Program autorski zajęć muzyczno-rytmicznych oraz z elementami muzykoterapii i rozwijających uzdolnienia muzyczne "Na skrzydłach muzyki"

I. Wstęp
W każdym okresie życia człowieka obecna jest muzyka, ale zajmuje ona różne miejsce i pełnić może różne funkcje. Rozwój muzyczny objawia się bardzo wcześnie, gdyż już w okresie życia płodowego dziecko przejawia pierwsze reakcje na bodźce akustyczne i na muzykę. Dokonuje się on w dialogu ze środowiskiem życia dziecka, stąd też najistotniejsze jest, żeby rodzice, później zaś nauczyciele potrafili organizować kontakt dziecka z muzyką dostarczając mu bodźców stymulujących ów muzyczny rozwój.
Muzyka, jako jedna z dziedzin sztuki odgrywa ogromną rolę w życiu każdego człowieka, a jej lecznicze właściwości znane są już od dawna. Będąc bardzo ważnym elementem w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym pełni wiele funkcji:
- uczy, pozwalając zrozumieć otaczający świat
- bawi, dostarczając dzieciom wiele radości i uciechy podczas śpiewu, tańca oraz wykorzystania jej na inne sposoby
- rozwija, sprawiając, że dziecko w trakcie zabaw muzycznych zaczyna rozumieć, że coś jest rytmiczne, że muzyka może być głośna lub cicha i można ją przedstawić ruchem
- wychowuje pozwalając dziecku zrozumieć świat wartości społeczno - moralnych
- wspomaga rozwój emocjonalny, przez co dziecko dzięki muzyce może wyrazić swoje pragnienia, uczucia i wyobrażenia
- wpływa na ogólny stan zdrowia dziecka, gdyż w czasie zabaw ruchowych następuje rozwój mięśni, poprawa pracy serca, wzmocnienie układu nerwowego, nauka płynnego i elastycznego ruchu
- relaksuje, gdyż tak działa muzyka relaksacyjna - wycisza i uspokaja, nawet gdy dziecko jest nerwowe i pobudzone.
Dzięki muzyce dziecko uczy się wyrazić swoje pragnienia, uczucia i wyobrażenia, a w trakcie zabaw muzyczno – rytmicznych zaczyna rozumieć, że jest rytmiczne. Muzyka łagodzi obyczaje, uwrażliwia na wartości ludzkie, rozwija uczucia i wyobraźnię, dostarcza dużo radości i piękna oraz wpływa na ogólny stan sprawności ruchowej dziecka. Uczy jak być aktywnym odbiorcą sztuki, wrażliwym na otaczający świat. Kontakt z muzyką w przedszkolu rozwija dziecięcą wyobraźnię, kształtuje odczucia estetyczne, a także wychowuje mądrych, wrażliwych dorosłych ludzi w przyszłości.

II. Założenia ogólne programu
Miejsce i odbiorcy zajęć:
Miejsce - Miejskie Przedszkole Integracyjne nr 27 im. „Wesołych Krasnali” przy ul. Śląskiej 42
w Gorzowie Wlkp.,
Odbiorcy - dzieci z grup starszych: 5–latków i 6-latków.

Czas realizacji programu:
Grupowe zajęcia muzyczno - rytmiczne z elementami muzykoterapii realizowane będą od miesiąca października 2018 r. jeden raz w tygodniu po pół godziny w każdej z grup dzieci pięcioletnich i sześcioletnich do dnia 30 czerwca 2020 r.
Zajęcia muzyczno - rytmiczne z elementami muzykoterapii rozwijające uzdolnienia realizowane będą od miesiąca października 2019 r. jeden raz w tygodniu po 45 minut w jednej lub dwóch grupach w zależności od ilości dzieci do dnia 30.06.2020 r.
Muzyczne zajęcia terapeutyczne realizowane będą od miesiąca października 2019 r. jeden raz w tygodniu po 30 minut w jednej lub dwóch grupach w zależności od ilości dzieci do dnia 30.06.2020 r.

