Autorski program "Przyroda to przygoda"

PRZYRODA TO PRZYGODA

Program zajęć rozwijających zainteresowania zjawiskami przyrodniczymi z wykorzystaniem autorskiej twórczości literackiej.
Opracowany i realizowany w oddziale przedszkolnym Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach przez mgr Agnieszkę Karcz- nauczyciela wychowania przedszkolnego
w roku szkolnym 2019/2020

„Ktoś, kto umie dobrze obserwować dziecko, powiedział, że dziecko jest największym pracownikiem na kuli ziemskiej. W ciągu pierwszych lat życia musi nauczyć się patrzeć, słuchać, poruszać, obserwować, musi poznać setki rzeczy i zjawiska, opanować mnóstwo słów. Nic dziwnego, że od rana do wieczora jest zajęte, zawsze czynne, w ciągłym ruchu, że mu się usta nie zamykają. W tej olbrzymiej pracy nad poznawaniem rzeczywistości przychodzi mu z wielką pomocą książka”

Irena Słońska
„Dzieci i książki”, Warszawa 1959, s. 28.

Spis treści:
1. Wstęp
2. Główne założenia programu
3. Główna idea- cel
4. Cele szczegółowe
5. Treści programowe
6. Ewaluacja
7. Metody i formy
8. Propozycje do realizacji zajęć
9. Propozycje autorskich zabaw ruchowych do wykorzystania na zajęciach
10. Propozycje filmów edukacyjnych
11. Warunki realizacji programu
12. Literatura
13. Autorskie wiersze

1. Wstęp
Przyroda to otaczająca dzieci rzeczywistość, którą odkrywają od najmłodszych lat swego życia. W jej skład wchodzą wszystkie, niebędące ludzkim wytworem pracy, elementy świata. To właśnie odkrywanie skomplikowanej i niezwykle zróżnicowanej rzeczywistości, może ułatwić dziecku zrozumienie własnego miejsca w tym wszechświecie. Dla małego dziecka jest to proces długiej drogi, która powinna być bliska jego możliwościom poznawczym. Twórczość literacka, która uwzględnia owe możliwości poznawcze, może być wspaniałą bazą dla małego odkrywcy. Wystarczy jedynie odpowiednio pokierować wyobraźnią dziecka, by słowo pisane stało się dla niego obrazem namalowanym. Obcowanie dziecka z literaturą stymuluje jego pamięć i koncentracje, a także wzbogaca słownictwo i zachęca do spontanicznej wypowiedzi. Zagadnienia przyrodnicze opisane w wierszach mają sprowokować odbiorców do twórczego i wszechstronnego działania.

2. Główne założenia programu
Na temat istotnej roli literatury w życiu i rozwoju dziecka pisała H. Ratyńska w książce „Literatura dziecięca w pracy przedszkola” (Warszawa 1976, s. 188). Zdaniem autorki „książka dla dzieci zachęca do działania, budzi aktywność umysłową dzieci. Wiersze, opowiadania, baśnie sprzyjają rozwijaniu wyobraźni dziecka, zachęcają do odtwarzania ich treści w zabawach i różnych formach twórczości”. Poezja obok prozy, zajmuje kluczowe miejsce w literaturze dziecięcej i bardzo często jest wykorzystywana w pracy dydaktyczno- wychowawczej przez nauczycieli. Rytmiczność i pewnego rodzaju melodyjność takich utworów sprzyja zapamiętywaniu ich treści. Nie bez powodu to właśnie utwory wierszowane są wykorzystywane do nauki pamięciowej. Program „Przyroda to przygoda” jest stworzony z myślą o dzieciach w wieku przedszkolnym. Jego głównym założeniem jest przybliżenie dzieciom różnych zagadnień przyrodniczych za pomocą poezji. Utwory autorskie zamieszczone w programie, stanowią bazę w oparciu, o którą nauczyciel poszerza zakres swoich dalszych oddziaływań dydaktycznych. Program ten możliwy jest do realizacji bez względu na czas uczestniczenia w nim dzieci i jak najbardziej może korelować z obowiązującym Programem wychowania w przedszkolu. Dlatego można wybiórczo dobierać treści w ramach ogólnie realizowanej tematyki.

