WYŻSZA SZKOŁA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH
WYDZIAŁ STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH I DYPLOMACJI
MAGDALENA DEMSKA
PROBLEM LIKWIDACJI DYSKRYMINACJI RASOWEJ
(na przykładzie społeczeństwa USA)
Praca magisterska
ŁÓDŹ 2008
Injustice anywhere is a threat to justice everywhere.
(Gdziekolwiek istniejąca niesprawiedliwość jest wszędzie zagrożeniem dla panującej sprawiedliwości.)
M. L. King
Letter from Birmingham Jail, 1963
SPIS TREŚCI
WSTĘP 5
ROZDZIAŁ 1. Zakaz dyskryminacji jako prawo człowieka 10
1.1 Prawo obywatelskie w Karcie Praw i kolejnych Poprawkach 12
1.2 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 14
1.3 Ustawodawstwo amerykańskie 15
1.4 Pakty Praw Człowieka 18
1.5 Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Likwidacji
Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej 20
ROZDZIAŁ 2. Dyskryminacja ze względu na kolor skóry
w społeczeństwie amerykańskim 22
2.1 Pojęcie dyskryminacji rasowej i rasizmu 23
2.2 Trudne początki 24
2.3 Ku Klux Klan 27
2.4 Nadzieja na lepsze jutro 31
2.5 Czarne Pantery 37
ROZDZIAŁ 3. Działalność M. L. Kinga na rzecz zniesienia dyskryminacji rasowej 41
3.1 Martin Luther King 42
3.2 Początki działalności Pastora 43
3.3 Freedom Rides 46
3.4 Zamieszki w Birmingham 50
3.5 Marsz na Waszyngton 52
3.6 Prawa obywatelskie i wyborcze 54
3.7 Śmierć Kinga 58
3.8 Co dalej? 66
3.9 Akcja Afirmatywna 68
ZAKOŃCZENIE I PRÓBA FORMUŁOWANIA WNIOSKÓW 72
ANEKS 76
Konstytucja Stanów Zjednoczonych 77
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 89
Międzynarodowa Konwencja W Sprawie Likwidacji
Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej 93
Amerykańska Konwencja Praw Człowieka 103
BIBLIOGRAFIA 120
Dokumenty prawne 121
Prace naukowe 122
Strony internetowe 123
ABSTRACT 126
WSTĘP
Różnice na tle rasowym stają się coraz istotniejszym i coraz bardziej nagłaśnianym czynnikiem konfliktów pomiędzy ludźmi. Są również źródłem problemów z jakimi borykają się głowy państw na całym świecie. Ataki zbrojne i terrorystyczne, zamieszki uliczne i wiele innych sytuacji często spotykanych i transmitowanych przez media, coraz bardziej stają się źródłem zainteresowania społeczeństwa międzynarodowego. Dyskryminacja widoczna jest, w mniejszym lub większym stopniu, w życiu każdego człowieka; nagłówki w mediach, takie jak: Amerykańska policja źle traktuje Latynosów i Murzynów (30.04.2007) , Dziewięcioro Murzynów skazanych w USA za rasizm (30.01.2007) . Wystarczy się rozejrzeć uważnie dookoła i łatwo zauważyć można jej przejawy. Napisy na ścianach, muzyka nie do zaakceptowania, treści pełne złości i przemocy, nieprzemyślane wypowiedzi rozmów prowadzonych w towarzystwie, wyśmiewanie czy krytykowanie poparte niewiedzą i stereotypami. Wszystkie te aspekty zaowocowały zainteresowaniem powyższym tematem i próbą napisania tejże pracy.
Jednak pytanie, które nie odstępuje myśli na krok, to: „Dlaczego?” Dlaczego tak się dzieje, że jedni chcą być „lepsi”, a inni muszą być „gorsi”? Jednym mają przywileje, a innym zaledwie przysługują obowiązki. Przecież wszyscy są ludźmi. Wszyscy posiadają te same prawa, które z resztą sami tworzyli (jeżeli nie osobiście, to przez wybranych reprezentantów). Dlaczego pomimo tak wielu aktów prawnych, umów i porozumień oraz deklaracji dochodzi do okrutnych czynów? Skąd się to w ludziach bierze i jakie są tego przyczyny? Niniejsza praca będzie próbą odpowiedzi na te pytania. Jednak są pytania, na które nie da się jednoznacznie odpowiedzieć lub lepiej tego nie robić. Są też zapewne wydarzenia, których nie da się wytłumaczyć lub lepiej ich nie rozgrzebywać. Historia niemniej sama się z nimi rozliczy. Historia sama osądzi.
I tu pojawia się kolejne pytanie. Dlaczego zawsze musi się coś złego wydarzyć, aby zacząć działać, aby zacząć próbować coś zmienić w kraju, w samym sobie? Czy nie można po prostu przeciwdziałać tragicznym sytuacjom, zapobiegać okrutnym w skutkach incydentom? Nie należy czekać, aż problemy się same rozwiążą, bo powracając uderzą z podwojoną siłą.
Przyjęło się powiedzenie, że wszystko, co złe i dobre, przychodzi z Zachodu. Europa tworząc swoją własną tożsamość, próbując wzmocnić się pod względem gospodarczym, czy społecznym i zjednoczyć siły wszystkich państw, również opiera się na wzorcach sprowadzonych zza oceanu. Chcąc prześcignąć tempo rozwoju amerykańskiego, bada i analizuje systemy już tam wypracowane. Konkurując jednak z mocarstwem amerykańskim, zainteresowaniem społeczeństwa europejskiego cieszą się również nowe rzeczy, które nie koniecznie są chlubą tam istniejących obyczajów. A do tego, jak każdemu wiadomo, zakazany owoc smakuje najbardziej. Im bardziej czegoś nie wolno lub nie powinno się robić, pomimo srogich ostrzeżeń, tym bardziej jest to ciekawe i pożądane. A powtarzany wszędzie slogan „Wszystko, co amerykańskie jest dobre” powinien przyczynić się do refleksji i choć chwilowego zastanowienia nad tym stwierdzeniem. W takim razie, jaka jest ta Ameryka? Jak radzono sobie z problemem dyskryminacji, segregacji rasowej i rasizmem na przestrzeni lat?
Rozdział pierwszy przeznaczony jest pewnej rekapitulacji początków powstawania demokratycznych Stanów Zjednoczonych Ameryki; począwszy od głoszonych przez Thomasa Paine’a idei niepodległościowych, poprzez podpisanie Deklaracji Niepodległości, uchwalenie Konstytucji oraz Karty Praw Stanów Zjednoczonych, wyliczając kilka istotnych dla tej pracy spraw ustawodawstwa i orzecznictwa amerykańskiego, po konwencje, deklaracje i umowy, które Stany Zjednoczone były, czy nadal są, stroną. Celem tego rozdziału nie jest jednak przedstawienie czytelnikowi samej historii Ameryki i procesu powstania tego demokratycznego państwa, ale uświadomienie jakie ideały, prawa i wolności stały się założeniem i przyświecały jej polityce.
Czy ten demokratyczny kraj pozostał w pełni demokratyczny? Czy zasady i prawa były przestrzegane przez wszystkich obywateli na co dzień? Wyjaśnieniu tej kwestii będzie służył Rozdział 2, w którym, już na samym początku, sprecyzowane zostało pojęcie dyskryminacji i rasizmu oraz przedstawiono realia życia w państwie amerykańskim. Ujawniono „prawdziwe” oblicze sytuacji panującej w Stanach Zjednoczonych począwszy do wieku XIX, gdzie panowało jeszcze niewolnictwo, powstała Konfederacja i w życiu codziennym priorytet wiodła segregacja (wzmocniona Prawami Kuby Kruka), po schyłek lat siedemdziesiątych XX wieku i końcowe lata prezydentury Lyndona B. Johnsona. W rozdziale tym ukazano dwie walczące ze sobą strony. Z jednej, lekkich, umiarkowanych i zagorzałych rasistów (głównie konfederatów z Południa), z drugiej strony, przedstawicieli grup antyrasistowskich oraz członków ruchu walki o prawa obywatelskie i wyborcze, popieranych przez białych abolicjonistów.
Walka ta przybierała różne formy. Każda ze stron chciała wieźć prym, być zauważoną i wysłuchaną. Ustawodawstwo i orzecznictwo sądowe nie zawsze było przychylne jednej czy drugiej grupie. Odwoływano się do różnych metod i form nacisku na rząd federalny lub eliminacji przeciwnika. Powstały dwie przeciwne sobie organizacje, które zasłynęły w historii swoimi działaniami i osiągnięciami, niekoniecznie chwalebnymi. Było to bractwo Ku Klux Klan i stojąca w opozycji do niego Partia Czarnych Panter. Istniało oczywiście jeszcze wiele innych organizacji i grup rasistowskich i antyrasistwoskich, jednak wszyscy działacze byli utożsamiani głównie z tymi dwiema powyższymi. Dlatego też, tym grupom zostały poświęcone oddzielne podrozdziały.
Jak wiadomo z historii powszechnej, nauczanej już w szkole podstawowej, walka pomiędzy wspomnianymi grupami była okrutna i obfitowała w tragiczne i haniebne incydenty. Zaangażowanie policji i małe zainteresowanie rządu przyczyniło się do panującej atmosfery zastraszenia i trwogi. Z przerażenia nikt nie miał odwagi przeciwstawić się sytuacji, w której tkwił i pokornie znosił wszystko, co przyniósł los. Nadzieją na lepszy byt była działalność socjalna organizowana przez Partię Czarnych Panter, i grupy jej podobne. Światłem w ciemnym tunelu było również kilka wyroków sądowych orzekających na korzyść ludności kolorowej, których implementacja okazała się jednak trudniejsza niż mogłoby się wydawać.
Czy już zawsze miało tak być? Czy społeczność kolorowa skazana była na prześladowanie, dyskryminację i haniebne traktowanie? Pomimo wielu starań wracano zawsze do punktu wyjścia. Czy odzyskanie godności i honoru było już niemożliwe? Podobno w życiu nie ma rzeczy niemożliwych. Znalazł się w końcu ktoś, kto stanął ponad to. Ktoś, kto miał odwagę powiedzieć: „Dość!” Kto był w stanie zrobić wszystko, by chronić słabych, poniżanych i uciśnionych. Osoba podziwiana i budząca szacunek w wielu ludziach. Był to pastor, doktor i laureat Nagrody Nobla – Martin Luther King. Skromna postać, która opracowawszy swoją własną strategię działania, podjęła walkę o lepszy byt, o odzyskanie godności ludzkiej. A swoją charyzmą i zdolnościami oratorskimi pociągnęła za sobą tłumy; ludzi, którzy mieli już dość wyzysku, poniżania i lekceważenia, w których gniew narastał latami i ostatecznie znalazł swoje ujście.
Dzięki osobie Pastora i jego walce o prawa obywatelskie i wyborcze, walce z nędzą i ubóstwem, powstało wiele organizacji i ugrupowań. Uchwalono liczne ustawy znoszące przejawy dyskryminacji i segregacji rasowej w różnych sferach życia oraz wydano orzeczenia sprzyjające społeczności murzyńskiej. Poszerzył on również krąg osób, które, podobnie jak Doktor, nabrały odwagi i powiedziały kategorycznie: „Dość!” Niestety, śmierć w dość młodym wieku uniemożliwiła kontynuację zainicjowanej przez niego walki, co nie oznaczało końca nadziei dla ludności afroamerykańskiej. Pałeczkę przejęło młode pokolenie, choć w dość agresywny sposób domagające się spełnienia swych żądań.
To właśnie osobie Martina Luthera Kinga i walce z dyskryminacją, segregacją rasową i rasizmem poświęcony został Rozdział 3, ale też i cała praca. Przedstawiono w niej biografię Pastora oraz sukcesy i porażki w obranej przez niego strategii. Zamieszczono fragmenty najznamienitszych mów. Pokazano jego mocne strony jak i chwile słabości. W rozdziale tym, zostało również ukazane kiedy i dlaczego, oraz w jaki sposób, zapoczątkowano obronę godności i dążenie do wdrożenia w życie od dawna istniejących praw. Oddzielny podrozdział został także przeznaczony na opis śmierci Kinga i spekulacje dotyczące jego zabójstwa. Można też dowiedzieć się jak wyglądało kilka kolejnych dni i lat po śmierci Doktora. Jakie kroki podjęto wobec jego organizacji, planów i zasad. Jakie tak naprawdę były refleksje, przemyślenia i działania Ameryki po jego odejściu.
Czy można mówić o spełnieniu się snu Pastora? Można zakładać, że człowiek ten przyczynił się do likwidacji dyskryminacji rasowej, że dał początek licznym zmianom, wpłynął na odwrócenie priorytetów polityki państwowej. Dzięki licznym ustawom i uchwałom oraz polityce zagranicznej kraju zaczęto kłaść nacisk na równouprawnienie i przemiany w systemie społecznym i gospodarczym Ameryki.
Niemniej podczas uroczystości inauguracyjnych Howard University w 1978 roku Thurgood Marshall, wcześniej czołowy adwokat NAACP, który był obrońcą w sprawie Brown kontra Zarząd Edukacji w Topeka, nastepnie zaś został pierwszym czarnym sędzią Sądu Najwyższego, w najczarniejszych barwach przedstawił perspektywy Afroamerykanów: "Bądźcie ostrożni wobec ludzi, którzy mówią: <Dopieliście swego. Odetchnijcie. Nie potrzebujecie już więcej pomocy.> Dzisiaj osiągnęliśmy punkt, kiedy ludzie mówią: <Daleko zaszliście>. Jednakże inni też daleko zaszli. Czy różnica między nami zmalała? Nie. Staje się coraz większa. Ludzie mówią, że dzisiaj powodzi nam się lepiej. Lepiej niż komu? ... Nie wierzcie w ten mit, że [nierówność] może być zniesiona ... czy też, że już została zniesiona. Uwierzcie mi, nie została zniesiona."
Należy przecież zawsze pamiętać, że wróg nie śpi. Wróg zawsze czuwa i atakuje w najmniej spodziewanym momencie. Rośnie w siłę po cichu i co jakiś czas odzywa się ze wzmożoną mocą. Postępy technologiczne bardzo ułatwiają życie, ale również stanowią zagrożenie dzisiejszego świata. Ułatwiają kontakt między ludźmi znajdującymi się w odległych miejscach na świecie, co może mieć swoje dobre strony, ale i przyczynić się do tragicznych w skutkach działań.
W toku przygotowań materiałów, można było przeanalizować takowe procesy, ponieważ duża część pracy bazuje na źródłach internetowych, takich jak: oficjalne witryny organizacji rasistowskich i antyrasistowskich, doniesienia ze świata, ważniejsze dokumenty amerykańskie i umowy międzynarodowe oraz teksty mów samego Pastora (trudno dostępne w wersji drukowanej). I dopiero przeglądając i goszcząc na najróżniejszych stronach, można było zauważyć, z jednej strony, szeroki wachlarz informacji jakie oferuje Internet, z drugiej zaś, rozkwit najróżniejszych organizacji nacjonalistycznych, faszystowskich i rasistowskich, dość często uważanych za rozwiązane. Przerażenie ogarniało osobę analizującą treści prezentujące hasła białej supremacji głoszone przez członków wspomnianych grup.
Może i praca ta nie daje niektórym jednoznacznej odpowiedzi na nurtujące ludzkość pytania dotyczące różnic i powodów konfliktów pomiędzy rasami. Prawdopodobnie i nie odpowie jednoznacznie na pytanie dotyczące kresu dyskryminacji, ale zapewne jest refleksją i chwilą zastanowienia nad sytuacją mającą miejsce w świecie, nad swoim własnym zachowaniem. Nie można rozwiązać problemów, które miały miejsce kilkadziesiąt czy kilkaset lat temu, ani odpowiedzieć na pytanie dlaczego tak się stało, a nie inaczej. Nie ma też sensu zadręczać się pytaniami dotyczącymi praw, które pomimo swego zaistnienia na kartach papieru, nie zostały wdrożone w życie. Należy jednak zastanowić się i wyciągnąć wnioski z tego, co było, by nie popełnić ich w przyszłości. Martin Luther King był właśnie tą osobą, która próbowała to powiedzieć. Poruszył on serca i sumienia ludzkie i zwrócił uwagę Ameryki na los czarnoskórych obywateli Stanów Zjednoczonych i głosy wołające o pomoc.
Pragnę w szczególny sposób podziękować Panu Profesorowi Józefowi Bukowskiemu, opiekunowi mojej pracy, za poświęcony czas i wszystkie wskazówki metodyczne i rzeczowe, którym praca moja zawdzięcza to, co w niej najlepsze.
ROZDZIAŁ 1
ZAKAZ DYSKRYMINACJI JAKO PRAWO CZŁOWIEKA
Po zwycięstwie w wojnie siedmioletniej (1756-63) Wielka Brytania stała się dominującą siłą w Ameryce Północnej. Amerykanie jednak, przyzwyczajeni do samorządności, bardzo często wybierali ciała pozostające zazwyczaj w konflikcie z władzami londyńskimi. Coraz większe stawało się poczucie odrębności Amerykanów i wzrastała ich determinacja w dążeniu do niepodległości. Wielką rolę w rozpowszechnianiu idei niepodległościowych odegrał angielski imigrant – Thomas Paine, który w styczniu 1776 roku, anonimowo opublikował broszurę Common Sense („Zdrowy rozsądek”). Żądał w niej niepodległości dla kolonii, rozpowszechniając przy tym teorie naturalnych praw człowieka, głoszonych już przez Johna Locke’a w XVII wieku. Ostatecznie, Kongres Kontynentalny przegłosował decyzję o odłączeniu się trzynastu kolonii od Anglii, wydając 4 lipca 1776 roku, Deklarację Niepodległości. Została ona napisana przez Thomasa Jeffersona i oparto ją na ideach zamieszczonych w Wielkiej Karcie Swobód (Magna Carta Liberatum, podpisanej 15 czerwca 1215 roku). Dokument ten jednak nie został natychmiastowo przyjęty przez Jerzego III. Dopiero 3 września 1783 roku podpisano Traktat Paryski oficjalnie uznający suwerenność i niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz wyznaczający granice państwa. Konstytucja, którą uchwalono we wrześniu 1787 roku, wchodząc w życie 4 marca 1789 roku, zaledwie w niewielkim stopniu obejmowała prawa samych obywateli. Tekst tejże ustawy zasadniczej dotyczył w głównej mierze ustroju państwa oraz klarownego, trójpodzielnego podziału władzy (władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza). Wiele stanów przyjęło tekst nowo utworzonej konstytucji, jednak pod warunkiem wprowadzenia do niej odpowiednich poprawek. Według Lance’a Banninga oczywistym było, że Ojcowie-Założyciele, czyli główni twórcy konstytucji (tj. Jerzy Waszyngton, Aleksander Hamilton, Benjamin Franklin, Thomas Jefferson), starali się ograniczyć wpływ poszczególnych obywateli na proces sprawowania władzy. Jednakże najważniejszym było połączenie władzy większości z ochroną indywidualnych praw, a nowy zapis konstytucyjny zdawał się najlepszym jak dotąd środkiem do osięgnięcia tego celu. Tak też tekst Konstytucji regulujący współzależność pomiędzy wspomnianymi wcześniej trzema gałęziami władzy, nie obejmujący swoją treścią praw obywatela, został poszerzony w 1791 roku, kiedy to ratyfikowano Kartę Praw Stanów Zjednoczonych Ameryki (United States Bill of Rights) obejmujących swoją treścią dziesięć pierwszych poprawek.
1.1 PRAWA OBYWATELSKIE W KARCIE PRAW I KOLEJNYCH POPRAWKACH
Karta ta, tworzona w czasach sporu pomiędzy federalistami i antyfederalistami, odgrywa główną rolę w prawie amerykańskim i ma wielkie znaczenie w sprawowaniu władzy, oraz pozostaje symbolem wolności i kultury tegoż narodu. Ogranicza ona prawa rządu amerykańskiego, chroni prawa obywateli oraz ludzi zamieszkałych, jak i odwiedzających terytorium Stanów Zjednoczonych. Pierwsza Poprawka gwarantuje wolność wyznania, słowa, prasy, daje prawo do organizowania zgromadzeń oraz do wnoszenia petycji o naprawę krzywd: Kongres nie może stanowić ustaw wprowadzających religię albo zabraniających swobodnego wykonywania praktyk religijnych; ani ustaw ograniczających wolność słowa lub prasy, albo naruszających prawo do spokojnego odbywania zebrań i wnoszenia do rządu petycji o naprawę krzywd. Druga Poprawka zapewnia prawo do posiadania i noszenia broni, które raczej odnosiło się w owych czasach do osadników zdobywających nowe tereny. W dalszej części Karty Praw, gwarantuje ona nietykalność osobistą i nienaruszalność własności prywatnej, oraz mówi, że rewizję przeprowadza się tylko na podstawie nakazu, który może być wydany jedynie przez sąd na podstawie uzasadnionego podejrzenia, popartego przysięgą lub oświadczeniem, przy czym dokładnie musi być wymienione miejsce rewizji oraz osoby i rzeczy, które mają być obłożone aresztem. Karta zakazuje pociągania do odpowiedzialności karnej osób cywilnych bez zalecenia lub postawienia w stan oskarżenia przez Wielką Ławę Przysięgłych. Nie wolno również karać za to samo przewinienie dwukrotnie, zmuszać do zeznań na własną niekorzyść lub też bezprawnie pozbawiać życia, wolności czy mienia. Każdej oskarżonej osobie, zgodnie z Poprawką VI, przysługuje prawo do szybkiego i jawnego procesu przez bezstronną ławę przysięgłych. Powinna osoba ta znać również podstawę oskarżenia i w razie potrzeby mieć zapewnionego adwokata. W dodatku nie wolno żądać nadmiernych kaucji i wymierzać nadmiernych grzywien ani też stosować kar okrutnych lub wymyślnych.
W kolejnych latach uchwalono dalsze poprawki dotyczące różnych aspektów życia i funkcjonowania w społeczeństwie, które uszczegóławiały pierwotne spisane prawa kon-stytucyjne. Tak też, Poprawka XII (1804 rok) reguluje zasady dotyczące wyborów, a XIII z 1865 roku zabrania niewolnictwa i robót przymusowych (poza karą za przestępstwo orzeczone zgodnie z prawem). Poprawka ta jednak nie nadawała praw obywatelskim czarnoskórym mieszkańcom Stanów Zjednoczonych. Dlatego też, w roku 1868, Poprawka XIV §1, która mówi Każdy, kto urodził się lub naturalizował w Stanach Zjednoczonych i podlega ich zwierzchnictwu, jest obywatelem Stanów Zjednoczonych i tego Stanu, w którym zamieszkuje. Żaden stan nie może ogłosić ani narzucić jakiegokolwiek prawa, które ograniczałoby prawa i wolności obywateli Stanów Zjednoczonych; w żadnym stanie nie wolno też nikogo pozbawiać życia, wolności ani własności, bez przepisanego prawem postępowania; nie można też na obszarze jego jurysdykcji odmówić komukolwiek jednakowej ochrony prawnej , jest „aktem” nadania praw obywatelskich tymże mieszkańcom. Niestety, nie wszyscy mogli się cieszyć z tychże praw, gdyż nadano je tylko czarnym mężczyznom. Dopiero w 1870 roku uchwalono kolejną poprawkę zakazującą ograniczania praw wyborczych ze względu na rasę, kolor skóry lub poprzednie niewolnictwo, co miało ograniczyć wszelkie formy dyskryminacji. Jednak zmiany wprowadzone w powyższych poprawkach do ustawy zasadniczej Stanów Zjednoczonych nie obejmowały swoją treścią ani białych ani czarnych kobiet. Trwające od wielu lat ruchy sufrażystek dopiero w roku 1920 znalazły swoje zaspokojenie, kiedy to ważną i przełomową w historii Stanów Zjednoczonych poprawką była Poprawka XIX przyznająca prawa wyborcze kobietom, a w roku 1971 wprowadzono Poprawkę XXVI, która nadawała prawo do głosowania wszystkim obywatelom, którzy ukończyli osiemnasty rok życia.
1.2 POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA
Po wielu miesiącach walk i krwi przelanej w II wojnie światowej, w roku 1945, Stany Zjednoczone wraz z 4 innymi spragnionymi pokoju państwami założycielskimi, podpisały Kartę Narodów Zjednoczonych, powołując tym samym do życia Organizację Narodów Zjednoczonych – 24 października 1945 roku . Natomiast 10 grudnia 1948 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Powszechną Deklarację Praw Człowieka, która nie była wiążąca, jednak stanowiła dla wielu prawo zwyczajowe. Pomimo różnych systemów politycznych, ideologicznych, wyznaniowych oraz kulturowych, wspólne cele i marzenia połączyły państwa członkowskie. Chociaż dopiero Pakty Praw Człowieka z 1968 roku stanowiły wykonanie tychże praw, to Deklaracja stała się wzorem i podstawą dla wielu konstytucji, statutów, uchwał, itp.
Pierwsze trzy artykuły związane są z hasłami znanymi, głoszonymi już podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej tj. Równość, Wolność i Braterstwo. Dalej, podobnie jak w Konstytucji Stanów Zjednoczonych, Deklaracja zabrania niewolnictwa oraz handlu niewolnikami, tortur oraz nieludzkiego traktowania, jakiejkolwiek dyskryminacji, arbitralnego zatrzymania i ingerowania w życie prywatne, rodzinne, domowe oraz korespondencję, aresztowania czy wygania z kraju. Gwarantuje prawo do odwołania się do kompetentnych sądów krajowych oraz do bycia wysłuchanym przez bezstronny sąd. Deklaracja przeciwstawia się również atakom na honor i dobre imię człowieka. Artykuł 6 podkreśla natomiast prawo do tego, by wszędzie uznano jego osobowość prawną.
W związku z członkostwem Stanów Zjednoczonych w Organizacji Narodów Zjednoczonych wynikają dodatkowe prawa, tj. prawo do swobodnego poruszania się i wybierania miejsca zamieszkania, opuszczania jakiegokolwiek kraju. Co więcej, w razie prześladowań, każda osoba może ubiegać się o azyl. Deklaracja wymienia również wolność religii, myśli i sumienia, daje prawo do swobodnego wyrażania poglądów i ich rozpowszechniania, bez względu na granice.
W dokumencie tym (Artykuł 23) uwzględniono również prawo do pracy i jej godnych warunków oraz ochrony przed bezrobociem. Podkreśla się równą pracę (bez żadnej dyskryminacji), a następnie prawo do urlopu. Ostatnie artykuły regulują prawo do zapewnienia sobie odpowiedniego poziomu życia, prawo do oświaty oraz uczestnictwa w życiu kultural-nym.
20 listopada 1959 roku na Zgromadzeniu Ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych uchwalono Deklarację Praw Dziecka. Dzieci uznano za jedną z najsłabszych grup społecznych, które podlegają decyzjom ludzi dorosłych, dlatego też powinny być objęte szczególną opieką. Powołując się na wcześniej wspomnianą Powszechną Deklarację Praw Człowieka utworzono artykuły, które są z nią ściśle powiązane, a faktycznie się na nią powołują zważywszy, że w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka Organizacja Narodów Zjednoczonych proklamowała, iż każdy człowiek powinien korzystać ze wszystkich praw i swobód wymienionych w Deklaracji, bez względu na różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych i innych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiekolwiek inne różnice. W artykułach tejże Deklaracji znajdują się zapisy zakazujące jakiejkolwiek dyskryminacji wobec małoletnich, gwarantujące możliwość odpowiedniego rozwoju, dostępu do ubezpieczeń społecznych, szczególnej opieki oraz pierwszeństwa do pomocy, jak również dające prawo do bezpłatnej nauki. Tekst Deklaracji wyraźnie podkreśla, iż dziecko nie może być przedmiotem handlu oraz powinno chronić się je przed wszelkimi praktykami prowadzącymi do jakiejkolwiek dyskryminacji.
1.3 USTAWODAWSTWO AMERYKAŃSKIE
Wracając jednak do praw wewnętrznych Stanów Zjednoczonych, pierwszym krokiem ku zniesieniu segregacji rasowej było podpisanie przez prezydenta Harry’ego Trumana tzw. Executive Order 9981, 26 lipca 1948 roku , które znosiło segregację rasową w armii. Prezydent ten również rozpoczął działania administracyjne wymierzone w dyskryminację przy zatrudnieniu na etatach federalnych i przy federalnej pracy kontraktowej, w zakresie sądownictwa zaś zapadające wyroki stopniowo podkopały prawną segregację na Południu. Dalej Ellis W. Hawley pisze: w trzech sprawach rozstrzygniętych w 1950 roku Sąd Najwyższy wydał wyrok znoszący segregację rasową w kolejowych wagonach restauracyjnych, zezwolił Murzynom na wstęp do Teksańskiej Szkoły Prawniczej i postanowił, że Murzyni nie mogą być separowani od innych studentów na Uniwersytecie Oklahomy.
Kolejny etap zmian miał miejsce 17 maja 1954 roku kiedy to, po dwóch latach walki Oliwiera L Browna w sprawie przeciw Komisji Edukacji w Topeka, Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych uznał segregację w szkolnictwie za sprzeczną z konstytucją (o czym szerzej w kolejnych rozdziałach). Oczywiście nie rozwiązało to problemu segregacji od razu. Znane były wcześniejsze sprawy, które pomimo pozytywnego rozpatrzenia (na korzyść ludności kolorowej), nie spotkały się z realizacją w życiu codziennym. Była to na przykład sprawa Smith kontra Allwright (1944 rok), w której Sąd Najwyższy znosił uczestnictwo wyłącznie białych obywateli w prawyborach. Kolejnym przykładem może być sprawa Shelly kontra Kreamer (1948 rok), w której Trybunał orzekł zakaz dyskryminacji wobec czarnoskórych Amerykanów nabywających mieszkania w sąsiedztwie białych. Pomimo tak licznych wyroków organów sprawiedliwości, nie zdołano zrealizować ich postanowień, co więcej, w 1957 roku, tylko dzięki pomocy oddziałów wojskowych w Little Rock, stolicy stanu Arkansas, można było wprowadzić proces desegregacji w życie.
Jednakże dopiero rok 1964 przyniósł duże zmiany dla ludzi czarnej rasy. W tymże roku, 2 lipca, ogłoszono Ustawę o Prawach Obywatelskich w USA (Civil Rights Act). Ten obszerny akt prawny zwalczał jakiekolwiek objawy dyskryminacji i segregacji w szkole czy pracy, bez względu na rasę, kolor skóry, religię czy narodowość. Ustawa obejmowała swoją treścią mężczyzn, jak i kobiety. Wyliczała wszelkie miejsca publiczne, w których każdy obywatel (którego status został określony we wcześniej zapisanych artykułach) może się swobodnie poruszać, tj. restauracja, toaleta, kawiarnia, hotel, motel, stacja benzynowa, teatr czy kino. Gwarantowała równość w zatrudnieniu i płacy. Co więcej, ściśle określała sankcje grożące osobie nie przestrzegającej powyższych artykułów. Akt ten był jednym z pierwszych ważniejszych aktów nowego prezydenta Lyndona B. Johnsona, który obejmując stanowisko państwowe w 1963 roku, rozpoczął program budowy tzw. wielkiego społeczeństwa. Głównym zadaniem, jakie postawił przed sobą nowy prezydent, było wprowadzenie szerokiego ustawo-dawstwa socjalnego oraz reforma systemu podatkowego. Jednak, pomimo zniesienia niewolnictwa (100 lat wcześniej), Lyndon B. Johnson musiał borykać się również ze sprawą równouprawnienia mniejszości kolorowej. W rok po powstaniu Civil Rights Act, wydano kolejną ustawę, która wprowadziła radykalne zmiany do ustawodawstwa amerykańskiego. Była to ustawa o prawach wyborczych (Voting Rights Act) z 6 sierpnia 1965 roku. Dawała ona szansę głosowania i kładła kres stosowanym utrudnieniom uniemożliwiającym czarnej społeczności z Południa, jak i biednym białym Amerykanom, głosowania w wyborach. Utrudnieniem takim był, na przykład, test oparty na umiejętności pisania i czytania (literacy tests). Ambitnym celem programu „wielkiego społeczeństwa” Johnsona było zapewnienie równych szans w edukacji i gospodarce dla wszystkich Amerykanów, niezależnie od klasy społecznej, rasy, płci, przynależności etnicznej czy wieku; ochrona środowiska naturalnego i obszarów dzikiej przyrody oraz ochrona konsumentów przed produktami niskiej jakości i ochrona pracowników przed niebezpiecznymi warunkami pracy.
Kennedy, będąc senatorem, wezwał rząd do sponsorowania budowy szkół i podwyższania niskich pensji nauczycielom. Plan ten został określony w mediach jako ‘trzy r’. Była to gra słowna oparta na powtarzaniu się litery ‘r’ w znanych każdemu amerykańskiemu uczniowi słowach „reading, writing, arithmetic” („czytanie, pisanie, rachowanie”). Natomiast ‘Trzema r’ polityki Kongresu były „race, religion, reds” – „rasa, religia, czerwoni”. „Rasa” dawała wyraz protestom wnoszonym przez społeczność Południa, która uważała, że dotacje przyczyniają się do potrzeby wprowadzania integracji szkół. Obawa protestantów i żydów przed wykorzystaniem funduszy, mających swoje źródło w podatkach państwowych, na dofinansowywanie katolickich szkół, kryło się pod słowem „religia”. „Czerwoni” bowiem to kuratela rządowa, trzymająca rękę i sprawująca opiekę nad programem miejscowych szkół.
Jednak Johnson, obejmując fotel prezydencki, położył kres problemowi „trzech r”. Pierwszym krokiem do osiągnięcia tego było wprowadzenie ustawy o prawach obywatelskich z 1964 roku. Zabraniała ona rządowi federalnemu dofinansowywania placówek szkolnych, gdzie panowała segregacja rasowa. Następnie zapewnił dotacje rządowe okręgom szkolnym. Odbyło się to zgodnie z programem walki z ubóstwem, który pozwalał na udzielanie pomocy uczniom szkół prywatnych jak i szkołom należącym do Kościoła. Ostatnim krokiem tego działania był zakaz jakiejkolwiek kontroli [urzędników federalnych] programów szkół lokalnych. Według Hugh Davisa Grahama, podczas prezydentury Johnsona, Kongres wprowadził ponad 200 ustaw, istny zalew programów i regulacji socjalnych, które przewyższyły nawet apogeum Nowego Ładu z lat 1933-1937.
1.4 PAKTY PRAW CZŁOWIEKA
Kolejnym przełomowym momentem w historii Stanów Zjednoczonych było uchwalenie, 16 grudnia 1966, przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, Paktów Praw Człowieka, które obejmują Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (53 artykuły) oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (31 artykuły). Rozwiązywały one i ulepszały Deklarację Praw Człowieka z 1948 roku. Co więcej, w odróżnieniu do Deklaracji, miały one charakter wiążący.
Pierwszy Pakt zobowiązywał wszystkie Państwa Strony do zapewnienia swoim obywatelom wszelkich praw w nim zawartych, bez względu na jakiekolwiek różnice, tj. rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne, pochodzenie narodowe czy społeczne, sytuacja majątkowa, urodzenie lub jakiekolwiek inne (Artykuł 2 pkt. 1). Ponadto gwarantował prawo do życia, zakazywał tortur i okrutnego, nieludzkiego traktowania, zabraniał niewolnictwa i handlu niewolnikami. Pakt ten zapewniał wszystkie Państwa-Strony o prawie do wolności i bezpieczeństwa, humanitarnego traktowania oraz swobodnego poruszania się. Określał przy tym szereg praw związanych z procedurami sądowymi i karnymi oraz nadawał prawa do wolności myśli, sumienia i wyznania oraz własnych poglądów. W Części IV powołany został Komitet Praw Człowieka, który czuwał nad realizacją praw człowieka oraz opisano zasady jego funkcjonowania.
Natomiast Pakt drugi gwarantował wszystkim ludziom równe prawo do korzystania z wszystkich praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (Artykuł 3) wymienionych w tymże Pakcie. Znajdowały się tam, m.in.: prawo do zapewnienia sobie lepszego bytu poprzez pracę, która jest wybrana swobodnie i przyjęta na sprawiedliwych i korzystnych warunkach. Dokument ten dawał również swobodę w zrzeszaniu się oraz zapewniał prawo do zabezpieczenia społecznego. Gwarantował prawo do życia w godnych warunkach oraz czuwał nad rodziną jako komórką społeczną. W Pakcie znajdowały się również zapisy dotyczące ochrony zdrowia, jak i prawa każdego człowieka do bezpłatnej nauki oraz uczestnictwa w życiu kulturalnym.
Ponadto, w tym samym czasie uchwalono Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który dawał możliwość poszkodowanym obywatelom Państw-Stron składania skarg do Komitetu Praw Człowieka. Nie mogły jednakże być one anonimowymi, lub też nadużywać prawa. Co więcej, skargi te mogły być wnoszone po wyczerpaniu wszelkich środków zaradczych wewnątrz granic swojego państwa. Obowiązywało jednak pewne zastrzeżenie: Komitet nie przyjmie żadnego zawiadomienia, jeśli dotyczy ono Państwa-Strony Paktu, które nie jest stroną niniejszego protokołu. W dalszych artykułach wyszczególniono reguły związane ze składaniem wniosków do Komitetu i ściśle określono procedury, jakimi trzeba się kierować. Spisano także zasady ratyfikacji i wypowiedzenia Protokołu.