Główne założenia programu:
- zaplanowane wprowadzanie dzieci w świat muzyki w celu wykorzystania dobrodziejstw z niej płynących na wszechstronny rozwój wychowanków,
- rozwijanie wyobraźni dzieci, niesienie odprężenia psychicznego oraz dostarczanie poprzez muzykę wiele radości i piękna,
- zapoznanie z różnymi rodzajami muzyki, z instrumentami konwencjonalnymi i niekonwencjonalnymi oraz wprowadzenie do świata muzyki "na żywo",
- aktywizacja dzieci poprzez muzykę przy wykorzystaniu wykorzystaniem twórczych, innowacyjnych metod muzycznych i muzykoterapeutycznych.
Realizacja zajęć będzie dokumentowana w obowiązującej przepisami dokumentacji przedszkola.

III. Cele zajęć
Program autorski zajęć muzyczno - rytmicznych oraz z elementami muzykoterapii i rozwijających uzdolnienia muzyczne „Na skrzydłach muzyki" jest odpowiedzią na zapotrzebowanie i pogłębienie treści muzycznych w edukacji przedszkolnej. Jego głównym celem, które można zamknąć w jednym zdaniu jest stymulowanie rozwoju poznawczego, emocjonalnego i ruchowego dzieci poprzez różne formy aktywności muzycznej. Śpiew kształci słuch, poczucie rytmu, pamięć muzyczną, rozwija aparat głosowy, uwagę, wyobraźnię, dostarcza wiedzy o świecie, sprzyja rozwojowi prawidłowej wymowy. Zabawy ze śpiewem są podstawą rozwoju wrażliwości muzycznej, wspólnych doznań, sprzyjają nawiązywaniu kontaktów, przyjaźni. Ćwiczenia ruchowe przy muzyce wyzwalają z napięć, normują procesy pobudzania i hamowania, wyrabiają orientację przestrzenną, koordynację ruchów, umożliwiają odnoszenie sukcesów, przynoszą radość. Dzieci, które czują się zagubione, nie chcą mówić o swoim samopoczuciu, emocjach czy innych istotnych dla nich przeżyciach, mogą je wyrażać grą na instrumencie, improwizacją ruchową przy muzyce, czy też w formie ekspresji plastycznej inspirowanej muzyką. Gra na instrumentach sprawia dzieciom radość, zadowolenie, rozwija muzykalność, zdolności estetycznego i emocjonalnego przeżywania muzyki, tworzenie prostych melodii, a wszelkiego rodzaju improwizacje wpływają na aktywność twórczą dziecka ucząc współdziałania i współtworzenia. Twórczość plastyczna dziecka umożliwia poznanie wielu dziecięcych problemów , do których dotarcie w inny sposób jest prawie niemożliwe. Dzięki elementom muzykoterapeutycznym, program jest uzupełnieniem indywidualnych oddziaływań terapeutycznych, muzyka bowiem oddziałując na różne sfery życia psychicznego ujawnia stłumione stany emocjonalne dziecka i w bezpieczny sposób uwalnia od napięć. Pełniąc funkcję kompensacyjną, wzmacnia samoocenę i poczucie własnej wartości. Z kolei dzieciom nadpobudliwym psychoruchowo, nadmiernie skupionym na realizacji swoich potrzeb, poprzez zajęcia w grupie pomoże w uspołecznieniu, rozwijaniu empatii i uczeniu sie współpracy z innymi. Muzykoterapia bowiem nie ma charakteru zadaniowego – nie służy przygotowaniu występu, popisu, ani nawet zdobyciu konkretnej umiejętności, nauki piosenki czy tańca. Jest raczej formą kreatywnej improwizacji, a każdy jej przejaw, niezależnie od wartości estetycznej, jest dobry i pożądany, gdyż wskazuje nie tylko na poziom umiejętności dziecka, ale również na jego stan emocjonalny, poziom energii, sposób funkcjonowania w grupie, poczucie bezpieczeństwa. Zajęcia muzyczne zwiększają wyobraźnię, powodują poprawę koordynacji ruchowej i działają niezwykle pobudzająco na cały organizm. Odpowiednio poprowadzone zajęcia muzyczne wzmagają chęć rywalizacji oraz motywują dziecko do wytężonej pracy, dzięki czemu potrafi ono łatwiej przezwyciężyć problemy. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci z problemami nadpobudliwości psychoruchowej, przerzucających swoją uwagę z obiektu na obiekt, a także dzieci nieśmiałych, z problemami lękowymi, nie wierzącymi we własne możliwości, mającymi bardzo niską samoocenę.
Zajęcia muzyczno – rytmiczne z elementami muzykoterapii
Cele główne:
- rozwijanie aktywności muzycznej poprzez tworzenie, odtwarzanie i słuchanie muzyki,
- rozbudzenie emocjonalnego stosunku dzieci do muzyki,
- uwrażliwienie dzieci na piękno muzyki;