3. Główna idea- cel
Nadrzędnym celem programu „Przyroda to przygoda”, jest rozwijanie zainteresowań czytelniczych wśród dzieci i stymulowanie ich wyobraźni, pamięci oraz koncentracji, a także kształtowanie zainteresowania środowiskiem przyrodniczym.

4. Cele szczegółowe
 Kształtowanie pozytywnego stosunku do świata przyrody i jego znaczenia w życia człowieka
 Obserwowanie zmian w przyrodzie w zależności od pory roku, przy wykorzystywaniu technik wizualnych
 Wykorzystywanie doświadczeń i eksperymentów przy użyciu różnych materiałów i narzędzi, pozwalających odkrywanie zjawisk przyrodniczych
 Pogłębianie wrażliwości estetycznej poprzez kontakt dziecka przyrodą opisaną dźwiękiem ( muzyką) i słowem ( literaturą)
 Zainteresowanie wartościami wizualno- dźwiękowymi, a także bogactwem kolorów i kształtów występujących w przyrodzie
 Rozwijanie zainteresowania tematyką kosmosu oraz układem planetarnym i miejscem Ziemi we wszechświecie
 Zwrócenie uwagi na aspekt ekologii w świecie przyrody, a także negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko przyrodnicze
 Rozwijanie wiedzy na temat ochrony środowiska
 Rozwijanie zainteresowania środowiskiem leśnym, terenami wysokogórskimi oraz nadmorskimi
 Rozwijanie twórczej postawy w ramach działalności plastycznej i przy użyciu naturalnych surowców typu: piasek, muszelki, kamienie

5. Treści programowe
Realizacja treści zawartych w programie, będzie realizowana w oparciu o tematykę wierszy. Wszystkie zamierzenia dydaktyczne będą uwzględniać różnorodne formy aktywności.
L.p. Tematyka zajęć/ Tytuły wierszy Zamierzenia dydaktyczno- wychowawcze
1. „Pracowite pory roku” - zapoznanie z porami roku i zmianami zachodzącymi w przyrodzie wraz z ich nadejściem
- omówienie i zaprezentowanie budowy kalendarza
- wyjaśnienie pojęcia czasu, przemijalności, pojęcia roku
2. „Piękno gór” - zapoznanie z najważniejszymi górami w Polsce
- ukazanie znaczenia gór dla życia człowieka- źródło wody, walory przyrodnicze, wizualne, miejsce wędrówek i odpoczynku, bogactwo roślin i zwierząt
3. „Deszcz” - omówienie zjawiska pogodowego, jakim jest deszcz oraz pokazanie procesu jego powstania
- przybliżenie zasad krążenia wody w przyrodzie oraz znaczenia deszczu dla funkcjonowania planety Ziemi
4. „Kraina tęczy” - omówienie zjawiska pogodowego, którym jest tęcza, sposobu i przyczyny jego powstania
- poznanie kolorów podstawowych i pochodnych w oparciu barwy tęczy
5. „Kosmos” - wzbudzenie zainteresowania kosmosem
- wyjaśnienie podstawowej terminologii- wszechświat, gwiazda, słońce, księżyc, układ planetarny
6. „Burza” - zapoznanie ze zjawiskiem pogodowym, jakim jest burza oraz z towarzyszącymi jej wyładowaniami elektrycznymi oraz efektami dźwiękowymi

7. „Cztery żywioły” - zapoznanie z najważniejszymi żywiołami ziemi- ogień, woda, wiatr i ziemia
- ukazanie siły i potęgi tych żywiołów oraz wskazanie zagrożenia, jakie mogą wywołać.
8. „Ekodzieci” - zwrócenie uwagi na zagrożenia płynące z działalności człowieka- zaśmiecanie planety, zatruwanie powietrza, zanieczyszczanie gleby i wody
9. „Las” - zwrócenie uwagi na bogactwo roślin i zwierząt żyjących w lesie
- pogłębienie wiedzy na temat lasu i jego roli dla życia planety i jej mieszkańców
- wyłonienie najważniejszych zasad ochrony lasu przed szkodliwym działaniem człowieka
10. „Plaża - wzbudzenie zainteresowania terenem nadmorskim
- wyjaśnienie zjawiska powstawania plaż i ukazanie jej walorów przyrodniczych
11. „Podróże baloników” - ukazanie wiatru, jako jednego ze składników pogody
- co unosi balon? Hel- gaz szlachetny i jego właściwości
6. Ewaluacja
W celu zbadania i ocenienia wartości realizowanego programu, systematycznie po każdy zajęciach będą gromadzone informacje zwrotne w postaci wytworów pracy dzieci- kart pracy, prac plastycznych. To czy cele programu i główne założenia zostały zrealizowane będzie oceniane na bieżąco w ramach obserwacji dzieci i ich pracy. Wszystkie prace będą eksponowane dla innych dzieci i rodziców.