1.5 MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA W SPRAWIE LIKWIDACJI WSZELKICH FORM DYSKRYMINACJI RASOWEJ
Kolejnym dokumentem otwartym do podpisu tego samego roku, tj. 7 marca 1966 roku, została Konwencja w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej, która akcentowała, już w swoim wstępie, konieczność zaniechania i eliminacji wszelkich form dyskryminacji na całym świecie. Podkreślała, że pomimo wielu działań podejmowanych na całym świecie i składanych deklaracji, nadal występują liczne przejawy nienawiści związane z dyskryminacją czy segregacją: Narody Zjednoczone potępiły kolonializm i wszelkie praktyki segregacji i dyskryminacji z nim związane, bez względu na formę i miejsce, w jakich one występują, i że Deklaracja w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym z dnia 14 grudnia 1960 roku (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 1514 (XV)) potwierdziła i uroczyście proklamowała konieczność szybkiej i bezwarunkowej ich likwidacji. Kolejną rezolucją Zgromadzenia Ogólnego, którą wspomina dokument, a która jak widać nie odbiła się szerokim echem w świecie, była Deklaracja Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej z dnia 20 listopada 1963 roku. We wstępie przywołano również Konwencję dotyczącą dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, przyjętą w 1958 roku przez Międzynarodową Organizację Pracy, oraz Konwencję w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, przyjętą w 1960 roku przez Organizację Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Jednakże dostrzegając bezskuteczność powyższych działań, postanowiono bezzwłocznie wcielić ową Konwencję w życie. Już w pierwszym artykule zamieszczono definicję dyskryminacji rasowej, a dalsze zapewniały, że Państwa-Strony Konwencji dołożą wszelkich starań, aby zagwarantować obywatelom swego terytorium bezpieczeństwo, które zostanie określone we wszelkich przepisach prawa wewnętrznego. Nie pozwolą również na rozkrzewianie i propagowanie jakichkolwiek form dyskryminacji. Kolejnym krokiem, który podjęto w tejże Konwencji, to wyszczególnienie szerokiego wachlarza praw nadanych obywatelom Państw-Stron Konwencji. Są to m.in. prawo do równego traktowania, do bezpieczeństwa, prawa polityczne (np. prawo do głosowania) oraz inne prawa obywatelskie, społeczne, kulturalne i gospodarcze, jak również prawo do wszystkich miejsc i urządzeń użytku publicznego. Co więcej, powołany został Ko-mitet, którego zadania określały dalsze artykuły.
Takie oto były początki nowego państwa amerykańskiego, państwa demokratycznego. Kraju, który sam określił i sporządził swoją własną konstytucję. Ulepszając ją w kolejnych latach dodawał liczne poprawki. Z powyższych podrozdziałów wynika również, że Ameryka stała się Państwem-Stroną organizacji międzynarodowych i podpisała wiele wiążących deklaracji, konwencji, umów czy zasad, które nadawały liczne prawa, wolności i zawierały w sobie piękne ideały. Jednak pozostaje pytanie... Czy nie były one pustymi słowami na białych kartach papieru? Jak naprawdę funkcjonowały w środowisku amerykańskim i jakie były ich skutki? Czy zamiast porządku i ładu nie wprowadziły one zamieszania i chaosu? Może należało zostawić problemy państwa do rozwiązania losowi, zamiast wbijać kij w mrowisko...
ROZDZIAŁ 2
DYSKRYMINACJA ZE WZGLĘDU NA KOLOR SKÓRY
W SPOŁECZEŃSTWIE AMERYKAŃSKIM
A jednak ten kij wbito. A skoro tak się stało, to należałoby się zastanowić co tak naprawdę było przyczyną buntu, niezadowolenia i nierówności w społeczeństwie. Nierówności, która doprowadziła do wielu różnic, w tym różnic rasowych. I czym tak naprawdę jest dyskryminacja rasowa i rasizm, z którymi tak bardzo walczyły i walczą już teraz prawie wszystkie kraje na całym świecie? Która z nich była, czy jest, wyraźnie zauważalna w społeczeństwie amerykańskim? W którym momencie w historii można doszukać się ich korzeni? Jak radzono sobie z przejawami wspomnianych zagadnień? Są to pytania, na które odpowiedź można znaleźć w tym rozdziale. Zanim jednak zostaną poruszone kwestie dyskryminacji i rasizmu, należałoby się zastanowić nad samymi ich pojęciami.
2.1 POJĘCIE DYSKRYMINACJI RASOWEJ I RASIZMU
Szukając definicji dyskryminacji rasowej można natknąć się na słownik Władysława Kopalińskiego. który określa „dyskryminację” następująco: pozbawienie równouprawnienia, upośledzenie, szykanowanie pewnej grupy ludzi ze względu na ich pochodzenie albo przynależność klasową, narodową, rasową, (...), wyznaniową. A bardziej szczegółowe ujęcie „dyskryminacji rasowej” zawiera m.in. Międzynarodowa Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (7.03.1966 r.), artykuł 1, której z resztą Stany Zjednoczone są stroną. W Konwencji wyrażenie to oznacza wszelkie zróżnicowanie, wykluczenie, ograniczenie lub uprzywilejowanie z powodu rasy, koloru skóry, urodzenia, pochodzenia narodowego lub etnicznego, które ma na celu lub pociąga za sobą przekreślenie lub uszczuplenie uznania, wykonywania lub korzystania, na zasadzie równości z praw człowieka i podstawowych wolności w dziedzinie politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturalnej lub w jakiejkolwiek innej dziedzinie życia publicznego.
Natomiast skupiając się na zagadnieniu „rasizmu”, Słownik polityczny definiuje go jako doktrynę polityczną i społeczną odwołującą się do strukturalnych różnic między rasami ludzkimi, przesądzających o wyższości jednych w stosunku do innych. Zwolennicy rasizmu głoszą, że o różnicach między ludźmi decyduje czynnik biologiczny, który wpływa na predyspozycje intelektualne i moralne człowieka. To natura więc rozwiązuje problem „wyższości” jednych ras w stosunku do innych, dając tym pierwszym prawo do panowania. Ideologia rasistowska, wiąże się z autorytarną i reakcyjną formą rządów, ułatwia realizację ambicji imperialistycznych niektórych narodów. W sferze mentalności społecznej rasizm usprawiedliwia poczucie wyższości i uprzedzenia wobec innych narodów oraz ludzi kwalifikowanych jako należących do ras niższych. A powołując się ponownie na słowa Władysława Kopalińskiego, rasizm to zespół poglądów o rzekomo nierównej wartości biologicznej, a zatem intelektualnej i społecznej, ras ludzkich (poglądów połączonych zazwyczaj z wiarą we wrodzoną wyższość jakiejś określonej rasy i jej prawo panowania nad innymi).
Najszersze wyjaśnienie rasizmu i jego pochodzenia, choć bardzo podobne do poprzednich, można otrzymać studiując definicję Encyklopedii Powszechnej, która tłumaczy genezę nierówności ras założeniami wypracowanymi przez J. A. Gobineau , które skupiały się na rasowo-antropologicznym kierunku w socjologii. Tłumaczy się tam, że rasizm to zespół poglądów opartych na pseudonaukowej tezie o nierówności ras ludzkich, fałszywie interpretujący podstawy biologiczne, psychologiczne i kulturowe ich zróżnicowania . Gobineau twierdził, że nierówność, wywodząca się z dziedziczenia stałych cech biopsychicznych, prowadzi do panowania „ras wyższych” nad „rasami niższymi”. Bezpodstawność tychże argumentów została potwierdzona w roku 1956 i 1964 przez ekspertów z UNESCO. Twierdzili oni, że przyczyną różnic jest podłoże społeczno-ekonomiczne, a nie genetyczne. Jednakże teoria Gobineau przyczyniła się w międzyczasie w wielkiej mierze chociażby Hitlerowi, który wykorzystał „nierówność rasową” do stworzenia ideologii reżimu (słynnego faszyzmu), czy też dyskryminacji Murzynów w USA.
2.2 TRUDNE POCZĄTKI
Początek wieku XIX to dla Stanów Zjednoczonych czas rosnącej liczby przeciwników niewolnictwa, który w konsekwencji, wraz z rokiem 1807, przyniósł całkowity zakaz handlu niewolnikami w północnych stanach. Jednak na Południu, dzięki wynalazkowi Eliego Whitneya, uprawa bawełny, wspomagana pracą niewolników, przemieniła się w bardzo tanie i opłacalne przedsięwzięcie. Południe przekształciło się zatem w "Królestwo Bawełny", co dalej przyczyniło się do rozprzestrzenienia niewolnictwa na coraz to nowsze terytoria. Mieszkańcy Południa - już uprzednio opowiadający się za utrzymaniem niewolnictwa - zaczęli uzasadniać tę „szczególną instytucję” domniemaną niższością czarnych ludzi i szczególnym systemem wartości, obowiązującym na arystokratycznym Południu. Taki oto podział USA stał się przyczyną kryzysu w państwie i przyczyną powstania ruchu abolicjonistów na Północy. Podział ten dał również początek zróżnicowanym programom politycznym. Przeciwna niewolnictwu była Partia Republikanów, z której szeregów na fotel prezydencki wszedł Abraham Lincoln. Po objęciu przez niego urzędu w 1861 roku, większość niewolniczych stanów dokonała secesji (wystąpienia), tworząc tym samym związek zwany Konfederacją. Był to początek krwawych zamieszek w całym kraju, w związku z czym prezydent, w 1863 roku, wydał Akt Wyzwolenia, na mocy którego wszyscy niewolnicy stali się wolni. Co więcej, w roku 1865, uchwalono XIII Poprawkę do Konstytucji zabraniającą niewolnictwa na całym obszarze Stanów Zjednoczonych.
Niestety, ten punkt przełomowy nie przyniósł poprawy w rozwiązywaniu ciężkiej sytuacji dotyczącej ludności kolorowej. Wprowadzenie segregacji rasowej przyczyniło się do kontynuacji problemów wewnątrz kraju. Co więcej, ogłoszone po wojnie secesyjnej Jim Crow Laws (Prawa Kuby Kruka), można by powiedzieć, usankcjonowały prawnie stosowaną już wcześniej segregację rasową na Południu. Weszły w życie w latach 1865-1866 i trwały aż do lat sześćdziesiątych XX wieku. Zakazywały one uwolnionym niewolnikom wstępu do takich miejsc jak restauracje, szpitale, parki czy szkoły.
Buses All passenger stations in this state operated by any motor transportation company shall have separate waiting rooms or space and separate ticket windows for the white and colored races. Alabama
Intermarriage All marriages between a white person and a Negro, or between a white person and a person of Negro descent to the fourth generation inclusive, are hereby forever prohibited. Florida
Restaurants All persons licensed to conduct a restaurant, shall serve either white people exclusively or colored people exclusively and shall not sell to the two races within the same room or serve the two races anywhere under the same license. Georgia
Hospital Entrances There shall be maintained by the governing authorities of every hospital maintained by the state for treatment of white and colored patients separate entrances for white and colored patients and visitors, and such entrances shall be used by the race only for which they are prepared. Mississippi
Nadzieją na lepsze jutro dla ludności murzyńskiej były kolejne poprawki do Konstytucji, tj. XIV i XV, oraz Ustawa o Prawach Obywatelskich z 1875 roku. Co więcej, Prawa Kuby Kruka wygasły po okresie Rekonstrukcji w 1877. Do roku 1890 biali z Północy i Południa pozostali bez jakiegokolwiek wsparcia ze strony praw obywatelskich, co wywołało wzrost napięcia pomiędzy tymi rasami. Do tego, kilka decyzji Sądu Najwyższego unieważniło ustawodawstwo z czasów Odbudowy promując segregację rasową. Sąd utrzymywał, że Ustawa o Prawach Obywatelskich jest niekonstytucyjna i orzekł, że XIV Poprawka nie zabrania poszczególnym osobom, ani żadnej organizacji prywatnej, dyskryminacji na tle rasowym.
To właśnie Sąd Najwyższy, w roku 1896, utorował drogę segregacji. Była to sprawa Plessy kontra Ferguson, gdzie Homer Plessy, 7.06.1892 roku wsiadł do wagonu w Luizjanie zarezerwowanego dla białej ludności. Był to stan, w którym w roku 1890, wprowadzono segregację rasową dotyczącą podróżowania pociągami w osobnych wagonach. Miejscowy sędzia orzekł przeciwko Homerowi Plessy'emu, co zostało podtrzymane przez Sąd Najwyższy, wprowadzając w życie „separate but equal” („oddzielne, ale równe"). Kolejną decyzją sądu popierającą segregację była Cumming kontra Powiatowa Rada Oświatowa z 1899 roku, gdzie poparto oddzielne szkoły dla obu ras, nawet jeśli te dla dzieci murzyńskich były niedostępne.
Południe szybko wykorzystało orzecznictwo sądowe, wprowadzając wszędzie znaki: „Whites Only” („Tylko dla Białych”) czy „Colored” („Dla Kolorowych”). Prawa te obejmowały wszelkie aspekty życia. Na przykład, w Georgii, w 1905 roku, wydzielono oddzielne parki dla białej i czarnej ludności, w 1909 roku w Alabamie wprowadzono godzinę policyjną dla ludności kolorowej (22.00), a w 1915 roku w Południowej Karolinie zabroniono białym i czarnym pracy w tym samym pomieszczeniu we wszelkich zakładach przemysłu tekstylnego.
2.3 KU KLUX KLAN
Wracając jednak do lat 1865-66, należy podkreślić, że były to lata bardzo bogate w znaczące dla historii wydarzenia. Oprócz wprowadzenia wcześniej wspomnianych Praw Kuby Kruka, w Wigilię Bożego Narodzenia 1965 roku w małym mieście Pulaski (Południe Tennessee) narodził się Ku Klux Klan. Organizacja ta założona została z inicjatywy 6 byłych żołnierzy konfederackich: kpt. J. Lester, mjr J. R. Crow, J. Kennedy, C, Jones, R. Reed i F. Mc Cord. Nazwę dla swojej grupy zapożyczyli od greckiego słowa Kuklos, oznaczające koło. Aliterację nazwy uzupełniono następnie słowem Klan.
Aby przyciągnąć ludzką ciekawość i otoczyć swą organizację atmosferą tajemniczości członkowie uciekali się do różnych metod; przysięgi zobowiązującej ich do utrzymywania absolutnej dyskrecji i w sekrecie wszystkiego, co dotyczy ugrupowania, zakazu przyznawania się do bycia członkiem tejże grupy czy podawania nazwisk pozostałych jej członków. Uczestniczyli również w nocnych spotkaniach, odbywających się w piwnicy domu na wzgórzu oddalonego od miasta, wkładając na siebie specjalne stroje. Pełen tekst przysięgi składanej przez przyszłego członka Ku Klux Klanu i dekalog, którym kierowała się owa grupa, a które warte są przytoczenia, zamieszczono poniżej.
PRZYSIĘGA:
Z własnej nieprzymuszonej woli i przykładu ja ................... przysięgam na wszystko co posiadam duchowego, że nigdy nikomu nawet pod groźbą tortur nie wyjawię sekretów, znaków, haseł i ceremonii stosowanych przez KU-KLUX-KLAN, tym samym staję się członkiem klanu i będę podlegał jego rozkazom.
DEKALOG:
1. Miłość do ludzi dobrych i złych, z wyjątkiem wrogów wiary.
2. Miłować Boga nad życie / Bóg jest moją siłą.
3. Nie szczycić się zwycięstwem.
4. Nie przyjmować znaków bestii na ciało i duszę.
5. Żyć dla Boga i tylko dla Boga.
6. Przestrzegać przykazań Bożych.
7. Jeden dobry uczynek dzienni dla zbawienia duszy.
8. Odwaga, Honor, jeden z ważnych celów.
9. Nie brać rad ze świata duchów (spirytyzm).
10. Nie należy postępować wbrew woli Boga.
Przyglądając się przysiędze i dekalogowi, można wysnuć wniosek, który stwierdzałby o niesprzeczności zasad organizacji z nauką kościoła i zasadami jakimi należy kierować się w życiu. I rzeczywiście, z początku obrzędy miały formę żartu i dobrej zabawy. Następnie jednak przerodziły się w imitację powstających z grobów żołnierzy konfederackich, a uprzedzenia ludności murzyńskiej i niższej klasy białej ludności, oparte na przesądach i domysłach, przyczyniły się do wzrostu skali działania ugrupowania. Kiedy i członkowie grupy zdali sobie sprawę ze znaczenia obrzędów, postanowili wykorzystać to do zwalczania przestępstw i zamieszek w kraju. Wiosną 1967 roku, bez przyciągania uwagi publicznej, z Pulaski wysłano zawiadomienia, do wszystkich istniejących w innych częściach kraju grup Klanu, o organizowanym zjeździe w Nashville, gdzie ostatecznie opracowano plan organizacji.
1) Chronić słabych, niewinnych i bezbronnych przed zniewagą, krzywdą i okrucieństwem bezprawia, przemocy i brutalności; uwalniać rannych i prześladowanych; zabezpieczać przed cierpieniem i nieszczęściem, w szczególności wdowy i sieroty żołnierzy konfederackich.
2) Chronić i bronić Konstytucji Stanów Zjednoczonych, i wszystkich praw którym trzeba się podporządkować, oraz chronić Stany i ludzi przed wszelką inwazją z jakiegokolwiek źródła.
3) Pomagać i wspomagać wykonywanie wszelkich praw konstytucyjnych i chronić ludzi przed nieprawnym przejęciem, i procesem, z wyjątkiem, przez ludzi im równym, z zastosowaniem się do prawa ziemi. (tłumaczenie własne)
Tajemniczość i przebranie to jednak nie jedyne metody działania organizacji. Przestępcy i politycy oponujący w innych stanach, wraz z rodzinami, bojkotowani byli przez Ku Klux Klan w różnych sferach życia; w kościele, w szkole, w biznesie, gdziekolwiek mężczyźni, kobiety czy nawet dzieci zbierali się. Byli nie rozpoznawani, rzucani na pastwę ciemności i towarzystwo Murzynów. Można podać wiele przypadków, w których drobni przestępcy i czarni Amerykanie byli zaskakiwani, chłostani i biczowani, a i mordowani i wieszani, bez jakiegokolwiek ostrzeżenia. Nawet ludzi dobrych mogła spotkać kara bractwa, jeżeli tylko ich wykroczenie powtarzało się lub zdecydowali stanąć w obronie tych, którzy nie byli przez Klan akceptowani.
Zwalczany ustawami Kongresu z lat 1870 i 1871, Ku Klux Klan został formalnie rozwiązany. Grupa reaktywowała działalność w 1915 roku w Atlancie, za sprawą pastora W.J Simmonsa - jak podaje Bartłomiej Kubiak na stronie Racjonalisty. Natomiast Rachel Pendergraft w artykule What is 33/6, określa rok 1915 drugą erą istnienia zgromadzenia. Liczba 33 to symbol Jeźdźców Ku Klux Klanu a cyfra po „/” to liczba er istnienia organizacji. Pierwsza, jak określa autorka artykułu, jest erą Boba Milesa, skazanego na karę więzienia za wysadzenie autobusu szkolnego. Odsiadując wyrok, opracował on inną koncepcję działania Klanu. Wraz ze swoim bliskim przyjacielem, pastorem Robbem, rozszerzyli zasięg działania organizacji. Uważali, że wolą Boga jest utrzymanie całego narodu jako jedną całość, ale nigdy nie pod rządami jakiegokolwiek Żyda czy Murzyna. Druga era, już wcześniej wspomniana, rozpoczęta przez pułkownika Simmonsa (metodystę), to walka ludzi i bunt przeciwko Ku Klux Klanowi. Simmons jako pierwszy zapalił w Georgii krzyż, który stał się symbolem organizacji. Trzecia era, z przywódcami takimi jak James Venable, zakończyła się braterską i tajemną strukturą, która szybko rozpoczęła czwartą erę istnienia Ku Klux Klanu, pełną publicznej działalności: wiece, marsze czy walka z ruchem na rzecz praw obywatelskich. Była to era, która przyniosła fiasko. Członkowie Ku Klux Klanu siadali do posiłków dyskutując na temat programów telewizyjnych nagłaśniających problem czarnej ludności. Piąta era to „medialna” era Davida Duke'a. Czas nagłaśniania „prawdziwej” twarzy Klanu, jako pozytywnego i zorientowanego na rodzinie ruchu. Ostatnia era, szósta, to era walki i dobrej organizacji nastawionej na politykę. Klan koncentrował, czy raczej koncentruje, swoje działanie na celach politycznych i pracy internetowej. Victory is Ours! (Zwycięstwo jest Nasze!, Zwycięstwo należy do Nas!) - tak brzmią ostatnie słowa autorki artykułu.
Z przerażeniem należałoby stwierdzić, że „Niewidzialne Imperium” („The Invisible Empire”) - jak nazywają swoje ugrupowanie członkowie bractwa - tak naprawdę nigdy nie zakończyło i, jak można domniemywać, nie zrezygnuje ze swojej działalności. Mówią o sobie następująco: the Ku Klux movement assumes the dignity of a revolution, the protest of a proud and despairing race against not to be endured; not a movement of weaklings or theorists, but of desperate men, challenging fate, and swearing that life, liberty and the pursuit of happiness should be theirs and their children's at any cost. Co w tłumaczeniu brzmiałoby: „ruch Ku Klux zakłada dostojeństwo rewolucji, protest dumnej i rozpaczającej rasy przeciwko warun-kom nie do wytrzymania; nie [jest to] ruch słabeuszy i teoretyków, ale zdesperowanych ludzi, rzucających wyzwanie przeznaczeniu, i przyrzekających, że życie, wolność i pogoń za szczęściem będzie należeć do nich i ich dzieci, za każdą cenę.” [tłumaczenie własne]
Nie jest to oczywiście jedyna organizacja rasistowska, jednak jedna z najstarszych i najbardziej znanych przez wszystkich ludzi na całym świecie. Obok niej funkcjonował ruch Christian Identity, z którego wywodziły się najróżniejsze odłamy. W późniejszych latach powstały również: National Alliance, American Nazi Party, National Socialist Movement, WCOTC (The World Church of the Creator - Creativity Movement), The Order, Aryan Broth-erhood, Aryan Nations, WAR (White Aryan Resistance, założona przez Toma Metzgera, byłego członka KKK), White Patriot Party, White Revolution, i inne. Założono również liczne ruchy młodych rasistów, np. Aryan Youth Movement. Wiele z nich, choć wydaje się, że nieistniejące, funkcjonują uśpione, lecz czujne, po dziś dzień. Jakub Rzekanowski na stronach internetowych Stowarzyszenia „Nigdy Więcej” opisuje o odrodzeniu się grup rasistowskich i tworzeniu nowych, opartych na ksenofobii, uprzedzeniach rasowych i nienawiści z nimi związanymi oraz wszelkich odmianach faszyzmu. Występują one w różnych wersjach – od łagodnych odmian po ciężkie. Przeplatają się w nich wątki nienawiści dotyczące polityki, różnych ideologii, odmiennych stylów życia, pseudonauki, muzyki czy religii. Wyrażają się w różnoraki sposób: poprzez muzykę, gdzie powstają różne zespoły nawołujące do czystości rasy i rasizmu, czy Internet, dostępny dla wszystkich internautów i łączący swych zwolenników (tj. narodowców, skinów, czy szowinistycznych neopogan) z różnych stron świata. Są to również świetne sposoby do zwerbowania nowych członków, gdyż Internet i muzyka to w dzisiejszych czasach najpopularniejsze środki przekazu informacji docierających w szczególności do młodych ludzi. Według Rzekanowskiego, elementy te przeplatają się i są wspólne dla wszystkich organizacji, a jedyne co może ich dzielić to priorytety i metody w działania każdej z grup.
2.4 NADZIEJA NA LEPSZE JUTRO
Do roku 1915, waga Praw Kuby Kruka była olbrzymia. Jednak od tegoż roku Jim Crows Laws zaczęły tracić swoją moc. W sprawie Guinn kontra Stany Zjednoczone, Sąd Najwyższy orzekł, że prawo w stanie Oklahoma, zabraniające niektórym obywatelom głosowania, jest niezgodne z Konstytucją Stanów Zjednoczonych. Dwa lata później (1917 r.), również Sąd Najwyższy utrzymywał, że prawo w Luizjanie nie może zakazać segregacji mieszkaniowej. Doświadczenia rasowej segregacji podczas odbywania służby wojskowej w głęboko rasistowskiej armii z czasów I wojny światowej, linczów na froncie krajowym oraz zamieszek po zakończeniu wojny, przyniosły Murzynom z Północy głęboką świadomość własnego statusu uciśnionych oraz równie głęboką determinację, aby go zmienić. Czasami ta determinacja miała dziwaczne skutki, jednym z nich było Powszechne Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Ludności Murzyńskiej (Universal Negro Improvement Association) Marcusa Garvey'a (ur. 1887 - zm. 1940), który pochodził z Jamajki i przyjechał do USA w 1916 r. Zdobył po-parcie dzięki propagowaniu idei wielkości i chwały bycia Murzynem (w latach 60. XX w. wyrażano ją hasłem :Czarne jest piękne!”) Oskarżał białych Amerykanów o beznadziejną korupcję i rasizm. Nakłaniał do powrotu do Afryki, ale też do tworzenia autonomicznych czar-nych instytucji i organizacji społecznych, ekonomicznych i wojskowych (np. Linia Statków Parowych Czarna Gwiazda). Trafił on do wiezienia za oszustwo z wykorzystaniem poczty, a po wyjściu z więzienia został deportowany. Jednak wiele kwestii sprecyzowanych przez niego powróciło 40 lat później. Główny jego oponent W. E. B. Du Bois miał przejąć jedną z jego zasad. Zrezygnował z obywatelstwa amerykańskiego, gdy Ghana odzyskała niepodległość (w 1957 roku) i pojechał tam, gdzie spędził resztę swojego życia.
Więcej jednak nadziei dawała działalność pokojowych organizacji Murzyńskich, takich jak Krajowe Stowarzyszenie Na Rzecz Postępu Ludzi Kolorowych (National Association for the Advancement of Colored People, NAACP), założone w 1909 roku przez Du Bois'a w rok po zakończeniu tragicznych rozruchów wywołanych na tle rasowym w Springfield, w stanie Illinois. NAACP, stanowiło najskuteczniejszą murzyńską grupę wywierającą nacisk, a zarazem opartą na partnerskich układach czarnych i białych. Swoje działania w dążeniu do uzyskania praw i statusu społecznego odbywały się drogą sądową. Udało się również tejże organizacji zdobyć przed wojną kilka sukcesów, m.in. doprowadzenie do pierwszej porażki w białych prawyborach w sprawie Nixon kontra Herndon (w 1927 roku). Radość nie trwała jednak długo, gdyż przegrana w sprawie Grovey kontra Townsend (w 1935 roku), całkowicie zrównoważyła wcześniejsze wygrane. Sąd orzekł, o legalności zrewidowanej i równie skutecznej formie prawyborów. Była to wielka porażka dla NAACP.
Światełkiem w tunelu i nadchodzącą nadzieją był A. Philip Randolph (ur. 1889 r. - zm. 1978), który w 1925 roku utworzył pierwszy murzyński związek zawodowy, Bractwo Bagażowych i Obsługi Wagonów Sypialnych (Brotherhood of Sleeping Car Porters and Maids), który po wielu miesiącach walki uzyskał oficjalne uznanie od Pullman Company, jak i podwyżki płac.
Po wybuchu wojny w Europie ludność czarnoskóra miała coraz więcej problemów ze znalezieniem pracy, gdyż gospodarka nastawiona była na produkcję materiałów wojennych. Pogarda, brutalność, niesprawiedliwość supremacji białych dały się odczuć każdego dnia. Szczególnie trudny do zniesienia był widok nazistowskich jeńców wojennych korzystających z takich udogodnień, jak restauracje kolejowe czy wagony restauracyjne, które były zakazane dla czarnych amerykańskich żołnierzy. W równym stopniu nie podobała się Murzynom z Północy segregacja w kwaterach mieszkalnych wewnątrz obozów czy segregacja wszędzie w okolicznych miastach. Kłopoty były nie do uniknięcia - walki, zamieszki i masowy bunt.
W styczniu 1941 roku Randolph oznajmił, że jeżeli segregacja rasowa nie zostanie zakończona, stanie on na czele czarnych Amerykanów i wyruszą w marszu na Waszyngton w dniu 1 lipca. Ustalona data była bliska doniosłemu 4 lipca (ogłoszenie niepodległości – rok 1776). W ten oto sposób zamierzano zwrócić uwagę demokratycznej Ameryki na kwestię ucisku rasowego w kraju. Entuzjazm czarnej społeczności był przeogromny.
W Partii Demokratycznej na Północy rosła liczba Murzynów, co przekonało prezydenta Roosevelta, potem Harry'ego Trumana, oraz udręczony rząd, obawiający się rozdźwięku i problemów politycznych, że dostęp Murzynów do równouprawnienia w zatrudnieniu należało zapewnić dekretami prezydenckimi. Dlatego też, Prezydent ustąpił, wydając dyrektywę nr 8802, zgodnie z którą każdy kontrakt podpisany między rządem a przemysłem musiał zawierać klauzulę zabraniającą dyskryminacji rasowej przy zatrudnieniu. Było to bardziej symboliczne niż praktyczne, ale miało uzmysłowić społeczeństwu, że dyskryminacja rasowa i segregacja są złem z moralnego punktu widzenia. Powołano też Komitet ds. Sprawiedliwego Sposobu Zatrudnienia (Fair Employment Practices Committee, FEPC), aby zapewnić honorowanie tych klauzul. Murzyni z Północy z entuzjazmem powitali dyrektywę 8802, ale nie Południe. Gunnar Myrdal w 1944 roku opublikował klasyczne studium przedstawiające powyższy problem, zwane Amerykański dylemat: problem murzyński a współczesna demokracja (An American Dilemma: The Negro Problem and Modern Democracy). Ten szwedzki ekonomista pokazał, że Murzyni mieli w swoich rękach „potężne narzędzie” walki, chwalebne amerykańskie ideały demokracji, wolności i równości, do których zachowania Ameryka zobowiązała się nie tylko przez swoją polityczną konstytucję, ale i przez szczere oddanie swych obywateli... (...) Biali mają pełną władzę, ale cierpią na rozdarcie moralnej osobowości. Ich lepsza strona opowiada się za buntownikami. Murzyni nie potrzebują innych sojuszników.
Następne lata przyniosły kolejne orzeczenia w sprawach sądowych, takich jak wspomniana wcześniej sprawa Smith kontra Allwright, gdzie zlikwidowano tak zwane „białe prawybory” (wewnętrzne prawybory Partii Demokratycznej dla białych), Sweatt kontra Painter (1949 r.) i McLaurin kontra Oklahoma (1950 r.) pomogły obalić orzeczenie we wspomnianej sprawie Homera Plessy'ego.
Po sprawie Shelly kontra Kreamer, która również miała znaczenie symboliczne, można wysnuć wniosek, że Sąd Najwyższy jest skłonny reagować na żądania rasowej równości bardziej niż inne instancje i instytucje rządowe. Truman powołał Komisję do Badania Praw Obywatelskich, która zgłosiła potrzebę rozwoju praw obywatelskich dla Murzynów. Zlecił również zakaz praktyk dyskryminacyjnych w wojsku (1948 rok).
W 1950 roku ataki NAACP w związku z prześladowaniami rasowymi nasiliły się po tym, jak kazano czarnym studentom siadać i jadać oddzielnie. Prawnicy, pod przywództwem Thurgooda Marshalla (15 lat później sędziego Sądu Najwyższego), twierdzili, że szkolnictwo wyższe jest celem antysegregacyjnym. Niemniej stwierdzono, że wiejskie szkoły podstawowe i średnie, oddalone od większych miast, są nieodpowiednio dostosowane i posiadają nieodpowiednią kadrę. Biali w zarządach odrzucili prośby czarnych rodziców i księży o fundusze na ulepszenie warunków, tłumacząc ewentualnym uszczerbkiem środków dla białych. Wiele spraw trafiło do NAACP. Nowy prezes Sądu Najwyższego, Earl Warren z Kalifornii, doprowadził do jednomyślnej zgody dziewięciu sędziów, że segregacja w szkole jest zarówno niemoralna, jak i niezgodna z Konstytucją Stanów Zjednoczonych.
Wybory w 1952 roku przyniosły liczne hasła sprzyjające ludności kolorowej, gdzie Partia Demokratyczna wielokrotnie podkreślała swą otwartość na sytuację i problemy społeczności murzyńskiej, czym starała się zjednać sobie przyjaciół. Eisenhower, był prezydentem, który ostatecznie zakończył segregację w siłach zbrojnych i podobnie jak jego poprzednik (Truman), dokonał wielu nominacji czarnych obywateli Ameryki.
Gdyby jednak Murzyni w pełni polegali na działalności rządu federalnego, to nie doczekaliby się żadnych zmian, lub zajęłoby to im wiele czasu. Tak też NAACP podążało swoimi własnymi drogami, które sobie wytyczyło. Wszelkimi siłami starało się zdelegalizować, przy pomocy sądów federalnych, segregację rasową w szkołach. Sukces odniosło w 1954 roku. W tym samym roku Sąd Najwyższy definitywnie odrzucił sprawę Plessy kontra Ferguson. Pod przewodnictwem E. Warrena, Sąd Najwyższy jednogłośnie przyjął argument NAACP, że stwierdzenie „osobny, lecz równy” jest niedorzecznością. Powołując się na XIV Poprawkę, w sprawie Brown kontra Zarząd Szkolnictwa w Topeka, przyznał rację stronie powoda.
Przypadek Browna stał się nie lada wydarzeniem. Był to najistotniejszy wyrok Sądu Najwyższego nieomal od wielu lat i najważniejszy w całej historii sądownictwa i życia kraju. Orzeczenie to jednak nie było przyjęte z wielką euforią. Większość czarnoskórych Amerykanów walczących o taki właśnie wynik, zdawała sobie w pełni sprawę, że decyzja Sądu Najwyższego, nawet pomimo tego, że jednomyślna, nie wprowadzi w najbliższej przyszłości faktycznej rasowej równości w szkolnictwie. Nie stanie się tak ani w edukacji ani w życiu społecznym. Niemniej jednak sprawa Browna dała początek wielkim zmianom w walce o prawa obywatelskie, pomimo braku doniosłych sukcesów w pierwszych miesiącach po jej wydaniu. W świetle nowego prawa czarne dzieci i młodzież z Południa mogli domagać się przyjęcia do szkół i uczelni przeznaczonych wcześniej tylko dla białych, jednak wcielenie tego żądania w życie stanowiło osobny rozdział.
Należy wspomnieć o jeszcze jednej grupie, która powstała w roku 1942 i przysłużyła się w wielkiej mierze ruchowi o prawa obywatelskie w Stanach Zjednoczonych. Tą organizacją był Kongres Równości Rasowej (The Congress of Racial Equality – CORE). Założony został przez grupę studentów z Chicago - Bernice Fisher, James R. Robinson, James L. Farmer Jr. (przywódca), Joe Guinn, George Houser (przywódca), and Homer Jack – jako Komitet Równości Rasowej. Wielu ze studentów było członkami The Fellowship of Reconcil-iation (FOR), organizacji pacyfistycznej pragnącej zmienić nastawienie ludzi do rasizmu. Założyciele CORE byli pod wielkim wpływem nauk Mahatmy Gandhi’ego mówiących o oporze bez przemocy. Swoje działania rozpoczęli od protestów przeciwko segregacji rasowej w miejscach publicznych (w 1942 roku) organizując słynne sit-ins (patrz Rozdział 3). W tym samym roku CORE postanowił poszerzyć swoje szeregi o kolejnych członków, agitując studentów z całego kraju. James Farmer podróżował poprzez stany i rekrutował aktywistów na spotkania FOR. We wczesnych latach działalności CORE składał się głównie ze studentów średniej klasy ze środkowego Zachodu. Organizacja ta stosowała strategie pokojowe, bez przemocy, organizując nie tylko sit-ins, ale również jail-ins i freedom rides (patrz Rozdział 3).
W kwietniu 1947 roku, CORE wysłał ośmiu białych i ośmiu czarnych mężczyzn na północ Południa, aby przetestować decyzję Sądu Najwyższego, która nakazywała zniesienie segregacji podróżującym pomiędzy stanami. CORE rzeczywiście zwrócił uwagę całego kraju tą Journey of Reconciliation (Podróżą Pojednania), w momencie kiedy czterech mężczyzn aresztowano w Chapel Hill, Północna Karolina, a trzech (łącznie z Bayardem Rustinem) zostało zmuszonych do ciężkich przymusowych prac więziennych.
Po sprawie Browna Organizacja odżyła, po paru latach stagnacji i zaniku, i w roku 1955 poparła bojkot autobusów (patrz Rodział 3) stosując oczywiście akcję pozbawioną przemocy. W miarę rozprzestrzeniania się ruchu na rzecz praw obywatelskich, CORE postanowił skupić swoje działania na Południu. Wspierał akcję w Greensboro w 1960 roku i Podróż Pokoju z 1961 roku (patrz Rozdział 3) i stopniowo stał się rozpoznawaną organizacją walczącą o prawa obywatelskie w Stanach Zjednoczonych. Stał się również sponsorem Marszu na Waszyngton i brał udział w Freedom Summer (patrz Rozdział 3).
Wróg jednak rósł w siłę. Ku Klux Klan reaktywował swoją działalność, a do tego Południe zainicjowało działanie tzw. Rad Białych Obywateli (the White Citizens’ Council), które usiłowały przekonać białych obywateli Ameryki do swoich racji. Na głębokim Południu metody zastraszania przynosiły ogromne rezultaty. Szczególnie podatnymi regionami były Alabama i Missisipi. Przemoc w tych miejscach okazała się starą niezawodną bronią, na której nadal można było polegać. Tak oto w 1955 roku czarny czternastolatek, Emmett Till, został zlinczowany w Missisipi. Istniały co prawda instytucje prawne, które zajmowały się rozwiązywaniem sporów i tego typu problemów w miastach, lecz rozpatrywanie pojedynczych przypadków można byłoby prawdopodobnie przeciągać do chwili, kiedy dzieci, których dotyczyły, dorosły lub zrezygnowały.
Jak już zostało wspomniane w poprzednim rozdziale, kadencja prezydentury Lyndona Johnsona, czyli lata 1963 – 1969, kręciły się wokół sprawiedliwości w społeczeństwie. Skupił on swoją uwagę na czarnych Amerykanach, białych z terenów wiejskich oraz na osobach starszych. Dotychczasowe polityki nie pozwoliły tym grupom korzystać z dobrobytu świata, w którym żyły. Jednak walka Prezydenta z biedą umożliwiła im podniesienie swojego statusu społecznego. Niemniej Johnson skoncentrował się raczej na kształceniu i wyuczaniu zawodu, niż dofinansowywaniu etatów z garnuszka państwowego – A hand up, not a handout! („Pomocna dłoń, a nie jałmużna!”)
Tempo wydawanych werdyktów, otwartych na trudną sytuację czarnej społeczności, znacznie wzrosło poczynając od 1954 roku; momentu wydania orzeczenia przewodniczącego Sądu Najwyższego, sędziego Earla Warrena, w sprawie Browna (problem segregacji w szkołach). Sąd zajął się również rozszerzeniem zakresu I poprawki do Konstytucji, chroniącej wolność słowa, prasy i religii, poprzez zniesienie praw stanowych i lokalnych, nakazujących odmawianie modlitw w szkołach i nakazujących wartości moralne (zakazując propagowania pornografii). A rok 1965 obfitował w liczne werdykty Sądu Najwyższego dotyczące prawa do ochrony prywatności zagwarantowanego przez ustawę zasadniczą Stanów Zjednoczonych.