Cele szczegółowe:
- kształtowanie poczucia rytmu,
- wyrabianie umiejętności układania prostych melodii do podanego tekstu,
- wyrabianie pamięci i wyobraźni muzycznej,
- rozwijanie umiejętności rozróżniania głosu męskiego i żeńskiego,
- kształtowanie wrażliwości na zmianę tempa, dynamiki i wysokości dźwięku,
- kształtowanie umiejętności słuchania muzyki,
- zapoznanie z wyglądem i brzmieniem wybranych instrumentów muzycznych,
- kształtowanie umiejętności rozpoznawania dźwięków wybranych instrumentów muzycznych,
- rozwijanie umiejętności gry na instrumentach perkusyjnych,
- rozwijanie koordynacji wzrokowo - słuchowo - ruchowej,
- kształtowanie umiejętności wyodrębniania części słuchanego utworu,
- rozwijanie umiejętności rozróżniania rożnych typów muzyki np. muzyk poważnej, disco, techno, ludowej;

Zajęcia muzyczno - rytmiczne rozwijające zainteresowania
Cele główne:
- kształtowanie harmonijnego rozwoju psychofizycznego dziecka ze szczególnym uwzględnieniem zdolności muzycznych,
- rozwijanie zainteresowań muzycznych dzieci,
- rozwijanie umiejętności wokalnych,
- rozwijanie umiejętności gry na instrumentach muzycznych,
- kształtowanie umiejętności odzwierciedlania muzyki w formie plastycznej i ruchowej;

Cele szczegółowe:
- swobodne wyrażanie siebie przez śpiew, taniec, grę na instrumentach,
- wprowadzanie dziecka w świat wartości estetycznych przez muzykę,
- rozwijanie talentów muzyczno – ruchowych,
- wyrabianie koordynacji wzrokowo-ruchowej,
- kształcenie precyzyjności i płynności ruchów,
- kształcenie orientacji i stosunków przestrzennych, orientacji w czasie i miejscu,
- wyrabianie szybkiej reakcji na bodźce z otoczenia,
- usprawnianie analizy i syntezy słuchowej,
- ćwiczenie funkcji pamięci muzycznej;

Muzyczne zajęcia terapeutyczne:
Cele główne:
- wzbudzanie pożądanych emocji (uczuć, stanów afektywnych, nastrojów) oraz możliwość sterowania nimi,
- uczenie nawiązywania bliskiego, serdecznego kontaktu z innymi osobami,
- identyfikowanie i nazywanie różnych stanów emocjonalnych,
- zapewnienie dzieciom różnorodnych metod twórczego obcowania z muzyką sprzyjających odczuwaniu radości z podjętych działań i osiągniętych sukcesów,
- wzbogacanie osobowości dziecka, głównie poprzez doznania estetyczne,
- wpływanie na psychomotoryczne czynności organizmu oraz stan napięcia emocjonalnego i mięśniowego,
- ogólne korzystne wpływanie na stan samopoczucia psychofizycznego,
- wspomaganie rozwoju mowy, umiejętności porozumiewania się poprzez gest i „mowę ciała”;

Cele szczegółowe:
- pokonywanie lęku i zahamować u dzieci w celu lepszego przystosowania do rzeczywistości,
- likwidowanie negatywnych emocji i zmiana zachowań niepożądanych,
- niwelowanie nadpobudliwości psychoruchowej,
- stymulacja rozwoju intelektualnego dziecka i pobudzanie wyobraźni dziecka,
- wzbogacenie osobowości dziecka poprzez wyrabianie w nim twórczej postawy,
- pomnażanie zasobów doświadczeń emocjonalnych i intelektualnych dziecka,
- stymulowanie rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego i ruchowego poprzez różne
formy aktywności muzycznej,
- rozwijanie sprawności i koordynacji ruchowej,
- usprawnianie mowy oraz rozwijanie kompetencji niewerbalnych;