7. Metody i formy
Program proponuje realizację minimum jedenastu scenariuszy, których głównym założeniem jest wykorzystanie autorskich wierszy, a w oparciu o nie realizowanie wybranej tematyki. Utwory literackie mają być myślami przewodnimi, inspirować dzieci do dalszego działania i stawiać im podstawowe pytania. Każde zajęcia rozpoczyna recytacja wiersza i rozmowa na temat jego treści. Dalsza część zajęć ma być dopełnieniem i rozwinięciem treści, o których mowa w wierszach. Tu rolą nauczyciela jest zorganizować aktywność dzieci z uwzględnieniem ich potrzeb i możliwości. Program proponuje w swoim założeniu formę realizowanych zajęć. Natomiast to od nauczyciela w ostateczności będzie zależał ich przebieg. Program proponuje również źródła, które można wykorzystać w ramach realizowania programu.
Metody:
• Metody czynne
- metoda samodzielnych doświadczeń
- metoda kierowania własną działalnością dziecka
- metoda zadań stawianych dziecku
• Metody oglądowe
- obserwacja i pokaz
- osobisty przykład nauczyciela
- udostępnianie sztuki – dzieła plastyczne, przedstawienia teatralne, ilustrowane artystycznie utwory literackie, koncerty muzyczne, filmy edukacyjne, pokazy multimedialne
• Metody słowne
- rozmowy
- zagadki
- objaśnienia i instrukcje
- metody żywego słowa
• Metody aktywizujące
- burza mózgów
- metoda projektów

Formy pracy- indywidualna, grupowa i zbiorowa.

8. Propozycje do realizacji zajęć
Program proponuje zakres oddziaływań dydaktycznych, w ramach realizowanych tematów, a także w oparciu o treść utworów.

L.p. Tematyka zajęć/ Tytuły wierszy Propozycje do realizacji zajęć:
1. „Pracowite pory roku” - praca z obrazem, reprodukcją,
- praca plastyczna „Cztery pory roku”, technika dowolna
- zabawy muzyczne w oparciu o muzykę klasyczną, improwizacje ruchowe do muzyki „pór roku”
2. „Piękno gór” - pokaz multimedialny o tematyce gór, prezentacja zdjęć i ciekawostek
- opowieść ruchowa- piesza wycieczka, ćwiczenia ruchowe
- praca plastyczna- „Piękno gór”
3. „Deszcz” - film przyrodniczy na temat tego jak powstaje deszcz, obieg wody w przyrodzie
- słuchanie odgłosów przyrody- deszczu
- nauka wiersza na pamięć
- praca plastyczna- „deszcz”- technika mokre- w mokre
4. „Kraina tęczy” - film edukacyjny o zjawisku powstawania tęczy
- zabawy z kolorem- mieszanie farb i otrzymywanie barw pochodnych
- gra dydaktyczna z elementami matematyki i kolorów
5. „Kosmos” - film edukacyjny o tematyce kosmosu
- układanie mapy układu słonecznego na dywanie
- praca plastyczna „Kosmos”
6. „Burza” - pokaz multimedialny- zjawisko burzy
- zabawy muzyczne z instrumentami
- praca plastyczna- „Burza”
7. „Cztery żywioły” - prezentacja zdjęć i obrazów ukazujących cztery żywioły
- zabawy ruchowe w oparciu o treść wiersza
- praca plastyczna „Cztery żywioły”
8. „Ekodzieci” - film edukacyjny o treściach ekologicznych
- plakat zawierający hasła proekologiczne
9. „Las” - film przyrodniczy o tematyce lasu
- wykorzystanie materiałów przyrodniczych z zabawach matematycznych
- nauka wiersza na pamięć
- praca plastyczna z materiałów przyrodniczych
10. „Plaża - pokaz multimedialny
- wykorzystanie piasku do zabaw manualnych
- nauka wiersza na pamięć
- praca plastyczna z wykorzystaniem piasku
11. „Podróże baloników” - jak powstaje wiatr?- Eksperyment
- do czego można wykorzystać wiatr?- Film edukacyjny
- zabawy z historyjką obrazkową ilustrującą wiersz
- zabawy taneczno- ruchowe- „Zabawy z wiatrem”
- wykorzystanie chusty animacyjnej
- praca plastyczna „Podróże baloników”

