zdolności i zainteresowania, co niewątpliwie przyczyni się do zwiększenia szans na przyjęcie do dobrej szkoły średniej.
Bardzo ważne jest także zwrócenie uwagi na akceptację ucznia zdolnego przez kolegów i koleżanki z klasy. Może być on izolowany, mogą mu dokuczać, zazdrościć sukcesów i łatwości przyswajania wiedzy.
Praca z tak zdolną uczennicą była dla mnie swego rodzaju wyzwaniem, co zmobilizowało mnie do szukania nowych metod. Uczestniczyłam w różnych formach doskonalenia zawodowego, podczas których notowałam pomysły do dalszej pracy. Czytałam literaturę, wyszukiwałam ciekawe materiały, podsuwałam do przeczytania interesujące teksty w języku niemieckim. Z drugiej strony wszystkie działania przynosiły mi wielką satysfakcję i byłam świadoma tego, że trzeba za wszelką cenę rozwijać ten talent.

4. Prognoza.

Negatywna:
Nie podejmując żadnych działań nastąpi zatrzymanie rozwoju uzdolnień językowych, co może skutkować osiąganiem wyników poniżej intelektualnych możliwości. Brak aktywności i inicjatywy może spowodować odmowę udziału w konkursach, odrzucenie zadań dodatkowych i ogólne zniechęcenie do przedmiotu. Uczennica zostanie odrzucona przez klasę.

Pozytywna:
Podjęte działania wpłyną na osiąganie wysokich wyników w nauce oraz aktywny udział
w zajęciach i konkursach. Działania wpłyną też pozytywnie na rozwój zainteresowań
i uzdolnień oraz na wysoką samoocenę i poczucie własnej wartości. Uczennica zostanie w pełni zaakceptowana przez klasę – koledzy i koleżanki będą ją wspierać i razem z nią cieszyć się jej sukcesami,

5. Propozycje rozwiązania problemu.

Podczas tradycyjnej lekcji nie zawsze jest wystarczająco dużo czasu, aby rozwijać zdolności ucznia, dlatego zindywidualizowałam pracę z uczennicą.
Raz w tygodniu przygotowywałam dla niej dodatkowe zadania domowe o podwyższonym stopniu trudności. Prowadziłam też konsultacje, podczas których omawialiśmy zadania
i udzielałam dalszych wskazówek.
Na lekcjach stosowałam aktywizujące metody nauczania, np. pracę w grupach, w których często pełniła rolę lidera. Uczennica sama chętnie pomagała swoim kolegom w wykonywaniu ćwiczeń – nie tylko podczas lekcji.
Oprócz tego zachęcałam ją do brania udziału w konkursach i podejmowania dodatkowych działań (np. tworzenie prezentacji multimedialnych). Moim celem był rozwój zainteresowań dziewczynki oraz pogłębianie wiedzy z zagadnień wykraczających poza program.

6. Wdrażanie rozwiązań.

W drugim semestrze nadal kontynuowaliśmy wcześniej uzgodnione i podjęte działania. Uczennica bardzo systematycznie pracowała z dodatkowymi materiałami, a po tygodniu spotykaliśmy się na konsultacjach.
Oprócz samodzielnej pracy w domu, w przypadku ucznia zdolnego, ważna jest też możliwość zaprezentowania swoich umiejętności na forum. Takie działania pozytywnie wpływają na aktywność i samoocenę ucznia. Przygotowane przez uczennicę prezentacja multimedialna
( „Weihnachten in Deutschland“) oraz album („ Deutschland – mein Urlaubsziel”) wymagały wyszukania informacji z różnych źródeł, selekcjonowania i przedstawienia prostym językiem. Prezentacja i album zawierały wiele ciekawych informacji i zainteresowały nawet tych uczniów, którzy mają problemy z językiem niemieckim.
W drugim semestrze uczennica wzięła udział w III Powiatowym Konkursie Języka Niemieckiego dla gimnazjalistów kontynuujących naukę tego języka po szkole podstawowej.
Zajęła w nim 4 miejsce. Warto tu zauważyć, że do rywalizacji stają przeważnie uczniowie klas II i III. Pierwszoklasiści są wyjątkami. Zdobyte miejsce było więc niemałym sukcesem.
Oprócz tego uczennica prowadziła prezentację multimedialną „Co kraj, to obyczaj” w auli szkolnej. Podczas Gnieźnieńskiego Konkursu Języka Niemieckiego dla Gimnazjalistów oraz Dnia Kultury Niemieckiej, pod moim nadzorem zapoznawała uczestników z tradycjami, historią i różnymi ciekawostkami dotyczącymi Niemiec.
Sprawdzała się również jako lider zespołu. Potrafiła dobrze zorganizować pracę grupie, nie narzucała swojego zdania, ale gdy praca grupy nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, potrafiła zmobilizować jej członków do działania.

7. Efekty działań.

Opisywana dziewczynka nadal rozwija swoje zainteresowania i zdolności językowe. Język niemiecki jest jej prawdziwą pasją, dlatego chciałaby związać z nim swoją przyszłość zawodową. Jest bardzo dobrą uczennicą, o czym świadczą zdobywane przez nią wysokie oceny.
Zadaniem nauczyciela jest nie tylko nauczanie, w moim przypadku języka niemieckiego. To nauczyciel sprawia, że uczeń zaczyna lubić i interesować się danym przedmiotem.
Praca z uczniem zdolnym nie jest zadaniem łatwym. Wymaga ona doświadczenia, zaangażowania, pochłania wiele czasu. Jest to jednak praca przynosząca mi najwięcej satysfakcji, co motywuje mnie ciągle do wytężonej pracy i samokształcenia.