SPOSOBY REALIZACJI CELÓW:
1. Zadania prowadzącego zajęcia:
- wykorzystanie literatury i artykułów z czasopism pedagogicznych ułatwiających organizowanie i planowanie pracy z dziećmi,
- praktyczne wykorzystanie wiedzy zaczerpniętej z kursów, szkoleń oraz studiów podyplomowych do prowadzonych zajęć,
- ścisła współpraca z nauczycielami i specjalistami zatrudnionymi w przedszkolu w celu wymiany informacji na temat uzdolnień i potrzeb dzieci uczestniczących w zajęciach oraz w celu współorganizowania imprez, uroczystości i konkursów muzycznych dla całego przedszkola,
- współpraca z rodzicami w celu włączenia ich w praktyczną realizację działań placówki wspierających edukację muzyczną w środowisku przedszkolnym i domowym,
- organizowanie koncertów muzycznych w celu poznania i bezpośredniego kontaktu z instrumentem (akordeon, gitara, flet, skrzypce, instrumenty klawiszowe itp.),
- nawiązanie współpracy z Filharmonią Gorzowską w celu umożliwienia dzieciom spotkań z "muzyką na żywo" poprzez uczestnictwo w audycjach muzycznych oraz musicalach,
- nawiązanie współpracy ze Szkołą Muzyczną I stopnia im. W. J. Ciesielskiego oraz ze Szkołą Muzyczną I i II stopnia im. T. Szeligowskiego w Gorzowie Wlkp. w celu organizowania audycji muzycznych na terenie przedszkola i na terenie szkół muzycznych; stwarzanie sytuacji do wyłaniania przez nauczycieli szkół muzycznych dzieci przejawiających uzdolnienia muzyczne i zachęcanie do ich rozwijania podczas edukacji w szkole muzycznej,
- nawiązanie współpracy z zaprzyjaźnionymi gorzowskimi muzykami;

2. Zasady pracy nauczyciela podczas zajęć muzycznych:
- tworzenie warunków poczucia bezpieczeństwa i życzliwej pomocy,
- kształtowanie pozytywnej atmosfery,
- dostosowanie rodzaju prowadzonych zabaw i ćwiczeń do indywidualnego tempa rozwoju i możliwości dziecka,
- powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych,
- kształtowanie u dziecka poczucia własnej wartości i wiary we własne umiejętności,
- rozwijanie i wspomaganie uzdolnień i zainteresowań wychowanków,
- pobudzanie motywacji i chęci do wysiłku poprzez stosowanie różnorodnych i ciekawych ćwiczeń,
- tworzenie odpowiednich warunków oraz maksymalne wykorzystanie naturalnego potencjału dziecka do usprawniania zaburzonych funkcji;

IV. Metody i formy pracy
Metody pracy:
- aktywizujące - dziecko dzięki temu, co robi i przeżywa, lepiej rozumie i zapamiętuje nowo poznane treści,
- praktyczne - dziecko w trakcie działania sprawdza wiadomości w praktyce,
- problemowe - dziecko samodzielnie lub z pomocą nauczyciela rozwiązuje problemy, odkrywa nowe umiejętności,
- podające - dziecko przyswaja wiedzę przekazaną przez nauczyciela;