9. Propozycje autorskich zabaw ruchowych do wykorzystania na zajęciach

o Wiersz pt. „Pracowite pory roku”
„Pory roku malują świat”- zabawa ruchowa z wykorzystaniem kolorowych emblematów- symboli pór roku- żółty ( lato), zielony ( wiosna), pomarańczowy ( jesień), biały ( zima). Każde dziecko ma na głowie opaskę z symbolem wybranej pory roku. Dzieci są podzielone na cztery zespoły. Na dywanie są rozłożone drobne kawałki bibuły w różnych kolorach pór roku.: Lato- żółte, zielony, niebieskie. Wiosna- zielone, czerwony, żółty. Jesień- pomarańczowy, brązowy, czerwony. Zima- biały, szary, niebieski. Na czterech dużych arkuszach białego papieru, w kształcie kuli ziemskiej, są napisane nazwy pór roku. Dla każdej grupy. Dzieci poruszają się w rytm tamburyna, a na hasło: „Pory roku malują świat”- dzieci zbierają drobne elementy zgodnie z kolorystyką swojej pory roku i układają na swojej kuli ziemskiej. Zabawa jest powtarzana dopóki jedna z drużyn nie „zamaluje” całej kuli ziemskiej.
o Wiersz pt. „Piękno gór”
„Spacer za przewodnikiem”- wybrane zostaje jedno dziecko, które będzie przewodnikiem. Pozostałe dzieci ustawiają się za nim „gęsiego”. To, co pokaże przewodnik, to naśladuje osoba znajdująca się za nim. I tak kolejne dzieci odwzorowują ruch poprzednich osób. Zabawa toczy się na zasadzie głuchego telefonu, lecz dotyczy gestów, a nie słów. Treść wykonywanych ruchów musi dotyczyć wyprawy górskiej. Przewodnik może się zmieniać.
o Wiersz pt. „Deszcz”
„Krople deszczu”- na dywanie są rozłożone kolorowe koła (parasole). Oraz dużo kropli deszczu. Gdy nauczyciel gra delikatnie muzykę deszczu na grzechotce- dzieci chowają się do koła( pod parasol). Gdy gra rytmicznie na bębenku- dzieci skaczą po kropelkach deszczu. Gdy muzyka cichnie- dzieci spacerują. Kiedy Nauczyciel pokaże symbol słońca- dzieci zbierają krople deszczu. Kiedy zagra melodie na tamburynie- dzieci rozkładają krople na dywanie.
o Wiersz pt. „Kraina tęczy”
„Ja symbol- ty kolor”- na dywanie są rozłożone kolorowe paski bibuły. Nauczyciel ma symbole ( obrazki) kolorów tęczy wg treści wiersza:
Kolor czerwony to OGIEŃ
Kolor pomarańczowy to CYTRYNA
Kolor żółty to SŁOŃCE
Kolor zielony to LAS
Kolor niebieski to NIEBO
Kolor granatowy to MORZE
Kolor fioletowy to LAWENDA
Dzieci poruszają się w rytm muzyki, a nauczyciel pokazuje kolejne symbole. Zadaniem dzieci jest podnieść i wysoko podrzucić odpowiedni kolor bibuły.
o Wiersz pt. „Kosmos”
„Czarna dziura””- Dzieci dobierają się parami i jedno z nich jest słońcem, a drugie planetą. Z grupy wybranej jest jedno dziecko, które jest czarną dziurą. Nauczyciel gra na instrumentach rytmicznie- dźwięki dla słońca (półnuty) i dla planety (ćwierćnuty). Planety zawsze poruszają się wokół swojego słońca, a słońce w dowolnym miejscu obraca się wokół swojej osi. Na hasło czarna dziura- dziecko, które wciela się w jego rolę musi złapać dowolną planetę lub słońce i zamienia się z dzieckiem rolą.
o Wiersz pt. „Burza”
„Burzowa zamiana miejsc”- dzieci siedzą w kole i powtarzają rymowankę:
Chmura- deszcz- piorun- błyskawica- grzmot. By ułatwić naukę można ułożyć do słów gesty- Chmura (obie ręce paluszkami rysują obłoczek), deszcz ( palce stukają o podłogę), piorun ( klaśnięcie), błyskawica ( dzieci zasłaniają oczy), grzmot ( tupanie nogami o podłogę). Gdy dzieci nauczą się rymowanki, po kolei wymawiają kolejne wyrazy i dzielą się w ten sposób na zespoły. Następnie nauczyciel mówi słowa: Gdy nadchodzi burza na niebie pojawia się ....Na dane hasło dzieci zmieniają się miejscami, ale muszą wcześniej obiec koło.
o Wiersz pt. „Cztery żywioły”
„Ogień, woda, ziemia, powietrze”- Dzieci podzielone są na cztery zespoły i każdy ma wstążkę w danym kolorze zgodnie z żywiołem:
- ogień- żółty-
- ziemia- brązowy
- woda- niebieski
- Powietrze- biały
Na środku dywanu jest ustawiony globus. Na hasło ( nazwę żywiołu), dzieci z danego zespołu podbiegają do globusa i dotykają wstążką ziemi. Następnie jak najszybciej wracają na swoje miejsce. Mogą jednocześnie podbiegać różne żywioły.
o Wiersz pt. „Ekodzieci”
„Eko- ścieżka”- na dywanie rozłożona dwie ścieżki składając się z zielonych kwadratów. Wśród nich jest kilka kwadratów w kolorze brązowym, i czarnym Dzieci poruszają się po ścieżce w taki sposób by unikać kwadratów brązowych i czarnych. Dzieci należy podzielić na dwa zespoły. Wygrywa ten zespół, który szybciej pokona trasę. Kto się pomyli wraca na start i jeszcze raz przechodzi przez trasę.
o Wiersz pt. „Las”
„Sadzimy drzewa”- Dzieci poruszają się w rytm tamburyna, reagują odpowiednim gestem na dane hasło:
- sadzimy drzewa iglaste- dzieci staja na baczność, a ręce układają lekko odchylone wzdłuż ciała
- sadzimy drzewa liściaste- dzieci staja na baczność, a ręce unoszą nad głowę na kształt koła
- sadzimy drzewa mieszane dziewczynki i chłopcy na przemian gesty jw.
- sadzimy drzewa karłowate- dzieci kucają
o Wiersz pt. „Plaża”
„Zabawy w piasku”- dzieci biegają swobodnie po sali w rytm tamburyna, a gdy muzyka ucichnie uważnie patrzą na pokazany obrazek. Następnie próbują narysować palcem na dywanie dany kształt foremki.
o Wiersz pt. "Podróże baloników”
„Balonik”- dzieci siedzą w kole i podają sobie z ręki do ręki balon. Wypowiadają jednocześnie rymowankę. Dziecko, które chwyta balon i wypowiada ostatnie słowo rymowanki, wstaje i czym prędzej obiega koło i wraca na swoje miejsce. Wciela się tym samym w rolę wiatru, który unosi balon w powietrzu.
Rymowanka:
Baloniku w podróż leć, świat okrążyć wielka rzecz.
Balon leci, w górę gna.
Wiatr go mocno z siłą pcha.

