Z wizytą w Czarnolesie. Jan Kochanowski "Na dom w Czarnolesie"

Cele lekcji – uczeń:
analizuje i interpretuje tekst poetycki
wskazuje w utworze archaizmy i wyjaśnia ich znaczenie
wskazuje w utworze adresata lirycznego i charakteryzuje podmiot liryczny.

Metody: rozmowa kierowana, mapa myśli, praca z tekstem literackim.

ZAANGAŻOWANIE
************************************************
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami zajęć i podaje temat lekcji.
2. Uczniowie przypominają najważniejsze fakty z życia Jana Kochanowskiego.
- W jakiej epoce żył i tworzył Jan Kochanowski?
- Czym charakteryzuje się humanizm?
- Jakie etapy możemy wyróżnić w życiu Kochanowskiego?
3. Nauczyciel informuje, że na dzisiejszej lekcji poznamy utwór, który powstał w okresie czarnoleskim.

BADANIE
************************************************
1. Uczniowie zastanawiają się, do czego dąży współczesny człowiek, czego pragnie, co jest celem jego życia # dom, dobry samochód, liczni znajomi na Facebooku, wycieczki, wykształcenie itp.
2. Uczniowie czytają utwór „Na dom w Czarnolesie”.
3. Nauczyciel wprowadza/przypomina pojęcie archaizmu.

PRZEKSZTAŁCANIE
**********************************************
1. Uczniowie zastanawiają się, kto jest podmiotem lirycznym
Podmiotem lirycznym jest sam Jan Kochanowski – wskazują na to formy gramatyczne oraz tytuł.
2. - Dlaczego Kochanowski porzucił życie dworskie i karierę polityczną na rzecz zamieszkania na wsi?
- Czego pragnie Jan Kochanowski, co jest dla niego najważniejsze?
Uczniowie (w formie mapy myśli) zapisują wartości, pragnienia Kochanowskiego i dążenia innych, o których poeta mówi w utworze.

Ja (Jan Kochanowski) Inszy
Gniazdo ojczyste pałace marmurowe
Zdrowie
Pożywienie ućciwe
Znośne obyczaje
Czyste sumienie
Nieprzykra starość

3. Uczniowie wskazują adresata lirycznego.  adresatem lirycznym jest Bóg ( wskazują na to zaimki użyte wielką literą oraz słowo „błogosławieństwo”.
4. Nauczyciel przypomina pojęcia apostrofy.
5. Uczniowie analizują pierwszy wers:
„Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje”  Człowiek może powiedzieć „to moja praca” o swoich decyzjach, wykonanej pracy, czyli o wszystkich działaniach, które podejmuje w życiu. Osoba mówiąca w wierszu przyznaje jednak, że nad jej życiem Bóg i to On ma tak naprawdę decydujący wpływ na losy jednostki.

REFLEKSJA
*****************************************
1. Uczniowie zastanawiają się, jaką wymowę ma utwór, a następnie przedstawiają prośby podmiotu lirycznego do Boga, np.

Osoba mówiąca, czyli człowiek skromny, mieszkający w domu rodzinny , prosi Boga o:
- błogosławieństwo, pomyślność w życiu,
- możliwość mieszkania w rodzinnym domu,
- zdrowie i zachowanie czystego sumienia,
- uczciwe życie,
- życzliwość innych ludzi, spokojną starość.

************************************************
SYMBOLICZNE ZNACZENIA
Gniazdo ojczyste:
- gniazdo to dosłownie schronienie budowane przez ptaki,
- przenośnie – siedziba rodowa, dom zajmowany z pokolenia na pokolenie, symbol zachowania dawnych obyczajów, kultur.
Pałace marmurowe:
- dosłownie – pałac to okazała budowla mieszkalna, o charakterze reprezentacyjnym, marmur, to cenny materiał budowlany,
- przenośnie – dom zbudowany na pokaz, mający podziw i zazdrość, piękny, ale zimny i nieprzyjazny człowiekowi.