Dobór metod zależy od indywidualnych możliwości dzieci oraz od tego, jakie umiejętności zaplanowaliśmy kształcić w danej chwili. Zatem najlepszymi metodami są te, które aktywizują i motywują dziecko oraz umożliwiają praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy. Do metod, o których mowa należą:
- metody i techniki relaksacyjne redukujące stan napięcia psychofizycznego,
- model Mobilnej Rekreacji Muzycznej Michała Kieryła; uporządkowany układ ćwiczeń rytmicznych, ruchowych, oddechowych, wyobrażeniowych i relaksacyjnych stymulowanych muzyką stosowany indywidualnie lub grupowo zarówno w celu terapeutycznym jak i profilaktycznym,
- elementy Metody Dobrego Startu (Marty Bogdanowicz) służącej harmonizowaniu wszystkich funkcji psychomotorycznych,
- elementy metody aktywnego słuchania muzyki według Batti Strauss, integrującej różne formy aktywności, takie jak słuchanie, granie, tańczenie, śpiewanie z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych, pozwalającej odczuwać i przeżywać radość wspólnoty tworzenia,
- elementy pedagogiki zabawy KLANZA wzmacniającej potencjał dziecka i wzbudzającej chęć rozwoju,
- elementy teorii ruchu Rudolfa Labana wykorzystującej twórcze działanie dzieci, rozwijającej wyczucie płynności ruchu, ciężaru ciała oraz przestrzeni i czasu,
- elementy ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne rozwijającej świadomość ciała i przestrzeni,
- elementy metody malowania dziesięcioma palcami R. F. Shaw ułatwiającej pokonanie lęków, zahamowań, wzmacniająca wiarę w siebie,
- aktywizacja muzyczna w oparciu o elementy metody Carla Orffa kształcąca poprzez zabawę, rozwijająca muzykalności dzieci, wpływająca na integrację muzyki, słowa i ruchu,
- metoda opowieści ruchowej J.C Thulina sprzyjająca rozwojowi fantazji, ucząca koncentracji na opowiadaniu, rozumienia jego przekazu, pobudzająca wyobraźnię i zachęcająca do kreatywności;

Formy pracy:
Zgodnie z założeniami niniejszego programu, w przedszkolu będą realizowane następujące formy zajęć muzycznych:
- grupowe zajęcia muzyczno - rytmiczne z elementami muzykoterapii,
- zajęcia muzyczno - rytmiczne z elementami muzykoterapii rozwijające uzdolnienia muzyczne,
- muzyczne zajęcia terapeutyczne;

Realizacja programu odbywać się będzie poprzez:
1. Ruch:
- ilustrowanie ruchem słuchanych utworów muzycznych,
- zabawy i improwizacje rytmiczne, takie, jak wygrywanie, wyklaskiwanie, wystukiwanie, wytupywanie rytmów,
- nauka tańców do muzyki disco, poważnej, ludowej,
- nauka tańców polskich oraz wybranych tańców narodów europejskich,
- systematyczne stosowanie ćwiczeń inhibicyjno - incytacyjnych (zabawy i ćwiczenia wyrabiające umiejętność poruszania się w przestrzeni),
- proste układy choreograficzne,
- reagowanie ciałem na różne sygnały, zmiany tempa czy charakteru muzyki,
- wykorzystanie własnego ciała do tworzenia dźwięków,
- ekspresja emocji związanych z utworem,
- ćwiczenia dźwiękonaśladowcze tj. naśladowanie np. jesiennej pogody: szumu wiatru, szelestu liści, odgłosu padającego deszczu,
- zabawy rytmiczne i taneczne,
- zabawy ilustracyjne - przedstawianie treści piosenek i melodii dowolnymi ruchami i gestami naśladującymi,
- zabawy odprężające, relaksujące przy muzyce z wykorzystaniem przyborów do ćwiczeń, chusty animacyjnej;

2. Śpiew:
- nauka i śpiewanie w grupie i indywidualnie piosenek związanych z porami roku, świętami oraz uroczystościami organizowanymi w przedszkolu,
- wykonywanie ćwiczeń słuchowych, oddechowych oraz artykulacyjnych,
- recytacja rytmizowanego tekstu z wyklaskiwaniem,
- rozśpiewanie, nauka piosenek,
- analiza piosenek pod względem dynamiki (fragmenty głośne i ciche, szybkie i wolne),
- proste improwizacje,
- nucenie melodii na różnych sylabach,
- udział w imprezach, uroczystościach przedszkolnych oraz konkursach,
- ćwiczenia logorytmiczne i ortofoniczne;