10. Propozycje filmów edukacyjnych
Jak powstaje deszcz? Obieg wody w przyrodzie:
https://www.youtube.com/watch?v=ylxVLAxOxDY
Burza i zachowanie bezpieczeństwa:
https://www.youtube.com/watch?v=bx1FKDwzUeM
Jak powstaje tęcza?:
https://www.youtube.com/watch?v=qigLVHVd5j0
Jak powstaje wiatr i do czego można go wykorzystać?:
https://epodreczniki.pl/a/skad-sie-bierze-wiatr/DzvgBEdHa
Co to jest las?:
https://www.youtube.com/watch?v=31z7hEiIDVs
Co to jest ekologia?:
https://www.youtube.com/watch?v=zleExE18fqQ
Kosmos:
https://www.youtube.com/watch?v=QENqiBTxqig

11. Warunki realizacji programu
Program w pełni realizowany może być w sali przedszkolnej. W ramach tematyki poszczególnych wierszy, można także realizować go w środowisku przyrodniczym. W realizacji poszczególnych zagadnień możliwa jest także współpraca z różnymi placówkami i instytucjami kulturalno- oświatowymi. Program jest przeznaczony do realizacji w wymiarze jednej godziny zajęć, w trakcie, których będzie omawiany wybrany wiersz. Można go realizować w okresie jednego roku szkolnego, bądź półrocza. Program dopuszcza również realizacje jednego zagadnienia w ramach dwóch zajęć, w zależności od zainteresowania dzieci, a także obszerności utworu.

