Praca z dzieckiem zdolnym - nieśmiałym

PRACA Z DZIECKIEM ZDOLNYM - NIEŚMIAŁYM

1. Identyfikacja problemu
Każde zdrowe dziecko jest potencjalnie zdolne, rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach. Trzeba mu tylko stworzyć warunki maksymalnego rozwoju owych zdolności.
W każdym dziecku kryją się zdolności, siła wyobraźni i kreatywność, trzeba je tylko ożywić, rozwijać i wspierać. Twórczość plastyczna jest jedną z ważniejszych form działalności dziecka w wieku przedszkolnym. Poprzez rysunek i inne prace plastyczne poznajemy naszego wychowanka: jego emocje, rozwój intelektualny, zainteresowania.
Już od pierwszych zajęć zauważyłam, że Julka wykazuje bardzo duże zainteresowanie zajęciami plastycznymi na tle grupy. Wszystkie polecenia wykonywała szybko i starannie. Była jednak dzieckiem zamkniętym w sobie, nieśmiałym. Zachowanie dziecka wskazywało, że mam do czynienia z dzieckiem zdolnym. Praca z takim dzieckiem jest wbrew pozorom niezwykłym wyzwaniem, gdyż trzeba mu stworzyć takie warunki rozwoju, aby nie straciło zapału do pracy oraz nie zamknęło się w sobie jeszcze bardziej. Postanowiłam więc otoczyć dziewczynkę szczególną opieką i rozpocząć pracę nad jej rozwojem.

2. Geneza i dynamika zjawiska
Dziewczynka pochodzi z rodziny, która ma dobre warunki materialne. W rodzinie panuje silna więź emocjonalna, wszyscy spędzają ze sobą dużo czasu. Atmosfera taka sprzyja rozwojowi dziecka.
Od razu zauważyłam uzdolnienia Julki i postanowiłam pomóc jej w ich rozwinięciu. Jednak dziewczynka nie wierzyła w to, że jest wybitnie zdolna i może odnieść wiele sukcesów, zwłaszcza w kierunku działalności plastycznej. Podniesienie samooceny i stworzenie właściwego klimatu do pełnego rozwoju uzdolnień stały się dla mnie wielkim wyzwaniem pedagogicznym.

3. Znaczenie problemu
Obowiązkiem nauczyciela jest dbać o wszechstronny rozwój osobowości dziecka. Szczególnie ważne jest, moim zdaniem, rozwijanie wrodzonych uzdolnień, bo nie ma nic gorszego, niż zaprzepaszczony talent.
Dziecko zdolne jest często pozostawione samemu sobie. Jego sytuacja jest niezwykle trudna. Niezależność i indywidualizm przybiera często formę alienacji, która jest źródłem trudności w zakresie kontaktów interpersonalnych. Dzieci zdolne charakteryzują specyficzne potrzeby społeczno-emocjonalne. Oczekiwania wobec takiego dziecka są duże zarówno ze strony placówki jak i domu. Będąc pod ich silną presją, dzieci zdolne są narażone na długotrwałą frustrację i bycie ciągle ocenianym. Nadmierne oczekiwania często prowadzą do zahamowań rozwoju psychicznego i społecznego.
Potrzeby dziecka zdolnego trzeba w maksymalnym stopniu zaspokajać, by mogło się ono prawidłowo rozwijać. Dlatego należało zrobić wszystko, aby dziewczynka już na poziomie wychowania przedszkolnego mogła rozwijać swoje zdolności, odnosić sukcesy, a tym samym umacniać wiarę we własne siły, mieć satysfakcję z podejmowanych działań i akceptację otoczenia.