2.5 CZARNE PANTERY
Powyżej podjęte kroki cały czas jednak nie były wystarczającymi zmianami dla wiecznie ciemiężonych, prześladowanych i nie szanowanych czarnych Amerykanów. Zresztą dlaczego miałyby być, skoro wszelkie prawa mieli oni zagwarantowane w od dawna już istniejącej Konstytucji? Nawet przekazanie praw obywatelskich i wyborczych nie dawały obiecanych zmian czarnej społeczności Ameryki. Jak już wcześniej zostało powiedziane, pomiędzy ustanowionym słowem a tym wdrożonym w czyn była ogromna przepaść. Było już troszkę za późno. W związku z czym zaczęła pojawiać się coraz większa liczba organizacji zwalczających oznaki rasizmu w kraju. Niektóre zostały już wcześniej w tym rozdziale wspomniane, a inne jeszcze będą w kolejnym, jednak warta uwagi jest organizacja, która od czasów Rewolucji z 1776 roku i wojny secesyjnej odegrała znaczącą rolę w Ameryce. Był to najbardziej wpływowy ruch, którego rozkwitł przypadł na lata sześćdziesiąte XX wieku – Czarne Pantery.
Powstał on z inicjatywy Hueya P Newtona w październiku 1966 roku w odzewie na zabójstwo Malcolma X (już wcześniej działającego pod skrzydłami The Nation of Islam/Peace), zamieszki w Watts (patrz Rozdział 3), działalność ruchu M. L. Kinga i wiele innych wydarzeń, które zmieniły bieg historii czarnej społeczności. Newton zebrał kilku przyjaciół, m.in. Bobby’ego Seale’a i Davida Hillarda, tworząc szkic działalności swej przyszłej organizacji. Czarne Pantery (znane na początku jako The Black Panther Party for Self Defense) obrały sobie za logo obraz pantery, dzikiego kota, który wyrażał filozofię grupy, opartej na skutecznej obronie. Inspiracją dla działań organizacji była już wcześniej utworzona grupa walcząca o prawa obywatelskie w Louisianie – Deakons for Defense. Natomiast, obraz czarnej pantery zapożyczono od krótko istniejącej organizacji domagającej się prawa do głosowania dla Murzynów – Lowndes County (Alabama) Freedom Organization.
Partia Czarnych Panter była „syntezą” wszystkich czarnych organizacji tamtych czasów, walczących o prawa obywatelskie i żądających istotnych zmian socjalnych. A jednocześnie, wszystkie one były z nią utożsamiane. Grupa ta szybko opracowała fundamentalny plan swoich żądań i potrzeb, który został nazwany Ten Point Program.
1. We want freedom. We want power to determine the destiny of our black and oppressed communities.
2. We want full employment for our people.
3. We want an end to the robbery by the capitalists of our black and oppressed communities.
4. We want decent housing, fit for the shelter of human beings.
5. We want decent education for our people that exposes the true nature of this decadent American society. We want education that teaches us our true history and our role in the present-day society.
6. We want completely free health care for all black and oppressed people.
7. We want an immediate end to police brutality and murder of black people, other people of color, all oppressed people inside the United States.
8. We want an immediate end to all wars of aggression.
9. We want freedom for all black and oppressed people now held in u. S. Federal, state, county, city and military prisons and jails. We want trials by a jury of peers for all persons charged with so-called crimes under the laws of this country.
10. We want land, bread, housing, education, clothing, justice, peace and people's community control of modern technology.
Partia pragnęła i dążyła do niezwłocznego wdrożenia jej żądań w życie i natychmiastowej realizacji powyższych zadań, które miały zakończyć opresję i nędzę w jakiej żyła ludność Afro-amerykańska. Organizacja ta zmęczona już była powolnym, nieskutecznym ustawodawstwem i taktyką obywatelskiego nieposłuszeństwa, która nie przynosiła większych efektów. Rosnąca liczba zamieszek i rozbojów oraz wojna w Wietnamie (1965 rok) przyczyniły się do wzrastającego w młodych ludziach buntu. Był to bunt przeciwko mordom, walkom i nowoprzyjętemu porządkowi wewnętrznemu kraju, który to nie rozwiązywał ja-kichkolwiek problemów. Żądano kresu opresji czarnych i żądano rewolucji. Jednak dopiero postrzelenie, niesłuszne oskarżenie o morderstwo i aresztowanie Newtona, w październiku 1968 roku, zjednoczyło białą i czarną młodzież we wspólnym wołaniu o wolność dla przywódcy Panter. Tak narodził się faktyczny ruch pragnący wprowadzenia istotnych zmian w kraju.
Pierwszym wielkim planem Organizacji był program zwany the Free Breakfast for Children przeprowadzony w Fillmore, gdzie dostarczano posiłki czarnym i biednym ludziom. Promowano w ten sposób nowy humanitarny program socjalny. Rząd federalny poczuł się zawstydzony i przyciśnięty do muru, dlatego też wprowadził podobną akcję dla szkół publicznych w całym kraju. Niestety FBI położyło kres tej akcji, postrzegając ją jako komunistyczną propagandę mającą na celu obalić amerykański rząd. Teoria ta stała się silnym narzędziem w rękach samego szefa FBI, J. Edgara Hoovera, i przyczyniła się do zapoczątkowanej przez niego kampanii eliminującej Czarne Pantery. Zaapelował o wsparcie policji w całym kraju i ogłosił w 1968 roku, że owa czarna organizacja jest „the greatest threat to the internal security of the U.S.” („największym zagrożeniem dla wewnętrznego bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych” – tłumaczenie własne). Kwiecień i sierpień 1968 roku przyniosły śmierć dwóch siedemnastolatków zamordowanych przez policję; Bobby’ego Huttona i Tommy’ego Lewisa, wraz z Robertem Lawrencem i Stevem Bartholomewem. Następnie rozpoczęto liczne aresztowania pod najróżniejszymi pretekstami; antywojenne protesty, zabójstwo prezydenta Nixona, obraza policji, i inne. W styczniu 1969 roku wynajęci przez FBI zabójcy zastrzelili dwóch wielkich przywódców oddziałów w Kalifornii; Johna Hugginsa i Alprentice’a „Bunchy” Cartera. I tak do końca roku 1969 prawie wszystkie biura i pomieszczenia Czarnych Panter zostały zaatakowane przez policję lub / i FBI. Posunięto się również do rozrzucania i niszczenia produktów spożywczych przez policję, zastraszania członków organizacji i ich rodzin. FBI wprowadziło także program kontrwywiadu działającego pod nazwą COINTELPRO („counter-inteligence program”), w którym posługiwano się informatorami czy agentami wprowadzającymi działania towarzyszące atmosferze chaosu i morderstw.
Jednak pomimo wszystkich powyższych usiłowań zniszczenia Czarnych Panter, one przetrwały kontynuując działalność i budując swoje Survival Programs, które nie tylko zajmowały się kwestią darmowych śniadań dla biednych. Rozszerzono spektrum pomocy na darmowe kliniki, produkcję i dystrybucję darmowego obuwia, programy edukacyjne i szkolne. Organizowano także transport dla starszych ludzi, wsparcie dla więźniów i programy pomocy prawniczej, i wiele jeszcze innych.
W czerwcu 1970 roku Huey Newton został ostatecznie oczyszczony z zarzutów i wypuszczony na wolność. Zainicjowana przez niego organizacja nadal cieszyła się uznaniem, jednak nie wśród członków FBI, którzy, pomimo śmierci J Edgara Hoovera w 1972 roku, stosowali coraz to wymyślniejsze metody działania i zastraszania. Napięcie, stres i konflikty wewnątrz Czarnych Panter spowodowały, że do końca dekady nastąpił powolny zanik organizacji i jej rozwiązanie.
Jednak czy tak naprawdę dyskryminacja narodziła się wraz z pojawieniem się pierwszych niewolników afrykańskich w Ameryce? Czy nie jest czasem tak, że mając do czynienia z czymś odmiennym lub nieznanym, jest to dobry powód do izolacji, odrzucenia danego człowieka? Jedni siedzą w milczeniu czekając co się stanie, często bojąc się odezwać, inni reagują agresywnie, chcąc pokazać swoją siłę.
Analizując pytania postawione na początku tego rozdziału i biorąc pod uwagę jego podrozdziały, można dojść do smutnego, jednak prawdziwego, wniosku, który mówi, że oznaki dyskryminacji rasowej i rasizmu istniały od bardzo dawna i, co gorsza, nadal widać ich przejawy. Można też się pokusić o zatrważające stwierdzenie, że pomimo wielu istniejących umów, deklaracji, czy konwencji (nie wspominając o konstytucji i ustawodawstwie amerykańskim) rasizm nadal się rozwija i rośnie w siłę. Widoczny jest na murach budynków i garaży, widoczny w emblematach na stadionach sportowych, słyszany jest w głośnej i krzykliwej muzyce, przeglądany i przyswajany na stronach internetowych w okrutnych i przerażających tekstach, jak i obrazach, czy zdjęciach.
Jednak co mają zrobić ci odrzuceni? Skoro nawet ustanawiane prawo o nich się nie troszczy to kto ma podjąć walkę z niesprawiedliwym traktowaniem, poniżaniem i prześladowaniem? To ostatnie pytanie stanie się właśnie motywem przewodnim kolejnego rozdziału. A jednak byli tacy, którzy stanęli w obronie swoich praw, swoich braci i w swojej własnej obronie.
ROZDZIAŁ 3
DZIAŁALNOŚĆ MARTINA LUTHERA KINGA
NA RZECZ ZNIESIENIA DYSKRYMINACJI RASOWEJ
Nachodzi czas, gdy ludzie zaczynają być zmęczeni. Jesteśmy tu dziś wieczorem, aby powiedzieć tym, którzy tak długo źle nas traktowali, że jesteśmy znużeni - znużeni segregacją i poniżeniem, znużeni kopniakami brutalnych nóg opresji. Nie mamy innego wyboru jak protest. Przez wiele lat wykazywaliśmy zadziwiającą cierpliwość. Czasami pozwalaliśmy naszym białym braciom odczuć, że lubiliśmy sposób w jaki nas traktowali. Jednakże dziś wieczorem przyszliśmy tutaj, aby się uratować od tej cierpliwości, która pozwalała nam cierpliwie znosić wszystko, poza wolnością i sprawiedliwością.
Martin Luther King, 5.12.1955 roku
3.1 MARTIN LUTHER KING
Martin Luther King urodził się w Atlancie, w stanie Georgia, 15 stycznia 1929 roku. Jego ojciec i dziadek ze strony matki byli pastorami kościoła baptystów. King, utalentowany uczeń, miał zaledwie 15 lat gdy rozpoczął naukę w szkole wyższej - Morehouse College, realizując program dla wybitnie uzdolnionych. Będąc na ostatnim roku trapił go dylemat, gdyż nie mógł zdecydować się na jaką uczelnię powinien startować: prawniczą czy medyczną. Jed-nak po rozmowie z ojcem, postanowił zostać duchownym. Ukończywszy studia z tytułem li-cencjata w roku 1848, King udał się do Crozer w Pensylwanii, gdzie spędził trzy lata w semi-narium teologicznym, odbierając, w 1951 roku, dyplom tej uczelni. To Crozer było miejscem, w którym M. L. King zdobył wiedzę na temat Mahatmy Gandhi’ego i jego filozofii satyagrahy (obrony przez prawdę, czyli nie stosowania przemocy), którą zresztą Pastor wykorzystał w swojej późniejszej walce o prawa obywatelskie w Stanach Zjednoczonych.
Jeszcze jako student w Crozer, Martin Luther King wczytywał się i rozważał dzieło Reinholda Niebuhra Moral Man and Immoral Society (Człowiek moralny i niemoralne społeczeństwo; 1932 r.). Mówiło ono, że ludność czarna będzie traktowana na równości z białą dopiero po zastosowaniu pewnych środków represyjnych. Połączywszy taktykę biernego oporu z pewnymi metodami wywierającymi presję, stworzył swoją własną filozofię nie stosowania przemocy, a opartą na bojkotach, strajkach okupacyjnych, marszach, itp.
Następnym krokiem Kinga było podjęcie studiów doktoranckich na Uniwersytecie Bostońskim, które ukończył w 1955 roku Wykształcił tam w sobie własny system religijno-etyczny, według którego zawierzenie pomocy boskiej jest sprawą kluczową dla ludzkiego zbawienia. Poznał tam też swoją przyszłą żonę, Corettę Scott z Alabamy, z którą ożenił się w 1953 roku. Owocem ich związku była czwórka dzieci.
W roku 1961 (6 czerwca) wygłosił jedną ze swoich najznamienitszych mów – The American Dream – na Uniwersytecie Lincolna, gdzie otrzymał tytuł honorowy Doktora Nauk Prawa.
Today you bid farewell to the friendly security of this academic environment, a setting that will remain dear to you as long as the cords of memory shall lengthen. As you go out today to enter the clamorous highways of life, I should like to discuss with you some aspects of the American dream. For in a real sense, America is essentially a dream, a dream as yet unfulfilled. It is a dream of a land where men of all races, of all nationalities and of all creeds can live together as brothers. The substance of the dream is expressed in these sublime words, words lifted to cosmic proportions: "We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal. That they are endowed by their Creator with certain unalienable rights, that among these are life, liberty, and the pursuit of happiness." This is the dream.
3.2 POCZĄTKI DZIAŁALNOŚCI PASTORA
Murzyni z Północy żyli przeważnie w gettach. Bardzo interesowali się polityką i uczestniczyli aktywnie w życiu kraju, tworząc najróżniejsze organizacje. W latach sześćdziesiątych założone zostały nawet grupy ekstremistyczne, takie jak Czarne Pantery.
King mieszkał w Montgomery, które było przeciętnym miastem na Południu. Jak wiadomo z poprzedniego rozdziału, obowiązywała i tutaj pełna segregacja rasowa, obejmująca wszelkie miejsca publiczne, a w tym i środki komunikacji miejskiej. Ludność od pokoleń była posłuszna i nie buntowała się. Wypadki nieposłuszeństwa zdarzały się bardzo rzadko i były natychmiast surowo tępione. W autobusach nie dochodziło do awantur na tle rasowym. Zresztą panował ogromny strach przed Ku Klux Klanem.
1 grudnia 1955 roku, do jednego z autobusów wsiadła pani Rosa Parks, czarnoskóra kobieta. Kobieta ta była krawcową pracującą w jednej ze znanych firm. Właśnie wracała bardzo zmęczona z pracy, w której codziennie cały dzień musiała stać. Od takiego rodzaju pracy bardzo bolały i puchły jej nogi. Przestrzegając przepisów zajęła miejsce w piątym rzędzie, pozostawiając poprzednie dla białych podróżnych (zgodnie z obowiązującym przepisami). Jednakże miejsca te zapełniły się i niektórzy z białych stali w przejściu. Według obowiązujących zasad prawnych, obowiązkiem pani Parks było ustąpienie miejsca, jednak ona tego nie uczyniła. Nawet po zwróceniu uwagi przez kierowcę, kobieta zdecydowanie odmówiła. Po tym jak kierowca wrócił z policjantami, Rosa Parks została zatrzymana i oskarżona o niepodporządkowanie się postanowieniom władz miejskich. Wiadomość o Rose Parks szybko obiegła całe Montgomery i był to incydent, który zapoczątkował lawinę wydarzeń wprowadzający Kinga, jak i ruch emancypacji czarnej społeczności, w kompletnie nowy etap życia. W końcu wyzwoliły się długo ukrywane i tłumione emocje oraz energia do walki o swoje prawa i godność.
King nie był jeszcze w żadnych lokalnych układach i nikomu się nie naraził. Nie reprezentował niczyich interesów, był natomiast pastorem cieszącym się szacunkiem czarnej społeczności. Szacunek objawiał się między innymi w tym, że nie wyobrażano sobie jakiejkolwiek akcji bez udziału pastorów i ich kierownictwa. Z inicjatywy E. D. Nixona, jednego z najbardziej poważanych w mieście działaczy czarnych Amerykanów, zwołano posiedzenie przywódców i aktywistów czarnej społeczności. Oczywiście zaproszono i Kinga na wspomnianą już wcześniej naradę, gdzie wysunięto kandydaturę Pastora na stanowisko przewodniczącego nowo powstającego komitetu powołanego w związku z aresztowaniem Rosy Parks. Zaskoczony doktor King przyjął ostatecznie na swoje ramiona tę funkcję i powierzone mu zaufanie, a przyjaciel Kinga, doktor Ralph Albernathy, zaproponował nazwę dla komitetu - Stowarzyszenie na Rzecz Poprawy Montgomery (Montgomery Improvement Association - MIA).
W tym oto właśnie przedsięwzięciu ujawniły się organizatorskie, przywódcze i propagatorskie zdolności Pastora. Przewodniczący komitetu [King] wysunął bowiem 2 tezy, którymi przez najbliższe lata miało się kierować stowarzyszenie. Po pierwsze, ogłosił, że w walce jaką podejmą, wcale nie chodzi o jedną Rosę Parks, lecz o wszystkich Murzynów z Montgomery i o to, by na równi z innymi obywatelami korzystali z miejskich autobusów. Po drugie, oświadczył, że walka o równouprawnienie i zniesienie segregacji musi odbywać się bez przemocy, bez uciekania się do gwałtu, lecz metodami, jakie gwarantuje każdemu obywatelowi konstytucja USA.
King nie pracował w Montgomery dość długo i sądził, że w razie jakiegokolwiek fiaska, związanego z jego działalnością, zawsze może przenieść się do pracy do innej parafii. Po ogłoszeniu bojkotu środków transportu publicznego, będącego echem aresztowania Rosy, tego samego jeszcze dnia zwołano wiec. Nawoływano w nim ludzi do przyłączenia się do bojkotu. Nie przypuszczano jednak, że pojawi się na tym spotkaniu aż tylu zwolenników, pragnących wysłuchać słów Pastora, że tysiące będą musiały jeszcze stać na zewnątrz kościoła. Tu też usłyszano pierwsze przemówienie, w którym King zwrócił się do tłumu następującymi słowami: Powiedzmy teraz wyraźnie, że nie nawołujemy tutaj do przemocy. Wznieśliśmy się ponad to. Chcę, by całe Montgomery i cały nasz naród wiedzieli, że jesteśmy Chrześcijanami. Jedyną bronią, którą mamy dziś w ręku, jest protest.
Przemówienie Kinga utwierdziło czarnych Amerykanów o potrzebie dążenia do sprawiedliwości. Bojkot trwał rok, a MIA wraz z CORE organizowały transport ułatwiający przedostawanie się Murzynów do pracy, kościołów i innych ważnych dla nich miejsc. Wielu jednak było nawet w stanie przemierzać kilometry pieszo, co też czynili. W tym czasie King został dwukrotnie aresztowany i usiłowano podpalić jego dom. Nieustraszony Pastor, stosując się nieprzerwanie do swojej zasady nie używania przemocy, utrzymywał wzburzone tłumy przed wybuchem. Bojkot autobusów okazał się przełomowym momentem w walce czarnej ludności o prawa obywatelskie.
Do akcji włączyły się również różne białe organizacje rasistowskie, komitety oraz, jak można przypuszczać, Ku Klux Klan. Ostro reagowały one na nowo zaistniałą sytuację w kraju, szczególnie ten ostatni, który wyraźnie prowokował Murzynów, chcąc doprowadzić do krwawych rozruchów, którymi doprowadziliby do rozbicia solidarności i jedności czarnej społeczności. Przy okazji można byłoby oskarżyć ich o wywołanie incydentów naruszających porządek publiczny w mieście.
Jednakże w listopadzie 1956 roku Sąd Najwyższy w Waszyngtonie wydał orzeczenie, w którym stwierdził, że obowiązujące w Montgomery przepisy o segregacji rasowej w środkach transportu są niezgodne z Konstytucją Stanów Zjednoczonych i nakazał ich zniesienie. W miesiąc później zastosowano się do orzeczenia i uchylono również wyrok Rosy Parks. Gerold Frank podaje, że zafascynowani sukcesami Południa byli nie tylko Murzyni, lecz i biali, którzy rozumieli, że rasizm jest znamieniem przeszłości, za który w teraźniejszości można jedynie płacić ustępstwami na rzecz Murzynów. Taktyka Kinga była dla nich olśnieniem, wskazywała bowiem jedyną drogę do zerwania z przeszłością przy jak najmniejszym wstrząsie i jak najmniejszych kosztach. Przypuszczalnie dlatego King, znienawidzony na Południu, znalazł wielu zwolenników na Północy. Działania Kinga popierało w szczególności liberalne skrzydło Partii Demokratycznej, którego członkami byli między innymi bracia Kennedy. Natomiast konserwatywna Partia Republikańska, wraz z Eisenhowerem i wiceprezydentem Nixonem, nie darzyła Pastora szczególną sympatią.
King stał się znanym w całych stanach. Z pastora przeobraził się w przywódcę lansowanego przez prasę i telewizję. W rok po zwycięstwie w Montgomery, tj. 1957, King, wykorzystując uzyskane wpływy na arenie już ogólnokrajowej, powołał do istnienia Konferencję Przywódców Chrześcijańskich Południa (Southern Christian Leadership Conference - SCLC). Nadał swojemu ruchowi szerszy zasięg i pragnął przekształcić go w poważny ruch polityczny. Jego zamierzeniem było również podjęcie walki o prawa wyborcze dla każdego czarnego obywatela.
3.3 FREEDOM RIDES
17 maja 1957 roku, po wielu miesiącach przygotowań, zorganizowano demonstrację w Waszyngtonie, gdzie King był zaledwie jednym z organizatorów i mówców. Wygłosił tam m.in. następujące słowa:
So our most urgent request to the President of the United States and every member of Congress is to give us the right to vote.
Give us the ballot and we will no longer have to worry the federal government about our basic rights.
Give us the ballot and we will no longer plead to the federal government for passage of an antilynching law; we will by the power of our vote write the law on the statute books of the Southern states and bring an end to the dastardly acts of the hooded perpetrators of violence.
Give us the ballot and we will transform the salient misdeeds of bloodthirsty mobs into the calculated good deeds of orderly citizens.
Give us the ballot and we will fill our legislative halls with men of good will, and send to the sacred halls of Congress men who will not sign a Southern Manifesto, because of their devotion to the manifesto of justice.
Give us the ballot and we will place judges on the benches of the South who will "do justly and love mercy," and we will place at the head of the Southern states governors who have felt not only the tang of the human, but the glow of the divine.
Give us the ballot and we will quietly and nonviolently, without rancor or bitterness, implement the Supreme Court's decision of May 17, 1954.
W rok później, w czerwcu 1958 roku, został wyróżniony i zaproszono Kinga wraz z grupą murzyńskich przywódców do Białego Domu. Okazało się natomiast, że to spotkanie nie było wielkim sukcesem, gdyż wizyta ta miała miejsce tylko i wyłącznie z powodu wielkiego nacisku opinii społecznej. Prezydent Eisenhower w rzeczywistości nie interesował się problemem czarnej ludności i, tak naprawdę, niewiele o nim wiedział.
Pastor, w lutym 1959 roku, wybrał się do Indii, gdzie utwierdził się w przekonaniu, że taktyka biernego oporu jest najlepszą metodą działania dla jego ruchu. Przeciwnicy Kinga krytykowali tę taktykę, twierdząc, że prowokuje ona do użycia siły przez przeciwnika. Jednak zdaniem Pastora, lepiej było pokazać światu prześladowanie i okrutne traktowanie ludności kolorowej, niż trzymać całą sytuację w ukryciu.
Żądania Murzynów z Południa rozszerzały się i objęły wszystkie aspekty segregacji. W dniu 1.02.1960 roku dwóch czarnych studentów z Greensboro, w Karolinie Północnej, wynalazło strajk siedzący (sit-in). Chodzili do restauracji i barów restauracyjnych, gdzie składali zamówienie na ciepły posiłek. Kiedy odmówiono im obsługi przy ladzie z gorącymi daniami tylko dla białych, powracali codziennie, aby siadać spokojnie i ponownie żądać obsługi. Ich przykład gwałtownie się rozprzestrzeniał na całym Południu. Filozofia satyagraha zdobyła sobie tysiące zwolenników poprzez nauki Kinga. Stał się uznanym nauczycielem ruchu, a jego organizacja - SCLC - dała początek Studenckiemu Komitetowi Koordynacyjnemu Biernego Oporu (Student Non-Violent Co-ordinating Committee - SNCC). Powstał on w Raleigh (Północna Karolina) z już wcześniej istniejących organizacji: SCLC, NAACP i CORE. Swoimi strajkami okupacyjnymi dali początek nowemu etapowi doświadczeń Stanów Zjednoczonych. Włączyły do walki bez użycia przemocy nowe pokolenie, które jednak nie do końca chciało podporządkować się starszemu pokoleniu. W październiku, kiedy to King osobiście poparł jedną z akcji w Atlancie, został aresztowany wraz z 33 innymi uczestnikami i na podstawie fałszywego oskarżenia skazany na 4 miesiące ciężkich robót w więziennym obozie. Prawdopodobnie było to przygotowanie do linczu. Jednakże do wyborów prezydenckich przygotowywał się właśnie John Fitzgerald Kennedy, który to, wraz ze swoim bratem, pomógł Kingowi uzyskać wolność.
Wierzę w Amerykę, w której rozdział Kościoła i państwa jest absolutny - w której żaden katolicki hierarcha kościelny nie powie prezydentowi (jeśli ten będzie katolikiem), jak ma postępować, a żaden pastor protestancki nie powie swoim parafianom, na kogo maja głosować - w której żaden Kościół ani szkoła kościelna nie będzie otrzymywać pieniędzy i funduszy publicznych ani politycznej protekcji - i w której nikomu nie zabroni się sprawowania urzędu państwowego tylko dlatego, że jego religia różni się od religii prezydenta, który go może powołać, albo od religii ludzi, którzy go mogą wybrać.
(Kennedy przed wyborami do 300 pastorów protestanckich)
Interwencja braci Kennedych pokazała, że sytuacja Murzynów znowu stała się ważną kwestią polityki w Ameryce. Ostatnie lata kadencji Eisenhowera przyniosły rywalizację pomiędzy skrzydłem demokratów a republikanów. Walczyli oni o kredyt zaufania Murzynów, który mógł zagwarantować wygraną, głównie spowodowaną biernością Eisenhowera w tej sprawie.
Ruch Kinga dalej gromadził i okazywał swoją siłę, ale było coraz bardziej oczywistym, że tym, czego potrzebował najbardziej, było pełne poparcie ze strony rządu federalnego. Niestety, Kennedy nie uważał, aby sytuacja Murzynów i spełnianie ich próśb było sprawą nie cierpiącą zwłoki. Nie oznaczało to oczywiście, że nie opowiadał się za nimi, ale jako prezydent miał wiele innych zmian i projektów do przegłosowania i, tak jak Franklin D. Roosevelt, potrzebował poparcia zdominowanego przez Południe Kongresu na ich przeprowadzenie.
Podczas pierwszych 18 miesięcy swojej kadencji Kennedy zaprezentował się w większym stopniu jako działacz ruchu na rzecz praw obywatelskich niż jego poprzednik. Tak jak obiecał, wydał zakaz dyskryminacji rasowej we wszystkich osiedlach otrzymujących jakiekolwiek dofinansowanie od rządu federalnego, ale choć zapowiedział podczas kampanii, że mogło się to stać „za jednym pociągnięciem pióra”, użył tego narzędzia dopiero w listopadzie 1962 roku. Założył Komitet Przestrzegania Równości w Zatrudnieniu (Committee on Equal Employment Opportunity), pod przewodnictwem Lyndona Johnsona (wtedy już wiceprezydenta), który w dyskretny sposób zniechęcał wszystkich pracodawców do dyskryminacji rasowej. Dokonał też kilku widocznych nominacji Murzynów na stanowiska rządowe znajdujące się w jego gestii, ale na tym poprzestał. W krótkim jednak czasie nominacje te zostały zrównoważone przez wyniesienie na ławy sądu federalnego (na głębokim Południu) trzech powszechnie znanych rasistowskich reakcjonistów.
Natomiast o wzroście prestiżu i popularności Kinga świadczy najlepiej fakt, że wiosną 1961 roku kilka wielkich organizacji murzyńskich, hołdujących zbliżonej do filozofii Kinga zasadzie działania bez przemocy, mianowało Doktora przewodniczącym Komitetu Koordynacyjnego Podróży Pokoju, której celem było nadanie nowego impulsu walce z rasistowskim prawodawstwem w stanach południowych. Inne źródła nazywały te akcje "przejażdżkami wolności" (Freedom Rides). Polegały one na tym, że grupy młodych ludzi jeździły autobusami po głębokim Południu zajmując miejsca w restauracjach i lokalach zarezerwowanych tylko dla białych. Ich trasa biegła od Wirginii po Missisipi, poprzez Północną i Południową Karolinę, Georgię i Alabamę.
Kennedy, chcąc rozwiązać problem segregacji w kraju, postanowił wysłać w taką podróż swego obserwatora – Johna Seigenthalera. Przejazd przez Wirginię i obie Karoliny przebiegał bezproblemowo, jednak kłopoty zaczęły się w Georgii, gdzie obrzucono jeden z autobusów kamieniami. To było jedynie preludium do tego, co miało wydarzyć się w Alabamie i Missisipi. W tych ostatnich, pasażerowie zostali wyciągnięci z pojazdów i pobici. Nawet biali sympatycy walki Murzynów o prawa obywatelskie, którzy wybrali się w tę podróż, nie zostali potraktowani ulgowo. Uszczerbków na ciele odniósł również obserwator z Białego Domu. A w samym Montgomery do akcji włączył się Ku Klux Klan.
Martin Luther King nie uczestniczył w Podróży Pokoju, gdyż głosił kazanie w jednym z miast Południa. Nieobecność jego w Podróży Pokoju została oczywiście od razu zauważona i bardzo różnie komentowana. Jednak jak tylko Pastor dowiedział się o wydarzeniach w Montgomery, udał się tam niezwłocznie i zatrzymał u swego przyjaciela Abernalthy'ego. Obchody religijne w kościele trwały całą noc. Podczas modlitwy wrzucono do budynku petardy zapalające i gazy łzawiące. Wydarzenie szybko zaczęto transmitować na cały kraj. Urosło do takich rozmiarów, że Kennedy był zmuszony skierować do miasta oddziały Gwardii Narodowej, aby stłumić zamieszki. King ponownie znalazł się w centrum uwagi całej amerykańskiej społeczności. Wydarzenie to wstrząsnęło sumieniem Ameryki.
3.4 ZAMIESZKI W BIRMINGHAM
Po nieudanych akcjach Podróży Pokoju, i próbach zniesienia segregacji, postawiono przed sobą kolejne wyzwania. W 1963 roku zaczęto przygotowywać kampanię na monstrualną skalę, której zamierzeniem było uzyskanie sprawiedliwości dla czarnych obywateli Ameryki. „Wolni od 1963 roku” było sloganem NAACP, który stanowił aluzję do setnej rocznicy Proklamacji Zniesienia Niewolnictwa. Do realizacji własnych celów potrzebna była szybka akcja. Prezydent sprzyjał ruchowi walki o prawa obywatelskie i w lutym przesłał Kon-gresowi prośbę o ustanowienie prawa chroniącego prawa wyborcze Murzynów. Następnie wiosną ruch pojawił się w spektakularny sposób na ulicach.
W kwietniu Pastor King przeprowadził pokojową demonstrację w Birmingham w stanie Alabama - w mieście, gdzie panowała silna segregacja rasowa. Właśnie tu Martin Luther King i SCLC poddali filozofię inspirowaną przez Gandhiego najcięższej próbie. Birmingham, wielkie przemysłowe miasto, było całkowicie nie zreformowane – rozbijało siedzące protesty (sit-in) i nie zwracało uwagi na jakiekolwiek bojkoty.
Demonstranci maszerowali pod budynek władz miejskich śpiewając i proklamując swoje hasła i żądania słowami słynnych pieśni - Przezwyciężymy, Nie pozwolę nikomu, aby mnie nawracał, Obudziłem się dziś rano zdecydowany na wolność. Ci, których aresztowano, byli szybko zastępowani, a w końcu nawet przez dzieci; niektóre z nich w wieku przedszkolnym. Pozostali ludzie w Ameryce, nie uczestniczący w proteście, dzięki telewizji, stali się świadkami niechlubnego wydarzenia. Pod komendą Eugene'a "Byka" ("Bull") Connora, komisarza ds. bezpieczeństwa publicznego, użyto psów policyjnych, węży strażackich, policyjnych pałek, miotaczy ognia i elektrycznych biczów wobec demonstrantów. W ten sam sposób potraktowano nawet i dzieci.
Zatrzymano wiele osób, jak również doktora Kinga. 16 kwietnia, w przemyconym do celi czasopiśmie, Pastor odczytał list zaadresowany specjalnie do niego przez białych duchownych, którzy potępiali działania Kinga jakoby na rzecz sił zewnętrznych i nawoływali w nim ludność kolorową do zaniechania protestów. Wzburzony takimi słowami więzień, umieszczał swoją odpowiedź na marginesie pisma, co przyczyniło się do powstania 24-stronicowego Listu z więzienia w Birmingham. List ten stał się jednym z najważniejszych dokumentów opisujących trudną sytuację, w jakiej czarna ludność tkwiła od ponad 340 lat.
(...) last September, came the opportunity to talk with leaders of Birmingham's economic community. In the course of the negotiations, certain promises were made by the merchants – for example, to remove the stores humiliating racial signs. On the basis of these promises, the Reverend Fred Shuttlesworth and the leaders of the Alabama Christian Movement for Human Rights agreed to a moratorium on all demonstrations. As the weeks and months went by, we realized that we were the victims of a broken promise. A few signs, briefly removed, returned; the others remained.
As in so many past experiences, our hopes bad been blasted, and the shadow of deep disappointment settled upon us. We had no alternative except to prepare for direct action, whereby we would present our very bodies as a means of laying our case before the conscience of the local and the national community.
(...) You may well ask: "Why direct action? Why sit-ins, marches and so forth? Isn't negotiation a better path?" You are quite right in calling, for negotiation. Indeed, this is the very purpose of direct action. Nonviolent direct action seeks to create such a crisis and foster such a tension that a community, which has constantly refused to negotiate, is forced to confront the issue. It seeks so to dramatize the issue that it can no longer be ignored. My citing the creation of tension as part of the work of the nonviolent-resister may sound rather shocking. But I must confess that I am not afraid of the word "tension." I have earnestly opposed violent tension, but there is a type of constructive, nonviolent tension, which is necessary for growth.
Przedsiębiorcy z Birmingham w końcu zaakceptowali fakt, że nie mogą uwięzić całej czarnej populacji miasta, i zgodzili się na znaczny stopień desegregacji. Był to triumf zasady niestosowania przemocy, ale groźba przemocy była także skuteczna i nie mogła być stale odsuwana.
Tego samego dnia, gdy ogłoszono porozumienie w sprawie desegregacji, w mieście eksplodowały dwie bomby zegarowe wymierzone przeciw czarnym mieszkańcom i w rezultacie wybuchły zamieszki w czarnym getcie. Zaatakowano tam policjantów i spalono nieruchomości białych. Kennedy wysłał do sąsiedztwa oddziały federalne, aby opanowały sytuację w przypadku dalszych zamieszek. Birmingham pobudziło swoim przykładem innych - w maju i w czerwcu, na Północy i na Południu. Na przykład w Missisipi zamordowano czarnego działacza, Medgara Eversta, co nie było ostatnim tragicznym wydarzeniem kolejnej dekady.
3.5 MARSZ NA WASZYNGTON
Umiarkowani biali, zwolennicy segregacji, również poruszeni wydarzeniami w Birmingham, rozpoczęli tajne negocjacje z działaczami ruchu na rzecz praw obywatelskich. Zawierano porozumienia na zniesienie segregacji w niektórych sklepach i zatrudnienie niektórych Murzynów starających się o pracę w sklepach. To jednak nadal nie spowodowało nacisku Kennedy'ego na Kongres, aby utworzyć odpowiednie prawa dla czarnej społeczności. W takim obliczu sprawy, odkurzono starą ideę A. Philipa Randolpha i postanowiono zorganizować Marsz na Waszyngton, po miejsca pracy i wolność.
Natomiast zamieszki w Birmingham, i wizja kolejnego marszu i protestu, pomogły Prezydentowi w szybkim podjęciu decyzji. Postanowił wystąpić w telewizji, gdzie skierował do narodu następujące słowa: Stoimy w obliczu ... moralnego kryzysu jako kraj i jako naród... Nadeszła pora, aby zadziałać w Kongresie, we własnym stanie i miejscowych władzach prawodawczych, i nade wszystko w codziennym życiu każdego z nas. Kilka dni później przekazał projekt rozległej ustawy o prawach obywatelskich.
Wizja marszu spotkała się jednak z entuzjastycznym poparciem szerokiego spektrum obywateli, i 28.08.1963 roku ponad 200 tys. czarnych i 50 tys. białych Amerykanów pojawiło się w Waszyngtonie, gdzie przemaszerowało pod pomnik Abrahama Lincolna. Tu też Martin Luther King jako ostatni wygłosił swoją słynną, płomienna mowę - Mam sen/marzenie... Opisywał w niej z wielką pasją swoją wizję przyszłości i równouprawnienia wszystkich ludzi: Miałem sen - mówi King – że pewnego dnia na wzgórzach Georgii synowie niewolników i synowie właścicieli usiądą razem przy braterskim stole! Miałem sen, że pewnego dnia nawet stan Missisipi, stan trawiony obecnie bezprawiem i uciskiem, przemieni się w oazę wolności i sprawiedliwości! Miałem sen, że czwórka moich dzieci będzie kiedyś żyła w kraju, w którym sądzone będą nie według koloru skóry, lecz ze względu na przymioty charakteru. Ostatnie słowa, wieńczące ten piękny i doniosły dzień brzmiały: Gdy pozwolimy zapanować wolności, gdy pozwolimy jej zapanować w każdej wsi i w każdym osiedlu, w każdym stanie i w każdym mieście, nadejdzie dzień, w którym wszyscy przez Boga stworzeni - biali i czarni, żydzi, protestanci i katolicy - będą mogli podać sobie ręce i zaśpiewać starą murzyńską pieśń: „Wreszcie wolny, wreszcie wolny! Dzięki Ci, Boże Wszechmogący, jestem wreszcie wolny!”