12. Literatura
 Irena Słońska „Dzieci i książki”, Warszawa 1959
 H. Ratyńska „Literatura dziecięca w pracy przedszkola”, Warszawa 1976
 Peggy Ashbrook „Nauka jest prosta”, Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 2007

13. Autorskie wiersze

„PRACOWITE PORY ROKU”

Pewnej nocy o północy, rok pochwalił córkę swą.
Pracowita jesteś bardzo, przyjmij dziś pochwałę mą.

Jakże pięknie ozłociłaś liście, rozsypałaś wokół je.
Teraz się na łąkach błyszczą i jak kwiaty zdobią je.
Czerwień, złocień, rudość, brąz to kolory twoje są.
Jabłek kosze, grzybów smak, to twój rozpoznawczy znak.
Dajesz chłodu, ciepła też, czasem deszczu burzy dźwięk.
Z tobą barwny jest ten świat, ognisk płomień, zapach traw.

Usłyszały te pochwały wszystkie siostry pozostałe.
A że rok miał córki cztery obraziły się na niego.
Wkrótce wszystkie głos zabrały, bo się czuły zaniedbane.
Zazdrościły siostrze swej, że ją tata chwalić chce.

Ja też wiele dobra czynię, niosę światu srogą zimę.
Puszek biały, bieluteńki, mrozik zimny i sopelki.
Tyle pracy mam przed sobą, by na biało pomalować,
Wszystkie lądy i nie lądy, góry, miasta, lasy, łąki.
Ile siły trzeba mieć, by zamrozić rzeki bieg,
A do tego każdy wie, że zabawnie ze mną jest.
Tam gdzie śniegu wyczaruję, ferie dzieciom podaruję.
Przy mnie nikt nie nudzi się, bo zabawy mnóstwo jest.

Ja zielenią się fascynuję i tego koloru nikomu nie żałuję.
Wszystko, co dotknę odradza się, rośnie i wzrasta, gdy tego chcę.
Przy mnie kolory wesołe są, bo tylko takie w mym koszu są.
Zimno przeganiam, a chłód w kąt upycham, bo tylko ciepłem oddycham.
Czerwień, błękit, fiolet róż, to pełen kwiatów podarunek mój.
Gdzie się pojawię tam świergot ptaków, które witają swe młode pisklaki.
Na łąkach biedronki, motyle i ważki, witają stęsknione za mną bratki.
A pszczółki bzyczą wesoło do ucha, że w końcu przyszłam do środka ich ula.

Ty ciepła jesteś, lecz ja cieplejsza,
Bo trzymam w swych dłoniach promyki gorąca.
Witamin garść w darze niosę i pełne owoców kosze.
Daję ludziom także plony bardzo smaczne no i zdrowe.
Jestem tą, dla której świat chce odpocząć w wakacyjny czas.
Słońca żar i błękit nieba oraz bardzo ciepła woda,
Wszystkich ludzi skłania, do odrobiny leniuchowania.

Gdy to usłyszał zdziwiony Rok, szybko przemówił, bo już miał dość.
Córki me drogie przestańcie Was proszę.
Przecież każdą z Was pod niebiosa wznoszę.
Teraz po prostu jesieni nadszedł czas
To ona na ziemi króluje spośród Was.
A gdy nacieszy się ziemią tą, wróci i zastąpisz zimo ją.
Tak to od zawsze przecież jest, więc zazdrościć pochwał przestańcie

„PIĘKNO GÓR”

Tu doliny, wąskie ścieżki, szlaki pełne krętych dróg,
Oplatają matkę ziemie niczym wstęgi wokół róż.
Cisza kłębi się, kotłuje, wybrzmiewając barwny głos,
Szelest liści, powiew wiatru, to melodia górskich szos.
Życie pełną piersią wzdycha, wzrasta, rośnie tu jak chwat,
Las obfity w zapach życia, wciąż zaprasza wszystkich rad.
Zieleń bujna i soczysta, na obliczu swym maluje,
Wędrownika cień rzucony, co po górach kroczy dumnie.
Szczyty lśniące w słońcu chwały, tudzież ośnieżone całe,
Są wyzwaniem dla każdego, kto z miłością wchodzi na nie.
Wyrośnięte z głębi ziemi, falowane górskie szczyty,
Są owiane tajemnicą i w całości nieodkryte.
W górach myśli mkną do Boga, bliżej domu Jego są,
Troski życia wiatr zabiera, proszę ciesz się chwilą tą.

