Opis i analiza ucznia ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania

1.Identyfikacja problemu

Chłopiec trafił do mojej klasy we wrześniu 2019 roku. Chłopiec powtarza klasę III. Wcześniej chłopiec powtarzał już klasę drugą. Z opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej wynikało, że chłopiec posiada przeciętną sprawność intelektualną. W zakresie analizy i syntezy słuchowej wysłuchuje głoski w nagłosie, nie radzi sobie w wygłosie. Dokonuje analizy głoskowej i zgłoskowej wyrazów. Dobrze radzi sobie z syntezą zgłoskową. Nie rozpoznaje wszystkich liter, nie potrafi czytać, nie pisze ze słuchu. Zna pory roku, nie zna nazw tygodnia i miesięcy. Z matematyki dodaje i odejmuje w zakresie 20. Rozwiązuje proste zadania tekstowe. Wyniki diagnozy psychologicznej wskazują, że u chłopca występują duże trudności w zakresie czytania i pisania, których podłożem mogą być głębokie deficyty sfer percepcyjno-motorycznych (dziecko z ryzyka dysleksji). Mamie zaproponowano możliwość uczestnictwa chłopca w zajęciach terapii pedagogicznej w poradni ale ze względu na trudna sytuację rodzinną nie było to możliwe.

2.Geneza i dynamika zjawiska

Chłopiec wychowuje się w 5-osobowej rodzinie. Ma dwie siostry. Dzieci mieszkają z rodzicami i babcią w jednym domu. Warunki mieszkaniowe nie najlepsze. Chłopiec dzieli swój pokój ze starszymi siostrami. Sytuacja rodzinna dość trudna. Rodzina objęta opieką kuratora. Z wywiadu z nauczycielami uczącymi Wiktora dotychczas, wynika, że kontakt z rodzicami był utrudniony. Rodzice nie zawsze wstawiali się do szkoły. Chłopiec nagminnie był nieprzygotowany do zajęć. Nie mógł liczyć na pomoc rodziny w nauce adekwatnie do jego potrzeb edukacyjnych.
W nowej klasie chłopiec odnalazł się. Szybko nawiązał bliskie i poprawne relacje z nowymi kolegami. Jest miłym, sympatycznym chłopcem, niesprawiającym problemów wychowawczych. Wiktor trafił do naszej klasy z bardzo poważnymi deficytami w zakresie czytania i pisania. Nie rozpoznaje wszystkich liter alfabetu, nie zna dwuznaków, zmiękczeń oraz liter ze znakami diakrytycznymi. Czyta proste sylaby literując. Niepoprawnie odtwarza kształt liter. Pismo niestaranne i nieczytelne. Chłopiec całkiem nieźle radzi sobie z edukacją matematyczną. Dodaje i odejmuje w zakresie 100, mnoży i dzieli w zakresie 30. Rozwiązuje proste zadania tekstowe.

3. Znaczenie problemu

Pozostawienie problemu bez reakcji może doprowadzić do coraz to większych zaległości w nauce, gdyż chłopiec niechętnie czyta w domu, brakuje mu motywacji i pomocy ze strony domu rodzinnego. Wszelkie przesłanki wskazują na konieczność objęcia chłopca pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole.

4. Prognoza pozytywna

Podjęte działania mają doprowadzić do:
- usprawnienia rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych;
- wyrównania braków w umiejętnościach i wiadomościach;
- dobra współpraca z rodzicami Wiktora przyczyni się do zrozumienia trudności
w nauce chłopca;
- eliminowania niepowodzeń szkolnych;
- podniesienie motywacji i zapewnienie odniesienia sukcesu w procesie nauki

5. Propozycje rozwiązań

Cele:
- ułatwić dziecku opanowanie umiejętności płynnego czytania i estetycznego
pisma,
- usprawnić rozwój funkcji poznawczo – motorycznych,
- wyrównać braki w umiejętnościach i wiadomościach,
- zmotywować do nauki.