3. Słuchanie muzyki:
- słuchanie różnego rodzaju muzyki: instrumentalnej oraz wokalnej, poważnej oraz muzyki relaksacyjnej,
- określanie budowy wysłuchanych piosenek (ilość zwrotek, refren, powtórzenia),
- określanie tempa, nastroju i innych cech utworu,
- rozpoznawanie piosenek po wysłuchanej melodii lub po wystukanym rytmie,
- określanie ilości dźwięków następujących po sobie,
- określanie nastroju i charakteru muzyki,
- poznanie różnorodnych typów muzyki (poważnej, disco, techno, ludowej),
- zabawy w echo - powtarzanie za nauczycielem słów: głośno, umiarkowanie, cicho, bardzo cicho, szeptem,
- porównywanie utworów muzycznych,
- zapamiętywanie prostych linii melodycznych,
- rozpoznawanie w utworze charakterystycznych elementów,
- rozpoznawanie po dźwiękach instrumentów muzycznych oraz poznanych piosenek po linii melodycznej,
- rozwiązywanie zagadek muzycznych poprzez rozpoznawanie odgłosów zwierząt, pojazdów mechanicznych, codziennych czynności i dźwięków z najbliższego otoczenia,

4. Gra na instrumentach:
- zapoznanie z nazwą i wyglądem wybranych instrumentów muzycznych,
- próby wydobycia dźwięków z różnorodnych przedmiotów,
- nauka gry na wybranych instrumentach muzycznych,
- akompaniowanie do piosenek za pomocą instrumentów perkusyjnych oraz niekonwencjonalnych instrumentów wykonanych przez dzieci;

5. Tworzenie muzyki:
- powtarzanie prostych form rytmicznych na instrumentach perkusyjnych,
- akompaniowanie na instrumentach niekonwencjonalnych skonstruowanych przez dzieci,
- tworzenie prostych tematów rytmicznych,
- improwizowanie na poznanych instrumentach według pomysłów dzieci,
- granie wraz z utworem muzycznym,
- układanie melodii do prostego tekstu podanego przez nauczyciela,
- układanie tekstu, opowiadania do wysłuchanej melodii,
- wykorzystywanie naturalnych efektów (tupanie, klaskanie, itp...) do tworzenia podkładu muzycznego do piosenek,
- wykonywanie prostych instrumentów muzycznych z wykorzystaniem materiałów odpadowych;

Rodzaje muzyki oraz utwory muzyczne wykorzystywane na zajęciach:
- muzyka spokojna, łagodna, powodująca rozluźnienie, zwolnienie akcji serca, ułatwiająca oddychanie, zmniejszająca napięcie mięśniowe,
- muzyka aktywizująca, poprawiająca koordynację słuchowo - ruchowo - wzrokową, dotleniająca organizm, zwiększająca napięcie mięśniowe, wywołująca uczucie zadowolenia i radości, działająca pobudzająco,
- znane, popularne piosenki,
- muzyka poważna,
- utwory marszowe,
- muzyka instrumentalna, country, disco,
- utwory z płytotek dziecięcych związane tematycznie z kalendarzem imprez i uroczystości
przedszkolnych oraz pór roku,
- dźwięki natury, najbliższego otoczenia;

Pomoce dydaktyczne:
W czasie realizacji programu autorskiego wykorzystywane będą następujące pomoce:
- gitara klasyczna,
- głośnik przenośny Bluetooth JBL pozwalający odtwarzać w wersji stereo dźwięki np. ze smartfona,
- odtwarzacz płyt CD i plików MP3,
- przybory do zabaw ruchowych np. chusta animacyjna,
- płyty, kasety z nagraniami muzycznymi,
- laptop,
- wybrane instrumenty muzyczne perkusyjne, tzw - e instrumentarium Orffa,
- piłki sensoryczne do masażyków relaksacyjnych,
- arkusze papieru, farby do malowania palcami, kredki,
- piórka do ćwiczeń oddechowych,
- niekonwencjonalne instrumenty muzyczne wykonane przez dzieci np. z balonów, puszek
- innowacyjne instrumenty muzyczne np. Bum Bum Rurki;

