Choroby i higiena aparatu ruchu
I. Choroby i wady układu kostnego
c h o r o b y
1. Osteoporoza
a) przyczyny:
- uwarunkowania genetyczne
- nieprawidłowa dieta ( ubogobiałkowa lub ubogowapniowa)
- picie alkoholu
- palenie papierosów
- przyjmowanie leków
- picie nadmiaru kawy
- inne choroby: cukrzyca, kamica nerkowa
b) objawy:
- ubytek masy kostnej i zwiększona podatność na złamania
c) profilaktyka:
- odpowiednia dieta tj. pokarmy bogate w wapń, wit. D3
- ograniczenie napojów gazowanych
2. Krzywica
a) przyczyny:
- niedobór wit. D3
- niedostateczne nasłonecznienie dziecka
b) objawy:
pierwsze objawy:
- utrata apetytu, wzmożone pocenie się, niepokój
dalsze:
- drgawki
- rozmiękczenie kości potylicy
- koślawość lub szpotawość kolan
- opóźnione ząbkowanie
- żabi brzuch
- opóźnienie wzrostu
c) profilaktyka krzywicy:
- podawanie dzieciom w kropelkach witaminy D3
3. Płaskostopie- obniżenie fizjologicznych sklepień stopy ( platfus)
a) przyczyny:
- wrodzone
- długotrwałe obciążenie stóp przy równoczesnym osłabieniu mięśni i więzadeł
- noszenie niewłaściwego obuwia
b) objawy:
- bóle nóg
- obrzęk
paluch koślawy
c) profilaktyka:
- gimnastyka
- wkładki ortopedyczne
4. Choroba zwyrodnieniowa stawów
a) przyczyny:
- narażenie stawów na obciążenia
- przeciążenie układu ruchu
- wady postawy
- urazy
b) objawy:
- bóle
- uczucie sztywności w stawach
c) profilaktyka:
- dawkowany wysiłek
- leki
- fizykoterapia
skrzywienia kręgosłupa
1. Skolioza- boczne skrzywienie kręgosłupa
a) przyczyny:
- czynniki dziedziczne
- noszenie plecaka na jednym ramieniu
- praca i ćwiczenia jednostronne
- noszenie ciężarów
- praca w pozycji pochylonej
b) objawy:
- ból pleców
- boczne skrzywienie kręgosłupa
c) profilaktyka:
- ćwiczenia- rehabilitacja
II. Sprawność fizyczna a zdrowie człowieka
1. Cechy sprawności fizycznej a rodzaj aktywności
a) siła mięśni- kulturystyka, podnoszenie ciężarów
b) giętkość- gimnastyka, dżudo, taniec
Im większa giętkość tym mniejsze ryzyko:
- zwichnięcia stawu
- zerwania mięśnia
c) wytrzymałość:
- mięśni
- serca
- płuc
2. Aktywność fizyczna jest warunkiem zdrowia, bo:
- zapewnia zdrowy wygląd skóry poprzez silnie przepływającą krew
- zwiększa ilość tlenu- przez wzmożoną pracę płuc
- poprawia krążenie krwi- przez zwiększoną wydolność serca
- zmniejsza ryzyko zmian zwyrodnieniowych, dzięki zwiększonej ruchomości stawu
- zwiększa masę mięśni pozwalając im dłużej pracować
- przeciwdziała otyłości
III. Doping i jego skutki
Doping- sztuczne podnoszenie wydolności fizycznej i psychicznej np. zawodnika metodami wykraczającymi poza normalny trening.
1. Rodzaje dopingu
a) hormony pobudzające wzrost czerwonych krwinek- erytropoetyna EPO- podnosi utlenowanie krwi, przez co mięśnie są zdolne do zwiększonego wysiłku.
b) transfuzja krwi- zwiększenie do maksimum liczby czerwonych krwinek w organizmie- wzrost wytrzymałości i zwiększona zdolność do krótkotrwałego wysiłku.
c) stymulanty= związki pobudzające, zapobiegające odczuwaniu bólu ( amfetamina, morfina) np. u bokserów powodują odporność na ciosy i znieczulenie bólu – złamanego nosa.
d) steroidy anaboliczno- androgenne- testosteron- szybki przyrost masy mięśniowej oraz siły
e) diuretyki= środki moczopędne- zwiększają wydalanie wody z organizmu, co zmniejsza wagę, wydala z moczem inne środki dopingujące.
f) hormon wzrostu ( kulturyści)- pobudza przyrost masy ciała i wysokości.
2. Skutki uboczne
• uzależnienie fizyczne i psychiczne (przy stosowaniu stymulantów i środków narkotycznych )
• nieregularna praca serca
• agresja oraz zaburzenia psychiczne
• wzrost gęstości krwi ( po EPO)
• zawały serca i mózgu
• trwałe uszkodzenie nerek
• nagłe zgony
• przyrost i deformacja kości ( po hormonie wzrostu)
• u mężczyzn:
- ginekomastie ( kobiece piersi)
- nowotwory wątroby, prostaty
- nadciśnienie
- wzrost agresji
• u kobiet:
- zanik gruczołów sutkowych
- zaburzenia miesiączkowania
- męska budowa ciała