Harce z fonemami. Innowacja pedagogiczna

INNOWACYJNY PROGRAM ZAJĘĆ „Harce z fonemami”
DLA 6 i 5LATKÓW PUNKTU PRZEDSZKOLNEGO W TŁUŚĆCU
ROK SZKOLNY 2018/2019

I. Charakterystyka programu.

Zajęcia są adresowane do dzieci sześcioletnich i pięcioletnich, które w wyniku wstępnej diagnozy przedszkolnej wykazały słabszy rozwój słuchu fonemowego.
Słuch fonemowy pozwala wyodrębnić z potoku mowy wyrazy, w wyrazach - sylaby, w sylabach - głoski, uchwycić kolejność głosek w wyrazie, a także odróżnić poszczególne głoski (zwłaszcza głoski dźwięczne, od ich bezdźwięcznych odpowiedników).
Kształtowanie słuchu fonemowego rozpoczyna się od ok. 6. do 12. miesiąca życia, proces ten kończy się wraz z pełnym ukształtowaniem mowy, czyli między 6. a 7. rokiem życia.
Nadrzędnym celem programu jest wyrównanie szans edukacyjnych dzieci rozpoczynających naukę w szkole podstawowej. Program wspomaga treści i metody zawarte w podstawie programowej wychowania przedszkolnego. Zajęcia są połączeniem wiedzy, umiejętności i postaw kształtujących kompetencje kluczowe:
1. Kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
2. Kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
3. Kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
4. Kompetencje cyfrowe;
5. Kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
6. Kompetencje obywatelskie;
7. Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości;
8. Kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Warunkami niezbędnymi do właściwej realizacji programu jest dostęp do Internetu, sali wyposażonej w tablicę multimedialną, magnetofon.
Autorem programu jest:
 Katarzyna Nurzyńska nauczyciel wychowania przedszkolnego, oligofrenopedagog i logopeda,

II. Uwagi o realizacji programu.

Program będzie realizowany w ciągu bieżącej pracy z dziećmi na zajęciach, natomiast sześciolatki dodatkowo będą uczęszczały na ćwiczenia raz w tygodniu w wymiarze 30 min w ciągu roku szkolnego 2018/2019. W razie potrzeby program może być przedłużony na kolejny rok szkolny. Czyli czas trwania programu: 01.11.2018r. – 15.06.2019r.

III. Cele kształcenia.

Cele główne:
1. Stymulowanie rozwoju dziecka.
2. Rozwijanie percepcji słuchowej, wzrokowo – słuchowej.
3. Wyrównywanie szans edukacyjnych.

Cele szczegółowe:
Przygotowanie dzieci do czytania i pisania poprzez kształtowanie i rozwijanie:
a) analizy i syntezy wzrokowej,
b) analizy i syntezy słuchowej,
c) spostrzegawczości,
d) orientacji przestrzennej i kierunkowej,
e) bezpośredniej pamięci wzrokowej i słuchowej,
f) koordynacji wzrokowo– słuchowo– ruchowej,
g) koncentracji uwagi,
h) sprawności grafomotorycznej,
i) umiejętności współpracy w grupie.

IV. Sposoby osiągania celów kształcenia.

Zakłada się, że przedszkolaki opanują wiedzę i umiejętności potrzebne do zastosowania w życiu codziennym, jeżeli cele kształcenia programu zostaną zrealizowane.
Program Innowacyjny „Harce z fonemami” ma charakter umiejętnościowy i dlatego w celu osiągania oczekiwanych wyników zakłada stworzenie takich sytuacji, w których dziecko będzie odbiorcą, obserwatorem, współuczestnikiem, współtwórcą i twórcą podejmowanych działań, nauczyciel zaś inspiratorem, koordynatorem wychowanków, umożliwiającym prezentację efektów działań uczniów.
Wskazane jest, by stosować atrakcyjne formy osiągania celów i urozmaicone metody pracy.