V. Ewaluacja
W celu uzyskania informacji zwrotnej nauczyciel realizujący założenia programu:
- przeprowadzi rozmowy z wychowankami biorącymi udział w zajęciach,
- przeprowadzi rozmowy z rodzicami dzieci na temat ich odczuć oraz odczuć dzieci z udziału w zajęciach muzyczno - rytmicznych,
- wyciągnie wnioski przede wszystkim z obserwacji dzieci podczas zajęć, ale również z ich udziału w uroczystościach ogólnoprzedszkolnych i na forum grupy, a także występów poza przedszkolem - satysfakcja dzieci będzie wskazówką do sformułowania wniosków,
- skonsultuje wyniki własnych obserwacji z wychowawcami poszczególnych grup, którzy sprawowali opiekę nad dziećmi uczęszczającymi na zajęcia muzyczne i we współpracy z którymi nauczyciel przygotowywał dzieci do uroczystości przedszkolnych,
- otrzyma informacje zwrotne z obserwowanych zajęć od doradców metodycznych wychowania przedszkolnego z Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego w Gorzowie Wielkopolskim;

Szczegółowa analiza przeprowadzonych rozmów, konsultacji i informacji zwrotnych pozwoli ocenić stopień realizacji zamierzonych celów. Działania te pomogą wyciągnąć wnioski, zaplanować pracę i ewentualnie zmodyfikować metody pracy. Podjęta zostanie także decyzja o ewentualnej kontynuacji programu w formie innowacji pedagogicznej, co będzie z korzyścią zarówno dla dzieci uczestniczących w zajęciach, przedszkola, jak i dla nauczyciela prowadzącego zajęcia.

Wszystkie wyniki i uwagi zostaną opracowane w sprawozdaniu oraz udostępnione dyrektorowi przedszkola.

VI. Przewidywane efekty oddziaływania programu
W zakresie grupowych zajęć muzyczno - rytmicznych oraz zajęć muzyczno - rytmicznych rozwijających uzdolnienia:
Dziecko: - odczuje radość i odprężenie w trakcie zabaw przy muzyce,
- pozna i utrwali pojęcia rytmiczne w ciekawej i atrakcyjnej formie, jednocześnie zaspokajające naturalną potrzebę ruchu,
- nauczy się rozpoznawać i rozróżniać dźwięki wysokie i niskie, głośne i ciche,
- rozróżni dźwięki, jakie wydają instrumenty i zagra na przedszkolnych instrumentach muzycznych,
- powtórzy proste rytmy i będzie tworzyć własne kompozycje,
- nauczy się prawidłowo oddychać i usprawni narządy artykulacyjne,
- zadba o poprawną postawę ciała podczas śpiewu,
- rozwinie pamięć ucząc się wielu piosenek z repertuaru dziecięcego,
- nauczy się układów choreograficznych do muzyki,
- pokona lęk przed wystąpieniami na forum grupy i dzieci z całego przedszkola,
- pozna utwory wielu gatunków muzycznych: muzyki klasycznej, ludowej, muzyki popularnej,
- dowie się czym są nuty, klucz wiolinowy, pięciolinia,
- rozwinie poczucie rytmu, wyobraźnię oraz umiejętność twórczych działań,
- rozwinie poczucie odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych dzieci podczas zabaw ruchowych,
- wzbogaci zasób słownictwa w zakresie nazywania i wskazywania części ciała, przedmiotów, czynności i zjawisk najbliższego otoczenia, zjawisk przyrody, podstawowych stanów emocjonalnych,
- rozwinie uzdolnienia muzyczne;

W zakresie muzycznych zajęć terapeutycznych:
Dziecko:
- otrzyma wsparcie w zakresie przezwyciężania oporu w uzewnętrznianiu własnych emocji, rozładowywaniu napięcia oraz lepszej koncentracji uwagi,
- rozwinie poczucie własnej wartości oraz nabędzie umiejętność współpracy z grupą,
- usprawni percepcję słuchową poprzez rozpoznawanie dźwięków instrumentów, odtwarzanie prostych rytmów,
- usprawni percepcję wzrokową oraz koordynację wzrokowo - ruchową poprzez interpretację ruchową piosenki, naśladowanie ruchów nauczyciela, innych dzieci oraz ich mimiki,
- zmniejszy lęk przed samodzielnym poruszaniem się, skakaniem, wykonywaniem prostych form tanecznych,
- zwiększy chęć do samodzielnego wykonywania zadań i odczuje zadowolenie z samorealizacji,
- nabędzie umiejętności współdziałania w grupie i zwiększy zaufanie do innych członków grupy,
- pozna zabawy i ćwiczenia w zakresie małej i dużej motoryki oraz proste układy ruchowe,
- zamieni się w muzykanta – zagra na wybranych instrumentach perkusyjnych wydobywając dźwięki z w rytm muzyki,
- zdobędzie doświadczenia w obszarze poznawczym i emocjonalnym wpływające na aktywizowanie emocji, poprawę nastroju,
- nabędzie umiejętność pokonywania trudności, jakie pojawiają się w wieku przedszkolnym, - otrzyma wsparcie we wprowadzeniu w określony nastrój, w wyzwalaniu pożądanych uczuć, łagodzeniu i rozładowaniu nadmiaru stresów;