„DESZCZ”

Jedna kropla, krople dwie,
pada deszczyk cały dzień.
Parasolki kolorowe
nad głowami rozłożone.
Na ulicach nie ma ludzi,
ani zwierząt małych, dużych.
Wszyscy w domkach swoich śpią
I o słonku ciepłym śnią.
„KRAINA TĘCZY”

Gdy na niebie słońce świeci,
Ziemia moknie w ciepłym deszczu.
To pojawia się nad światem
Droga do krainy tęczy.

Wielki pas wstęg kolorowych,
Które w kształcie są półkola.
Jeden koniec się wyłania,
Drugi kończy tuż na ziemią.

Barwy widoczne tej drogi są,
Każda ze wstęg ma barwę swą.
Aż w siedmiu kolorach mienią się,
I swoim pięknem dzielą się.

Kolor czerwony to znak gorąca.
Kolor pomarańczowy to cytrusów barwa.
Kolor żółty to słońca promień.
Kolor zielony to traw i lasów barwa.
Kolor niebieski to symbol nieba.
Kolor granatowy to głębia morza.
Kolor fioletowy to lawendy zapach.
Spójrz na niebo i policz sama.

„KOSMOS”

Gdy zgasną wszystkie światła, a słońce oczy zmruży,
Na niebie pojawi się mapa kosmicznej podróży.

Ile gwiazd błyszczących i migoczących na niebie,
Tyle odległych galaktyk i planet we wszechświecie.

Ciemna otchłań, pełna niezbadanych miejsc,
Wielu się zastanawia gdzie jej początek jest.

A nasza Ziemia jedną z miliona planet jest,
Niczym małą kropelką wśród oceanów łez.

Wielką tajemnicą dla ludzkości wciąż jest,
Odkryć, choć mały skrawek przestrzeni tej.

Mapę kosmicznej podróży już znamy,
Może w przyszłości z niej skorzystamy.

„BURZA”

Granatowa chmurka spowiła niebo.
Tysiące kropel dźwigała przed ulewą.
Wokół mieniły się błyski srebrzyste.
Niczym roztańczone nici jedwabiste.
Z błysku i cienia wyłoniła się melodia.
Na początku cichutka i jakby nieśmiała.
Nagle tysiące kropelek opadło.
A powiew wiatru kołysał je żwawo.
Wśród taktów melodii wnet triada powstała.
Basowa nuta, szum deszczu i cisza nagła.
Taniec błyskawic nie przerwanie trwał.
Pod swymi skrzydłami pioruny i grzmoty miał.
Oto gwałtowne, niezwykłe zjawisko.
Jak nagle powstało tak i szybko znikło.

„CZTERY ŻYWIOŁY”