Metody pracy:
 ćwiczenia oddechowe, słuchowe, głosowe, artykulacyjne, rytmizacyjne, grafomotoryczne, koordynacji wzrokowo – słuchowo – ruchowej,
 gry i zabawy słowno – muzyczno – ruchowe,
 słowne, opowiadanie, pogadanka,
 elementy pantomimy i dramy,
 metody Dennisona,
 metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz,
 metoda ruchu rozwijającego W. Sherborne.

Formy pracy:
 grupowa,
 zbiorowa,
 indywidualna.

Treści i tematyka zajęć programu innowacyjnego „Harce z fonemami”.

L.p.
Treści
Tematyka zajęć
Przewidywane efekty:
(dziecko umie/potrafi/wie)
Orientacyjna liczba godzin

1.
Ćwiczenia usprawniające funkcję analizatora wzrokowego.
1. Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej – zabawy z programem interaktywnym „Akademia Malucha”.
2. Rozróżnianie i utrwalanie kształtów i cech przedmiotów poprzez zabawy z figurami geometrycznymi.
3. Ćwiczenia pamięci wzrokowej poprzez odtwarzanie układów figur, obrazów, zapamiętywanie par obrazków
4. Ćwiczenia grafomotoryczne: rysowanie pośladzie i dorysowywanie brakujących elementów obrazka, malowanie suchym palcem wskazującym na pomalowanej świeżą farbą klejową powierzchnię papieru, rysowanie wzorów palcem na tacce z kaszą, zabawy z piaskiem kinestetycznym i plasteliną.
5. Zabawy loteryjką i dominem obrazkowym.
6. Projektowanie ubioru własnego – wycinanie elementów ubioru nożyczkami i kolorowanie.

- rozróżnia figury geometryczne,
- dokładniej rysuje po śladzie,
- starannie odwzorowuje rysunki, elementy rysunków,
- szybciej spostrzega szczegóły obrazków,
- zna zasady zabaw, jak „Domino”, „Loteryjka”.
- odróżnia litery małe i duże,
- nazywa wybrane litery,
- z małych części samodzielnie tworzy cały obrazek,
- nawleka korale na nitkę,
- szczegółowo rysuje swoją postać (oczy, rzęsy brwi, nos, uszy, usta, włosy, szyja, tułów, nogi, dłonie, elementy ubioru),
- poprawnie wycina wybrane elementy, posługuje się nożyczkami,
- koloruje nie wychodząc za linie, w jedną stronę, nie pozostawiając białych miejsc.

2 godz.
1 godz.
2 godz.
2 godz.

1godz.
1godz.
Razem: 9 godz.

2.
Ćwiczenia usprawniające funkcję analizatora słuchowego.
1. Ćwiczenia z rytmem i rymem.
2. Słuchowe wyodrębnianie sylab w wyrazach– „Sylaby do zabawy”..
3. Słuchowa analiza i synteza głosek w wyra-zach – „Głoski do zabawy”.
4. Analiza zdań, wyrazów i sylab.
5. Kształtowanie opozycji fonologicznych poprzez różnicowanie: dźwięczności / bez-dźwięczności, sylab i wyrazów podobnych.
6. „Bingo zwierzęce” – rozróżnianie i nazywa-nie odgłosów zwierząt.
7. Zabawa „Co to za wyraz?” – kończenie wyrazów rozpoczętych określoną sylabą.
8. Ja i moja orkiestra – zabawy z instrument-tami perkusyjnymi.

- rozróżnia dźwięk głośne, ciche,
- reaguje na tempo muzyki,
- różnicuje słuchowo wybrane odgłosy zwierząt,
- dokonuje analizy i syntezy sylabowej i głoskowej wyrazów,
- wskazuje i samodzielnie układa rymy,
- odtwarza podany rytm,
- samodzielnie układa rytm na instrumencie perkusyjnym,
- podaje wyrazy rozpoczynające się określoną głoską/sylabą,
- liczy wyrazy w zdaniu,
- liczy głoski w wyrazach,
- powtarza krótkie rymowanki,
- układa inscenizację ruchową do wybranego wiersza.