Była to jak dotąd największa demonstracja. Uczestniczyli w niej nie tylko wielcy zwolennicy walki o prawa obywatelskie tacy jak: Randolph, King, Roy Wilkins z NAACP, ale także Walter Reuther (ze związku pracowników przemysłu samochodowego). Popierali ich również niektórzy kongresmani. Jednakże Kongres, jako jedno ciało, nie udzielał aprobaty temu wydarzeniu, a Południe groziło graniem na zwłokę w obradach.
W osiemnaście dni po tym doniosłym wydarzeniu, w zamachu bombowym w kościele baptystów w Birmingham, zorganizowanym przez członków Ku Klux Klanu, zginęło czworo uczniów. Wydarzenie to stało się potwierdzeniem znaczenia słów Kinga. Natomiast w listopadzie w Dallas w Teksasie zostaje zamordowany John Fitzgerald Kennedy.
3.6 PRAWA OBYWATELSKIE I WYBORCZE
Po zabójstwie prezydenta, na fotel prezydencki wstępuje Lyndon Johnson. Wykorzystując powszechny nastrój żałoby i zmyślenia, który zapanował po zamachu, Johnson w zadziwiająco krótkim czasie doprowadził do tego, że wszelkie ustawy przygotowane do rozpatrzenia, szybko zostały wdrożone w życie. Ustawa o prawach obywatelskich (Civil Rights Act), w poprawionej wersji, rozwiązywała prawie wszystkie problemy, które były przyczyną ostrych bojkotów czarnych Amerykanów z Południa. Dzięki tej ustawie prokurator generalny dostał nowe uprawnienia, gdyby zaistniała potrzeba interwencji w obronie praw obywateli. Zabraniała segregacji rasowej w większości miejsc publicznych, jak i dyskryminacji rasowej we wszystkich działaniach mających poparcie federalne. Zadaniem Urzędu Edukacji było pokojowe przeprowadzenie desegregacji szkół, udzielanie rad i dofinansowywanie miejsc, w których adaptacja narażona była na wysokie koszty. Przedłużono również kadencję Komisji Praw Obywatelskich, założonej w myśl w 1957 roku. Powołano do istnienia dwa ciała federalne: Urząd ds. Stosunków Społecznych (Community Relations Service) i Komisję ds. Przestrzegania Równości w Zatrudnieniu (Equal Employment Opportunity Commission). Było to dowodem na to, że rząd zdaje sobie sprawę, że sam zakaz nie wystarczy do wprowadzenia jakichkolwiek zmian w życiu kraju, a szczególnie tak radykalnych. W ten oto sposób zapoczątkowano proces likwidacji supremacji białej rasy. Ustawa nabrała mocy prawnej w dniu 2.07.1964 roku.
Bitwa jednak nie została jeszcze wygrana. Przekonywały o tym wydarzenia „długiego gorącego lata” 1964 roku, kiedy Ku-Klux-Klan ponownie przypomniał o swoim istnieniu w Missisipi. Po uchwaleniu Civil Rights Act zauważono, że nie zamieszczono w niej jakiejkolwiek gwarancji dotyczącej praw wyborczych dla wszystkich obywateli. Dlatego też King podjął kontynuację walki o wydanie kolejnej ustawy, która nadałaby Murzynom to prawo. Organizatorzy wybrali Missisipi, gdyż tam odnotowywano najniższy odsetek głosujących czarnych obywateli. Kampanii przewodniczyły CORE, NAACP i SNCC. Oprócz demonstracji wyborczych powołano również do życia 30 Freedom Schools w różnych miastach tego stanu, aby podkreślić nierówność rasową w systemie edukacji. Plan polegał na kształceniu kolorowej młodzieży przez ich białych kolegów studiujących na różnych uczelniach.
Jednak przez cały czas trwania kampanii działacze byli zastraszani i prześladowani, i to nie tylko przez grupy rasistowskie, ale również miejscowych obywateli i policję. Celami były często budynki szkolne, kościoły i domy wolontariuszy, pod które podkładano bomby i podpalano je: 37 czarnych kościołów i 30 domów. Sprawy oczywiście pozostawały nierozwiązane. W czasie tegoż lata aresztowano 1000 białych i kolorowych wolontariuszy i co najmniej 80 zostało pobitych przez biały tłum lub rasistowskich policjantów. Jednak najhaniebniejszym wydarzeniem było morderstwo 3 wolontariuszy (1 czarnego i 2 białych): Jamesa Chaneya, Andrew Goodmana i Michaela Schwernera. Po wypuszczeniu ich z więzienia w związku z zamieszkami ulicznymi, minęło 6 tygodni, kiedy ich rozkładające się ciała znaleziono w okolicach pobliskiej tamy. Białych wolontariuszy lekko poturbowano i zastrze-lono, a Chaney został dotkliwie pobity. Podejrzenia padły od razu na Ku Klux Klan, jednak sprawata, jak każda jej podobna, nie została rozwiązana.
W międzyczasie, 10 grudnia 1964 roku, Pastor otrzymał w Oslo pokojową nagrodę Nobla przyznaną z uwagi na zasługi, którymi przyczynił się w walce o prawa obywatelskie w Stanach Zjednoczonych. Odbierając nagrodę z rąk przewodniczącego norweskiego par-lamentu, Gunnara Johna, oświadczył: Zdecydowanie odrzucam pogląd, że człowiek tak tra-gicznie ugrzązł w bezgwiezdnej nocy rasizmu i wojny, że nie będzie mógł już nigdy dostrzec jutrzenki pokoju i braterstwa. Odrzucam cyniczne twierdzenia, jakoby naród za narodem musiał tonąć w militaryzmie, opadając w piekło termojądrowej zagłady. Wierzę, że ostatnie słowo należeć będzie do nie uzbrojonej prawdy i bezwarunkowej miłości. Dlatego właśnie czasowo zwyciężona słuszność jest silniejsza niż triumfujące zło .
Prawdy Kinga o miłości, cierpliwości i pokorze nie zawsze miały zastosowanie w życiu. Tragiczna śmierć Kennedy'ego i wojna wietnamska spowodowały, że wśród ludności murzyńskiej zaczęły pojawiać się bardziej radykalne metody działania niż te głoszone przez Pastora. Czarni Amerykanie nie chcieli już cierpliwie czekać, prosić, przypominać. Sprawiało to, że popularność Kinga i jego filozofia traciły na sile. A wydarzenia w Missisipi spotęgowały te uczucia.
Pastor jednak nie poddawał się i domagając się praw wyborczych dla czarnych Amerykanów zorganizował kolejny marsz, który przybrał formę kampanii protestacyjnej. Tym razem przeprowadził go w Selma (Alabama). Jednakże już w połowie drogi, miejscowy szeryf podjął się użycia brutalnej metody traktowania demonstrantów. On i jego funkcjonariusze zastosowali elektryczne pałki do popędzania bydła, którymi chcieli zmusić demonstrantów do biegu. Okazało się jednak, że nawet dla białych mieszkańców Południa wydarzenia te były zbyt drastyczne i okrutne. Siedemdziesięciu duchownych dalej kontynuowało marsz do sądu okręgowego w celu wyrażenia swego niezadowolenia i potępienia. Jednak po tym okropnym wydarzeniu ruszył kolejny wielki marsz protestacyjny, którego trasa wiodła z Selma do Mont-gomery. Przewodniczyli mu prawie wszyscy wybitni czarnoskórzy przywódcy, jak i wielu znanych białych.
Wiadomość o zamieszkach oczywiście bardzo szybko obiegła i wstrząsnęła całym krajem, co wywołało ogólnonarodowe oburzenie. Po czterech dniach wędrówki, ostatecznie dotarli do celu, gdzie wysłuchano przemówień dwóch czarnoskórych laureatów Nagrody Nobla. Byli to: Ralph Bunche, który za trudy w Palestynie został uhonorowany nagrodą 15 lat wcześniej, i Martin Luther King (który dostał nagrodę zaledwie kilka miesięcy wcześniej). Podczas wygłaszanych mów flaga konfederatów nadal zajmowała swoje niezmienne miejsce nad stanową siedzibą władz, a tej samej nocy (tj. 25.03.1965 roku) doszło do tragedii, w której Klan zamordował białą uczestniczkę marszu z Północy, jadącą z Selma do Montgomery.
Prezydent Lyndon B. Johnson doszedł do wniosku, że jedynym sposobem na zakończenie kryzysu na Południu było poparcie dla czarnych obywateli, w taki sposób, aby ostatecznie zakończyć ideę supremacji białych. W związku z tym, skierował do Kongresu kolejny projekt ustawy o prawach obywatelskich. Wchodząc w życie, ustawa ta, położyła kres wszelkim utrudnieniom i opóźnieniom stawianym czarnoskórym obywatelom na drodze głosowania. Nakazywała również prokuratorowi generalnemu wysyłanie federalnych urzędników stanu cywilnego do stanów i okręgów, gdzie chociażby podejrzewano, że wprowadzona rejestracja miała stać się jakąkolwiek przeszkodą stawianą obywatelowi pragnącym oddać głos. Gdy ustawa o prawach wyborczych stała się prawem w 1965 roku, doszło do zamieszek miejskich w Watts (dzielnicy Los Angeles). Zginęły w nich 34 osoby i poniesiono straty materialne w wysokości co najmniej 45 milionów dolarów. Po tym wydarzeniu, King zdał sobie sprawę, że walka, którą prowadzi, to zaledwie połowa drogi do wolności i równouprawnienia.
Okazało się przy tym ponownie, że wielu Murzynów było już zmęczonych powolnym tempem wprowadzania zmian, które nie dawały większych efektów. W związku z tymi zarzutami King postanowił przenieść SCLC do Chicago (Illinois), gdzie od stycznia 1966 roku zaczął przeprowadzać liczne marsze pokojowe "białymi" dzielnicami protestując przeciwko nadal stosowanej tam segregacji. Uważał, że czarni Amerykanie, gdyby tylko dano im zatrudnienie, mogliby porzucić dawne mieszkania w gettach i zamieszkać w we własnych mieszkaniach i domach oraz wysłać dzieci do szkół. Skutkiem marszów były liczne porozumienia ustne, jak i pisemne, zawarte z Kingiem w zamian za wstrzymanie demonstracji.
Nie było to jednak wystarczającym sukcesem Pastora w oczach czarnoskórych działaczy młodego pokolenia. Z dnia na dzień wzrastała ich liczba tworząc opozycję radykałów przeciwko Kingowi. Dlatego też Doktor postanowił pozyskać nowych zwolenników. Podczas odbywającego się w Nowym Jorku wiecu, 15 kwietnia 1967 roku, Pastor odważył się publiczne zaryzykować nowe stanowisko, w którym wypowiedział się przeciwko udziałowi Stanów Zjednoczonych w wojnie w Wietnamie. Zdał sobie sprawę, że środki przeznaczone na tę inicjatywę mogłyby być wykorzystane na naprawę warunków życia w kraju. Twierdził, że jest okrutna i ginie przez nią zbyt wielu czarnych Amerykanów, jak również, że może stać się przyczyną kolejnej wojny światowej. Podobne słowa można było usłyszeć kilka dni wcześniej, tj. 4 kwietnia, w Riverside Church również w Nowym Jorku.
Somehow this madness must cease. We must stop now. I speak as a child of God and brother to the suffering poor of Vietnam. I speak for those whose land is being laid waste, whose homes are being destroyed, whose culture is being subverted. I speak for the poor of America who are paying the double price of smashed hopes at home and death and corruption in Vietnam. I speak as a citizen of the world, for the world as it stands aghast at the path we have taken. I speak as an American to the leaders of my own nation. The great initiative in this war is ours. The initiative to stop it must be ours...
(...) In order to atone for our sins and errors in Vietnam, we should take the initiative in bringing a halt to this tragic war. I would like to suggest five concrete things that our government should do immediately to begin the long and difficult process of extricating ourselves from this night-marish conflict:
1. End all bombing in North and South Vietnam.
2. Declare a unilateral cease-fire in the hope that such action will create the atmosphere for negotiation.
3. Take immediate steps to prevent other battlegrounds in South- east Asia by curtailing our military buildup in Thailand and our interference in Laos.
4. Realistically accept the fact that the National Liberation Front has substantial support in South Vietnam and must thereby play a role in any meaningful negotiations and in any future Vietnam government.
5. Set a date that we will remove all foreign troops from Vietnam in accordance with the 1954 Geneva Agreement.
Podejmując taki krok wzbudził gniew prezydenta. A że Lyndon Johnson był człowiekiem pamiętliwym i nie darzącym Martina Luthera Kinga wielką sympatią i zaufaniem, nigdy więcej nie wyszedł już Pastorowi naprzeciw. Ograniczył się jedynie do poparcia i ochrony działalności SCLC. Również wielu z jego zwolenników i sojuszników odwróciło się od niego po tym przemówieniu. Ich zdaniem było to nierozważne, aby zajmować takie stanowisko w sprawie budzącej tak liczne kontrowersje.
3.7 ŚMIERĆ KINGA
W czerwcu James Meredith, który był pierwszym czarnym studentem uczęszczającym na uniwersytet w Missisipi, zdecydował się podjąć marsz (March Against Fear) na ten stan. Jednak podczas swojej wędrówki został raniony strzałem z ukrycia. Działacze praw obywatelskich zdecydowali o podjęciu dalszej pielgrzymki. Uczestnicy marszu z SNCC, jak już wcześniej wspomniano, nie byli zadowoleni skutecznością działań i metodami jakie stosował Pastor. Postanowili oni wykorzystać ten incydent przedstawiając nową, quazi-separastyczną, postawę wobec zaistniałej sytuacji, którą nazwali czarną siłą (Black Power).
SNCC w październiku 1966 roku zorganizowało spotkanie, na którym Stockley Carmichael (lider czarnej siły) wygłosił m.in. następujące słowa:
(...) Six-foot-two men who kick little black children - can you conduct nonviolent schools there? That is the question that we must raise, not that you conduct nonviolence among black people. Can you name me one black man today who's killed anybody white and is still alive? Even after rebellion, when some black brothers throw some bricks and bottles, ten thousand of them has to pay the crime, 'cause when the white policeman comes in, anybody who’s black is arrested, "cause we all look alike."’
(...)I look at Dr. King on television every single day, and I say to myself: "Now there is a man who’s desperately needed in this country. There is a man full of love. There is a man full of mercy. There is a man full of compassion." But every time I see Lyndon on television, I said, "Martin, baby, you got a long way to go."
(...)In Lowndes County, we developed something called the Lowndes County Freedom Organization. It is a political party. The Alabama law says that if you have a Party you must have an emblem. We chose for the emblem a black panther, a beautiful black animal which symbolizes the strength and dignity of black people, an animal that never strikes back until he's back so far into the wall, he's got nothing to do but spring out. Yeah. And when he springs he does not stop.
Now there is a Party in Alabama called the Alabama Democratic Party. It is all white. It has as its emblem a white rooster and the words "white supremacy" for the write. Now the gentlemen of the Press, because they're advertisers, and because most of them are white, and because they're produced by that white institution, never called the Lowndes County Freedom Organization by its name, but rather they call it the Black Panther Party.
(...)Black people cut themselves every night in the ghetto - Don't anybody talk about nonviolence. Lyndon Baines Johnson is busy bombing the hell of out Vietnam - Don't nobody talk about nonviolence. White people beat up black people every day - Don't nobody talk about nonviolence. But as soon as black people start to move, the double standard comes into being.
(...)We have been tired of trying to prove things to white people. We are tired of trying to explain to white people that we’re not going to hurt them. We are concerned with getting the things we want, the things that we have to have to be able to function. The question is, Can white people allow for that in this country? The question is, Will white people overcome their racism and allow for that to happen in this country? If that does not happen, brothers and sisters, we have no choice but to say very clearly, "Move over, or we’re going to move on over you."
(...)No man can give anybody his freedom. A man is born free.
King zastanawiał się czy ruch na rzecz praw obywatelskich nie ulegnie rozpadowi. Obawy jego znalazły potwierdzenie w serii rozruchów, które wybuchły w Newark, New Jersey, Detroit i Michigan latem 1967 roku. Światełkiem w tunelu były jesienne wybory pierwszych czarnych burmistrzów dużych miast - Carl Stoke w Cleveland (Ohio) i Richard Tatcher w Gary (Indiana). Podobny postęp był odnotowywany w miastach i okręgach Południa, a ustawa o prawach obywatelskich (1965 rok) przyczyniła się do zauważalnego wzrostu liczby głosujących Murzynów i czarnoskórych kandydatów na stanowiska publiczne.
Kolejną kwestią, którą pragnął zająć się Martin Luther King, to walka z problemami nędzy i bezrobocia. Chciał przeprowadzić na wiosnę 1968 roku „kampanię do walki z nędzą” („Poor People's Campaign”). 16 sierpnia 1967 roku odbyły się obchody dziesięciolecia powstania SCLC w Atlancie, na których Doktor, w mowie Where Do We Go From Here?, przedstawił projekt przyszłej kampanii.
What has happened is that we have had it wrong and confused in our own country, and this has led Negro Americans in the past to seek their goals through power devoid of love and conscience.
This is leading a few extremists today to advocate for Negroes the same destructive and conscienceless power that they have justly abhorred in whites. It is precisely this collision of immoral power with powerless morality, which constitutes the major crisis of our times. We must develop a program that will drive the nation to a guaranteed annual income.
(...) It is perfectly clear that a violent revolution on the part of American blacks would find no sympathy and support from the white population and very little from the majority of the Negroes themselves. This is no time for romantic illusions and empty philosophical debates about freedom. This is a time for action. What is needed is a strategy for change, a tactical program that will bring the Negro into the mainstream of American life as quickly as possible. So far, this has only been offered by the nonviolent movement. Without recognizing this we will end up with solutions that don't solve, answers that don't answer and explanations that don't explain.
Przygotowując się do Marszu Biednych na Waszyngton (inna nazwa Poor People's Campaign), poświęcił trochę czasu na wizytę w Memphis (Tennessee), by wesprzeć osobiście strajk pracowników służb oczyszczania miasta. Niewielka ekstremistyczna organizacja młodzieży murzyńskiej z Memphis - Invaders (założona w 1967 roku i nosząca nazwę zaczerpniętą od tytułu popularnego w tamtych czasach serialu telewizyjnego) – której działanie opierało się na podniesieniu statusu materialnego i społecznego Murzynów, już opracowała plan działania w razie ewentualnych rozruchów. Jednak sama wrogość i gniew przyszły wraz ze strajkiem śmieciarzy, który planowo miał się odbyć 28 marca. Data ta uległa jednak przesunięciu, wynikającemu z zamieszek wywołanych przez młodzież wybijającą szyby sklepów i samochodów oraz wykrzykujących Precz policjantom. Pastor, który popadł w depresję, został natychmiast wywieziony.
Nie stosowanie przemocy nie było dla Kinga zaledwie taktyką. Ten człowiek naprawdę w to wierzył. Przerastało go jednak przewodniczenie młodym ekstremistom murzyńskim. Dobrze rozumiał ich niecierpliwość w dążeniu do zmian, jednak przysparzało to zbyt wiele trudu i rozczarowań. Przejmował się bardzo mocno murzyńskim ekstremizmem, gdyż twierdził, że czarnoskórych Amerykanów jest mniejszość i jakakolwiek przemoc oznacza wyrok na tej rasie. A jak wiadomo, przemoc rodzi przemoc.
Będąc w motelu, Pastor dowiedział się o podpisanym przez burmistrza zakazie organizacji marszu, który to zakaz miał być mu wkrótce doręczony. Nie mógł jednak cierpliwie na niego czekać, gdyż zaplanował pilne spotkanie z przedstawicielami grupy Invaders. Celem wizyty miało być zawarcie porozumienia, które polegało na załatwieniu w Waszyngtonie dofinansowania na organizację spółdzielni w zamian za pomoc w przeprowadzeniu marszu, który odbyłby się bez przemocy i ataków.
Wieczorem tego dnia, tj. 3 kwietnia 1968 roku, King udał się do kościoła Mason Temple gdzie wygłosił swoje słynne kazanie I've Been to the Mountaintop. Powiedział tam m.in.: Żyjemy w czasach (...), w których zachodzą ważne procesy. Gdybym kiedyś stanął przed Wszechmogącym i ten zapytałby mnie: "Martinie Kingu, w jakim okresie chciałbyś życ?" (...) "Byłbym najszczęśliwszy, gdybyś Panie, pozwolił mi żyć choć kilka lat w drugiej połowie dwudziestego stulecia." Zdaję sobie sprawę, że słowa te brzmią mało prawdopodobnie. Świat współczesny jest niewiele wart. (...) Faktem jest jednak, że gwiazdy można oglądać jedynie w ciemności. Dlatego też w otaczającym nas chaosie dostrzegam działanie Boga. (...) Świat nie stoi przed alternatywą: wybrać przemoc czy się jej wyrzec, świat stoi przed dylematem: wyrzeczenie się przemocy lub samounicestwienie. Wygłosił tam jeszcze inne znamienne słowa: Jak każdy chciałem żyć długo. (...) Lecz teraz nie to mnie zajmuje. Chcę tylko wypełnić wolę Boga. A On pozwolił mi wejść na szczyt i gdy się rozejrzałem, ujrzałem ziemię obiecaną. Może nie dane mi będzie dotrzeć tam z Wami. Jednak chcę, byście wiedzieli, że jako społeczność tam w końcu dojdziemy.
Panowała bardzo napięta atmosfera. Rozprowadzano rasistowskie ulotki głoszące nienawiść do czarnej rasy. White Citizens’ Council (Rada Białych Obywateli) zajęła się przyjmowaniem, na wielką skalę, nowych członków. Tym razem nie pobierano nawet opłat akcesyjnych. A King dostał nawet ostrzeżenie od Ku Klux Klanu ostrzegające o przystąpieniu organizacji do strajku, w razie jego faktycznego przeprowadzenia.
Czwartek, 4 kwietnia 1968 roku, godzina 18.01. Nastąpił głośny odgłos petardy. Po chwili King leżał już w poprzek balkonu, a z otworu po prawej stronie twarzy tryskała krew. Pastor próbował jeszcze coś powiedzieć do Albernathy'ego, ale już nie zdołał. Okazało się, że 39-letni Pastor, stojąc na balkonie motelu, został trafiony kulą z broni snajpera.
Wkrótce aresztowano w Londynie białego zabójcę Kinga z Południa, Jamesa Earla Raya. Jak się dowiedziano, przyczyną dopuszczenia się takiego czynu przez zabójcę były konflikty na tle rasowym, które od tak dawna zatruwały życie Południa, a z którymi ten człowiek nie mógł sobie poradzić. 10 marca następnego roku wysłuchano przyznania się J. E. Raya do winy. Został skazany na 99 lat więzienia.
W załącznikach znajdujących się w książce W. B. Huiego można znaleźć zaadresowane do J. E. Raya listy, które były regularnie dostarczane do więzienia po jego aresztowaniu. Dziękowano mu za dokonanie tak „wspaniałego” czynu, jakim było pozbawienie życia jednego z najwybitniejszych działaczy na rzecz praw obywatelskich ludności kolorowej i ruchu antyrasistowskiego. Zapewniano go o pamięci i modlitwie, wpierano na duchu, jak i wysyłano mu pieniądze z przeznaczeniem na różne cele. Kilka z listów w wersji oryginalnej zamieszczono poniżej.
Dear James Earl Ray:
God answered my prayers when Communist Rev. Martin King (...) was shot. He had it coming. Governor Rockefeller donated to King's Communist organization and bragged about it in the papers. So I intend to donate regularly to the James Ray Defense Fund. Set up a good propaganda committee.
D. W.
Rensselear, N. Y.
You might be alone but you will never be without friends.
J. S.
Florence, S. C.
Congratulations from one ex-con to another. And here's a $5 money order for smokes and candy. Whoever killed King Coon deserves the admiration of the free American people plus a bonus of 10 million dollars. Good luck!
J. H.
Pontiac, Ill.
I'm praying for you, for you are not guilty of murder. You killed a Communist.
E. L.
Philadelphia, Pa.
Every day the leaders of our country proudly announce that good American soldiers have killed hundred of Communists in Vietnam. And we honor those Americans who kill Communists. But when you killed a Communist, the United States spent a million dollars to track you down. You should be freed, honored, and rewarded.
J. T.
Selma, Ala.
My only complaint against you is that you didn't kill Albernathy, too. Count on me for help.
L. D.
Oshkosh, Wis.
Na wiadomość o morderstwie, w wielu miastach Stanów Zjednoczonych zapanowała żałoba. Lament i szloch wyrywał się z piersi. Natychmiast nastawała przejmująca cisza, w której wszyscy rozchodzili się do domów, lub też odreagowywano silne emocje uderzeniem ręką w stół. W jednej z restauracji trójka czarnoskórych studentów zainicjowała pieśń Zwyciężymy (We Shall Overcome).
We shall overcome, we shall overcome,
We shall overcome someday;
Oh, deep in my heart, I do believe,
We shall overcome someday.
The Lord will see us through, The Lord will see us through,
The Lord will see us through someday;
Oh, deep in my heart, I do believe,
We shall overcome someday.
We're on to victory, We're on to victory,
We're on to victory someday;
Oh, deep in my heart, I do believe,
We're on to victory someday.
We'll walk hand in hand, we'll walk hand in hand,
We'll walk hand in hand someday;
Oh, deep in my heart, I do believe,
We'll walk hand in hand someday.
We are not afraid, we are not afraid,
We are not afraid today;
Oh, deep in my heart, I do believe,
We are not afraid today.
The truth shall make us free, the truth shall make us free,
The truth shall make us free someday;
Oh, deep in my heart, I do believe,
The truth shall make us free someday.
We shall live in peace, we shall live in peace,
We shall live in peace someday;
Oh, deep in my heart, I do believe,
We shall live in peace someday.
Niestety były też miejsca, w których wybuchł gniew i rozpoczęły się protesty, przybierające formę zamieszek. Aby stłumić rebelie trzeba było użyć sił wojskowych. W gettach ponownie zaczęto walczyć, grabić i palić. Głównym ośrodkiem zamieszek stał się Waszyngton. Odniesiono tam poważne straty, jak i szkody na tle rasowym. Zapewne nie była to reakcja jakiej oczekiwałby sam Pastor.
Robert Kennedy, który właśnie wygłaszał przemówienie na wiecu przedwyborczym, na wieść o zabójstwie Martina Luthera Kinga, przerwał przemówienie i oświadczył: Zwracam się do wszystkich obecnych tu Murzynów - powiedział wtedy - których dusze przepełnia w tej chwili nienawiść i wstręt do niesprawiedliwości, do wszystkich białych. Chciałbym wam powiedzieć, że żywię w tej chwili takie same uczucia, przecież mój brat został zabity w podobny sposób. Ale pamiętajcie, ale pamiętajcie, że jego również zabił biały.
3.8 CO DALEJ?
Godzina pierwsza w nocy. Albernathy wraz ze swoimi towarzyszami starali się wspólnymi siłami odpowiedzieć na pytanie: Co dalej? Zadawali sobie również wiele pytań dotyczących organizowanego marszu, przyszłości organizacji i przyświecających jej haseł. Jednak nie opuszczała ich myśl, kto odebrał życie ich przyjacielowi. Czy to był spisek? Nie były to tylko ich pytania, ani dziennikarzy, ale całego świata.
Istniało kilka spekulacji na temat zabójstwa Pastora, dlatego też Gerold Frank w swojej książce An American Death, nie jest do końca przekonany o winie J. E. Raya. Zastanawiał się czy tak liczne dowody, pozostawione w miejscu zbrodni, nie były czasem formą wrobienia jakiejś przypadkowej ofiary w zabójstwo. Tym bardziej, że morderca miał przecież wiele okazji, aby odebrać M. L. Kingowi życie; np. podczas marszów, idąc czy wychodząc ze spotkań. Jak to stwierdził Arthur J. Hanes - adwokat Raya - tylko wariat mógłby mieć nadzieję na wielką fortunę i pozostawić po sobie tyle dowodów obciążających, aby tak ryzykować.
Istniała też inna teoria prowadząca do Ku Klux Klanu. Bowiem był w mieście jakiś młody chłopak, który o postrzeleniu Pastora dowiedział się przez stację krótkofalową, po czym śledził przebieg pościgu za podejrzanym. Nagle w odbiorniku usłyszał zakłócenia... a wiadomo było, że członkowie Klanu posługują się krótkofalówkami. Był to sposób w jaki wielki mistrz Klanu, Robert Shelton, kontaktował się ze swoimi oddziałami z siedziby, która znajdowała się w Tuscaloosa (Alabama). Poza tym, przecież Klan ostrzegał Kinga o groźbie wszczęcia własnej akcji.
Przypuszczenia padały nawet na Centralną Agencję Wywiadowczą - CIA. Przyczyną takich domysłów mógł być fakt dotyczący wygłaszania komunistycznych, według Agencji, prelekcji w komunistycznych szkołach oraz faktu, że teksty te zostały pisane przez bliskiego przyjaciela Kinga, który został posądzony o bycie członkiem partii komunistycznej. Oskarżenia o powiązaniach z komunistami były, w ten oto sposób, przypisywane i osobie Pastora. Zastanawiano się również, czy Doktor, wygłaszając swój odważny protest przeciwko wojnie w Wietnamie w 1967 roku, rzeczywiście nie popierał komunistów.
Kolejną teorią (i zapewne nie ostatnią związaną z tym tragicznym wydarzeniem), była ta, oskarżająca czarnych ekstremistów. Oczywiście mieli oni swoje powody, ale jak dodaje autor, w tym przypadku diametralne. Policja Nowego Jorku aresztowała grupę Murzynów, z organizacji Ruch Rewolucyjnego Działania, stawiając im zarzuty planowanych zamachów na czarnoskórych przywódców posiadających umiarkowane poglądy. Według policji morderstwo Kinga było częścią planu likwidacji wszystkich stojących na drodze gwałtom i rewolucji murzyńskiej.
Jak widać, nie wiadomo do końca, kto tak naprawdę zamordował Pastora. Jednak jedna rzecz na pewno jest jasna. Śmierć Martina Luthera Kinga była ogromnym ciosem dla Murzynów walczących o prawa obywatelskie dla czarnych obywateli Ameryki. Było wiele osób, które zdecydowały się zaniechać protestów bez użycia siły i oskarżyło go o brak ducha walki. Członkowie Partii Demokratycznej byli oburzeni z powodu jego krytyki wojny w Wietnamie, a porażka związana z walką o zaprzestanie segregacji dzielnic w Chicago z 1967 roku osłabiła jego pozycję.
Wielebny Ralph Albernathy starał się przejąć rolę Kinga i dokończyć jego dzieła, jednak nie zdołał rozwiązać problemu społecznego. Natomiast hasło pokojowego dążenia do uzyskania pełnej wolności i praw Kinga zostało zastąpione hasłem rewolucyjnej przemocy. Wyraz temu dał H. Ralph Brown, lider Czarnych Panter, który stwierdził lakonicznie, że przemoc jest równie "amerykańska", co "placek z wiśniami". Wydźwięk tego zdania może być bardzo prosty do odczytania; gwałt, rabunek, przemoc i rewolucja to cztery równe sobie pojęcia.
Jednak już w rok po zabójstwie Martina Luthera Kinga powstał jeszcze jeden ważny dokument, który został przyjęty przez Organizację Państw Amerykańskich . Była to Amerykańska Konwencja Praw Człowieka, która została uchwalona 22 listopada 1969 roku, lecz w życie weszła dopiero po dziewięciu latach, 18 lipca 1978 roku. Zgodnie z preambułą, celem Konwencji było wzmocnienie na swej półkuli, w ramach instytucji demokratycznych, systemu wolności osobistej i sprawiedliwości społecznej opartego na poszanowaniu podstawowych praw człowieka. Przyznawała ona poszanowanie praw i wolności osobom spod jurysdykcji Państw-Stron Konwencji, gdzie „osoba” oznacza każdą istotę ludzką.
Rozdział 2 gwarantował prawa polityczne i obywatelskie; od prawa do życia, poprzez prawo do ludzkiego traktowania, wolność od niewolnictwa, prawo do słusznej rozprawy, prawo do prywatności, prawo do zgromadzania się, wolność zrzeszania i inne, po prawo do udziału w rządzie. Powołano również do życia dwa organy właściwe: Międzyamerykańską Komisję Praw Człowieka, zwana Komisją, oraz Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka, zwany Trybunałem.
Kolejnym pozytywnym krokiem dla ludności czarnoskórej w jej walce z rasizmem był rok 1974, który przyniósł Ameryce wielkie zmiany. W Atlancie - nieoficjalnej stolicy Południa - wybrano pierwszego czarnego burmistrza. Birminghm, miasto przemysłowe i najdłużej walczące z segregacją rasową, w pięć lat później poszło w ślady Atlanty. A do końca lat osiemdziesiątych już większość miast w Ameryce miała swojego murzyńskiego przedstawiciela (łącznie z Nowym Jorkiem, Los Angeles, Chicago, Filadelfią, Waszyngtonem i Detroit).
3.9 AKCJA AFIRMATYWNA
Dużą uwagę skupiało podwożenie uczniów do szkoły autobusami szkolnymi, które miało stać się sposobem integracji dzieci różnych ras. Było to wynikiem wprowadzania faktycznej desegregacji szkół. A kolejnym krokiem była agitacja większej liczby przedstawicieli czarnej rasy do szkół i miejsc pracy. Zaczęto proces ten postrzegać nawet jako „odwrotną dyskryminację” (lub „pozytywną dyskryminacją”), gdyż tym razem dotyczyła białych, którzy niczemu nie zawinili.
Takie oto działanie doprowadziło, w 1978 roku, do sprawy sądowej, która przyciągnęła uwagę wielu Amerykanów. Sprawa Bakke kontra Rada Zarządzająca Uniwersytetu Kalifornijskiego dotyczyła białego studenta, który nie został przyjęty na studia medyczne, a twierdził, że jego wyniki są lepsze od wyników czarnych studentów, którzy dostali się na tę uczelnię. Sąd Najwyższy orzekł jednak, że rasa co prawda może decydować o przyjęcie na studia, jednakże należy również brać pod uwagę inne czynniki.
Wydarzenia te stały się wynikiem wprowadzenia, przez prezydenta Kennedy’ego, już w 1961 roku (na mocy rozporządzania wykonawczego nr 10925), polityki ochronnej w stosunku do mniejszości murzyńskiej, zwanej Akcją Afirmatywną (Affirmative Action). Władysław Kopaliński określa tę akcję natomiast jako: „akcje upewniającą”, zespół praw amerykańskich (...) mających ułatwić upośledzonym warstwom społecznym (Murzynom, Latynosom, kobietom) dostęp do wykształcenia, zatrudnienia i awansu. Według Tomasiewicza Akcja Afirmatywna dawała swoim przedstawicielom większe szanse uzyskania pracy czy wstępu na obraną przez siebie uczelnię. Jednak państwo musiało przeznaczyć większe środki na sprawy mniejszości w porównaniu do wydatków przeznaczonych na każdego innego obywatela kraju, gdyż zadaniem rządu federalnego była skuteczniejsza ochrona prawna społeczności kolorowej. Natomiast według Tomasiewicza, problem polegał na wyraźnym naruszeniu równouprawnienia wobec praw obywatelskich, co rodziło zrozumiały gniew białych obywateli, którzy uważali, że uprawnienia otrzymane przez te grupy nie były ściśle powiązane z ich przynależnością.
Jednakże „pozytywna dyskryminacja” na dłuższą metę była zaledwie pozorem. Na przykład, zwiększała szanse zatrudnionego czarnego pracownika, ale już nie pomagała kolorowym biznesmenom w rywalizacji z firmami białych Amerykanów. Pozwalała również utrzymaniu tożsamości obywateli mniejszości Stanów Zjednoczonych, stawiając warunek dostosowania się do wymogów białych. Tomasiewicz wskazuje na przykłady przykrawania zasad islamu do wymogów europejskiego feminizmu czy żydowskich przepisów uboju rytualnego do współczesnego rozumienia praw zwierząt. Inni odbierali Akcję Afirmatywną jako zadośćuczynienie za złe traktowanie ich przodków, pokutę białych Amerykanów. Była też część społeczności kolorowej, która uważała, że wyedukowana młodzież wróci do swoich gett, by poprawić ciężką sytuację socjalną tam panującą. Jednak jak można było się domyślać, absolwenci z reguły nie wracali. Zresztą do czego mieli wracać, skoro mieli przed sobą lepszy świat, lepszy byt. Historia wskazuje również negatywne wykorzystanie wprowadzonej przez Kennedy’ego akcji. Przykładem może być lekarz, który został kilkakrotnie pozwany do odpowiedzialności za niesumienność i niedbalstwo w wykonywaniu pracy. Za każdym razem używał tej samej linii obrony. Tłumaczył, że popadł ofiarą dyskryminacji.
Jak można zauważyć model ten nie miał wielkich szans na przetrwanie. Był to zapewne moment w historii, którego celem było chwilowe uciszenie i zaspokojenie żądań Afroamerykanów. Obfitował on wcześniej wspomnianymi dokumentami (Civil and Voting Rigths Acts) i orzeczeniami sądowymi. Społeczność kolorowa i jej Civil Rights Movement został na pewien czas uspokojony i opanowany. Jednak jak wiadomo, koło raz wprawione w ruch, nie tak łatwo zatrzymać.
Kolejne lata przyniosły kolejne sukcesy i porażki. Nie można jednak zapomnieć, że to Martin Luther King zapoczątkował ruch walki o prawa obywatelskie i jako pierwszy miał odwagę podnieść czoło i wstawić się za biednymi, poniżanymi, ciemiężonymi i zapomnianymi. Propagując taktykę biernego oporu skłonił ludność kolorową do zadbania o swoje prawa a w białych Amerykanach poruszył sumienie. Pomimo, że jego działalność ogólnokrajowa nie przysporzyła mu takich sukcesów jak na Południu, to dzięki swojej konsekwencji, wielkoduszności i wierze w Boga i ludzi, stał się inspiracją i przykładem dla kolejnych poko-leń.