4. Prognoza
☻ negatywna
W przypadku zaniechania odpowiednich oddziaływań nastąpi:
● zahamowanie rozwoju uzdolnień
● osiąganie wyników poniżej intelektualnych możliwości
● zniechęcenie dziecka do aktywnej pracy oraz przejawiania inicjatywy
● obniżenie własnej samooceny
● alienacja w grupie rówieśniczej
● odmowa udziału w konkursach plastycznych
● niezadowolenie dziecka oraz jego rodziców

☺ pozytywna
Wdrażanie odpowiednich oddziaływań pedagogicznych spowoduje:
○ wszechstronny rozwój zdolności intelektualnych i manualnych
○ wzrost poczucia własnej wartości, wysoką samoocenę
○ satysfakcję dziecka, jego rodziców i nauczycieli
○ poprawę sytuacji w grupie rówieśniczej
○ chętny udział w konkursach
○ osiąganie wysokich wyników
○ pomoc dzieciom słabszym, mniej uzdolnionym

5. Propozycje rozwiązania
Zanim przystąpiłam do pracy z dzieckiem zdolnym, postanowiłam wcześniej poznać obraz dziecka zdolnego przedstawiony w literaturze fachowej, co pozwoliło mi określić sposoby rozwiązania mojego problemu, z którym przyszło mi się zmierzyć.

Oto działania, jakie postanowiłam podjąć:
- studiowanie literatury oraz zgłębienie wiedzy dotyczącej dziecka zdolnego na warsztatach metodycznych,
- zachęcanie dziecka do udziału w uroczystościach i konkursach plastycznych organizowanych w przedszkolu i poza nim,
- pobudzanie do aktywności intelektualnej poprzez indywidualny dobór zadań i metod pracy,
- włączanie dziecka do pomocy koleżeńskiej innym dzieciom.

6. Wdrażanie oddziaływań
Zaplanowane działania zmierzające w kierunku szeroko rozumianej pomocy wdrażałam poprzez:
▪ budowanie poczucia bezpieczeństwa oraz swobody pracy
▪ inspirowanie do pracy twórczej poprzez wyzwalanie ciekawości i aktywności
▪ tworzenie klimatu sprzyjającego pracy twórczej
▪ zaspokajanie potrzeby akceptacji, uznania, przynależności
▪ organizowanie miejsca pracy do działań plastycznych, zawierającego różne materiały i środki plastyczne (materiał, narzędzia, opowiadania, ilustracje, muzyka, techniki plastyczne)
▪ zachęcanie do samodzielnego myślenia, decydowania i rozwiązywania zadań
▪ motywowanie do samodzielnego generowania oryginalnych pomysłów
▪ zapewnienie pozytywnych przeżyć
▪ docenianie wkładu pracy

W toku prowadzonych zajęć z Julią miałam świadomość celu prowadzonych zajęć, byłam autentyczna w kontaktach z nią, przez cały czas obserwowałam grupę, dobierałam ćwiczenia umożliwiające nabywanie nowych doświadczeń w pracy, nowych wrażeń.
Zajęcia prowadziłam systematycznie, aby przyniosły one efekt w postaci rozwiniętej wyobraźni twórczej i pomysłowości. Wspólnie z dzieckiem angażowałam się w świat sztuki i jej wartości, będąc przewodnikiem i współtowarzyszem poszukiwań.

Problem uzdolnień zgłębiłam również na warsztatach metodycznych:

» Gry i zabawy językowe dla dzieci 5 i 6-letnich. Praca z dzieckiem zdolnym
» Wybrane zagadnienia z muzykoterapii
» Wspieranie rozwoju zdolności i zainteresowań od najmłodszych lat
»Tworzenie sytuacji edukacyjnych z uwzględnieniem indywidualnych możliwości dziecka
» Inteligencja emocjonalna

7. Efekty oddziaływań
W efekcie podjętych działań dziewczynka rozwijała swoje zainteresowania i zdolności. Wielokrotnie reprezentowała z powodzeniem swoje przedszkole w lokalnych konkursach plastycznych, jak również ogólnopolskich. Udało się nie tylko rozwinąć uzdolnienia i podnieść samoocenę Julci, ale również poprawić relacje z rówieśnikami. Chętniej brała udział w grupowych uroczystościach – pokonała lęk przed występami publicznymi. Przekonanie o swoim dużym potencjale oraz pozytywne nastawienie do grupy sprawiło, iż Julia aktywnie włączyła się w pomoc koleżeńską innym dzieciom mającym ograniczoną sprawność manualną.

Literatura:

1. D. Goleman, Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina 1997.
2. A. Sękowski, Osiągnięcia uczniów zdolnych, Lublin 2000.
3. D. Lewis, Jak wychować zdolne dziecko, PZWL 1988.