2 godz.
2godz.
2godz.
2 godz.
2 godz.
1 godz.
1godz.
2godz.
Razem: 14 godz.

3.
Rozwijanie orientacji przestrzennej.
1. Ćwiczenia lateralizacji poprzez zapoznanie z kierunkami w przestrzeni i schematem własnego ciała.
2. Utrwalanie kierunków: w prawo, w lewo, góra, dół. Zabawy ze śpiewem „Pingwin”, „Gimnastyka”, „Kubuś Puchatek”, „Siała baba mak”.
3. Zabawy słowne: Gdzie leży...?, Co mam na myśli”.
4. Zabawy kształtujące świadomość własnego ciała i ruch rozwijający.

- rozróżnia prawe/lewe części ciała,
- poprawnie nazywa części ciała,
- orientuje kierunku w przestrzeni: prosto, w lewo/prawo,
- pamięta słowa i układ rytmiczny pozna-nych piosenek,
- określa stosunki przestrzenne w przes-trzeni i na płaszczyźnie: nad, pod, obok, wewnątrz, na zewnątrz, za, w prawym /lewym górnym rogu itp.
- wykonuje naprzemienne ruchy, staje i podskakuje na jednej nodze, wykonuje przysiad i skłony.

2 godz.
2 godz.
1 godz.
1 godz.
Razem: 6 godz.
Razem 29 godz.

VI. Kryteria oceny i metody sprawdzania osiągnięć dzieci.

Kontrola i ocena osiągnięć dziecka jest koniecznym elementem procesu kształcenia dla nauczyciela, ucznia i jego rodziców. Proponuje się, by również na zajęciach prowadzonych w ramach programu, osiągnięcia dzieci były oceniane przez nauczyciela prowadzącego zajęcia za pomocą kontroli ustnej Oceny te uczniowie mogą uzyskiwać za:
• wysiłek, wytrwałość włożony w pracę w czasie zajęć,
• aktywne uczestnictwo w pracy grupy podczas zabaw,
• poczynione postępy w pracy.
Formą oceny będą pochwały ustne, naklejki motywacyjne, wystawa prac dzieci.
Po zrealizowaniu założonych treści programowych zakłada się, że przedszkolaki osiągną wyższe wyniki w ocenie gotowości szkolnej. Będą umiały samodzielnie napisać swoje imię i czytać proste wyrazy, co pozwoli wyrównać szanse edukacyjne dzieci.
Kontrola i ocena osiągnięć dzieci dostarczy nauczycielowi informacji o ich postępach i umiejętnościach, a także pozwoli ocenić dobór ćwiczeń i metod, które zostały wykorzystane do osiągnięcia celów.

VII. Ewaluacja.

Celem ewaluacji jest uzyskanie informacji zwrotnej od uczniów na temat:
- treści programu (czy wzrosły umiejętności?)
- metod pracy (czy były atrakcyjne?)
Ewaluacja programu odbywać się będzie systematycznie na podstawie:
- zapisów w dokumentacji zajęć,
-obserwacji dzieci w trakcie pracy,
-oceny jego postępów (karty diagnostyczne),
- zbiór prac dziecka,
- rozmowy z rodzicami.

VIII. Bibliografia.

- M. Micorek, Materiały pomocnicze do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych z dziećmi sześcioletnimi i siedmioletnimi, „WOM” Bielsko-Biała 2006;
- B. Kaja, Zarys terapii dziecka, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001;
- Czajkowska, K. Hereda, Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Poradnik dla nauczycieli, Wyd. WSiP Warszawa 1989;
- H. Skibińska, Praca korekcyjno –kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001;
- Materiały własne uzyskane podczas warsztatów Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna w zakresie nowej podstawy programowej i Wspieranie całościowe rozwoju dzieci w przedszkolu, LSCDN Biała Podlaska 2017r.;
- Materiały własne uzyskane podczas warsztatów Świadomy nauczyciel – wybór programu nauczania, konstruowanie programów w świetle podstawy programowej i metod nauczania, WODN „Kursor” Biała Podlaska 2018r..

Autor programu Katarzyna Nurzyńska