Tajemnicą jego sukcesów było nowe źródło mocy. Była to drzemiąca w ludziach siła, która pozwoliła im wyjść na ulice. Demonstracje sprawiły, że rząd w końcu zauważył czarnych Amerykanów wysuwających swoje żądania, składających skargi i protestujących przeciwko niesprawiedliwości, którą musieli do tej pory pokornie znosić. A dokonał tego King dzięki wielkiej więzi, która łączy parafian z pastorami baptyjskimi. Bowiem pastor jest jednocześnie pracownikiem opieki społecznej, doradcą rodzinnym i spowiednikiem. Uczestniczy w każdym wydarzeniu rodzinnym parafian, jest obecny przy narodzinach, przy chrzcie, ślubie, przy chorobie i przy śmierci.
Co więcej, wielu Murzynów Południa to analfabeci, do których najłatwiej docierały jedynie słowa mówione. A jak już zostało wcześniej powiedziane, Martin Luther King był nieprzeciętnym oratorem, zatem jego wpływ przyniósł tak doniosłe rezultaty. Zmienił on psychikę Murzynów; poczuli się ważni, aktywni i dotarło do nich, że mogą coś zmienić w swoim życiu. Nareszcie poczuli się częścią społeczeństwa.
ZAKOŃCZENIE I PRÓBA FORMUŁOWANIA WNIOSKÓW
Martin Luther King zdziałał wiele w swoim dość krótkim życiu. Był osobą niezwykle charyzmatyczną, za którą można pójść w ogień. Jego siła i wiara pchała tłumy ku nowej, lepszej przyszłości. Pastor miał marzenie i rzeczywiście do niego dążył, nie zbaczając, przy tym, ze ściśle określonej drogi, którą wyznaczył sobie już na samym początku działalności. Do końca swoich chwil na tym świecie, krytykował stosowanie przemocy do realizacji własnych celów. Czy jednak wygrał? Czy jego życie i tragiczna śmierć zmieniły cokolwiek? A właściwie, to dlaczego musiał zginąć i dlaczego tak wielu innych musiało polec, skoro prawa, o które tak mocno walczył, miał już od dawna zagwarantowane?
Zapewne niektórym przechodzi przez głowę myśl, że odejście jego nastąpiło w odpowiednim dla siebie momencie. Dlaczego? On był tym, który rozpalił w wielu nadzieję i wyzwolił ducha walki. Jednak, jak wiadomo, skuteczność taktyki przez niego obranej nie przynosiła natychmiastowych rezultatów. Ludzie, którzy posłuchali go, podążyli za nim i rozniecili w swoich sercach ogień i gotowość na zmiany (szczególnie młodzież), pod koniec jego działalności, nie byli już cierpliwi i nie chcieli już dłużej czekać. Czy nie był to już czas na przejęcie przez nich pałeczki, aby ten ogień, który Pastor wzniecił, nie został ponownie ugaszony?
To są pytania, na które nie można znaleźć jednoznacznej odpowiedzi. A na niektóre z nich może nawet lepiej nie odpowiadać. Historia sama rozliczy się z wydarzeniami, które miały i nadal mają miejsce w demokratycznym kraju. Które istnieją, choć czasami pod różnymi postaciami. Jedno jest pewne. Doktor Martin Luther King był wielkim człowiekiem! I można by się zastanowić, czy nadal nim nie jest. Do dziś upamiętniany jest w swoim święcie, obchodzonym corocznie w pierwszy poniedziałek po rocznicy urodzin, i patronuje wielu szkołom, uniwersytetom i innym instytucjom. Jednak czy ktoś, do kogo się zwraca Pastor, nadal go słucha? A jeśli słucha, to czy kroczy u jego boku?
Rasa, i wszystko co z nią związane, to w Ameryce bardzo „niezręczny” temat. Dlaczego tak się dzieje? Może po części dlatego, że wiele osób nie chce potwierdzać istnienia rasizmu, ani też rozgrzebywać dość haniebnej historii swego kraju. Gdyby wręczyć każdej osobie długopis i kartkę i poprosić o sporządzenie bilansu bezrobocia, przestępczości i śmiertelności obywateli amerykańskich, uwzględniając wskaźnik rasy, to prawdopodobnie wykonane obliczenia byłyby tym, czego społeczeństwo zza oceanu pragnęłoby uniknąć. Historia, jak już zostało powiedziane, nie pobłaża i okrutnie traktuje ludzi, którzy dopuścili się niechlubnych czynów. Niemniej, nadal pozostaje pytanie czy owa historia rasizmu w Ameryce jest już historią. Należy zastanowić się nad tym, czy można podnieść spokojnie czoło, spojrzeć w lustro i powiedzieć, że położono kres rasizmowi. A może jednak poprzez ukrywanie problemu dyskryminacji, omijanie tego tematu, dawany jest wyraz jej ciągłego istnienia w społeczeństwie.
Należałoby także dojść do źródła powstania rasizmu, już tak głęboko zakorzenionego w świadomości ludzkiej, i tak bardzo przesiąkniętego stereotypowym myśleniem. Myśleniem, które zapewne upraszcza skomplikowane życie, ale też zagłusza sumienie i nie dopuszcza „dobrych myśli”. Przykładem takiego rozumowania stają się amerykańskie produkcje filmowe, w których ukazana jest wspaniała i szczęśliwa biała rodzina, która jako opiekunkę do dzieci posiada pulchną, uśmiechniętą, ciepłą kobietę murzyńską. Za kolejny, może posłużyć wesoły wujek Ben, z produkowanych swojego czasu sosów, który przytula do siebie z życzliwością białe dzieci. Czarnoskórzy aktorzy, odgrywający przeważnie rolę komików. A co można zobaczyć w filmach gangsterskich? I jakim one odbijają się echem? Po jednej stronie znajduje się Murzyn-komik, Murzyn-służący, z drugiej zaś Murzyn-bandyta. Rzadko jednak przedstawia się czarnoskórych aktorów jako „normalnych” ludzi.
Nie ma już dzisiaj linczów. Nie ma zbiorowisk dookoła skatowanych ciał. Dyskryminacja jednak objawia się w wielu dziedzinach życia. W większych miastach słyszy się o dzielnicach dla białych i czarnych, nadal istnieje różnica w zarobkach, w poziomie edukacji,... Łatwiej oskarża się czarnych, niż białych, pierwszy podejrzany to obywatel o ciemnej karnacji. Przerażający jest fakt wskazujący na coroczny wzrost zatrzymań kolorowych obywateli w porównaniu z białymi, ale i stosowania przemocy wobec nich.
Czy w takim razie zapoczątkowana przez M. L. Kinga walka o równouprawnienie zdała się na nic? Można by powiedzieć i tak, i nie. Z pewnością zwrócił on uwagę i poruszył sumieniem wszystkich Amerykanów. Odwołał się do zasad, praw i wolności, które Stany ustanowiły już na samym początku ich istnienia. Obudził on w biednych i uciśnionych ducha walki. Wpłynął na rząd, który przychylił się jego prośbom i żądaniom pozostawiając po sobie kolejne ustawy zakazujące segregacji i dyskryminacji. Dlatego można stwierdzić z całą pewnością, że był to człowiek, który pomógł zlikwidować dyskryminację, nawet tę stosowaną w życiu codziennym, chociażby poprzez słynne sit-ins.
Obserwując dzisiejsze prawybory amerykańskie, sprawa wyłonienia przyszłego prezydenta Stanów Zjednoczonych również budzi wiele kontrowersji. W centrum uwagi stoi Hillary Clinton (żona byłego prezydenta, Billa Clintona) oraz czarnoskóry Barack Obama; kobieta kontra Mulat. Jednak pytanie, które może nurtować każdego człowieka to: Czy Ameryka jest gotowa na takiego reprezentanta? Śledząc karty historii, i przypatrując się powyższej pracy, można by pokusić się o kilka refleksji. Z jednej strony, kraj ten znudzony jest ciągłą polityką pro-wojenną; wcześniej Lyndona Bainsa Johnsona w Wietnamie, dziś Gearge’a Walkera Busha w Iraku. Społeczeństwo amerykańskie domaga się zmian. Charyzma i zapał młodego ciemnoskórego polityka, stojąca w opozycji do doświadczenia byłej pierwszej damy Stanów, to druga strona medalu kampanii przedwyborczej. Młody polityk coraz szybciej poszerza grono swoich zwolenników nawiązując do działalności M. L. Kinga i prezydentury J. F. Kennedy’ego. Obawę jednak może budzić fakt, który ukazują kolejne zapiski z historii Stanów Zjednoczonych. Żaden z nich, choć podziwiany przez tłumy, nie dożył sędziwego wieku i został zamordowany przez zwolennika opozycji czy szaleńca (J. F. Kennedy – 1963 rok, a w kilka lat po nim, w 1968 roku, jego brat Robert Francis „Bobby” Kennedy oraz M. L. King). Czy historia naprawdę lubi się powtarzać i czy rzeczywiście stać będzie Amerykę na wybór prezydenta walczącego o równouprawnienie ludności kolorowej?
Niniejszym, z pracy tej można wyciągnąć następujące wnioski.
Działalność Martina Luthera Kinga, któremu została poświęcona powyższa rozprawa, oraz zapoczątkowany przez niego ruch walki na rzecz praw obywatelskich i wyborczych stały się punktem zwrotnym w historii Ameryki. Powstało wiele organizacji przeciwdziałających dyskryminacji rasowej i zwalczających problem segregacji. W okresie tym, ustanowiono wiele nowych praw sprzyjających ludności murzyńskiej. Co więcej, Stany Zjednoczone stały się Państwem-Stroną wielu porozumień i konwencji międzynarodowych. Z żalem jednak trzeba stwierdzić, że zapisy te istniały, i istnieją, tylko pro forma. Nie mają swojego odzwierciedlenia w życiu codziennym. Może dlatego, że nie wdrożono jakichkolwiek środków represyjnych dotyczących łamania nowopowstałych praw. Jednak dlaczego? Przypuszczać można, że kolejni prezydenci, zabiegając o głosy elektoratu, nie chcieli narażać się ani białym obywatelom Ameryki, ale i też pragnęli pozyskiwać względy ludności kolorowej. W związku z tym, prowadzenie umiarkowanej polityki wobec obu ras było dla nich najkorzystniejszym posunięciem.
Uważać należy również na podobno malejącą liczbę rasistów. Nie powinno się lekceważyć tej grupy amerykańskiego, jak i światowego, społeczeństwa. Wypadałoby zadać sobie pytanie czy liczebność tych organizacji rzeczywiście zmniejsza się, czy może wystarczyłoby spojrzeć na witryny internetowe i prześledzić teksty oraz hasła ukazujące się na poszczególnych stronach takich bractw. Pożądanym posunięciem byłoby wprowadzenie odpowiedniego programu edukacyjnego i zwrócenie uwagi młodzieży i jej rodziców na tę sprawę do rozwiązania. Brak poruszania tematu dyskryminacji i ignorancja wobec tego zagadnienia mogą stać się w przyszłości problemem Ameryki. Możliwe, że wróg po cichu rośnie w siłę i odrodzi się po pewnym czasie, w najmniej spodziewanym momencie. Należałoby przy tym zwrócić uwagę na „ukrytą” dyskryminację, choć tak naprawdę widoczną na co dzień. Oskarżanie o każdy najmniejszy występek kolorowej społeczności kraju, poniżające traktowanie, a nawet złośliwe i nieprzyjazne spojrzenia kierowane w jej stronę, to zaledwie nieliczne przykłady tego, co można zaobserwować wśród społeczeństwa amerykańskiego i nie tylko. Niech Stany Zjednoczone, jak i inne państwa, zaczną stosować równe prawa i te same prawa wobec białych i kolorowych obywateli.
Jedyną myślą, która przychodzi dzisiaj do głowy, i najprostszym rozwiązaniem problemu dyskryminacji rasowej byłoby wymazanie zapisów z kart historii i wypełnienie ich na nowo, nadając rasie odpowiednią tożsamość. Słusznym posunięciem byłoby również odbudowanie znaczenia rasy w należnym jej kontekście historycznym. Jednak póki co, historia ta będzie zawsze historią niespełnionych marzeń i snów oraz odczuwalnego na co dzień cierpienia i udręki.
ANEKS
KONSTYTUCJA STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI
My, Naród Stanów Zjednoczonych,
w celu umocnienia Unii, ugruntowania sprawiedliwości,
zapewnienia ładu wewnętrznego i środków na wspólną obronę,
stworzenia warunków sprzyjających powszechnemu dobrobytowi,
zabezpieczenia dla nas i dla potomnych błogosławieństw wolności,
ustanawiamy i przyjmujemy tę oto
Konstytucję Stanów Zjednoczonych Ameryki.
ARTYKUŁ I
§ 1. Władzę ustawodawczą sprawować będzie Kongres Stanów Zjednoczonych, który będzie się składał z Senatu i Izby Reprezentantów.
§ 2. Izba Reprezentantów składać się będzie z posłów wybieranych co dwa lata przez ludność Stanów, przy czym w każdym Stanie czynne prawo wyborcze posiadać będzie każdy, kto posiada czynne prawo wyborcze do tej izby stanowego ciała ustawodawczego, która jest liczniejsza.
Nie może być wybrana do Izby Reprezentantów osoba, która nie ukończyła dwudziestu pięciu lat życia, nie była przez osiem lat obywatelem Stanów Zjednoczonych i w chwili wyboru nie była mieszkańcem Stanu, z którego ją wybrano.
Liczba posłów do Izby Reprezentantów i suma podatków bezpośrednich będzie podzielona między należące do Unii Stany w stosunku do liczby ich mieszkańców; liczba ta zostanie ustalona po uwzględnieniu liczby wszystkich ludzi wolnych (łącznie z pozostającymi w służbie na określoną liczbę lat, lecz z wyłączeniem nie podlegających opodatkowaniu Indian), oraz po dodaniu trzech piątych liczby wszystkich innych osób. Obliczenie będzie dokonane po raz pierwszy w ciągu trzech lat od daty rozpoczęcia pierwszej sesji Kongresu Stanów Zjednoczonych, a następnie co dziesięć lat w sposób określony ustawą. Posłów nie może być więcej niż jeden na trzydzieści tysięcy, lecz każdy Stan musi mieć przynajmniej jednego posła; zanim zostanie dokonane pierwsze obliczenie, Stan New Hampshire będzie miał prawo wybrać trzech, Massachusetts ośmiu, Rhode Island i Providence Plantations jednego, Connecticut pięciu, Nowy Jork sześciu, New Jersey czterech, Pensylwania ośmiu, Delaware jednego, Maryland sześciu, Wirginia dziesięciu, Karolina Północna pięciu, Karolina Południowa pięciu i Georgia trzech posłów.
Gdy w którymkolwiek Stanie otworzy się wakans poselski, władza wykonawcza tego Stanu rozpisze wybory dla jego wypełnienia.
Izba Reprezentantów dokona wyboru Przewodniczącego i innych funkcjonariuszy Izby; ona też będzie miała wyłączne prawo stawiania w stan oskarżenia za nadużycia popełnione w czasie sprawowania urzędu.
§ 3. Senat Stanów Zjednoczonych składać się będzie z senatorów, po dwóch z każdego Stanu, wybranych przez stanowe ciała ustawodawcze na sześć lat; każdy senator będzie miał jeden głos.
Natychmiast po zebraniu się w wyniku pierwszych wyborów, senatorowie zostaną podzieleni na trzy grupy, tak równe jak będzie to możliwe. Mandaty senatorów z pierwszej grupy wygasną po upływie dwóch lat, z drugiej po czterech, a z trzeciej - po sześciu; tak, by można było co dwa lata dokonywać wyboru jednej trzeciej ogólnej liczby senatorów; jeśli wskutek rezygnacji bądź z innej przyczyny powstanie wakans w okresie przerwy między sesjami zgromadzenia ustawodawczego któregoś ze Stanów, władzy wykonawczej tego Stanu przysługiwać będzie prawo powoływania na okres poprzedzający zapełnienie wakansu przez zgromadzenie ustawodawcze.
Nie może być senatorem osoba, która nie ukończyła trzydziestu lat życia, nie była obywatelem Stanów Zjednoczonych przez dziewięć lat oraz nie była w chwili wyboru mieszkańcem Stanu, z którego ją wybrano.
Senatowi będzie przewodniczyć wiceprezydent Stanów Zjednoczonych, ale prawo głosu będzie miał tylko w wypadku równego podziału głosów senatorów.
Senat sam wybierze swoich funkcjonariuszy, jak również przewodniczącego pro tempore w razie nieobecności wiceprezydenta lub gdy będzie on wykonywał obowiązki Prezydenta Stanów Zjednoczonych.
Senatowi będzie przysługiwać wyłączne prawo rozpatrywania oskarżeń o nadużycia popełnione w związku ze sprawowaniem urzędu. Senatorowie uczestniczący w zwołanym w tym celu posiedzeniu złożą przysięgę lub oświadczenie w miejsce przysięgi. Rozprawie przeciw Prezydentowi Stanów Zjednoczonych będzie przewodniczył Prezes Sądu Najwyższego. Nikt nie może być uznany za winnego bez zgody dwóch trzecich obecnych na posiedzeniu senatorów.
W sprawie o nadużycie popełnione w związku ze sprawowaniem urzędu można skazać tylko na usunięcie z zajmowanego urzędu i pozbawienie prawa pełnienia w imieniu Stanów Zjednoczonych jakiegokolwiek urzędu honorowego, powierniczego lub odpłatnego; skazany będzie jednak mógł - na mocy prawa powszechnego - być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej, sądzony i skazany.
§ 4. Czas, sposób i miejsce wyboru senatorów i posłów będą w każdym Stanie określone przez stanowe zgromadzenia ustawodawcze; jednakże Kongres może zmieniać obowiązujące lub ustanawiać nowe przepisy dotyczące czasu i sposobu wyboru senatorów i posłów.
Kongres będzie się zbierał przynajmniej raz w roku, w pierwszy poniedziałek grudnia, chyba że wyznaczy inny dzień.
§ 5. Każda z Izb stanowić będzie o prawomocności wyborów i o uprawnieniach swoich członków. Quorum stanowić będzie zwykła większość członków każdej Izby; każda Izba, nawet przy obecności mniej niż połowy swoich członków, może odraczać sesję z dnia na dzień i zmuszać nieobecnych członków do przybycia na obrady w taki sposób i wyznaczać takie kary dyscyplinarne, jakie uzna za właściwe.
Każda Izba może ustalać regulamin obrad, karać członków za niewłaściwe zachowanie oraz większością dwóch trzecich wykluczyć członka ze swego grona.
Każda z Izb prowadzić będzie diariusz obrad, który okresowo podawany będzie do wiadomości publicznej z wyjątkiem ustępów, które Izba uzna za tajne; na żądanie jednej piątej członków każdej z Izb zarządzone będzie w każdej sprawie głosowanie imienne i wyniki takiego głosowania zamieszczone będą w diariuszu.
Podczas sesji Kongresu żadna z Izb nie będzie mogła bez zgody drugiej odroczyć posiedzenia na dłużej niż trzy dni ani przenieść obrad gdzie indziej niż miejsce zasiadania obu Izb.
§ 6. Posłowie pobierać będą za swoją służbę określone ustawą wynagrodzenie ze Skarbu Stanów Zjednoczonych. Będą korzystać z przywileju nietykalności osobistej w okresie uczestnictwa w sesji odnośnej Izby oraz w drodze na sesję i z powrotem, z wyjątkiem wypadków zdrady, przestępstwa pospolitego lub zakłócenia spokoju publicznego; nie wolno ich również pociągać do odpowiedzialności poza Senatem lub Izbą Reprezentantów za przemówienia wygłoszone podczas obrad Kongresu.
Przez cały czas trwania mandatu senatorowie i posłowie nie mogą być powoływani na jakiekolwiek urzędy państwowe ani na takie, za sprawowanie których podwyższono w tym okresie wynagrodzenie; w okresie sprawowania państwowych funkcji urzędowych żadna osoba nie może być członkiem Senatu lub Izby Reprezentantów.
§ 7. We wszystkich ustawach skarbowych inicjatywa należeć będzie do Izby Reprezentantów; Senatowi jednak - tak jak przy innych ustawach - przysługuje prawo wnoszenia albo aprobowania poprawek.
Każdy projekt ustawy uchwalony przez Izbę Reprezentantów i Senat nabierze mocy prawnej dopiero po przedstawieniu Prezydentowi Stanów Zjednoczonych; w razie zgody, Prezydent podpisze projekt, w przeciwnym razie odeśle go wraz ze swoimi zastrzeżeniami do tej Izby, od której był wniesiony; Izba wciągnie zastrzeżenia Prezydenta do swojego diariusza i przystąpi do ich rozpatrzenia. Jeżeli po rozpatrzeniu zastrzeżeń Izba większością dwóch trzecich głosów ponownie uchwali projekt, będzie on wraz z zastrzeżeniami Prezydenta odesłany do drugiej Izby, która go również rozpatrzy; tu uchwalony większością dwóch trzecich głosów staje się ustawą. Ale we wszystkich tego rodzaju wypadkach głosowanie w obu Izbach musi być imienne, a nazwiska głosujących za i przeciw powinny być wniesione do diariusza każdej z Izb. Jeżeli Prezydent nie zwróci projektu w ciągu dziesięciu dni (nie licząc niedziel) od daty otrzymania go wówczas projekt taki staje się ustawą, chyba że sesja Kongresu została odroczona i Prezydent nie może wskutek tego zwrócić projektu.
Wszelkie rozporządzenia, rezolucje lub uchwały wymagające zgody Senatu i Izby Reprezentantów (z wyjątkiem uchwał o odroczeniu sesji) winny być przedstawione Prezydentowi Stanów Zjednoczonych; zanim wejdą one w życie, muszą uzyskać zgodę Prezydenta, a w razie odmowy z jego strony muszą być ponownie uchwalone większością dwóch trzecich głosów Senatu i Izby Reprezentantów, zgodnie z postanowieniami i przepisami dotyczącymi projektów ustaw.
§ 8. Kongres będzie miał prawo:
- nakładać i ściągać podatki, cła, opłaty i akcyzy, spłacać długi, stanowić w sprawach obrony i powszechnego dobra Stanów Zjednoczonych, wszystkie jednak podatki, opłaty i akcyzy mają być jednolite na całym obszarze Stanów Zjednoczonych;
- zaciągać pożyczki państwowe;
- regulować obrót handlowy z obcymi państwami, pomiędzy Stanami i z plemionami indiańskimi;
- ustanawiać jednolite przepisy naturalizacyjne oraz jednolite dla całego obszaru Stanów Zjednoczonych przepisy o bankructwie;
- bić monetę, ustalać jej wartość oraz wartość monet zagranicznych, i ustalać jednostki wag i miar;
- wymierzać kary za podrabianie papierów wartościowych i monety obiegowej Stanów Zjednoczonych;
- zakładać urzędy pocztowe i sieci dróg;
- popierać postęp nauk i sztuk użytecznych przez zabezpieczenie na pewien okres praw autorskich i praw do wynalazków;
- tworzyć sądy niższej instancji niż Sąd Najwyższy;
- określać piractwo i przestępstwa dokonywane na morzu oraz przestępstwa przeciw prawu międzynarodowemu i wyznaczać kary;
- wypowiadać wojny, wystawiać listy kaperskie, oraz stanowić w sprawach łupu na morzu i lądzie;
- wystawiać i utrzymywać wojsko, z tym że budżet uchwalany na ten cel nie może obejmować dłuższego okresu niż dwa lata;
- wystawiać i utrzymywać marynarkę wojenną;
- ustanawiać zasady dowodzenia oraz regulaminy dla sił lądowych i morskich;
- powoływać milicję w celu wymuszenia posłuchu dla praw Unii, uśmierzenia powstań i odpierania najazdów;
- dbać o organizację, uzbrojenie i wyszkolenie milicji oraz sprawować władzę nad tą jej częścią, która będzie powołana do służby na rzecz Stanów Zjednoczonych; zastrzega się dla poszczególnych Stanów prawo mianowania oficerów milicji i prawo szkolenia jej w zgodzie z regulaminami ustanowionymi przez Kongres;
- stanowić wszystkie bez wyjątku ustawy dla dystryktu (obszaru o boku nie dłuższym niż dziesięć mil), który drogą cesji przez określone Stany i za zgodą Kongresu może stać się siedzibą rządu Stanów Zjednoczonych, oraz sprawować analogiczną władzę nad każdym miejscem, zakupionym za zgodą władzy ustawowej Stanu, w którym ono się znajduje, pod budowę fortów, magazynów, arsenałów, stoczni i innych użytecznych budynków
- oraz stanowić wszelkie ustawy potrzebne i właściwe do wykonania wyżej wyszczególnionych oraz innych uprawnień przekazanych na mocy tej Konstytucji rządowi Stanów Zjednoczonych, któremukolwiek departamentowi lub urzędnikowi.
§ 9. Wjazd lub wwóz takich osób, których dopuszczenie na swój teren którykolwiek z obecnie istniejących Stanów uzna za właściwe, nie może być zabroniony przez Kongres przed rokiem tysiąc osiemset ósmym; wolno jednak w wypadku takiego wwozu nakładać podatek lub cło w wysokości nie przekraczającej dziesięciu dolarów od osoby.
Przywilej Habeas Corpus nie może ulec zawieszeniu, chyba że w wypadku rebelii lub inwazji wymagać tego będą względy bezpieczeństwa publicznego.
Nie będą stanowione prawa wymierzone przeciwko jednostkom ani prawa ex post facto.
Nie będzie nakładane pogłówne ani inne podatki bezpośrednie inaczej niż proporcjonalnie w oparciu o spisy ludności, których sporządzenie zostało nakazane powyżej.
Nie będą nakładane cła ani podatki na towary eksportowane z któregokolwiek Stanu.
Nie wolno poprzez rozporządzenia regulujące obroty handlowe lub podatki faworyzować portów jednego Stanu na niekorzyść portów innych Stanów; żaden statek płynący do lub z któregoś Stanu nie może być zmuszany do zawijania, uzyskiwania zezwoleń ani do płacenia ceł w innym Stanie.
Nie wolno wydatkować pieniędzy ze Skarbu Państwa inaczej jak tylko na podstawie preliminarzy uchwalonych z mocą ustawy; od czasu do czasu będą ogłaszane sprawozdania dochodów i wydatków państwowych.
Stany Zjednoczone nie będą nadawały żadnych tytułów szlacheckich; żadnej osobie piastującej jakikolwiek urząd z ramienia Stanów Zjednoczonych, odpłatny lub powierniczy, nie wolno będzie bez zgody Kongresu przyjmować darów, pensji, urzędu lub tytułu od jakiegokolwiek króla, księcia lub obcego państwa.
§ 10. Żaden Stan nie może zawierać traktatów, przymierzy lub zawiązywać konfederacji, wystawiać listów kaperskich, bić monety, wypuszczać listów zastawnych, zezwalać na spłacanie długów przy pomocy jakichkolwiek środków płatniczych innych niż złoto i srebro; stanowić praw skierowanych przeciwko określonej osobie, stanowić praw ex post facto lub praw, które ograniczałyby odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z umów, lub nadawać jakichkolwiek tytułów szlacheckich.
Żaden Stan nie będzie nakładał bez zgody Kongresu ceł i opłat wwozowych z wyjątkiem takich opłat, które są konieczne dla umożliwienia stanowi wykonywania przepisów inspekcyjnych; cały zaś przychód netto z wszystkich ceł i opłat nałożonych przez Stan na import lub eksport będzie przelany na Skarb Stanów Zjednoczonych; wszelkie przepisy dotyczące tych spraw podlegać będą kontroli Kongresu i będą mogły być przez Kongres zmieniane
Żaden Stan nie będzie bez zgody Kongresu opodatkowywał statków od tonażu, nie będzie utrzymywał wojska ani marynarki wojennej w czasie pokoju, nie będzie zawierał traktatów ani związków z innym Stanem lub z obcym państwem; nie będzie też prowadził wojny, chyba że padł ofiarą inwazji lub znalazł się w oczywistym i bezpośrednim niebezpieczeństwie, które czyniło zwłokę niedopuszczalną.
ARTYKUŁ II
§ 1. Władza wykonawcza należeć będzie do Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki. Będzie on sprawował urząd przez okres czterech lat i wraz z Wiceprezydentem, wybranym na ten sam okres, wybierany jest w sposób następujący:
Każdy Stan wyznaczy - w sposób ustalony przez jego legislaturę - elektorów w liczbie równej łącznej liczbie senatorów i posłów do Izby Reprezentantów zasiadających z ramienia tego Stanu w Kongresie; elektorem nie może jednak zostać senator, poseł ani żadna osoba sprawująca w imieniu Stanów Zjednoczonych jakikolwiek urząd powierniczy lub odpłatny.
Elektorzy zbiorą się w swoich Stanach i w głosowaniu tajnym oddadzą głosy na dwie osoby, z których przynajmniej jedna będzie mieszkańcem tego co oni Stanu. Sporządzą również wykaz wszystkich osób, na które oddali głosy, uwidaczniając liczbę głosów oddanych na każdą z nich; listę tę poświadczą swoimi podpisami i prześlą w zapieczętowanej kopercie do siedziby rządu Stanów Zjednoczonych na ręce przewodniczącego Senatu. Przewodniczący Senatu otworzy wszystkie koperty w obecności Senatu i Izby Reprezentantów i dokona obliczenia głosów. Osoba, na którą padła największa liczba głosów, zostanie Prezydentem, jeśli liczba ta stanowi większość ogólnej liczby elektorów; gdyby jednak większość taką otrzymała więcej niż jedna osoba lub gdyby głosy rozłożyły się po równi, Izba Reprezentantów dokona w głosowaniu tajnym wyboru jednej z nich na urząd Prezydenta; gdyby zaś żadna osoba nie otrzymała takiej większości, wówczas Izba w ten sam sposób dokona wyboru spośród pięciu osób, na które padło najwięcej głosów. Przy wyborze Prezydenta Izba głosować będzie jednak Stanami i cała reprezentacja jednego Stanu będzie miała jeden głos; quorum stanowić będzie po jednym lub więcej posłów z dwóch trzecich Stanów, a wybór będzie dokonany większością głosów wszystkich Stanów. W każdym wypadku osoba, która po dokonaniu wyboru Prezydenta posiadać będzie najwięcej głosów oddanych na nią przez elektorów, zostanie Wiceprezydentem. Gdyby jednak pozostały dwie lub więcej osób z równą ilością głosów, wówczas wyboru Wiceprezydenta dokona Senat w głosowaniu tajnym.
Kongres ma prawo wyznaczyć dzień wyboru elektorów i dzień oddania przez nich głosów; terminy te będą obowiązywać na całym obszarze Stanów Zjednoczonych.
Nie może zostać Prezydentem osoba, która nie jest obywatelem Stanów Zjednoczonych urodzonym w tym państwie, która nie była obywatelem Stanów Zjednoczonych w chwili uchwalania tej Konstytucji; nie może zostać Prezydentem osoba, która nie ukończyła trzydziestu pięciu lat życia i nie jest stałym mieszkańcem Stanów Zjednoczonych od czternastu lat.
W przypadku złożenia Prezydenta z urzędu lub wskutek jego śmierci, ustąpienia albo niezdolności do wykonywania obowiązków tego urzędu, władzę i obowiązki Prezydenta przejmie Wiceprezydent; Kongres wyznaczy w drodze ustawy osobę upoważnioną do przejęcia urzędu Prezydenta w przypadku usunięcia z urzędu, śmierci, ustąpienia lub niezdolności do wykonywania obowiązków zarówno przez Prezydenta, jak i Wiceprezydenta; wyznaczona przez Kongres osoba będzie pełnić te obowiązki do czasu ustania niezdolności lub wyboru nowego Prezydenta.
W określonych terminach Prezydent będzie otrzymywał za swoją służbę wynagrodzenie, które w okresie jego kadencji nie ulegnie zwiększeniu ani zmniejszeniu; w okresie sprawowania urzędu Prezydent nie będzie poza tym otrzymywał żadnego wynagrodzenia ani od Stanów Zjednoczonych, ani od żadnego ze Stanów.
Przed objęciem urzędu Prezydent złoży następującą przysięgę lub oświadczenie w miejsce przysięgi: �Przysięgam (lub oświadczam) uroczyście, że będę wiernie wykonywał obowiązki Prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz że zrobię wszystko co jest w mej mocy, aby dochować, strzec i bronić Konstytucji Stanów Zjednoczonych�.
§ 2. Prezydent jest Wodzem Naczelnym armii i marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych oraz milicji Stanów w przypadku powołania jej do czynnej służby na rzecz Stanów Zjednoczonych; może on żądać od kierowników departamentów rządowych pisemnej opinii we wszystkich sprawach należących do kompetencji tych urzędów; Prezydent ma prawo zawieszania lub darowania kary za przestępstwa przeciw Stanom Zjednoczonym, z wyjątkiem kar wynikłych z postawienia w stan oskarżenia za nadużycia popełnione w czasie sprawowania urzędu.
Prezydent ma prawo, w porozumieniu z Senatem i za zgodą dwóch trzecich obecnych na posiedzeniu senatorów, zawierać traktaty; w porozumieniu i za zgodą Senatu będzie mianował ambasadorów, ministrów pełnomocnych i konsulów, sędziów Sądu Najwyższego oraz wszystkich innych urzędników Stanów Zjednoczonych, sposób powoływania których nie został w tej Konstytucji ustalony inaczej lub zostanie ustalony w drodze ustawy; Kongres może jednak w drodze ustawy przyznać prawo mianowania urzędników niższych szczebli - jeśli uzna to za właściwe - Prezydentowi, sądom lub kierownikom departamentów.
Prezydent będzie miał prawo obsadzania wszystkich wakansów powstałych podczas przerw w obradach Senatu; nominacje te wygasną z końcem najbliższej sesji Senatu.
§ 3. Prezydent będzie okresowo informował Kongres o stanie spraw państwa i będzie przedkładał Kongresowi do rozpatrzenia propozycje działań, których podjęcie uzna za konieczne i właściwe; w wyjątkowych przypadkach będzie miał prawo zwoływać sesję połączonych Izb lub jednej z nich, a w przypadku braku porozumienia między nimi co do terminu odroczenia obrad, będzie miał prawo zdecydować o terminie odroczenia; będzie przyjmował ambasadorów i ministrów pełnomocnych; będzie czuwał nad wiernym przestrzeganiem prawa i będzie mianował wszystkich urzędników Stanów Zjednoczonych.
§ 4. Prezydent, Wiceprezydent i każdy urzędnik państwowy będą złożeni z urzędu w przypadku postawienia ich w stan oskarżenia za nadużycia popełnione w czasie sprawowania urzędu oraz w przypadku skazania za zdradę, przekupstwo lub inne zbrodnie i przestępstwa.
ARTYKUŁ III
§ 1. Władzę sądową w Stanach Zjednoczonych sprawować będzie Sąd Najwyższy oraz sądy niższe, które Kongres będzie z biegiem czasu tworzyć i ustanawiać. Sędziowie Sądu Najwyższego i sądów niższych instancji będą nieusuwalni i w określonych terminach będą otrzymywać za swoją służbę wynagrodzenie, które w okresie sprawowania przez nich urzędu nie ulegnie zmniejszeniu.
§ 2. Władza sądowa rozciąga się na wszystkie kwestie prawne, które mogą się wyłonić w związku z treścią Konstytucji, praw obowiązujących w Stanach Zjednoczonych oraz traktatów zawartych przez Stany Zjednoczone i tych, które będą zawarte przez nie w przyszłości; władza sądowa rozciągać się będzie na wszystkie sprawy dotyczące ambasadorów, innych ministrów pełnomocnych i konsulów; na wszystkie sprawy admiralicji i prawa morskiego; na spory, w których Stany Zjednoczone będą stroną; na spory pomiędzy dwoma lub więcej Stanami, pomiędzy którymkolwiek ze Stanów i obywatelami innego Stanu oraz pomiędzy obywatelami różnych Stanów; na spory pomiędzy obywatelami tego samego Stanu dochodzącymi swoich praw do ziemi nadanej przez różne Stany, oraz pomiędzy Stanami lub ich obywatelami a państwami obcymi, ich obywatelami lub poddanymi.
We wszystkich sprawach dotyczących ambasadorów, ministrów pełnomocnych i konsulów, oraz w sprawach, w których stroną będzie Stan, właściwą instancją będzie Sąd Najwyższy. We wszystkich innych wymienionych wyżej sprawach Sąd Najwyższy będzie instancją odwoławczą, z wyjątkiem tych spraw, co do których Kongres postanowi inaczej, ustalając odpowiednie przepisy.
We wszystkich sprawach karnych, z wyjątkiem tych, które wniesiono w związku z popełnieniem nadużyć w okresie sprawowania urzędu, przewód sądowy będzie się odbywał przed ławą przysięgłych w tym Stanie, w którym przestępstwo zostało popełnione; jednakże jeśli przestępstwo zostanie popełnione na obszarze nie należącym do żadnego ze Stanów, proces odbędzie się w miejscu lub miejscach ustalonych przez Kongres.
§ 3. Za zdradę przeciw Stanom Zjednoczonym uważać się będzie wszczęcie przeciw nim wojny lub sprzymierzenie się z ich nieprzyjaciółmi, udzielanie im pomocy i poparcia. Za zdradę stanu można skazać tylko na jawnej rozprawie sądowej, na podstawie zeznań dwóch świadków lub na podstawie przyznania się do winy.
Kongres będzie miał prawo ustanowić karę za zdradę, ale żaden wyrok nie może powodować skutków prawnych dla zstępnych skazanego lub przepadku majątku na okres dłuższy niż okres życia skazanego.
ARTYKUŁ IV
§ 1. Każdy Stan będzie uznawał wszystkie dokumenty publiczne, rejestry i protokoły sądowe wszystkich innych Stanów. Kongres może w drodze ogólnie obowiązującej ustawy określić sposób uwierzytelniania tych dokumentów, rejestrów i protokołów oraz wynikających z nich skutków prawnych.
§ 2. Obywatele każdego Stanu będą korzystać z tych samych praw i przywilejów, z których korzystają obywatele wszystkich innych Stanów.
Osoba oskarżona w jednym Stanie o zdradę, zbrodnię lub przestępstwo pospolite, która zbiegłaby do innego Stanu i tam została schwytana, będzie na żądanie władzy wykonawczej Stanu, z którego zbiegła, wydana władzom Stanu, w którym popełniła zdradę, zbrodnię lub przestępstwo pospolite.