Wpływ na pracę przedszkola:
- popularyzacja i promocja przedszkola w środowisku lokalnym i ogólnopolskim poprzez publikacje materiału fotograficznego i filmowego na stronie internetowej przedszkola, stronie Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego oraz profilu Facebook nauczycielki realizującej program,
- poszerzenie, wzbogacenie i dopasowanie oferty przedszkola do aktualnych potrzeb dzieci poprzez
wprowadzenie do procesów nauczania nowatorskich metod muzycznych i muzykoterapeutycznych,
- włączenie nauczycieli do działań muzycznych i muzykoterapeutycznych na rzecz wychowanków,
- uzupełnienie indywidualnych oddziaływań terapeutycznych poprzez muzykoterapeutyczne działanie muzyki mającej wpływ na różne sfery życia psychicznego dziecka,
- doposażenie placówki w nowatorskie instrumenty muzyczne, m.in. sztabkowe dzwonki diatoniczne, Bum Bum Rurki,
- zapoznanie rodziców z nowatorskimi metodami zajęć muzycznych i muzykoterapeutycznych poprzez publikacje zdjęć i filmów na stronie internetowej przedszkola; wspieranie rodziców w rozwijaniu zainteresowań muzycznych dzieci uzdolnionych oraz w usprawnianiu funkcji poznawczych dzieci z trudnościami w funkcjonowaniu w przedszkolu poprzez ich udział w zajęciach muzycznych;

Sposób, w jaki dzieci zostaną zachęcone do pokonywania swoich lęków i trudności w przedszkolu, a także w jakim stopniu będą rozbudzane ich zainteresowania muzyczne, w znacznym zakresie decydować będzie o dalszym ich rozwoju.

Literatura:
1. B. Dymara: "Dziecko w świecie muzyki", Oficyna Wydawnicza IMPULS Kraków 2010
2. M. Kierył: „Elementy muzykoterapii w pracy pedagoga w: „Wychowanie muzyczne w szkole", 1993/3
3. M. Kierył, Mobilna Rekreacja Muzyczna, ISDN, Warszawa 1996
4. M. Kierył, Elementy terapii i profilaktyki muzycznej, Warszawa 1996
5. E. Galińska, Terapeutyczna funkcja muzyki, „Muzyka”, 1973
6. K. Lewandowska, Muzykoterapia dziecięca, WSiP Gdańsk 2001
7. J. Aleksandrowicz, S. Cwynar, A. Szyszko–Bogusz, Relaks, PZWL Warszawa 1976
8. Czasopismo „Wychowanie w przedszkolu” październik 8/2016
9. D. Malko, "Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu", WSiP Warszawa 1990
10. U. Smoczyńska - Nachtman, "Muzyka dla dzieci: umuzykalnienie według koncepcji Carla Orffa" WSiP 1992
11. U. Smoczyńska - Nachtman, "Kalendarz muzyczny w przedszkolu", WSiP 1978
12. K. Przybylska: „Wychowanie muzyczne w przedszkolu”, WSiP 1977
13. R. Trześniowski: "Gry i zabawy ruchowe", Sport i Turystyka 1974
14. Serwis edukacyjny dla uczniów i nauczycieli - www.profesor.pl
15. Portal edukacyjny - www.edukacja.edux.pl
16. Ogólnopolski Katalog Szkolnictwa - www.szkolnictwo.pl