Na planecie Ziemi wielkie poruszenie,
Wiatr powoli wzrasta, coraz mocniej wieje.
Wicher pędzi nad górami, by w chmurach wirować,
Potem spada tuż nad ziemię, by w polach nurkować.
Wiatr powiewa, hula i radośnie dmucha,
Tylko go nie widać, przypomina ducha.
Gdy ucichnie nagle to tylko dla psoty,
Chętnie, bowiem znowu kogoś czymś zaskoczy.
A świat jak wiruje tak przestać nie może,
Wszystko się kołysze jak wzburzone morze.
Nagle wielkie szczyty górskich krajobrazów,
Przemieniły się w doliny rozsypanych głazów.
Wielkie skały pospadały i zmieniły rzeki bieg,
Leśne ścieżki zasypane konarami starych drzew.
Ziemia wnet tąpnęła niczym wielki stwór,
A w jej wnętrzu się pojawił gigantyczny dół.
Wtem z podziemi, z ciemnej groty,
Przybył płomień szczerozłoty.
Tańcząc wielce okazale,
Bawił się jak w karnawale.
Ogień barwą swą ostrzegał,
Swym gorącem świat ogrzewał.
Bardzo dobry humor miał,
Słońcu piękny uśmiech słał.
A na środku ziemskiej sceny,
Czwarty żywioł przejął stery.
Woda leci z nieba jak z wielkiego dzbana,
Plaże wzdłuż zalewa biała morska piana.
W rzekach płynie woda, której wciąż przybywa,
Wszystko, co leciutkie ze sobą porywa.
A wzburzone morza, wielkie oceany,
Wciąż falują zwiewnie jak długie firany.
Masa wody się przelewa,
I ogromny świat zalewa.
Cztery żywioły na ziemi panują,
Chętnie swoją siłę światu pokazują.
Matka natura srogo na nie spojrzała,
I gniewnie palcem jak dzieciom pokiwała.
Wszystkie żywioły się wnet uspokoiły,
I zrozumiały, że chaosu narobiły.

„EKODZIECI”

My malutkie dzieci wiele prawd już znamy.
Świat jest dla nas wielki, ciągle odkrywany.
Naszą misją wielką jest szanować ziemię.
Wszak na niej mieszkamy jak globalne plemię.
O tym jak się troszczyć o naszą planetę,
Uczą nas rodzice i nauczyciele.
Oprócz wielu zasad, które odkrywamy,
Bacznie się dorosłym, co dzień przyglądamy.
Bo to właśnie oni są dla nas przykładem,
Jakim się należy wykazać działaniem.
Wciąż jednak zadziwia wszystkich nas,
Jak ciężko dbać o ziemię, choć najwyższy czas.
Idąc leśną ścieżką nie raz widzimy,
Sterty brudnych śmieci, których nie lubimy.
Na ulicach miast i alejkach spacerowych,
Spotkać można bukiet folii kolorowych.
A na placach zabaw gdzie nasze królestwo,
Leży porzuconych szklanych butli mnóstwo.
Na słonecznych plażach wśród ziarenek piasku,
Wiele drobnych śmieci leży w słońca blasku.
A z kominów domów wciąż się wydobywa,
Szary dym, przez który zdrowia nam ubywa.
Choć przyszłością świata są malutkie dzieci,
W rękach tych dorosłych los się jego mieści.

„LAS”

Cisza wszędzie dookoła,
liści szelest do nas woła.
Świergot słychać już w oddali
oraz pracujących drwali.
Spacer w lesie to przygoda,
zewsząd cieszy nas przyroda
Garść borówek zebrał Michał,
koszyk grzybów niesie Krysia.

„PLAŻA”

Piasek lśniący niczym złoto,
w słońcu mieni się ochoczo.
Słonko mocno go rozgrzewa,
fala pianą go oblewa.
Na tym piasku cuda wielkie,
zamki, babki różniuteńkie.
Dzieci skarbów poszukują
i muszelki odnajdują.

„PODRÓZE BALONIKÓW”

Na straganie przy fontannie,
Stał pan z balonami.
Wiatr powiewał i kołysał
Wszystkimi sznurkami.
Dzieci stoją i zerkają,
Na morze balonów.
Każdy pragnąłby mieć jeden,
Jakże wymarzony.
Plik balonów roztańczonych,
Hel ciągnie do góry.
Nagle paf i sznurek opadł,
A balony lecą w chmury.
Oto podróż się zaczęła,
Balonowy lot w nieznane.
Tylko, dokąd one lecą,
I to całkiem same.
Pierwszy balon jak rakieta,
Poszybował w górę.
I zahaczył swoim skrzydłem,
O burzową chmurę.
Drugi balon wiatr przegonił,
Tuż nad zboża łany
I uderzył nim o stracha,
Co był potargany.
Trzeci balon powolutku,
Nad miasteczkiem krąży.
Może spadnie na podwórko,
I przed nocą zdąży.
Czwarty balon nad górami,
Płynie jak obłoczek.
Nagle ledwo uszedł cały,
Minął stado kaczek.
Piąty balon tuż nad lasem,
Oraz dolinami.
Zauroczył się ogromnie,
Tymi pejzażami.
Pięć balonów poleciało,
Każdy w inną stronę.
Co przydarzyć im się mogło,
To nieokreślone.