Żadna osoba, na której ciąży obowiązek służby lub wykonywania pracy w którymkolwiek ze Stanów z mocy prawa obowiązującego w tym Stanie, nie może w przypadku zbiegnięcia do innego Stanu być zwolniona z wykonywania żadnego z tych obowiązków na mocy praw obowiązujących w Stanie, do którego zbiegła, lecz będzie wydana na żądanie strony, na której rzecz ma wykonywać te obowiązki.
§ 3. Kongres może przyjmować do Unii nowe Stany; nowe Stany nie będą jednak tworzone lub organizowane na obszarze objętym jurysdykcją innego Stanu; nie będą tworzone przez łączenie dwóch lub więcej Stanów, ani części Stanów, bez zgody legislatury odnośnych Stanów i bez zgody Kongresu.
Kongres będzie miał prawo unieważniać oraz ustanawiać wszelkie przepisy i zarządzenia dotyczące terytoriów lub innych dóbr stanowiących własność Stanów Zjednoczonych; niniejsza Konstytucja nie będzie interpretowana w sposób, który poddawałby w wątpliwość tytuł własności Stanów Zjednoczonych lub któregokolwiek ze Stanów.
§ 4. Stany Zjednoczone gwarantują każdemu Stanowi wchodzącemu w skład tej Unii republikańską formę rządów, będą bronić każdego z nich przed inwazją oraz na żądanie władzy ustawodawczej lub wykonawczej (w przypadku gdy ustawodawcza zebrać się nie może) przed zaburzeniami wewnętrznymi.
ARTYKUŁ V
Ilekroć dwie trzecie członków obu Izb uznają to za potrzebne, Kongres będzie wnosił poprawki do tej Konstytucji, albo na żądanie dwóch trzecich ogólnej liczby Stanów zwoła zgromadzenie, którego zadaniem będzie wniesienie projektu poprawek; w obu przypadkach poprawki staną się ważną pod każdym względem częścią tej Konstytucji, jeśli zostaną ratyfikowane przrez władze ustawodawcze trzech czwartych ogólnej liczby Stanów lub przez zgromadzenia w trzech czwartych Stanów, w zależności od tego, który z tych sposobów ratyfikacji Kongres uzna za właściwy; żadna jednak poprawka wniesiona przed rokiem tysiąc osiemset ósmym nie może pod żadnym względem naruszyć treści pierwszego i czwartego ustępu §u 9 Artykułu I; żaden Stan nie będzie bez swej zgody pozbawiony takiej samej liczby głosów w Senacie, jaka przysługuje innym Stanom.
ARTYKUŁ VI
Wszelkie długi i zobowiązania zaciągnięte przed wejściem w życie tej Konstytucji będą obowiązywały Stany Zjednoczone rządzące się tą Konstytucją tak samo jak wtedy, kiedy obowiązywały Artykuły Konfederacji.
Niniejsza Konstytucja i ustawy Stanów Zjednoczonych, które na jej podstawie zostaną uchwalone, oraz wszystkie traktaty zarówno już istniejące, jak i zawierane w przyszłości przez Stany Zjednoczone, stanowić będą najwyższe prawo dla całego państwa i obowiązywać będą sędziów we wszystkich Stanach, nawet jeśli postanowienia konstytucji stanowych lub praw stanowych są odmienne.
Senatorowie i posłowie do Izby Reprezentantów, o których była mowa powyżej, członkowie ciał ustawodawczych Stanów oraz wszyscy urzędnicy i sędziowie zarówno Stanów Zjednoczonych, jak i poszczególnych Stanów będą przed objęciem urzędu składali przysięgę lub oświadczenie w miejsce przysięgi, że będą przestrzegać niniejszej Konstytucji; objęcie jakiegokolwiek urzędu lub stanowiska państwowego w Stanach Zjednoczonych nie będzie jednak uzależnione od złożenia jakiegokolwiek oświadczenia dotyczącego przynależności do jakiegokolwiek wyznania.
ARTYKUŁ VII
Ratyfikacja przez konwencję dziewięciu Stanów wystarczy do wejścia w życie tej Konstytucji wśród Stanów w ten sposób ją ratyfikujących.
Uchwalono jednomyślnie przez Stany reprezentowane na Zgromadzeniu siedemnastego dnia września Roku Pańskiego tysiąc siedemset osiemdziesiątego siódmego, a dwunastego roku niepodległości Stanów Zjednoczonych; co niniejszym poświadczamy naszymi podpisami.
George Washington, Przewodniczący i delegat Wirginii
New Hampshire - John Langdon, Nicholas Gilman
Massachusetts - Nathaniel Graham, Rufus King
Connecticut - Wm. Saml. Johnson, Roger Sherman
Nowy Jork - Wil. Livingston, David Brearley, Wm. Paterson, Jona. Dayton
Pensylwania - B. Franklin, Thomas Mofflin, Robt. Morris, Geo. Clymer, Thos. FitzSimons, Jared Ingersoll, James Wilson, Gouv. Morris
Delaware - Geo. Read, Gunning Bedford jun., John Dickinson, Richard Bassett, Jaco. Broom
Maryland - James McHenry, Daniel of Saint Thomas' Jenifer, Danl. Carroll
Wirginia - John Blair, James Madison Jr.
Karolina Północna - Wm. Blount, Rich'd Dobbs Spaight, Hugh Willamson
Karolina Południowa - J. Rutledge, Charles Cotesworth Pinckney, Charles Pinckney, Pierce Butler
Georgia - William Few, Abr. Baldwin
Poświadczył William Jackson, Sekretarz.
POPRAWKI
Pierwsze dziesięć Poprawek znane jest pod nazwą Karty Praw
POPRAWKA I
Kongres nie może stanowić ustaw wprowadzających religię albo zabraniających swobodnego wykonywania praktyk religijnych; ani ustaw ograniczających wolność słowa lub prasy, albo naruszających prawo do spokojnego odbywania zebrań i wnoszenia do rządu petycji o naprawę krzywd.
1791
POPRAWKA II
Dobrze zorganizowana milicja jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa; prawo ludzi do posiadania i noszenia broni nie może być naruszone.
1791
POPRAWKA III
W czasie pokoju wojsko nie będzie kwaterowane w żadnym domu bez zgody właściciela, a w czasie wojny też tylko w sposób prawem określony.
1791
POPRAWKA IV
Nie będzie naruszane prawo ludzi do bezpieczeństwa osobistego, nietykalności mieszkania, dokumentów i ruchomości, oraz zapewniające ochronę przed nieuzasadnionymi rewizjami i sekwestrami. Nakaz rewizji lub aresztowania może być wydany jedynie przez sąd na podstawie uzasadnionego podejrzenia, popartego przysięgą lub oświadczeniem, przy czym dokładnie musi być wymienione miejsce rewizji oraz osoby i rzeczy, które mają być obłożone aresztem.
1791
POPRAWKA V
Nikt nie będzie pociągany do odpowiedzialności za zbrodnię główną lub inne hańbiące przestępstwo bez zalecenia lub postawienia w stan oskarżenia przez Wielką Ławę Przysięgłych; przepis ten nie dotyczy członków wojska, marynarki wojennej ani milicji, będącej w służbie czynnej podczas wojny lub zagrożenia publicznego. Nie wolno też tej samej osoby sądzić ani narażać na karę śmierci lub karę cielesną dwukrotnie za to samo przestępstwo; ani też nie wolno wymagać od oskarżonego w sprawie karnej by świadczył przeciwko sobie, ani pozbawiać go życia, wolności lub mienia inaczej niż w drodze czyniącej zadość istotnym wymaganiom sprawiedliwości. Nie wolno też przejąć prywatnej własności na użytek publiczny bez słusznego odszkodowania.
1791
POPRAWKA VI
We wszystkich sprawach karnych oskarżonemu przysługuje prawo do szybkiej i jawnej rozprawy przed bezstronną ławą przysięgłych w tym Stanie i okręgu, w którym przestępstwo zostało popełnione, przy czym okręg ma być uprzednio prawnie ustalony. Oskarżonego należy pouczyć o charakterze i przyczynie oskarżenia, postawić go wobec świadków oskarżenia, w razie potrzeby pod przymusem sprowadzić świadków świadczących na jego korzyść i zapewnić mu obrońcę.
1791
POPRAWKA VII
W sprawach opartych na prawie zwyczajowym, gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 20 dolarów, prawo do rozprawy przed sądem przysięgłych będzie zachowane, a żadna sprawa osądzona przez przysięgłych nie może być ponownie rozpatrywana przez jakikolwiek inny sąd Stanów Zjednoczonych, jak tylko w zgodzie z postanowieniami prawa zwyczajowego.
1791
POPRAWKA VIII
Nie wolno żądać nadmiernych kaucji i wymierzać nadmiernych grzywien ani też stosować kar okrutnych lub wymyślnych.
1791
POPRAWKA IX
Wymienienie w Konstytucji określonych praw nie oznacza zniesienia lub ograniczenia innych praw, przysługujących ludowi.
1791
POPRAWKA X
Uprawnienia, których Konstytucja nie powierzyła Stanom Zjednoczonym ani nie wyłączyła z właściwości poszczególnych Stanów, przysługują nadal poszczególnym Stanom bądź ludowi.
1791
POPRAWKA XI
Władzy sądowej Stanów Zjednoczonych nie należy rozumieć w taki sposób, jakby rozciągała się na jakiekolwiek powództwo wytoczone lub dochodzone według zasad prawa lub słuszności przeciwko jednemu ze zjednoczonych Stanów przez obywateli innego Stanu albo przez obywateli lub poddanych jakiegokolwiek państwa obcego.
1795
POPRAWKA XII
Elektorzy zbierają się w swoich Stanach i głosują za pomocą kartek na Prezydenta i Wiceprezydenta, przy czym przynajmniej jeden z nich nie powinien być mieszkańcem tego Stanu, co elektorzy; kandydatów na Prezydenta i Wiceprezydenta wymieniają na osobnych kartkach. Następnie sporządzają osobne listy, wymieniając na jednej z nich wszystkich kandydatów na Prezydenta, a na drugiej wszystkich kandydatów na Wiceprezydenta oraz liczbę głosów oddanych na każdego z nich, po czym podpisują i poświadczają listy oraz przesyłają pod pieczęcią do siedziby naczelnych władz Stanów Zjednoczonych na ręce Prezydenta Senatu. Prezydent Senatu otwiera wszystkie poświadczone listy w obecności Senatu i Izby Reprezentantów, po czym następuje obliczanie głosów. Osoba, która uzyskała największą liczbę głosów, oddanych na Prezydenta, zostaje Prezydentem, jeżeli liczba ta przekracza połowę ogólnej liczby wyznaczonych elektorów; jeżeli nikt nie uzyskał takiej większości, Izba Reprezentantów niezwłocznie wybiera w głosowaniu za pomocą kartek Prezydenta spośród trzech osób zamieszczonych na liście, które w głosowaniu na Prezydenta uzyskały najwięcej głosów. Przy takim jednak wyborze Prezydenta liczy się głosy Stanami, a każdemu Stanowi przysługuje jeden głos; quorum wynosi dwie trzecie Stanów, z których każdy reprezentowany jest choćby przez jednego przedstawiciela, a dla wyboru trzeba uzyskać głosy ponad połowy Stanów. Jeżeli zaś Izba, mając prawo wyboru, nie dokona go (do południa najbliższego 20 stycznia), urząd Prezydenta przejmuje Wiceprezydent, podobnie jak w razie śmierci lub w innym przypadku niezdolności Prezydenta, przewidzianym w konstytucji. Osoba, która uzyskała największą liczbę głosów oddanych na Wiceprezydenta, zostaje Wiceprezydentem, jeżeli liczba ta jest wyższa od połowy ogólnej liczby wyznaczonych elektorów. Gdy nikt takiej większości nie uzyskał, wówczas Wiceprezydenta wybiera Senat spośród dwu osób na liście, które uzyskały najwięcej głosów; quorum wynosi wówczas dwie trzecie ogółu senatorów, a dla wyboru trzeba uzyskać głosy ponad połowy ogółu senatorów. Na urząd Wiceprezydenta nie może być jednak wybrana osoba, która w myśl konstytucji nie może być wybrana na urząd Prezydenta Stanów Zjednoczonych.
1804
POPRAWKA XIII
§ 1. Nie będzie w Stanach Zjednoczonych lub jakimkolwiek miejscu podległym ich władzy ani niewolnictwa, ani przymusowych robót, chyba że jako kara za przestępstwo, którego sprawca został skazany zgodnie z prawem.
§ 2. Kongres ma prawo zapewnić wykonanie niniejszego artykułu przez odpowiednie ustawodawstwo.
1865
POPRAWKA XIV
§ 1. Każdy, kto urodził się lub naturalizował w Stanach Zjednoczonych i podlega ich zwierzchnictwu, jest obywatelem Stanów Zjednoczonych i tego Stanu, w którym zamieszkuje. Żaden stan nie może ogłosić ani narzucić jakiegokolwiek prawa, które ograniczałoby prawa i wolności obywateli Stanów Zjednoczonych; w żadnym stanie nie wolno też nikogo pozbawiać życia, wolności ani własności, bez przepisanego prawem postępowania; nie można też na obszarze jego jurysdykcji odmówić komukolwiek jednakowej ochrony prawnej.
§ 2. Liczba mandatów do Izby Reprezentantów zostaje rozdzielona między poszczególne Stany odpowiednio do liczby mieszkańców, przy uwzględnieniu wszystkich mieszkańców Stanu, z wyjątkiem nie opodatkowanych Indian. Jednak zmniejszeniu ulega podstawa ustalenia reprezentacji tych Stanów, w których przy wyborze elektorów dla wyboru Prezydenta lub Wiceprezydenta albo przy wyborach reprezentantów do Kongresu albo stanowych urzędników władzy wykonawczej lub sądowej, albo członków ciała ustawodawczego jakakolwiek część męskiej ludności Stanu, pomimo ukończenia dwudziestu jeden lat i posiadania obywatelstwa Stanów Zjednoczonych, pozbawiona jest praw wyborczych albo w jakiejkolwiek mierze ograniczona w tych prawach z innych względów, niż udział w buncie lub popełnienie innego przestępstwa; zmniejszenie reprezentacji następuje w takim stosunku, w jakim liczba upośledzonych obywateli płci męskiej pozostaje do ogólnej liczby męskich obywateli tego Stanu, mających ukończone dwadzieścia jeden lat.
§ 3. Nie może zostać senatorem ani reprezentantem w Kongresie albo elektorem Prezydenta i Wiceprezydenta ani też sprawować w służbie Stanów Zjednoczonych lub poszczególnego Stanu jakiegokolwiek urzędu cywilnego lub wojskowego, kto poprzednio jako członek Kongresu lub funkcjonariusz Stanów Zjednoczonych albo któregokolwiek Stanu złożył przysięgę na konstytucję Stanów Zjednoczonych, a następnie wziął udział w powstaniu lub buncie przeciwko niej albo udzielał jej wrogom pomocy lub poparcia. Jednak niezdolność ta może być zniesiona przez Kongres większością dwu trzecich głosów.
§ 4. Nie będzie poddawana w wątpliwość ważność zadłużenia Stanów Zjednoczonych, powstałego zgodnie z prawem, nie wyłączając długów zaciągniętych dla opłacenia uposażeń i nagród za zasługi przy tłumieniu powstania i buntu. Natomiast Stany Zjednoczone ani żaden ze Stanów nie może przejąć ani spłacać jakiegokolwiek długu lub zobowiązania, zaciągniętego dla poparcia powstania lub buntu przeciwko Stanom Zjednoczonym, ani też jakiegokolwiek roszczenia z tytułu utraty lub oswobodzenia niewolnika, a wszelkie tego rodzaju długi, zobowiązania i roszczenia uznaje się za sprzeczne z prawem i nieważne.
§ 5. Kongres ma prawo zapewnić wykonanie przepisów niniejszego artykułu przez odpowiednie ustawodawstwo.
1868
POPRAWKA XV
§ 1. Ani Stany Zjednoczone, ani żaden Stan nie może pozbawić ani ograniczyć praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych ze względu na rasę, kolor skóry lub poprzednie niewolnictwo.
§ 2. Kongres ma prawo zapewnić wykonanie niniejszego artykułu przez odpowiednie ustawodawstwo.
1870
POPRAWKA XVI
Kongres ma prawo nakładać i ściągać podatki od wszelkiego rodzaju dochodów i nie musi przy tym uwzględniać ani proporcjonalnego rozdziału między poszczególne Stany, ani też jakichkolwiek szacunków lub spisów ludności.
1913
POPRAWKA XVII
Senat Stanów Zjednoczonych składa się z senatorów, wybieranych po dwu przez ludność każdego Stanu na sześć lat. Każdemu senatorowi przysługuje jeden głos. W każdym Stanie wyborcy muszą odpowiadać warunkom, jakie są przewidziane dla tej izby ciała ustawodawczego, która ma liczniejszy skład.
W razie powstania w Senacie wakansów z jakiegokolwiek Stanu władza wykonawcza tego Stanu powinna dla ich obsadzenia zarządzić wybory. Dopuszcza się, aby w każdym Stanie ciało ustawodawcze upoważniało władzę wykonawczą do przejściowego wyznaczenia przedstawicieli na okres, dopóki o obsadzeniu mandatów nie zadecyduje lud w wyborach określonych przez ciało ustawodawcze.
Niniejszej poprawki nie należy rozumieć w taki sposób, aby mogła mieć zastosowanie do wyboru lub kadencji senatora, który został wybrany, zanim poprawka ta weszła w życie jako część składowa Konstytucji.
1913
POPRAWKA XVIII
§ 1. Niniejszym zabrania się, poczynając od roku po przyjęciu niniejszego artykułu, wytwarzania, sprzedaży i przewozu przeznaczonych do spożycia napojów wyskokowych, jak również ich importu i eksportu ze Stanów Zjednoczonych oraz jakiegokolwiek obszaru podległego ich zwierzchnictwu.
§ 2. Kongres i poszczególne Stany są w równej mierze uprawnione do zapewnienia przez odpowiednie ustawodawstwo wykonania niniejszego artykułu.
§ 3. Artykuł ten nie wejdzie w życie, jeżeli w ciągu siedmiu lat od przedstawienia go przez Kongres Stanom nie zostanie zgodnie z przepisami Konstytucji ratyfikowany przez ciała ustawodawcze poszczególnych Stanów jako poprawka do Konstytucji.
1919
POPRAWKA XIX
Stany Zjednoczone ani którykolwiek ze Stanów nie może obywateli Stanów Zjednoczonych pozbawić praw wyborczych ani ograniczyć ich ze względu na płeć.
Kongres ma prawo zapewnić przez odpowiednie ustawodawstwo wykonanie niniejszego artykułu.
1920
POPRAWKA XX
§ 1. Kadencja Prezydenta i Wiceprezydenta upływa w południe dnia 20 stycznia, a kadencja senatorów i członków Izby Reprezentantów w południe dnia 3 stycznia tego roku, w którym kadencja upłynęłaby, gdyby niniejszy artykuł nie został przyjęty; w powyższych terminach rozpoczyna się następna kadencja.
§ 2. Kongres zbiera się co najmniej raz do roku, a pierwsze posiedzenie rozpoczyna w południe dnia 3 stycznia, chyba że ustawa określi inny dzień.
§ 3. Jeżeliby w czasie, wyznaczonym jako początek kadencji Prezydenta, Prezydent-elekt już nie żył, wówczas Prezydentem zostałby Wiceprezydent-elekt. Jeżeliby Prezydent nie został wybrany przed terminem wyznaczonym jako początek jego kadencji, albo jeżeliby Prezydent-elekt nie odpowiadał wymogom przepisanym dla Prezydenta, wówczas obowiązki jego przejmuje Wiceprezydent-elekt do czasu ustalenia Prezydenta, odpowiadającego tym wymogom. Kongres może w drodze ustawy określić, kto i w jakim trybie obrany przejmuje obowiązki Prezydenta, w razie gdy ani Prezydent-elekt, ani Wiceprezydent-elekt nie odpowiada przepisanym wymogom. Osoba ta pełni wówczas obowiązki, dopóki nie zostanie ustalony Prezydent lub Wiceprezydent, odpowiadający przepisanym wymogom.
§ 4. Kongres może w drodze ustawy określić zasady postępowania w przypadkach, gdy prawo wyboru Prezydenta przechodzi na Izbę Reprezentantów, a jedna z osób, spośród których ma się dokonać wyboru, zmarła, oraz gdy prawo wyboru Wiceprezydenta przechodzi na Senat, a jedna z osób, spośród których ma się dokonać wyboru, zmarła.
§ 5. §§ 1 i 2 wchodzą w życie dnia 15 października następującego po ratyfikacji niniejszego artykułu.
§ 6. Niniejszy artykuł nie wejdzie w życie, jeżeli w ciągu siedmiu lat od przedstawienia go Stanom nie zostanie ratyfikowany jako poprawka do Konstytucji przez ciała ustawodawcze trzech czwartych ogółu Stanów.
1933
POPRAWKA XXI
§ 1. Niniejszym uchyla się artykuł będący osiemnastą poprawką do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
§ 2. Przewóz lub wwóz do poszczególnych Stanów, terytoriów lub posiadłości Stanów Zjednoczonych napojów wyskokowych w celu ich dalszej dostawy lub spożycia na miejscu jest zabroniony, jeżeli sprzeciwia się miejscowemu ustawodawstwu.
§ 3. Artykuł ten nie wejdzie w życie, jeżeli w ciągu siedmiu lat od przedstawienia go Stanom przez Kongres nie zostanie zgodnie z przepisami Konstytucji ratyfikowany przez konwencję poszczególnych Stanów jako poprawka do Konstytucji.
1933
POPRAWKA XXII
§ 1. Nikt nie może być wybrany na urząd Prezydenta więcej niż dwa razy, a kto sprawował urząd Prezydenta albo pełnił funkcję w czasie kadencji innej osoby przez ponad dwa lata nie może być wybrany na urząd Prezydenta więcej niż jeden raz. Niniejszy artykuł nie ma jednak zastosowania do osoby pełniącej urząd Prezydenta w czasie zaproponowania tego artykułu przez Kongres ani też nie stoi na przeszkodzie, aby osoba sprawująca urząd Prezydenta lub pełniąca jego funkcję w czasie ratyfikowania niniejszego artykułu sprawowała urząd Prezydenta lub pełniła jego funkcję aż do upływu kadencji.
§ 2. Artykuł ten nie wejdzie w życie, jeżeli w ciągu siedmiu lat od przedstawienia go Stanom przez Kongres nie zostanie zgodnie z przepisami Konstytucji ratyfikowany przez ciała ustawodawcze trzech czwartych ogółu Stanów jako poprawka do Konstytucji.
1951
POPRAWKA XXIII
§ 1. Okręg, będący siedzibą naczelnych władz Stanów Zjednoczonych, wyznacza w trybie określonym przez Kongres elektorów Prezydenta i Wiceprezydenta w liczbie odpowiadającej liczbie senatorów i członków Izby Reprezentantów, do której okręg byłby uprawniony, gdyby był Stanem; nie może to być jednak liczba większa od przypadającej Stanowi o najmniejszej liczbie mieszkańców. Elektorzy ci uzupełniają elektorów wyznaczonych przez Stany; przy wyborze Prezydenta i Wiceprezydenta działają tak, jakby zostali wyznaczeni przez Stan, a zbierając się w okręgu wykonują te obowiązki, które zostały określone przez dwunasty artykuł poprawek.
§ 2. Kongres ma prawo zapewnić przez odpowiednie ustawodawstwo wykonanie niniejszego artykułu.
1961
POPRAWKA XXIV
§ 1. Stany Zjednoczone ani żaden poszczególny Stan nie mogą ze względu na niezapłacenie podatku wyborczego lub innego pozbawić lub ograniczać praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych przy prawyborach lub innych formach wyboru Prezydenta lub Wiceprezydenta, przy wyborze elektorów Prezydenta lub Wiceprezydenta albo przy wyborze senatorów lub reprezentantów do Kongresu.
§ 2. Kongres ma prawo zapewnić przez odpowiednie ustawodawstwo wykonanie niniejszego artykułu.
1964
POPRAWKA XXV
§ 1. W razie usunięcia Prezydenta z urzędu albo jego śmierci lub ustąpienia Prezydentem zostaje Wiceprezydent.
§ 2. Ilekroć urząd Wiceprezydenta pozostaje nie obsadzony, Prezydent mianuje Wiceprezydenta, który obejmuje stanowisko po uchwale zatwierdzającej, podjętej większością głosów obu izb Kongresu.
§ 3. Ilekroć Prezydent złoży Przewodniczącemu pro tempore Senatu i przewodniczącemu Izby Reprezentantów pisemne oświadczenie, że nie może sprawować władzy i zadań swojego urzędu, władzę tę i zadania sprawować będzie Wiceprezydent jako pełniący obowiązki Prezydenta, dopóki Prezydent nie złoży powyższym adresatom pisemnego oświadczenia, że przeszkoda ustała.
§ 4. Ilekroć Wiceprezydent i większość kierowników resortów lub innego ciała określonego przez Kongres w drodze ustawy złoży Przewodniczącemu pro tempore Senatu i Przewodniczącemu Izby Reprezentantów pisemne oświadczenie, że Prezydent nie może sprawować władzy i zadań swojego urzędu, Wiceprezydent niezwłocznie przejmuje władzę i zadania tego urzędu jako pełniący obowiązki Prezydenta.
Jeżeli następnie Prezydent złoży Przewodniczącemu pro tempore Senatu i Przewodniczącemu Izby Reprezentantów pisemne oświadczenie, że jego niemożność już nie zachodzi, wówczas przejmuje znów władzę i zadania swego urzędu, chyba że Wiceprezydent i większość kierowników resortów lub innego ciała określonego przez Kongres w drodze ustawy, złoży do dni czterech Przewodniczącemu pro tempore Senatu i Przewodniczącemu Izby Reprezentantów swoje pisemne oświadczenia, że Prezydent nie może sprawować władzy i zadań swojego urzędu. W takim przypadku rozstrzyga Kongres; jeżeli nie jest to okres sesji, zbiera się w tym celu w ciągu czterdziestu ośmiu godzin. Jeżeli w ciągu dwudziestu jeden dni od zebrania się, stwierdzi uchwałą podjętą większością dwu trzecich głosów każdej izby, że Prezydent nie może sprawować władzy i zadań swojego urzędu, wówczas Wiceprezydent będzie je sprawować nadal; w przeciwnym razie Prezydent znowu przejmuje władzę i zadania swojego urzędu.
1967
POPRAWKA XXVI
§ 1. Stany Zjednoczone ani żaden poszczególny Stan nie mogą ze względu na wiek ograniczyć lub pozbawić praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych, którzy ukończyli osiemnaście lub więcej lat.
§ 2. Kongres ma prawo zapewnić przez odpowiednie ustawowawstwo wykonanie niniejszego artykułu.
1971
POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA
(rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 217 A (III)
przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1948 r.)
Wstęp
Zważywszy, że uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie,
zważywszy, że brak poszanowania i pogarda dla praw człowieka doprowadziły do aktów barbarzyństwa, które wstrząsnęły sumieniem ludzkości, a nadejście świata, w którym ludzie będą korzystać z wolności słowa i przekonań oraz wolności od strachu i niedostatku, ogłoszono jako najwznioślejszy cel człowieka,
zważywszy, że jest istotne, aby prawa człowieka były chronione przez przepisy prawa, tak, aby człowiek nie musiał, doprowadzony do ostateczności, uciekać się do buntu przeciw tyranii i uciskowi,
zważywszy, że jest istotne popieranie rozwoju przyjaznych stosunków między narodami,
zważywszy, że ludy Narodów Zjednoczonych potwierdziły w Karcie swą wiarę w podstawowe prawa człowieka, w godność i wartość osoby ludzkiej i w równe prawa mężczyzn i kobiet oraz dały wyraz swej stanowczej woli popierania postępu społecznego i polepszania warunków życia w większej wolności,
zważywszy, że Państwa Członkowskie zobowiązały się we współpracy z narodami Zjednoczonymi do zapewnienia powszechnego poszanowania i przestrzegania praw człowieka oraz podstawowych wolności,
zważywszy, że jednakowe podejmowanie tych praw i wolności ma ogromne znaczenie dla pełnej realizacji tego zobowiązania,
Zgromadzenie Ogólne ogłasza uroczyście niniejszą Powszechna Deklarację Praw Człowieka jako wspólny cel dla wszystkich ludów i narodów, aby każda jednostka i każdy organ społeczeństwa, zachowując stale w pamięci niniejszą Deklarację, dążyły poprzez nauczanie i wychowanie do coraz pełniejszego poszanowania tych praw i wolności, i aby zapewniły poprzez stopniowe kroki o zasięgu krajowym i międzynarodowym ich powszechne i skuteczne uznanie i poszanowanie, zarówno wśród ludów samych państw członkowskich, jak i wśród ludów terytoriów pod ich jurysdykcją.
Artykuł 1
Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i w swych prawach. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.
Artykuł 2
Każdy człowiek jest uprawniony do korzystania z wszystkich praw i wolności wyłożonych w niniejszej Deklaracji, bez względu na różnice rasy, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych lub innych przekonań, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiekolwiek inne różnice.
Nie wolno ponadto czynić żadnej różnicy w zależności od sytuacji politycznej, prawnej lub międzynarodowej kraju lub obszaru, do którego dana osoba przynależy, bez względu na to, czy jest on niepodległy, powierniczy, autonomiczny lub poddany innym ograniczeniom suwerenności.
Artykuł 3
Każdy człowiek ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swojej osoby.
Artykuł 4
Nikt nie może pozostawać w stanie niewolnictwa lub służebności; niewolnictwo i handel niewolnikami we wszystkich formach będą zakazane.
Artykuł 5
Nikt nie może być poddany torturom lub okrutnemu, nieludzkiemu albo upokarzającemu traktowaniu lub karaniu.
Artykuł 6
Każdy człowiek ma prawo do tego, by wszędzie uznawano jego osobowość prawną.
Artykuł 7
Wszyscy są równi wobec prawa i są uprawnieni, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, do jednakowej ochrony prawnej. Wszyscy są uprawnieni do jednakowej ochrony przed jakąkolwiek dyskryminacją, będącą pogwałceniem niniejszej Deklaracji, i przed jakimkolwiek podżeganiem do takiej dyskryminacji.
Artykuł 8
Każdy człowiek ma prawo do skutecznego odwołania się do kompetentnych sądów krajowych przeciw czynom stanowiącym pogwałcenie podstawowych praw przyznawanych mu przez konstytucję lub przez prawo.
Artykuł 9
Nikt nie może być poddany arbitralnemu zatrzymaniu i aresztowaniu lub wygnaniu z kraju.
Artykuł 10
Każdy człowiek przy rozstrzyganiu o jego prawach i zobowiązaniach lub o skierowaniu przeciwko niemu oskarżenia o przestępstwo jest uprawniony na warunkach całkowitej równości do sprawiedliwego i publicznego wysłuchania przez niezależny i bezstronny sąd.
Artykuł 11
1. Każdy człowiek oskarżony o popełnienie przestępstwa ma prawo, aby uznawano go za niewinnego dopóty, dopóki wina nie zostanie udowodniona mu zgodnie z prawem podczas publicznego procesu, w którym miał wszystkie gwarancje konieczne do swojej obrony.
2. Nikt nie może być uznany za winnego popełnienia jakiegokolwiek przestępstwa na skutek działania lub zaniechania, które według prawa krajowego lub międzynarodowego nie stanowiło przestępstwa w chwili tego działania lub zaniechania. Nie wolno także wymierzać kary cięższej niż ta, która była stosowana w chwili popełnienia przestępstwa.
Artykuł 12
Nikt nie może być poddany arbitralnemu ingerowaniu w jego życie prywatne, rodzinne, domowe lub korespondencję ani też atakom na jego honor i dobre imię. Każdy człowiek ma prawo do ochrony prawnej przeciwko takim ingerencjom i atakom.
Artykuł 13
1. Każdy człowiek ma prawo swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania w granicach każdego państwa.
2. Każdy człowiek ma prawo do opuszczania jakiegokolwiek kraju, łącznie ze swym własnym, i do powrotu do swojego kraju.
Artykuł 14
1. Każdy człowiek w razie prześladowania ma prawo ubiegać się o azyl i korzystać z niego w innych krajach.
2. Nie można powoływać się na to prawo w przypadku ścigania wszczętego rzeczywiście z powodu popełnienia przestępstwa niepolitycznego lub czynu sprzecznego z celami i zasadami Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 15
1. Każdy człowiek ma prawo do posiadania obywatelstwa.
2. Nikt nie może być arbitralnie pozbawiony swojego obywatelstwa ani też nikomu nie może być odmówione prawo do zmiany obywatelstwa.
Artykuł 16
1. Mężczyźni i kobiety, bez względu na różnice rasy, narodowości lub religii, mają prawo po osiągnięciu pełnoletności do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny. Przysługują im równe prawa w odniesieniu do zawierania małżeństwa, podczas jego trwania i po jego rozwiązaniu.
2. Małżeństwo powinno być zawarte tylko przy dobrowolnej zgodzie przyszłych małżonków.
3. Rodzina jest naturalną i podstawową komórką społeczeństwa i jest uprawniona do ochrony ze strony społeczeństwa i państwa.
Artykuł 17
1. Każdy człowiek, zarówno sam, jak i wespół z innymi, ma prawo do posiadania własności.
2. Nikt nie może być arbitralnie pozbawiony swojej własności.
Artykuł 18
Każdy człowiek ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii; prawo to obejmuje wolność zmiany religii lub wiary oraz wolność głoszenia swej religii lub wiary, bądź indywidualnie, bądź wespół z innymi ludźmi, publicznie lub prywatnie poprzez nauczanie, praktykowanie, uprawianie kultu i praktyk religijnych.
Artykuł 19
Każdy człowiek ma prawo do wolności poglądów i swobodnego ich wyrażania; prawo to obejmuje swobodę posiadania niezależnych poglądów, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i idei wszelkimi środkami, bez względu na granice.
Artykuł 20
1. Każdy człowiek ma prawo do wolności pokojowego zgromadzania się i zrzeszania.
2. Nikogo nie można zmuszać, aby należał do jakiegoś zrzeszenia.
Artykuł 21
1. Każdy człowiek ma prawo do uczestniczenia w rządzeniu swym krajem bezpośrednio lub przez swobodnie wybranych przedstawicieli.
2. Każdy człowiek ma prawo równego dostępu do służby publicznej w swym kraju.
3. Wola ludu będzie podstawą władzy rządu; wola ta będzie wyrażona w okresowo przeprowadzonych i rzetelnych wyborach, które powinny być powszechne i równe oraz przeprowadzone w tajnym głosowaniu lub innej zapewniającej wolne głosowanie pro-cedurze.
Artykuł 22
Każdy człowiek jako członek społeczeństwa ma prawo do zabezpieczenia społecznego i jest upoważniony, dzięki wysiłkowi narodowemu i współpracy międzynarodowej oraz stosowanie do organizacji i zasobów danego państwa, do korzystania z praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych, nieodzownych dla jego godności i swobodnego rozwoju swojej osobowości.
Artykuł 23
1. Każdy człowiek ma prawo do pracy, do swobodnego wyboru zatrudnienia, do sprawiedliwych i zadowalających warunków pracy i do ochrony przed bezrobociem.
2. Każdy człowiek, bez żadnej dyskryminacji, ma prawo do równej płacy za równa pracę.
3. Każdy pracujący ma prawo do odpowiedniego zadowalającego wynagrodzenia, zapewniającego jemu i jego rodzinie egzystencję odpowiadającą godności ludzkiej i uzupełnianego w razie potrzeby innymi środkami pomocy społecznej.
4. Każdy człowiek ma prawo do tworzenia związków zawodowych i do przystępowania do związków zawodowych dla ochrony swych interesów.
Artykuł 24
Każdy człowiek ma prawo do urlopu i wypoczynku, włączając w to rozsądne ograniczenie godzin pracy i okresowe płatne urlopy.
Artykuł 25
1. Każdy człowiek ma prawo do poziomu życia zapewniającego zdrowie i dobrobyt jemu i jego rodzinie włączając w to wyżywienie, odzież, mieszkanie, opiekę lekarską i niezbędne świadczenia socjalne oraz prawo do zabezpieczenia na wypadek bezrobocia, choroby, niezdolności do pracy, wdowieństwa, starości lub utraty środków do życia w sposób od niego niezależny.
2. Macierzyństwo i dzieciństwo upoważniają do specjalnej opieki i pomocy. Wszystkie dzieci zarówno małżeńskie, jak i pozamałżeńskie będą korzystać z jednakowej pomocy społecznej.
Artykuł 26
1. Każdy człowiek ma prawo do oświaty. Oświata będzie bezpłatna, przynajmniej na poziomie podstawowym. Oświata w zakresie podstawowym będzie obowiązkowa. Oświatę w zakresie technicznym i zawodowym należy uczynić powszechnie dostępną, a oświata na poziomie wyższym powinna być równie dostępna dla wszystkich zależnie od zalet osobistych.
2. Celem oświaty będzie pełny rozwój osobowości ludzkiej i ugruntowanie poszanowania dla praw człowieka i podstawowych wolności. Będzie ona krzewić zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi narodami, grupami rasowymi lub religijnymi; popierać działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych zmierzającą do utrzymania pokoju.
3. Rodzice mają prawo pierwszeństwa w wyborze rodzaju nauczania, które ma być dane ich dzieciom.
Artykuł 27
1. Każdy człowiek ma prawo do swobodnego uczestniczenia w życiu kulturalnym społeczeństwa, do korzystania ze sztuki, do uczestniczenia w postępie nauki i korzystania ze sztuki, do uczestniczenia w postępie nauki i korzystania z jego dobrodziejstw.
2. Każdy człowiek ma prawo do ochrony moralnych i materialnych korzyści wynikających z jakiejkolwiek jego działalności naukowej, literackiej lub artystycznej.
Artykuł 28
Każdy człowiek jest uprawniony do takiego porządku społecznego i międzynarodowego, w którym prawa i wolności wyłożone w niniejszej Deklaracji mogą być w pełni realizowane.
Artykuł 29
1. Każdy człowiek ma obowiązki wobec społeczności, w której to jedynie jest możliwy swobodny i pełny rozwój jego osobowości.