Plan działania:
- uświadomić uczniowi i rodzicom konsekwencje wynikające z niepodjęcia
przez dziecko ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych,
-współpracować z rodzicami i ustalić jak najefektywniejsze formy pomocy
dla ucznia, udzielić wskazówek, jak pomóc dziecku z dysfunkcjami,
-zachęcić ucznia do systematycznego udziału w zajęciach terapii
pedagogicznej,
-współpracować z pedagogiem szkolnym oraz rodzicami
Wiktora,
-przeprowadzić wywiad z nauczycielami, uczulić ich na problemy chłopca,
zaplanować formy współpracy,

Wdrażanie oddziaływań:

Postanowiłam objąć chłopca szczególną pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole. Wiktor uczestniczy w indywidualnych zajęciach z terapii pedagogicznej oraz w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych z innymi uczniami pracując metodą Ortograffiti.
W trakcie zajęć z Wiktorem prowadziłam głównie ćwiczenia doskonalące technikę czytania i pisania ale również ćwiczenia stymulujące i usprawniające funkcje poznawczo-motoryczne na materiale „nieliterowym”i „słowno-literowym”.Na podstawie opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej i na jej podstawie przygotowałam indywidualny program i harmonogram pracy z Wiktorem. Uwzględniłam w nim następujące ćwiczenia:
1.Ćwiczenia procesów analizy i syntezy wzrokowej:
- sortowanie lub segregowanie przedmiotów, obrazków, figur, liter według określonych cech lub zasad w celu umiejętności prawidłowego ich rozpoznawania, różnicowania i wyodrębniania spośród wielu różnych, a także bardzo podobnych;
- identyfikowanie przedmiotów, obrazków, symboli graficznych wśród wielu różnych lub podobnych, wykorzystując loteryjki, domina, karty, zestawy obrazków;
- szukanie różnic i podobieństw w przedmiotach i na obrazkach z przedmiotami i symbolami graficznymi- pozornie takich samych;
- składanie obrazków, figur według wzoru;
- budowanie z klocków według wzoru;
-ćwiczenia pamięci wzrokowej poprzez wyliczanie jak największej liczby zapamiętanych przedmiotów, zapamiętywanie układu przedmiotów lub wzajemnego ich położenia, rysowanie z pamięci demonstrowanych uprzednio wzorów.
2.Ćwiczenia procesów analizy i syntezy słuchowej
- odtwarzanie układów rytmów przez wyklaskiwanie, wystukiwanie na instrumentach perkusyjnych,
- grupowanie klocków zgodnie ze słyszalnymi strukturami rytmicznymi;
- odgadywanie słyszanych rytmów i kojarzenie ich z zapisem graficznym;
- zapisywanie słyszanych rytmów;
- dobieranie rymujących się nazw obrazków, układanie rymowanek;
- opowiadanie treści obrazków, słyszanych opowiadań, słuchowisk;
- nauka na pamięć wierszy, krótkich tekstów;
- ćwiczenia w analizie i syntezie głoskowej wyrazów.
3.Ćwiczenia orientacji czasowo- przestrzennej
- orientacja w schemacie własnego ciała i osoby stojącej naprzeciw dziecka;
- orientacja stosunków przestrzennych;
- pojęcie pór roku, nazw dni tygodnia, miesięcy.
4. Ćwiczenia sprawności manualnej
- ćwiczenia ruchowe ogólnorozwojowe;
- usprawnianie manualne: wycinanie, wydzieranie, lepienie itp.
- wykorzystywanie technik plastycznych do ćwiczeń rozmachowych rozluźniających,
wyrabiających płynny, postępujący ruch pisarski.
5. Ćwiczenia doskonalące technikę czytania i pisania
- opracowywanie lub utrwalanie liter alfabetu, dwuznaków, zmiękczeń oraz liter ze znakami diakrytycznymi,
- czytanie i pisanie sylab dwuliterowych otwartych oraz tworzenie z nich wyrazów, zdań i tekstów;
- czytanie i pisanie sylab zamkniętych oraz tworzenie wyrazów;
- czytanie i pisanie zdań, tekstów z wyrazami mającymi różną ilość sylab i różną konstrukcję
literowo- głoskową;
- ćwiczenia w rozróżnianiu głosek miękkich i twardych;
- ćwiczenia w rozpoznawaniu głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych;
- ćwiczenia w opracowaniu zagadnienia zaniku dźwięczności głosek;
- ćwiczenia z zakresu typowych trudności ortograficznych.

Efekty oddziaływań

Wiktor chętnie pracuje na zajęciach, choć przyznaje, że w domu nie zawsze wykonuje zadane przeze mnie ćwiczenia. Jednak powoli, praca z chłopcem przynosi efekty. Coraz lepiej i płynniej czyta. Coraz lepiej radzi sobie z czytaniem ze zrozumieniem, co widać również po analizie ocen. Należy kontynuować pracę z chłopcem przez następne lata, aby w jak największym stopniu usprawnić zaburzone funkcje i poprawić estetykę pisma.