2. W korzystaniu ze swych praw i wolności każdy człowiek podlega jedynie takim ograniczeniom, które są ustalone przez prawo wyłącznie w celu zapewnienia odpowiedniego uznania i poszanowania praw i wolności innych oraz w celu uczynienia zadość słusznym wymogom moralności, porządku publicznego i powszechnego dobrobytu w de-mokratycznym społeczeństwie.
3. Niniejsze prawa i wolności nie mogą w żadnym wypadku być wykorzystane w sposób sprzeczny z celami i zasadami Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 30
Żadnego z postanowień niniejszej Deklaracji nie można rozumieć jako udzielającego jakiemukolwiek Państwu, grupie lub osobie jakiegokolwiek prawa do rozwijania działalności lub wydawania aktów zmierzających do obalenia któregokolwiek z praw i wolności pro-klamowanych w niniejszej Deklaracji.
MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA
W SPRAWIE LIKWIDACJI WSZELKICH FORM DYSKRYMINACJI RASOWEJ
otwarta do podpisu w Nowym Jorku dnia 7 marca 1966 r.
(Dz. U. z dnia 6 września 1969 r.)
Państwa Strony niniejszej Konwencji,
zważywszy, że Karta Narodów Zjednoczonych oparta jest na zasadach godności i równości przyrodzonych wszystkim ludziom i że wszystkie państwa członkowskie zobowiązały się do podjęcia we współpracy z Organizacją - wspólnych i indywidualnych akcji dla osiągnięcia jednego z celów Narodów Zjednoczonych, którym jest popieranie i zachęcanie do powszechnego poszanowania i przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich, bez względu na różnicę rasy, płci, języka i wyznania,
zważywszy, że Powszechna deklaracja praw człowieka proklamuje, iż wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i w swych prawach i że każdemu człowiekowi przysługują wszystkie prawa i wolności w niej wymienione, bez względu na jakiekolwiek różnice, w szczególności bez względu na rasę, kolor skóry i pochodzenie narodowe,
zważywszy, że wszyscy ludzie są równi wobec prawa i że przysługuje im jednakowa ochrona prawna przed wszelką dyskryminacją i przed wszelkim podżeganiem do takiej dyskryminacji,
zważywszy, że Narody Zjednoczone potępiły kolonializm i wszelkie praktyki segregacji i dyskryminacji z nim związane, bez względu na formę i miejsce, w jakich one występują, i że Deklaracja w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym z dnia 14 grudnia 1960 roku (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 1514 (XV)) potwierdziła i uroczyście proklamowała konieczność szybkiej i bezwarunkowej ich likwidacji,
zważywszy, że Deklaracja Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej z dnia 20 listopada 1963 roku (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 1904 (XVIII)) uroczyście potwierdza konieczność szybkiej likwidacji dyskryminacji rasowej na całym świecie we wszystkich jej formach i przejawach oraz zapewnienia zrozumienia i poszanowania godności ludzkiej,
przekonane, że każda doktryna o wyższości opartej na zróżnicowaniu rasowym jest fałszywa pod względem naukowym, zasługująca na potępienie z moralnego punktu widzenia, niesłuszna i niebezpieczna społecznie oraz że nigdzie nie ma usprawiedliwienia dla dyskryminacji rasowej ani w teorii, ani w praktyce,
potwierdzając, że dyskryminacja między ludźmi z powodu rasy, koloru skóry czy pochodzenia etnicznego stanowi przeszkodę w przyjaznych i pokojowych stosunkach między narodami i może zakłócić pokój i bezpieczeństwo między ludami oraz harmonijne współżycie między ludźmi, nawet w obrębie jednego i tego samego państwa,
przekonane, że istnienie barier rasowych jest niezgodne z ideałami każdego społeczeństwa ludzkiego,
zaniepokojone przejawami dyskryminacji rasowej nadal występującymi na niektórych obszarach świata oraz polityką rządów opartą na doktrynie wyższości rasowej lub nienawiści rasowej, taką jak polityka apartheidu, segregacji lub separacji,
zdecydowane podjąć wszelkie niezbędne środki w celu szybkiej likwidacji dyskryminacji rasowej we wszelkich jej formach i przejawach oraz zapobiegać powstawaniu doktryn i praktyk rasistowskich i zwalczać je w celu pogłębienia zrozumienia między rasami i zbudowania społeczności międzynarodowej wolnej od wszelkich form segregacji i dyskryminacji rasowej,
biorąc pod uwagę Konwencję dotyczącą dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, przyjętą w 1958 roku przez Międzynarodową Organizację Pracy, oraz Konwencję w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, przyjętą w 1960 roku przez Organizację Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury,
pragnąc wprowadzić w życie zasady zawarte w Deklaracji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej i zapewnić jak najszybsze podjęcie praktycznych środków dla osiągnięcia tego celu,
uzgodniły, co następuje:
CZĘŚĆ I
Artykuł 1
1. W niniejszej Konwencji wyrażenie "dyskryminacja rasowa" oznacza wszelkie zróżnicowanie, wykluczenie, ograniczenie lub uprzywilejowanie z powodu rasy, koloru skóry, urodzenia, pochodzenia narodowego lub etnicznego, które ma na celu lub pociąga za sobą przekreślenie bądź uszczuplenie uznania, wykonywania lub korzystania, na zasadzie równości z praw człowieka i podstawowych wolności w dziedzinie politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturalnej lub w jakiejkolwiek innej dziedzinie życia publicznego.
2. Niniejsza Konwencja nie ma zastosowania do zróżnicowania, wykluczenia, ograniczenia lub uprzywilejowania, ustalanych przez Państwo Stronę niniejszej Konwencji w zależności od tego, czy chodzi o własnych obywateli, czy też o osoby nie posiadające jego obywatelstwa.
3. Żadne postanowienie niniejszej Konwencji nie może być interpretowane jako naruszające w jakikolwiek sposób przepisy prawne Państw Stron Konwencji dotyczące narodowości, obywatelstwa lub naturalizacji, pod warunkiem że przepisy takie nie dyskryminują żadnej określonej narodowości.
4. Specjalne środki podjęte wyłącznie w celu zapewnienia odpowiedniego rozwoju pewnych grup rasowych czy etnicznych lub jednostek, potrzebujących takiej ochrony, jaka może być konieczna do zapewnienia tym grupom lub jednostkom wykonywania lub korzystania na zasadach równości z praw człowieka i podstawowych wolności, nie będą uważane za dyskryminację rasową, pod warunkiem jednak, że środki te nie będą prowadzić w konsekwencji do utrzymywania odrębnych praw dla różnych grup rasowych i nie pozostaną w mocy po osiągnięciu celów, dla których zostały podjęte.
Artykuł 2
1. Państwa Strony Konwencji potępiają dyskryminację rasową i zobowiązują się prowadzić przy pomocy wszelkich właściwych środków i bezzwłocznie politykę zmierzającą do likwidacji dyskryminacji rasowej we wszystkich jej formach oraz do pogłębiania zrozumienia między wszystkimi rasami i w tym celu:
a) każde Państwo Strona Konwencji zobowiązuje się nie dokonywać żadnych aktów lub stosować praktyk stanowiących dyskryminację rasową przeciwko osobom, grupom osób lub instytucjom i zapewnić, by wszystkie władze i instytucje publiczne, tak ogólnokrajowe, jak i lokalne, działały zgodnie z tym zobowiązaniem;
b) każde Państwo Strona Konwencji zobowiązuje się, że nie będzie udzielać poparcia, występować w obronie ani podtrzymywać dyskryminacji rasowej stosowanej przez jakiekolwiek osoby lub organizacje;
c) każde Państwo Strona Konwencji podejmie skuteczne środki w celu dokonania przeglądu polityki rządowej ogólnokrajowej i lokalnej oraz zmiany, uchylenia lub unieważnienia wszelkich ustaw i przepisów, których skutkiem jest stwarzanie dyskryminacji rasowej lub utrwalenie jej tam, gdzie ona istnieje;
d) każde Państwo Strona Konwencji przy użyciu wszelkich właściwych środków, włączając w to - jeżeli okoliczności tego wymagają - środki ustawodawcze, zabroni i położy kres dyskryminacji rasowej uprawianej przez jakiekolwiek osoby, grupy osób lub organizacje;
e) każde Państwo Strona Konwencji zobowiązuje się popierać, w odpowiednich wypadkach, integracjonistyczne wielorasowe organizacje i ruchy oraz stosować inne środki mające na celu likwidację barier między rasami i przeciwdziałać wszystkiemu, co zmierza do umocnienia podziału rasowego.
2. Państwa Strony Konwencji podejmą - jeżeli okoliczności tego wymagają - specjalne i konkretne środki w dziedzinie społecznej, gospodarczej, kulturalnej i innych dziedzinach dla zapewnienia odpowiedniego rozwoju i ochrony określonych grup rasowych i jednostek do nich należących w celu zagwarantowania im na zasadach równości pełnego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności. Środki te w żadnym wypadku nie powinny pociągać za sobą utrzymania nierównych lub odrębnych praw dla różnych grup rasowych po osiągnięciu celów, dla których zostały podjęte.
Artykuł 3
Państwa Strony Konwencji potępiają szczególnie segregację rasową i apartheid i zobowiązują się zapobiegać na terytoriach podległych ich jurysdykcji wszelkim tego rodzaju praktykom, zakazać takich praktyk i wykorzeniać je.
Artykuł 4
Państwa Strony Konwencji potępiają wszelką propagandę i wszelkie organizacje oparte na ideach lub teoriach o wyższości jednej rasy lub grupy osób określonego koloru skóry lub pochodzenia etnicznego bądź usiłujące usprawiedliwić czy popierać nienawiść i dyskryminację rasową w jakiejkolwiek postaci oraz zobowiązują się podjąć niezwłocznie właściwe środki zmierzające do wykorzenienia wszelkiego podżegania do tego rodzaju dyskryminacji bądź też aktów dyskryminacji i w tym celu uwzględniając zasady zawarte w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz prawa szczegółowo określone w artykule 5 niniejszej Konwencji zobowiązują się między innymi:
a) uznać za przestępstwo podlegające karze zgodnie z prawem wszelkie rozpowszechnianie idei opartych na wyższości lub nienawiści rasowej, wszelkie podżeganie do dyskryminacji rasowej, jak również wszelkie akty przemocy lub podżeganie do tego rodzaju aktów wobec jakiejkolwiek rasy bądź grupy osób o innym kolorze skóry lub innego pochodzenia etnicznego, a także udzielanie pomocy w prowadzeniu działalności rasistowskiej, włączając w to finansowanie tej działalności;
b) uznać za nielegalne organizacje mające na celu popieranie dyskryminacji rasowej i podżeganie do niej oraz wprowadzić zakaz ich działalności, jak również zorganizowanej i wszelkiej innej działalności propagandowej mającej takie same cele oraz uznać udział w takich organizacjach lub w takiej działalności za przestępstwo podlegające karze zgodnie z prawem;
c) nie zezwalać władzom i instytucjom publicznym, tak ogólnokrajowym, jak i lokalnym, na podżeganie do dyskryminacji rasowej czy też na popieranie jej.
Artykuł 5
Zgodnie z podstawowymi obowiązkami określonymi w artykule 2 niniejszej Konwencji Państwa Strony Konwencji zobowiązują się wydać zakaz dyskryminacji rasowej we wszelkich jej formach i wyeliminować ją oraz zagwarantować wszystkim bez różnicy rasy, koloru skóry, pochodzenia narodowego bądź etnicznego równość wobec prawa, a zwłaszcza korzystanie z następujących praw:
a) prawa do równego traktowania przed sądami i wszystkimi innymi organami wymiaru sprawiedliwości;
b) prawa do osobistego bezpieczeństwa i do ochrony przez państwo przed przemocą lub naruszeniem nietykalności cielesnej bądź przez urzędników państwowych, bądź przez jakąkolwiek jednostkę, grupę lub instytucję;
c) praw politycznych, w szczególności prawa do udziału w wyborach - do głosowania i do kandydowania - na zasadzie powszechnego i równego prawa wyborczego, do uczestniczenia w rządzie, jak również w kierowaniu sprawami publicznymi na wszystkich szczeblach oraz prawa do równego dostępu do służby publicznej;
d) innych praw obywatelskich, w szczególności:
i. prawa swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania w obrębie granic państwa;
ii. prawa do opuszczenia jakiegokolwiek kraju, również własnego, oraz powrotu do swego kraju;
iii. prawa do obywatelstwa;
iv. prawa do zawierania małżeństwa i do wyboru małżonka;
v. prawa do własności, zarówno indywidualnie, jak i wespół z innymi;
vi. prawa do dziedziczenia;
vii. prawa do wolności myśli, sumienia i wyznania;
viii. prawa do wolności poglądów i wypowiadania ich;
ix. prawa do wolności pokojowych zgromadzeń i do zrzeszania się;
e) praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, w szczególności:
i. prawa pracy, swobodnego wyboru zatrudnienia, sprawiedliwych i zadowalających warunków pracy, do ochrony przed bezrobociem, do równej płacy za równą pracę, do sprawiedliwego i zadowalającego wynagrodzenia;
ii. prawa do tworzenia związków zawodowych i należenia do nich;
iii. prawa do mieszkania;
iv. prawa do publicznej ochrony zdrowia, opieki lekarskiej oraz ubezpieczeń społecznych i świadczeń socjalnych;
v. prawa do oświaty i szkolenia zawodowego;
vi. prawa do równego udziału w działalności kulturalnej;
f) prawa dostępu do wszystkich miejsc i urządzeń przeznaczonych do publicznego użytku, takich jak transport, hotele, restauracje, kawiarnie, teatry i parki.
Artykuł 6
Państwa Strony Konwencji zapewnią za pośrednictwem właściwych sądów krajowych i innych instytucji państwowych wszystkim osobom podległym ich jurysdykcji skuteczną obronę i środki ochrony przeciwko wszelkim aktom dyskryminacji rasowej, naruszającym wbrew postanowieniom niniejszej Konwencji prawa człowieka i podstawowe wolności, jak również zagwarantują im prawo dochodzenia przed tymi sądami słusznego i odpowiedniego odszkodowania lub zadośćuczynienia za wszelkie szkody poniesione w wyniku tego rodzaju dyskryminacji.
Artykuł 7
Państwa Strony Konwencji zobowiązują się podjąć niezwłocznie skuteczne środki, zwłaszcza w dziedzinie oświaty, wychowania, kultury i informacji, w celu zwalczania przesądów prowadzących do dyskryminacji rasowej oraz w celu popierania wzajemnego zrozumienia, tolerancji i przyjaźni między narodami i grupami rasowymi lub etnicznymi, jak również propagowania celów i zasad Karty Narodów Zjednoczonych, Powszechnej deklaracji praw człowieka, Deklaracji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej oraz niniejszej Konwencji.
CZĘŚĆ II
Artykuł 8
1. Utworzony zostanie Komitet do spraw likwidacji dyskryminacji rasowej (zwany dalej Komitetem), składający się z osiemnastu ekspertów o wysokim poziomie moralnym i uznanej bezstronności, wybieranych przez Państwa Strony Konwencji spośród swych obywateli, którzy będą wykonywali swe funkcje w imieniu własnym; wzięta zostanie pod uwagę konieczność zapewnienia właściwej reprezentacji geograficznej oraz reprezentacji różnych form cywilizacji, jak również głównych systemów prawnych.
2. Członkowie Komitetu będą wybierani w tajnym głosowaniu z listy osób wyznaczonych przez Państwa Strony Konwencji. Każde z tych państw będzie mogło wyznaczyć jedną osobę z pośród swych obywateli.
3. Pierwsze wybory odbędą się po upływie sześciu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszej Konwencji. Co najmniej na trzy miesiące przed datą każdych wyborów Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych wystosuje list do Państw Stron Konwencji z zaproszeniem do zgłoszenia kandydatur w ciągu dwóch miesięcy. Sekretarz Generalny przygotuje ułożoną w porządku alfabetycznym listę wszystkich osób zgłoszonych w ten sposób, z wymienieniem państw, które je zgłosiły, i przedstawi tę listę Państwom Stronom Konwencji.
4. Wybory członków Komitetu odbędą się na zebraniu Państw Stron Konwencji, zwołanym przez Sekretarza Generalnego w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na tym zebraniu, na którym quorum będzie stanowiło dwie trzecie liczby Państw Stron Konwencji, zostaną uznani za wybranych do Komitetu ci kandydaci, którzy otrzymają największą liczbę głosów i absolutną większość głosów obecnych i głosujących przedstawicieli Państw Stron Konwencji.
5.
a) Członkowie Komitetu będą wybierani na okres czterech lat. Jednakże mandaty dziewięciu członków wybranych w pierwszych wyborach wygasną po upływie dwóch lat; nazwiska tych dziewięciu członków zostaną ustalone zaraz po pierwszych wyborach, w drodze losowania przez przewodniczącego Komitetu.
b) Państwo Strona Konwencji, którego ekspert przestał sprawować funkcję członka Komitetu, wyznaczy spośród swych obywateli dla obsadzenia zwolnionego miejsca innego eksperta, podlegającego zatwierdzeniu przez Komitet.
6. Państwa Strony Konwencji będą ponosiły wydatki członków Komitetu w okresie pełnienia przez nich obowiązków w Komitecie.
Artykuł 9
1. Państwa Strony Konwencji zobowiązują się przedstawić Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, w celu rozpatrzenia przez Komitet, sprawozdanie o środkach ustawodawczych, sądowych, administracyjnych i innych, zastosowanych w celu wprowadzenia w życie postanowień niniejszej Konwencji:
a) w ciągu jednego roku od dnia, w którym konwencja weszła w życie dla danego państwa, i
b) następnie co dwa lata, oraz w każdym wypadku, gdy Komitet tego zażąda. Komitet może zażądać od Państw Stron Konwencji dodatkowych informacji.
2. Komitet będzie przedstawiał Zgromadzeniu Ogólnemu Narodów Zjednoczonych, za pośrednictwem Sekretarza Generalnego, roczne sprawozdania ze swej działalności; Komitet może wysuwać sugestie i zalecenia ogólne opierając się na analizie sprawozdań i informacji otrzymanych od Państw Stron Konwencji. Takie sugestie i ogólne zalecenia będą przedstawiane przez Komitet Zgromadzeniu Ogólnemu wraz z ewentualnymi uwagami Państw Stron niniejszej Konwencji.
Artykuł 10
1. Komitet uchwali swój regulamin wewnętrzny.
2. Komitet powoła funkcjonariuszy na okres dwóch lat.
3. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zapewni funkcjonowanie Sekretariatu Komitetu.
4. Posiedzenia Komitetu będą się normalnie odbywały w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 11
1. Jeżeli jedno z Państw Stron Konwencji będzie uważało, że inne Państwo Strona Konwencji nie wykonuje postanowień niniejszej Konwencji, będzie mogło przedstawić tę sprawę Komitetowi. Komitet przekaże wówczas to powiadomienie zainteresowanemu Państwu Stronie Konwencji. Państwo to w ciągu trzech miesięcy przedstawi Komitetowi pisemne wyjaśnienie lub oświadczenie naświetlające sprawę oraz ewentualnie wskazujące środki zaradcze podjęte przez to państwo.
2. Jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od otrzymania przez dane państwo pierwszego powiadomienia sprawa nie zostanie załatwiona ku zadowoleniu obu stron bądź w drodze dwustronnych rokowań, bądź w jakimkolwiek innym dostępnym dla nich trybie, każde z tych państw będzie miało prawo ponownie skierować sprawę do Komitetu poprzez zawiadomienie Komitetu, a także drugiego państwa.
3. Komitet może rozpatrzyć sprawę przedstawioną mu zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu dopiero po stwierdzeniu, że zostały zastosowane i wyczerpane w tej sprawie wszystkie możliwe wewnętrzne środki zaradcze, zgodnie z powszechnie uznanymi zasadami prawa międzynarodowego. Zasada ta nie będzie stosowana w wypadku nieuzasadnionej zwłoki w zastosowaniu tych środków.
4. Komitet może w każdej sprawie przedstawionej mu do rozpatrzenia zażądać od zainteresowanych Państw Stron Konwencji dostarczenia mu dodatkowych informacji związa-nych z tą sprawą.
5. W razie rozpatrywania przez Komitet jakiejkolwiek sprawy na podstawie niniejszego artykułu, zainteresowane Państwa Strony Konwencji mają prawo wyznaczyć swych przedstawicieli, którzy będą brali udział bez prawa głosowania w posiedzeniach Komitetu podczas rozpatrywania danej sprawy.
Artykuł 12
1.
a) Po otrzymaniu i zbadaniu przez Komitet wszystkich informacji, które uzna on za niezbędne, przewodniczący Komitetu wyznaczy Komisję pojednawczą ad hoc (zwaną dalej "Komisją"), złożoną z pięciu osób spośród członków Komitetu lub spoza Komitetu. Członkowie Komisji będą wyznaczani za jednomyślną zgodą stron będących w sporze, a jej dobre usługi będą udostępniane zainteresowanym państwom w celu polubownego rozstrzygnięcia sprawy na zasadzie przestrzegania postanowień niniejszej Konwencji.
b) Jeżeli w ciągu trzech miesięcy państwa będące stronami w sporze nie osiągną porozumienia co do całego lub co do części składu Komisji, członkowie Komisji, co do których państwa będące stronami w sporze nie są zgodne, zostaną wybrani przez Komitet większością dwóch trzecich głosów w tajnym głosowaniu spośród członków Komitetu.
2. Członkowie Komisji będą pełnili swe funkcje w imieniu własnym. Nie będą mogli być członkami Komisji obywatele państw będących stronami w sporze ani państwa nie będącego stroną niniejszej Konwencji.
3. Komisja wybierze swego przewodniczącego i uchwali swój regulamin wewnętrzny.
4. Posiedzenia Komisji będą się normalnie odbywały w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych lub w innym odpowiednim miejscu ustalonym przez Komisję.
5. Sekretariat przewidziany w artykule 10 ustęp 3 niniejszej Konwencji będzie również obsługiwał Komisję, jeżeli na skutek sporu między Państwami Stronami Konwencji zostanie ona powołana.
6. Państwa będące stronami w sporze będą pokrywały w równych częściach wszystkie wydatki członków Komisji w wysokości ustalonej przez Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
7. Sekretarz Generalny będzie w razie konieczności upoważniony do pokrycia wydatków członków Komisji przed zwrotem tych kosztów przez państwa będące stronami w sporze, zgodnie z postanowieniami ustępu 6 niniejszego artykułu.
8. Informacje otrzymane i zbadane przez Komitet zostaną udostępnione Komisji. Komisja będzie mogła zwrócić się do zainteresowanych państw z prośbą o dostarczenie dodatkowych informacji dotyczących rozpatrywanej sprawy.
Artykuł 13
1. Komisja, po wszechstronnym rozpatrzeniu sprawy, przygotuje i przedstawi przewodniczącemu Komitetu sprawozdanie zawierające jej wnioski dotyczące stanu faktycznego sporu między stronami oraz zalecenia, jakie uważa za właściwe dla osiągnięcia polubownego załatwienia sporu.
2. Przewodniczący Komitetu przekaże sprawozdanie Komisji każdemu z państw będących stronami w sporze. Państwa te poinformują przewodniczącego Komitetu w ciągu trzech miesięcy, czy przyjmują zalecenia zawarte w sprawozdaniu Komisji, czy też ich nie przyjmują.
3. Po upływie okresu przewidzianego w ustępie 2 niniejszego artykułu przewodniczący Komitetu przekaże sprawozdanie Komisji oraz oświadczenia zainteresowanych państw innym Państwom Stronom niniejszej Konwencji.
Artykuł 14
1. Każde Państwo Strona Konwencji może w każdej chwili oświadczyć, że uznaje kompetencję Komitetu do przyjmowania i rozpatrywania skarg osób lub grup osób podlegających jurysdykcji tego państwa stwierdzających, że są ofiarami naruszenia przez to państwo któregokolwiek z praw wymienionych w niniejszej Konwencji. Komitet nie będzie przyjmował żadnych skarg dotyczących Państwa Strony Konwencji, które nie złożyło takiego oświadczenia.
2. Każde Państwo Strona Konwencji, które złoży oświadczenie przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu, może utworzyć lub wskazać organ w jego systemie prawnym, który będzie właściwy do przyjmowania i rozpatrywania petycji od osób lub grup osób podlegających jurysdykcji tego państwa, twierdzących, że są ofiarami naruszenia któregokolwiek z praw wymienionych w niniejszej Konwencji i że wyczerpały wszystkie inne dostępne krajowe środki ochrony prawnej.
3. Oświadczenie złożone zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu oraz notyfikacja wskazująca n zwę każdego organu utworzonego lub wskazanego zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu zostaną złożone przez Państwo Stronę Konwencji u Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przekaże ich kopie innym Państwom Stronom Konwencji. Oświadczenie może być w każdej chwili wycofane drogą notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego, ale wycofanie to nie będzie miało wpływu w odniesieniu do skarg już rozpatrywanych przez Komitet.
4. Organ utworzony lub wskazany zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu będzie prowadził rejestr petycji, a uwierzytelnione kopie tego rejestru będą corocznie przekazywane właściwą drogą Sekretarzowi Generalnemu, z tym że ich treść nie będzie publicznie ujawniana.
5. W przypadku gdy wnoszący petycję nie uzyska zadowalającego załatwienia sprawy przez organ utworzony lub wskazany zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu, ma on prawo przekazać sprawę w ciągu sześciu miesięcy Komitetowi.
6.
a) Treść każdej nadesłanej do Komitetu skargi zostanie przez Komitet, w drodze poufnej, przekazana do wiadomości Państwu Stronie Konwencji, któremu zarzuca się naruszenie któregokolwiek z postanowień niniejszej Konwencji, jednakże tożsamość zainteresowanej osoby lub grupy osób nie będzie ujawniana bez ich wyraźnej zgody. Komitet nie będzie przyjmował skarg anonimowych.
b) Państwo powiadomione o treści skargi przedstawi w ciągu trzech miesięcy Komitetowi pisemne wyjaśnienia lub oświadczenia naświetlające sprawę oraz ewentualnie wskazujące środki zaradcze podjęte przez to państwo.
7.
a) Komitet rozpatrzy skargi w świetle wszystkich informacji udostępnionych mu przez zainteresowane Państwo Stronę Konwencji i przez wnoszącego petycję. Komitet nie będzie rozpatrywał żadnych skarg przed upewnieniem się, że wnoszący petycję wyczerpał wszystkie dostępne krajowe środki ochrony prawnej. Zasada ta nie będzie jednak stosowana w wypadku nieuzasadnionej zwłoki w zastosowaniu tych środków.
b) Komitet przekaże swoje propozycje i ewentualne zalecenia zainteresowanemu Państwu Stronie Konwencji oraz wnoszącemu petycję.
8. Komitet włączy do swego rocznego sprawozdania streszczenie tego rodzaju skarg i, w razie potrzeby, streszczenie wyjaśnień i oświadczeń zainteresowanych Państw Stron Konwencji oraz swych propozycji i zaleceń.
9. Komitet będzie mógł wykonywać funkcje przewidziane w niniejszym artykule dopiero wtedy, gdy co najmniej dziesięć Państw Stron niniejszej Konwencji złoży oświadczenie zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu.
Artykuł 15
1. Do czasu zrealizowania celów Deklaracji w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym, zawartej w rezolucji Zgromadzenia Ogólnego 1514 (XV) z dnia 14 grudnia 1960 roku, postanowienia niniejszej Konwencji nie będą w żaden sposób ograniczały prawa do wnoszenia petycji przyznanego tym narodom przez inne dokumenty międzynarodowe lub przez Organizację Narodów Zjednoczonych i jej organizacje wyspecjalizowane.
2.
a) Komitet utworzony na podstawie artykułu 8 ustęp 1 niniejszej Konwencji będzie otrzymywał kopie petycji od organów Organizacji Narodów Zjednoczonych, które zajmują się sprawami mającymi bezpośredni związek z zasadami i celami niniejszej Konwencji, oraz będzie przekazywał tym organom opinie i zalecenia co do tych petycji, w czasie rozpatrywania petycji pochodzących od mieszkańców terytoriów powierniczych lub niesamodzielnych albo wszelkich innych terytoriów, do których odnosi się rezolucja 1514 (XV) Zgromadzenia Ogólnego, i poruszających sprawy objęte niniejszą Konwencją, które zostały wniesione do tych organów.
b) Komitet będzie otrzymywał od właściwych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych kopie sprawozdań o środkach ustawodawczych, sądowych, administracyjnych i innych, bezpośrednio związanych z zasadami i celami niniejszej Konwencji, a które zostały zastosowane przez państwa zarządzające na terytoriach wymienionych w punkcie (a) niniejszego ustępu, oraz będzie przekazywał tym organom swe opinie i zalecenia.
3. Komitet będzie włączał do swego sprawozdania dla Zgromadzenia Ogólnego streszczenie petycji i sprawozdań otrzymanych od organów Organizacji Narodów Zjednoczonych, jak również swoje opinie i zalecenia dotyczące wymienionych petycji i sprawozdań.
4. Komitet będzie zwracał się do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych o wszelkie znajdujące się w jego posiadaniu informacje związane z celami niniejszej Konwencji, a dotyczące terytoriów wymienionych w punkcie (a) ustępu 2 niniejszego artykułu.
Artykuł 16
Postanowienia niniejszej Konwencji dotyczące uregulowania sporów lub załatwiania skarg będą stosowane bez uszczerbku dla innych metod postępowania, mających na celu regulowanie sporów lub załatwienie skarg w sprawie dyskryminacji, a ustalonych w dokumentach konstytucyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych i jej organizacji wyspecjalizowanych lub w uchwalonych przez nie konwencjach i nie będą stanowiły dla Państw Stron niniejszej Konwencji przeszkody w stosowaniu innych metod postępowania w celu uregulowania jakiegoś sporu zgodnie z wiążącymi te państwa ogólnymi lub specjalnymi umowami międzynarodowymi.
CZĘŚĆ III
Artykuł 17
1. Niniejsza Konwencja będzie otwarta do podpisu dla każdego państwa będącego członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych lub którejś z jej organizacji wyspecjalizowanych, dla każdego państwa będącego stroną Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i dla każdego innego państwa, do którego zwróci się Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych z zaproszeniem, aby stało się stroną niniejszej Konwencji.
2. Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne będą składane Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 18
1. Niniejsza Konwencja będzie otwarta do przystąpienia dla każdego państwa wymienionego w artykule 17 ustęp 1 Konwencji.
2. Przystąpienie zostaje dokonane przez złożenie dokumentu przystąpienia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 19
1. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia od dnia złożenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych dwudziestego siódmego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.
2. Dla każdego państwa, które ratyfikuje niniejszą Konwencję albo do niej przystąpi po złożeniu dwudziestego siódmego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia, wejdzie ona w życie trzydziestego dnia od dnia złożenia przez to państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.
Artykuł 20
1. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych będzie przyjmował i przekazywał wszystkim państwom, które są lub mogą stać się stronami niniejszej Konwencji, zastrzeżenia zgłoszone w chwili ratyfikacji lub przystąpienia. Każde państwo, które sprzeciwia się tym zastrzeżeniom, zawiadomi Sekretarza Generalnego w ciągu dziewięćdziesięciu dni od daty zawiadomienia go o tych zastrzeżeniach, że ich nie przyjmuje.
2. Zastrzeżenie nie dające się pogodzić z przedmiotem i celem niniejszej Konwencji, a także zastrzeżenie, które w rezultacie mogłoby paraliżować działalność któregokolwiek z organów utworzonych na mocy Konwencji, nie jest dopuszczalne. Zastrzeżenie zostanie uznane za należące do wyżej określonej kategorii, jeżeli co najmniej dwie trzecie Państw Stron niniejszej Konwencji sprzeciwia się temu zastrzeżeniu.
3. Zastrzeżenia mogą być w każdej chwili wycofane przez notyfikację skierowaną do Sekretarza Generalnego. Notyfikacja taka nabiera mocy w dniu jej otrzymania.
Artykuł 21
Każde Państwo Strona Konwencji może ją wypowiedzieć w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wypowiedzenie nabierze mocy obowiązującej po upływie roku od dnia otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.
Artykuł 22
Każdy spór między dwoma lub więcej Państwami Stronami Konwencji dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, który nie zostanie rozstrzygnięty w drodze rokowań lub przez zastosowanie procedury wyraźnie ustalonej w niniejszej Konwencji, zostanie przekazany - na wniosek którejkolwiek ze stron w sporze - do rozstrzygnięcia Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości, chyba że strony będące w sporze zgodzą się na inny tryb uregulowania sporu.
Artykuł 23
1. Każde Państwo Strona Konwencji może w każdej chwili, w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego, wystąpić z wnioskiem o zrewidowanie niniejszej Konwencji.
2. Zgromadzenie Ogólne zadecyduje, jakie kroki należy ewentualnie podjąć w związku z tego rodzaju wnioskiem.
Artykuł 24
Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych będzie zawiadamiał wszystkie Państwa określone w artykule 17 ustęp 1 niniejszej Konwencji o:
a) złożeniu podpisów oraz dokumentów ratyfikacyjnych i dokumentów przystąpienia zgodnie z artykułami 17 i 18;
b) dacie wejścia w życie niniejszej Konwencji zgodnie z artykułem 19;
c) skargach i oświadczeniach otrzymanych zgodnie z artykułami 14, 20 i 23;
d) wypowiedzeniach dokonanych zgodnie z artykułem 21.
Artykuł 25
1. Niniejsza Konwencja, której teksty angielski, chiński, francuski, hiszpański i rosyjski są jednakowo autentyczne, zostanie złożona na przechowanie w archiwach Organizacji Narodów Zjednoczonych.
2. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych przekaże uwierzytelnione kopie niniejszej Konwencji wszystkim państwom należącym do którejkolwiek z kategorii określonych w artykule 17 ustęp 1 Konwencji.
Na dowód czego niżej podpisani, należycie upoważnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszą Konwencję, otwartą do podpisu w Nowym Jorku, dnia siódmego marca tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego szóstego roku.
AMERICAN CONVENTION ON HUMAN RIGHTS
(Adopted at the Inter-American Specialized Conference on Human Rights,
San José, Costa Rica, 22 November 1969)
Preamble
The American states signatory to the present Convention,
Reaffirming their intention to consolidate in this hemisphere, within the framework of democratic institutions, a system of personal liberty and social justice based on respect for the essential rights of man;
Recognizing that the essential rights of man are not derived from one's being a national of a certain state, but are based upon attributes of the human personality, and that they therefore justify international protection in the form of a convention reinforcing or complementing the protection provided by the domestic law of the American states;
Considering that these principles have been set forth in the Charter of the Organization of American States, in the American Declaration of the Rights and Duties of Man, and in the Universal Declaration of Human Rights, and that they have been reaffirmed and refined in other international instruments, worldwide as well as regional in scope;
Reiterating that, in accordance with the Universal Declaration of Human Rights, the ideal of free men enjoying freedom from fear and want can be achieved only if conditions are created whereby everyone may enjoy his economic, social, and cultural rights, as well as his civil and political rights; and
Considering that the Third Special Inter-American Conference (Buenos Aires, 1967) approved the incorporation into the Charter of the Organization itself of broader standards with respect to economic, social, and educational rights and resolved that an inter-American convention on human rights should determine the structure, competence, and procedure of the organs responsible for these matters,
Have agreed upon the following:
PART I - STATE OBLIGATIONS AND RIGHTS PROTECTED
CHAPTER I - GENERAL OBLIGATIONS
Article 1. Obligation to Respect Rights
1. The States Parties to this Convention undertake to respect the rights and freedoms recognized herein and to ensure to all persons subject to their jurisdiction the free and full exercise of those rights and freedoms, without any discrimination for reasons of race, color, sex, language, religion, political or other opinion, national or social origin, economic status, birth, or any other social condition.
2. For the purposes of this Convention, "person" means every human being.
Article 2. Domestic Legal Effects
Where the exercise of any of the rights or freedoms referred to in Article 1 is not already ensured by legislative or other provisions, the States Parties undertake to adopt, in accordance with their constitutional processes and the provisions of this Convention, such legislative or other measures as may be necessary to give effect to those rights or freedoms.
CHAPTER II - CIVIL AND POLITICAL RIGHTS
Article 3. Right to Juridical Personality
Every person has the right to recognition as a person before the law.
Article 4. Right to Life
1. Every person has the right to have his life respected. This right shall be protected by law and, in general, from the moment of conception. No one shall be arbitrarily deprived of his life.
2. In countries that have not abolished the death penalty, it may be imposed only for the most serious crimes and pursuant to a final judgment rendered by a competent court and in accordance with a law establishing such punishment, enacted prior to the commission of the crime. The application of such punishment shall not be extended to crimes to which it does not presently apply.
3. The death penalty shall not be reestablished in states that have abolished it.
4. In no case shall capital punishment be inflicted for political offenses or related common crimes.
5. Capital punishment shall not be imposed upon persons who, at the time the crime was committed, were under 18 years of age or over 70 years of age; nor shall it be applied to pregnant women.
6. Every person condemned to death shall have the right to apply for amnesty, pardon, or commutation of sentence, which may be granted in all cases. Capital punishment shall not be imposed while such a petition is pending decision by the competent authority.
Article 5. Right to Humane Treatment
1. Every person has the right to have his physical, mental, and moral integrity respected.
2. No one shall be subjected to torture or to cruel, inhuman, or degrading punishment or treatment. All persons deprived of their liberty shall be treated with respect for the inherent dignity of the human person.
3. Punishment shall not be extended to any person other than the criminal.
4. Accused persons shall, save in exceptional circumstances, be segregated from convicted persons, and shall be subject to separate treatment appropriate to their status as unconvicted per-sons.
5. Minors while subject to criminal proceedings shall be separated from adults and brought before specialized tribunals, as speedily as possible, so that they may be treated in accordance with their status as minors.
6. Punishments consisting of deprivation of liberty shall have as an essential aim the reform and social readaptation of the prisoners.
Article 6. Freedom from Slavery
1. No one shall be subject to slavery or to involuntary servitude, which are prohibited in all their forms, as are the slave trade and traffic in women.
2. No one shall be required to perform forced or compulsory labor. This provision shall not be interpreted to mean that, in those countries in which the penalty established for certain crimes is deprivation of liberty at forced labor, the carrying out of such a sentence imposed by a competent court is prohibited. Forced labor shall not adversely affect the dignity or the physical or intellectual capacity of the prisoner.
3. For the purposes of this article, the following do not constitute forced or compulsory labor:
a. work or service normally required of a person imprisoned in execution of a sentence or formal decision passed by the competent judicial authority. Such work or service shall be carried out under the supervision and control of public authorities, and any persons performing such work or service shall not be placed at the disposal of any private party, company, or juridical person;
b. military service and, in countries in which conscientious objectors are recognized, national service that the law may provide for in lieu of military service;
c. service exacted in time of danger or calamity that threatens the existence or the well-being of the community; or
d. work or service that forms part of normal civic obligations.
Article 7. Right to Personal Liberty
1. Every person has the right to personal liberty and security.
2. No one shall be deprived of his physical liberty except for the reasons and under the conditions established beforehand by the constitution of the State Party concerned or by a law established pursuant thereto.
3. No one shall be subject to arbitrary arrest or imprisonment.
4. Anyone who is detained shall be informed of the reasons for his detention and shall be promptly notified of the charge or charges against him.
5. Any person detained shall be brought promptly before a judge or other officer authorized by law to exercise judicial power and shall be entitled to trial within a reasonable time or to be released without prejudice to the continuation of the proceedings. His release may be subject to guarantees to assure his appearance for trial.
6. Anyone who is deprived of his liberty shall be entitled to recourse to a competent court, in order that the court may decide without delay on the lawfulness of his arrest or detention and order his release if the arrest or detention is unlawful. In States Parties whose laws provide that anyone who believes himself to be threatened with deprivation of his liberty is entitled to recourse to a competent court in order that it may decide on the lawfulness of such threat, this remedy may not be restricted or abolished. The interested party or another person in his behalf is entitled to seek these remedies.
7. No one shall be detained for debt. This principle shall not limit the orders of a competent judicial authority issued for nonfulfillment of duties of support.
Article 8. Right to a Fair Trial
1. Every person has the right to a hearing, with due guarantees and within a reasonable time, by a competent, independent, and impartial tribunal, previously established by law, in the substantiation of any accusation of a criminal nature made against him or for the determination of his rights and obligations of a civil, labor, fiscal, or any other nature.
2. Every person accused of a criminal offense has the right to be presumed innocent so long as his guilt has not been proven according to law. During the proceedings, every person is entitled, with full equality, to the following minimum guarantees:
a. the right of the accused to be assisted without charge by a translator or interpreter, if he does not understand or does not speak the language of the tribunal or court;
b. prior notification in detail to the accused of the charges against him;
c. adequate time and means for the preparation of his defense;
d. the right of the accused to defend himself personally or to be assisted by legal counsel of his own choosing, and to communicate freely and privately with his counsel;
e. the inalienable right to be assisted by counsel provided by the state, paid or not as the domestic law provides, if the accused does not defend himself personally or engage his own counsel within the time period established by law;
f. the right of the defense to examine witnesses present in the court and to obtain the appearance, as witnesses, of experts or other persons who may throw light on the facts;
g. the right not to be compelled to be a witness against himself or to plead guilty; and
h. the right to appeal the judgment to a higher court.
3. A confession of guilt by the accused shall be valid only if it is made without coercion of any kind.
4. An accused person acquitted by a nonappealable judgment shall not be subjected to a new trial for the same cause.
5. Criminal proceedings shall be public, except insofar as may be necessary to protect the interests of justice.
Article 9. Freedom from Ex Post Facto Laws
No one shall be convicted of any act or omission that did not constitute a criminal offense, under the applicable law, at the time it was committed. A heavier penalty shall not be imposed than the one that was applicable at the time the criminal offense was committed. If subsequent to the commission of the offense the law provides for the imposition of a lighter punishment, the guilty person shall benefit therefrom.
Article 10. Right to Compensation
Every person has the right to be compensated in accordance with the law in the event he has been sentenced by a final judgment through a miscarriage of justice.
Article 11. Right to Privacy
1. Everyone has the right to have his honor respected and his dignity recognized.
2. No one may be the object of arbitrary or abusive interference with his private life, his family, his home, or his correspondence, or of unlawful attacks on his honor or reputation.
3. Everyone has the right to the protection of the law against such interference or attacks.
Article 12. Freedom of Conscience and Religion
1. Everyone has the right to freedom of conscience and of religion. This right includes freedom to maintain or to change one's religion or beliefs, and freedom to profess or disseminate one's religion or beliefs, either individually or together with others, in public or in private.
2. No one shall be subject to restrictions that might impair his freedom to maintain or to change his religion or beliefs.
3. Freedom to manifest one's religion and beliefs may be subject only to the limitations prescribed by law that are necessary to protect public safety, order, health, or morals, or the rights or freedoms of others.
4. Parents or guardians, as the case may be, have the right to provide for the religious and moral education of their children or wards that is in accord with their own convictions.
Article 13. Freedom of Thought and Expression
1. Everyone has the right to freedom of thought and expression. This right includes freedom to seek, receive, and impart information and ideas of all kinds, regardless of frontiers, either orally, in writing, in print, in the form of art, or through any other medium of one's choice.
2. The exercise of the right provided for in the foregoing paragraph shall not be subject to prior censorship but shall be subject to subsequent imposition of liability, which shall be expressly established by law to the extent necessary to ensure:
a. respect for the rights or reputations of others; or
b. the protection of national security, public order, or public health or morals.
3. The right of expression may not be restricted by indirect methods or means, such as the abuse of government or private controls over newsprint, radio broadcasting frequencies, or equipment used in the dissemination of information, or by any other means tending to impede the communication and circulation of ideas and opinions.
4. Notwithstanding the provisions of paragraph 2 above, public entertainments may be subject by law to prior censorship for the sole purpose of regulating access to them for the moral protection of childhood and adolescence.
5. Any propaganda for war and any advocacy of national, racial, or religious hatred that constitute incitements to lawless violence or to any other similar action against any person or group of persons on any grounds including those of race, color, religion, language, or national origin shall be considered as offenses punishable by law.
Article 14. Right of Reply
1. Anyone injured by inaccurate or offensive statements or ideas disseminated to the public in general by a legally regulated medium of communication has the right to reply or to make a correction using the same communications outlet, under such conditions as the law may estab-lish.
2. The correction or reply shall not in any case remit other legal liabilities that may have been incurred.
3. For the effective protection of honor and reputation, every publisher, and every newspaper, motion picture, radio, and television company, shall have a person responsible who is not protected by immunities or special privileges.
Article 15. Right of Assembly
The right of peaceful assembly, without arms, is recognized. No restrictions may be placed on the exercise of this right other than those imposed in conformity with the law and necessary in a democratic society in the interest of national security, public safety or public order, or to protect public health or morals or the rights or freedom of others.
Article 16. Freedom of Association
1. Everyone has the right to associate freely for ideological, religious, political, economic, labor, social, cultural, sports, or other purposes.
2. The exercise of this right shall be subject only to such restrictions established by law as may be necessary in a democratic society, in the interest of national security, public safety or public order, or to protect public health or morals or the rights and freedoms of others.
3. The provisions of this article do not bar the imposition of legal restrictions, including even deprivation of the exercise of the right of association, on members of the armed forces and the police.
Article 17. Rights of the Family
1. The family is the natural and fundamental group unit of society and is entitled to protection by society and the state.
2. The right of men and women of marriageable age to marry and to raise a family shall be recognized, if they meet the conditions required by domestic laws, insofar as such conditions do not affect the principle of nondiscrimination established in this Convention.
3. No marriage shall be entered into without the free and full consent of the intending spouses.
4. The States Parties shall take appropriate steps to ensure the equality of rights and the adequate balancing of responsibilities of the spouses as to marriage, during marriage, and in the event of its dissolution. In case of dissolution, provision shall be made for the necessary protection of any children solely on the basis of their own best interests.
5. The law shall recognize equal rights for children born out of wedlock and those born in wedlock.
Article 18. Right to a Name
Every person has the right to a given name and to the surnames of his parents or that of one of them. The law shall regulate the manner in which this right shall be ensured for all, by the use of assumed names if necessary.
Article 19. Rights of the Child
Every minor child has the right to the measures of protection required by his condition as a minor on the part of his family, society, and the state.
Article 20. Right to Nationality
1. Every person has the right to a nationality.
2. Every person has the right to the nationality of the state in whose territory he was born if he does not have the right to any other nationality.
3. No one shall be arbitrarily deprived of his nationality or of the right to change it.
Article 21. Right to Property
1. Everyone has the right to the use and enjoyment of his property. The law may subordinate such use and enjoyment to the interest of society.
2. No one shall be deprived of his property except upon payment of just compensation, for reasons of public utility or social interest, and in the cases and according to the forms established by law.
3. Usury and any other form of exploitation of man by man shall be prohibited by law.
Article 22. Freedom of Movement and Residence
1. Every person lawfully in the territory of a State Party has the right to move about in it, and to reside in it subject to the provisions of the law.
2. Every person has the right lo leave any country freely, including his own.
3. The exercise of the foregoing rights may be restricted only pursuant to a law to the extent necessary in a democratic society to prevent crime or to protect national security, public safety, public order, public morals, public health, or the rights or freedoms of others.
4. The exercise of the rights recognized in paragraph 1 may also be restricted by law in designated zones for reasons of public interest.
5. No one can be expelled from the territory of the state of which he is a national or be deprived of the right to enter it.
6. An alien lawfully in the territory of a State Party to this Convention may be expelled from it only pursuant to a decision reached in accordance with law.
7. Every person has the right to seek and be granted asylum in a foreign territory, in accordance with the legislation of the state and international conventions, in the event he is being pursued for political offenses or related common crimes.
8. In no case may an alien be deported or returned to a country, regardless of whether or not it is his country of origin, if in that country his right to life or personal freedom is in danger of being violated because of his race, nationality, religion, social status, or political opinions.
9. The collective expulsion of aliens is prohibited.
Article 23. Right to Participate in Government
1. Every citizen shall enjoy the following rights and opportunities:
a. to take part in the conduct of public affairs, directly or through freely chosen representatives;
b. to vote and to be elected in genuine periodic elections, which shall be by universal and equal suffrage and by secret ballot that guarantees the free expression of the will of the voters; and
c. to have access, under general conditions of equality, to the public service of his country.
2. The law may regulate the exercise of the rights and opportunities referred to in the preceding paragraph only on the basis of age, nationality, residence, language, education, civil and mental capacity, or sentencing by a competent court in criminal proceedings.
Article 24. Right to Equal Protection
All persons are equal before the law. Consequently, they are entitled, without discrimination, to equal protection of the law.
Article 25. Right to Judicial Protection
1. Everyone has the right to simple and prompt recourse, or any other effective recourse, to a competent court or tribunal for protection against acts that violate his fundamental rights recognized by the constitution or laws of the state concerned or by this Convention, even though such violation may have been committed by persons acting in the course of their official duties.
2. The States Parties undertake:
a. to ensure that any person claiming such remedy shall have his rights determined by the competent authority provided for by the legal system of the state;
b. to develop the possibilities of judicial remedy; and
c. to ensure that the competent authorities shall enforce such remedies when granted.
CHAPTER III - ECONOMIC, SOCIAL, AND CULTURAL RIGHTS
Article 26. Progressive Development
The States Parties undertake to adopt measures, both internally and through international cooperation, especially those of an economic and technical nature, with a view to achieving progressively, by legislation or other appropriate means, the full realization of the rights implicit in the economic, social, educational, scientific, and cultural standards set forth in the Charter of the Organization of American States as amended by the Protocol of Buenos Aires.
CHAPTER IV - SUSPENSION OF GUARANTEES, INTERPRETATION, AND APPLICATION
Article 27. Suspension of Guarantees
1. In time of war, public danger, or other emergency that threatens the independence or security of a State Party, it may take measures derogating from its obligations under the present Convention to the extent and for the period of time strictly required by the exigencies of the situation, provided that such measures are not inconsistent with its other obligations under international law and do not involve discrimination on the ground of race, color, sex, language, religion, or social origin.
2. The foregoing provision does not authorize any suspension of the following articles: Article 3 (Right to Juridical Personality), Article 4 (Right to Life), Article 5 (Right to Humane Treatment), Article 6 (Freedom from Slavery), Article 9 (Freedom from Ex Post Facto Laws), Article 12 (Freedom of Conscience and Religion), Article 17 (Rights of the Family), Article 18 (Right to a Name), Article 19 (Rights of the Child), Article 20 (Right to Nationality), and Article 23 (Right to Participate in Government), or of the judicial guarantees essential for the protection of such rights.
3. Any State Party availing itself of the right of suspension shall immediately inform the other States Parties, through the Secretary General of the Organization of American States, of the provisions the application of which it has suspended, the reasons that gave rise to the suspension, and the date set for the termination of such suspension.
Article 28. Federal Clause
1. Where a State Party is constituted as a federal state, the national government of such State Party shall implement all the provisions of the Convention over whose subject matter it exercises legislative and judicial jurisdiction.
2. With respect to the provisions over whose subject matter the constituent units of the federal state have jurisdiction, the national government shall immediately take suitable measures, in accordance with its constitution and its laws, to the end that the competent authorities of the constituent units may adopt appropriate provisions for the fulfillment of this Convention.
3. Whenever two or more States Parties agree to form a federation or other type of association, they shall take care that the resulting federal or other compact contains the provisions necessary for continuing and rendering effective the standards of this Convention in the new state that is organized.
Article 29. Restrictions Regarding Interpretation
No provision of this Convention shall be interpreted as:
a. permitting any State Party, group, or person to suppress the enjoyment or exercise of the rights and freedoms recognized in this Convention or to restrict them to a greater extent than is provided for herein;
b. restricting the enjoyment or exercise of any right or freedom recognized by virtue of the laws of any State Party or by virtue of another convention to which one of the said states is a party;
c. precluding other rights or guarantees that are inherent in the human personality or derived from representative democracy as a form of government; or
d. excluding or limiting the effect that the American Declaration of the Rights and Duties of Man and other international acts of the same nature may have.
Article 30. Scope of Restrictions
The restrictions that, pursuant to this Convention, may be placed on the enjoyment or exercise of the rights or freedoms recognized herein may not be applied except in accordance with laws enacted for reasons of general interest and in accordance with the purpose for which such restrictions have been established.
Article 31. Recognition of Other Rights
Other rights and freedoms recognized in accordance with the procedures established in Articles 76 and 77 may be included in the system of protection of this Convention.
CHAPTER V - PERSONAL RESPONSIBILITIES
Article 32. Relationship between Duties and Rights
1. Every person has responsibilities to his family, his community, and mankind.
2. The rights of each person are limited by the rights of others, by the security of all, and by the just demands of the general welfare, in a democratic society.
PART II - MEANS OF PROTECTION
CHAPTER VI - COMPETENT ORGANS
Article 33
The following organs shall have competence with respect to matters relating to the fulfillment of the commitments made by the States Parties to this Convention:
a. the Inter-American Commission on Human Rights, referred to as "The Commission;" and
b. the Inter-American Court of Human Rights, referred to as "The Court."
CHAPTER VII - INTER-AMERICAN COMMISSION ON HUMAN RIGHTS
Section 1. Organization
Article 34
The Inter-American Commission on Human Rights shall be composed of seven members, who shall be persons of high moral character and recognized competence in the field of human rights.
Article 35
The Commission shall represent all the member countries of the Organization of American States.
Article 36
1. The members of the Commission shall be elected in a personal capacity by the General Assembly of the Organization from a list of candidates proposed by the governments of the member states.
2. Each of those governments may propose up to three candidates, who may be nationals of the states proposing them or of any other member state of the Organization of American States. When a slate of three is proposed, at least one of the candidates shall be a national of a state other than the one proposing the slate.
Article 37
1. The members of the Commission shall be elected for a term of four years and may be reelected only once, but the terms of three of the members chosen in the first election shall expire at the end of two years. Immediately following that election the General Assembly shall determine the names of those three members by lot.
2. No two nationals of the same state may be members of the Commission.
Article 38
Vacancies that may occur on the Commission for reasons other than the normal expiration of a term shall be filled by the Permanent Council of the Organization in accordance with the provisions of the Statute of the Commission.
Article 39
The Commission shall prepare its Statute, which it shall submit to the General Assembly for approval. It shall establish its own Regulations.
Article 40
Secretariat services for the Commission shall be furnished by the appropriate specialized unit of the General Secretariat of the Organization. This unit shall be provided with the resources required to accomplish the tasks assigned to it by the Commission.
Section 2. Functions
Article 41
The main function of the Commission shall be to promote respect for and defense of human rights. In the exercise of its mandate, it shall have the following functions and powers:
a. to develop an awareness of human rights among the peoples of America;
b. to make recommendations to the governments of the member states, when it considers such action advisable, for the adoption of progressive measures in favor of human rights within the framework of their domestic law and constitutional provisions as well as appropriate measures to further the observance of those rights;
c. to prepare such studies or reports as it considers advisable in the performance of its duties;
d. to request the governments of the member states to supply it with information on the measures adopted by them in matters of human rights;
e. to respond, through the General Secretariat of the Organization of American States, to inquiries made by the member states on matters related to human rights and, within the limits of its possibilities, to provide those states with the advisory services they request;
f. to take action on petitions and other communications pursuant to its authority under the provisions of Articles 44 through 51 of this Convention; and
g. to submit an annual report to the General Assembly of the Organization of American States.
Article 42
The States Parties shall transmit to the Commission a copy of each of the reports and studies that they submit annually to the Executive Committees of the Inter-American Economic and Social Council and the Inter-American Council for Education, Science, and Culture, in their respective fields, so that the Commission may watch over the promotion of the rights implicit in the economic, social, educational, scientific, and cultural standards set forth in the Charter of the Organization of American States as amended by the Protocol of Buenos Aires.
Article 43
The States Parties undertake to provide the Commission with such information as it may request of them as to the manner in which their domestic law ensures the effective application of any provisions of this Convention.
Section 3. Competence
Article 44
Any person or group of persons, or any nongovernmental entity legally recognized in one or more member states of the Organization, may lodge petitions with the Commission containing denunciations or complaints of violation of this Convention by a State Party.
Article 45
1. Any State Party may, when it deposits its instrument of ratification of or adherence to this Convention, or at any later time, declare that it recognizes the competence of the Commission to receive and examine communications in which a State Party alleges that another State Party has committed a violation of a human right set forth in this Convention.
2. Communications presented by virtue of this article may be admitted and examined only if they are presented by a State Party that has made a declaration recognizing the aforementioned competence of the Commission. The Commission shall not admit any communication against a State Party that has not made such a declaration.
3. A declaration concerning recognition of competence may be made to be valid for an indefinite time, for a specified period, or for a specific case.
4. Declarations shall be deposited with the General Secretariat of the Organization of American States, which shall transmit copies thereof to the member states of that Organization.
Article 46
1. Admission by the Commission of a petition or communication lodged in accordance with Articles 44 or 45 shall be subject to the following requirements:
a. that the remedies under domestic law have been pursued and exhausted in accordance with generally recognized principles of international law;
b. that the petition or communication is lodged within a period of six months from the date on which the party alleging violation of his rights was notified of the final judgment;
c. that the subject of the petition or communication is not pending in another international proceeding for settlement; and
d. that, in the case of Article 44, the petition contains the name, nationality, profession, domicile, and signature of the person or persons or of the legal representative of the entity lodging the petition.
2. The provisions of paragraphs 1.a and 1.b of this article shall not be applicable when:
a. the domestic legislation of the state concerned does not afford due process of law for the protection of the right or rights that have allegedly been violated;
b. the party alleging violation of his rights has been denied access to the remedies under domestic law or has been prevented from exhausting them; or
c. there has been unwarranted delay in rendering a final judgment under the aforementioned remedies.
Article 47
The Commission shall consider inadmissible any petition or communication submitted under Articles 44 or 45 if:
a. any of the requirements indicated in Article 46 has not been met;
b. the petition or communication does not state facts that tend to establish a violation of the rights guaranteed by this Convention;
c. the statements of the petitioner or of the state indicate that the petition or communication is manifestly groundless or obviously out of order; or
d. the petition or communication is substantially the same as one previously studied by the Commission or by another international organization.
Section 4. Procedure
Article 48
1. When the Commission receives a petition or communication alleging violation of any of the rights protected by this Convention, it shall proceed as follows:
a. If it considers the petition or communication admissible, it shall request information from the government of the state indicated as being responsible for the alleged violations and shall furnish that government a transcript of the pertinent portions of the petition or communication. This information shall be submitted within a reasonable period to be determined by the Commission in accordance with the circumstances of each case.
b. After the information has been received, or after the period established has elapsed and the information has not been received, the Commission shall ascertain whether the grounds for the petition or communication still exist. If they do not, the Commission shall order the record to be closed.
c. The Commission may also declare the petition or communication inadmissible or out of order on the basis of information or evidence subsequently received.
d. If the record has not been closed, the Commission shall, with the knowledge of the parties, examine the matter set forth in the petition or communication in order to verify the facts. If necessary and advisable, the Commission shall carry out an investigation, for the effective conduct of which it shall request, and the states concerned shall furnish to it, all necessary fa-cilities.
e. The Commission may request the states concerned to furnish any pertinent information and, if so requested, shall hear oral statements or receive written statements from the parties con-cerned.
f. The Commission shall place itself at the disposal of the parties concerned with a view to reaching a friendly settlement of the matter on the basis of respect for the human rights recognized in this Convention.
2. However, in serious and urgent cases, only the presentation of a petition or communication that fulfills all the formal requirements of admissibility shall be necessary in order for the Commission to conduct an investigation with the prior consent of the state in whose territory a violation has allegedly been committed.
Article 49
If a friendly settlement has been reached in accordance with paragraph 1.f of Article 48, the Commission shall draw up a report, which shall be transmitted to the petitioner and to the States Parties to this Convention, and shall then be communicated to the Secretary General of the Organization of American States for publication. This report shall contain a brief statement of the facts and of the solution reached. If any party in the case so requests, the fullest possible information shall be provided to it.
Article 50
1. If a settlement is not reached, the Commission shall, within the time limit established by its Statute, draw up a report setting forth the facts and stating its conclusions. If the report, in whole or in part, does not represent the unanimous agreement of the members of the Commission, any member may attach to it a separate opinion. The written and oral statements made by the parties in accordance with paragraph 1.e of Article 48 shall also be attached to the report.
2. The report shall be transmitted to the states concerned, which shall not be at liberty to publish it.
3. In transmitting the report, the Commission may make such proposals and recommendations as it sees fit.
Article 51
1. If, within a period of three months from the date of the transmittal of the report of the Commission to the states concerned, the matter has not either been settled or submitted by the Commission or by the state concerned to the Court and its jurisdiction accepted, the Commission may, by the vote of an absolute majority of its members, set forth its opinion and conclusions concerning the question submitted for its consideration.
2. Where appropriate, the Commission shall make pertinent recommendations and shall prescribe a period within which the state is to take the measures that are incumbent upon it to remedy the situation examined.
3. When the prescribed period has expired, the Commission shall decide by the vote of an absolute majority of its members whether the state has taken adequate measures and whether to publish its report.
CHAPTER VIII - INTER-AMERICAN COURT OF HUMAN RIGHTS
Section 1. Organization
Article 52
1. The Court shall consist of seven judges, nationals of the member states of the Organization, elected in an individual capacity from among jurists of the highest moral authority and of recognized competence in the field of human rights, who possess the qualifications required for the exercise of the highest judicial functions in conformity with the law of the state of which they are nationals or of the state that proposes them as candidates.
2. No two judges may be nationals of the same state.
Article 53
1. The judges of the Court shall be elected by secret ballot by an absolute majority vote of the States Parties to the Convention, in the General Assembly of the Organization, from a panel of candidates proposed by those states.
2. Each of the States Parties may propose up to three candidates, nationals of the state that proposes them or of any other member state of the Organization of American States. When a slate of three is proposed, at least one of the candidates shall be a national of a state other than the one proposing the slate.
Article 54
1. The judges of the Court shall be elected for a term of six years and may be reelected only once. The term of three of the judges chosen in the first election shall expire at the end of three years. Immediately after the election, the names of the three judges shall be determined by lot in the General Assembly.
2. A judge elected to replace a judge whose term has not expired shall complete the term of the latter.
3. The judges shall continue in office until the expiration of their term. However, they shall continue to serve with regard to cases that they have begun to hear and that are still pending, for which purposes they shall not be replaced by the newly elected judges.
Article 55
1. If a judge is a national of any of the States Parties to a case submitted to the Court, he shall retain his right to hear that case.
2. If one of the judges called upon to hear a case should be a national of one of the States Parties to the case, any other State Party in the case may appoint a person of its choice to serve on the Court as an ad hoc judge.
3. If among the judges called upon to hear a case none is a national of any of the States Parties to the case, each of the latter may appoint an ad hoc judge.
4. An ad hoc judge shall possess the qualifications indicated in Article 52.
5. If several States Parties to the Convention should have the same interest in a case, they shall be considered as a single party for purposes of the above provisions. In case of doubt, the Court shall decide.
Article 56
Five judges shall constitute a quorum for the transaction of business by the Court.
Article 57
The Commission shall appear in all cases before the Court.
Article 58
1. The Court shall have its seat at the place determined by the States Parties to the Convention in the General Assembly of the Organization; however, it may convene in the territory of any member state of the Organization of American States when a majority of the Court considers it desirable, and with the prior consent of the state concerned. The seat of the Court may be changed by the States Parties to the Convention in the General Assembly by a two-thirds vote.
2. The Court shall appoint its own Secretary.
3. The Secretary shall have his office at the place where the Court has its seat and shall attend the meetings that the Court may hold away from its seat.
Article 59
The Court shall establish its Secretariat, which shall function under the direction of the Secretary of the Court, in accordance with the administrative standards of the General Secretariat of the Organization in all respects not incompatible with the independence of the Court. The staff of the Court's Secretariat shall be appointed by the Secretary General of the Organization, in consultation with the Secretary of the Court.
Article 60
The Court shall draw up its Statute which it shall submit to the General Assembly for approval. It shall adopt its own Rules of Procedure.
Section 2. Jurisdiction and Functions
Article 61
1. Only the States Parties and the Commission shall have the right to submit a case to the Court.
2. In order for the Court to hear a case, it is necessary that the procedures set forth in Articles 48 and 50 shall have been completed.
Article 62
1. A State Party may, upon depositing its instrument of ratification or adherence to this Convention, or at any subsequent time, declare that it recognizes as binding, ipso facto, and not requiring special agreement, the jurisdiction of the Court on all matters relating to the interpretation or application of this Convention.
2. Such declaration may be made unconditionally, on the condition of reciprocity, for a specified period, or for specific cases. It shall be presented to the Secretary General of the Organization, who shall transmit copies thereof to the other member states of the Organization and to the Secretary of the Court.
3. The jurisdiction of the Court shall comprise all cases concerning the interpretation and application of the provisions of this Convention that are submitted to it, provided that the States Parties to the case recognize or have recognized such jurisdiction, whether by special declaration pursuant to the preceding paragraphs, or by a special agreement.
Article 63
1. If the Court finds that there has been a violation of a right or freedom protected by this Convention, the Court shall rule that the injured party be ensured the enjoyment of his right or freedom that was violated. It shall also rule, if appropriate, that the consequences of the measure or situation that constituted the breach of such right or freedom be remedied and that fair compensation be paid to the injured party.
2. In cases of extreme gravity and urgency, and when necessary to avoid irreparable damage to persons, the Court shall adopt such provisional measures as it deems pertinent in matters it has under consideration. With respect to a case not yet submitted to the Court, it may act at the request of the Commission.
Article 64
1. The member states of the Organization may consult the Court regarding the interpretation of this Convention or of other treaties concerning the protection of human rights in the American states. Within their spheres of competence, the organs listed in Chapter X of the Charter of the Organization of American States, as amended by the Protocol of Buenos Aires, may in like manner consult the Court.
2. The Court, at the request of a member state of the Organization, may provide that state with opinions regarding the compatibility of any of its domestic laws with the aforesaid international instruments.
Article 65
To each regular session of the General Assembly of the Organization of American States the Court shall submit, for the Assembly's consideration, a report on its work during the previous year. It shall specify, in particular, the cases in which a state has not complied with its judgments, making any pertinent recommendations.
Section 3. Procedure
Article 66
1. Reasons shall be given for the judgment of the Court.
2. If the judgment does not represent in whole or in part the unanimous opinion of the judges, any judge shall be entitled to have his dissenting or separate opinion attached to the judgment.
Article 67
The judgment of the Court shall be final and not subject to appeal. In case of disagreement as to the meaning or scope of the judgment, the Court shall interpret it at the request of any of the parties, provided the request is made within ninety days from the date of notification of the judgment.
Article 68
1. The States Parties to the Convention undertake to comply with the judgment of the Court in any case to which they are parties.
2. That part of a judgment that stipulates compensatory damages may be executed in the country concerned in accordance with domestic procedure governing the execution of judgments against the state.
Article 69
The parties to the case shall be notified of the judgment of the Court and it shall be transmitted to the States Parties to the Convention.
CHAPTER IX - COMMON PROVISIONS
Article 70
1. The judges of the Court and the members of the Commission shall enjoy, from the moment of their election and throughout their term of office, the immunities extended to diplomatic agents in accordance with international law. During the exercise of their official function they shall, in addition, enjoy the diplomatic privileges necessary for the performance of their duties.
2. At no time shall the judges of the Court or the members of the Commission be held liable for any decisions or opinions issued in the exercise of their functions.
Article 71
The position of judge of the Court or member of the Commission is incompatible with any other activity that might affect the independence or impartiality of such judge or member, as determined in the respective statutes.
Article 72
The judges of the Court and the members of the Commission shall receive emoluments and travel allowances in the form and under the conditions set forth in their statutes, with due regard for the importance and independence of their office. Such emoluments and travel allowances shall be determined in the budget of the Organization of American States, which shall also include the expenses of the Court and its Secretariat. To this end, the Court shall draw up its own budget and submit it for approval to the General Assembly through the General Secretariat. The latter may not introduce any changes in it.
Article 73
The General Assembly may, only at the request of the Commission or the Court, as the case may be, determine sanctions to be applied against members of the Commission or judges of the Court when there are justifiable grounds for such action as set forth in the respective statutes. A vote of a two-thirds majority of the member states of the Organization shall be required for a decision in the case of members of the Commission and, in the case of judges of the Court, a two-thirds majority vote of the States Parties to the Convention shall also be required.
PART III - GENERAL AND TRANSITORY PROVISIONS
CHAPTER X - SIGNATURE, RATIFICATION, RESERVATIONS, AMENDMENTS, PROTOCOLS, AND DENUNCIATION
Article 74
1. This Convention shall be open for signature and ratification by or adherence of any member state of the Organization of American States.
2. Ratification of or adherence to this Convention shall be made by the deposit of an instrument of ratification or adherence with the General Secretariat of the Organization of American States. As soon as eleven states have deposited their instruments of ratification or adherence, the Convention shall enter into force. With respect to any state that ratifies or adheres thereafter, the Convention shall enter into force on the date of the deposit of its instrument of ratification or adherence.
3. The Secretary General shall inform all member states of the Organization of the entry into force of the Convention.
Article 75
This Convention shall be subject to reservations only in conformity with the provisions of the Vienna Convention on the Law of Treaties signed on May 23, 1969.
Article 76
1. Proposals to amend this Convention may be submitted to the General Assembly for the action it deems appropriate by any State Party directly, and by the Commission or the Court through the Secretary General.
2. Amendments shall enter into force for the States ratifying them on the date when two-thirds of the States Parties to this Convention have deposited their respective instruments of ratification. With respect to the other States Parties, the amendments shall enter into force on the dates on which they deposit their respective instruments of ratification.
Article 77
1. In accordance with Article 31, any State Party and the Commission may submit proposed protocols to this Convention for consideration by the States Parties at the General Assembly with a view to gradually including other rights and freedoms within its system of protection.
2. Each protocol shall determine the manner of its entry into force and shall be applied only among the States Parties to it.
Article 78
1. The States Parties may denounce this Convention at the expiration of a five-year period from the date of its entry into force and by means of notice given one year in advance. Notice of the denunciation shall be addressed to the Secretary General of the Organization, who shall inform the other States Parties.
2. Such a denunciation shall not have the effect of releasing the State Party concerned from the obligations contained in this Convention with respect to any act that may constitute a violation of those obligations and that has been taken by that state prior to the effective date of denunciation.
CHAPTER XI - TRANSITORY PROVISIONS
Section 1. Inter-American Commission on Human Rights
Article 79
Upon the entry into force of this Convention, the Secretary General shall, in writing, request each member state of the Organization to present, within ninety days, its candidates for membership on the Inter-American Commission on Human Rights. The Secretary General shall prepare a list in alphabetical order of the candidates presented, and transmit it to the member states of the Organization at least thirty days prior to the next session of the General Assembly.
Article 80
The members of the Commission shall be elected by secret ballot of the General Assembly from the list of candidates referred to in Article 79. The candidates who obtain the largest number of votes and an absolute majority of the votes of the representatives of the member states shall be declared elected. Should it become necessary to have several ballots in order to elect all the members of the Commission, the candidates who receive the smallest number of votes shall be eliminated successively, in the manner determined by the General Assembly.
Section 2. Inter-American Court of Human Rights
Article 81
Upon the entry into force of this Convention, the Secretary General shall, in writing, request each State Party to present, within ninety days, its candidates for membership on the Inter-American Court of Human Rights. The Secretary General shall prepare a list in alphabetical order of the candidates presented and transmit it to the States Parties at least thirty days prior to the next session of the General Assembly.
Article 82
The judges of the Court shall be elected from the list of candidates referred to in Article 81, by secret ballot of the States Parties to the Convention in the General Assembly. The candidates who obtain the largest number of votes and an absolute majority of the votes of the representatives of the States Parties shall be declared elected. Should it become necessary to have several ballots in order to elect all the judges of the Court, the candidates who receive the smallest number of votes shall be eliminated successively, in the manner determined by the States Parties.
BIBLIOGRAFIA
DOKUMENTY PRAWNE
1. American Convention On Human Rights [online]. Waszyngton: Inter-American Commission on Human Rights [dostęp 5.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.cidh.org/Basicos/English/Basic3.American%20Convention.htm
2. Civil Rights Act [online]. Pekin, Illinois: The Dirksen Congressional Center [dostęp 4.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.congresslink.org/print_basics_histmats_civilrights64text.htm
3. Deklaracja Praw Dziecka [online]. Warszawa: ABC Prawa [dostęp 31.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.prawo.waw.pl/dziecko.php?go=dz3
4. Executive Order 9981 [online]. Kansas: Harry S. Truman Library and Museum [dostęp 4.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.trumanlibrary.org/9981a.htm
5. Konstytucja Stanów Zjednoczonych [online]. Łódź: Wikipedia, 2001 [dostęp 22.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://pl.wikisource.org/wiki/Konstytucja_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych_Ameryki
6. Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej [online]. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji [dostęp 22.01.2008] Dostępny w Internecie: http://www.mswia.gov.pl/wai/pl/125/1794/
7. Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych [online]. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka [dostęp 22.01.2208]. Dostępny w Internecie: http://www.hfhrpol.waw.pl/index_pliki/prawo/Miedzynarodowy_Pakt_Praw_Gospodarczych_Spolecznych_i_Kulturalnych.rtf
8. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych [online]. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka [dostęp 22.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.hfhrpol.waw.pl/index_pliki/prawo/Miedzynarodowy_Pakt_Praw_Obywatelskich_i_Politycznych.rtf
9. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka [online]. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości [dostęp 22.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.ms.gov.pl/prawa_czl_onz/prawa_czlow_12.doc
10. Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych [online]. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka [dostęp 22.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.hfhrpol.waw.pl/index_pliki/prawo/Protokol_fakultatywny_do_MPPOiP.rtf
11. Voting Rights Act [online]. New Haven, Connecticut: Yale Law School [dostęp 4.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.yale.edu/lawweb/avalon/statutes/voting_rights_1965.htm
PRACE NAUKOWE
12. Banning L.: Tworzenie Republiki Federalnej: 1783-1789. W: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1763-1848. Tom 2. Warszawa, 1995, s. 33-62.
13. Critchlow, D. T.: Lata Nixona, Forda i Cartera: 1968-1980. W: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1945-1990. Tom 5. Warszawa, 1995, s. 97-124.
14. Encyklopedia Powszechna PWN. Tom. 1. Warszawa, 1973
15. Encyklopedia Powszechna PWN. Tom. 2. Warszawa, 1974
16. Encyklopedia Powszechna PWN. Tom. 3. Warszawa, 1975
17. Encyklopedia Powszechna PWN. Tom. 4. Warszawa, 1976
18. Frank, G.: Śmierć po amerykańsku. Warszawa, 1977
19. Garrow. D. J.: Walka o równouprawnienie Murzynów, W: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1945-1990. Tom 5. Warszawa, 1995, s. 215-236.
20. Graham H. D.: Era Kennedy’ego – Johnsona. W: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1945-1990. Tom 5. Warszawa, 1995, s. 69-94.
21. Gronowska, B.; Jasudowicz, T.; Mik, C.: Prawa Człowieka. Dokumenty Międzynarodowe. Toruń, 1993, s. 288-311.
22. Hawley E. W.: Era Trumana – Eisenhowera. W: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1945-1990. Tom 5. Warszawa, 1995, s. 33-66.
23. Historia świata. Amerykańskie supermocarstwo. W: Świat Wiedzy. Warszawa, 1998, s. 287-290.
24. Historia świata. Demokracja w starożytności. W: Świat Wiedzy. Warszawa, 1998, s. 631-634.
25. Historia świata. Martin Luther King. W: Świat Wiedzy. Warszawa, 1998, s. 693-696
26. Historia świata. Niewolnictwo. W: Świat Wiedzy. Warszawa, 1998, s. 193-196.
27. Historia świata. Organizacja Narodów Zjednoczonych. W: Świat Wiedzy. Warszawa, 1998, s. 393-396.
28. Historia świata. Protest polityczny. W: Świat Wiedzy. Warszawa, 1998, s. 411-414
29. Historia świata. Rewolucja francuska i amerykańska. W: Świat Wiedzy. Warszawa, 1998, s. 643-646.
30. Hugh, B.: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wrocław, 2004
31. Huie, W. B.: He Slew the Dreamer. New York, 1970
32. Kopaliński W.: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa, 2000
33. Mała Encyklopedia Powszechna. Red. C. Sojecki. Warszawa, 1969
34. Myrdal, G.: An American Dilemma, New York, 1944, wyd. z 1982
35. Słownik Encyklopedyczny. Red. M. Czapliński. Wrocław, 1998/99
36. Słownik polityki. Red. M. Bankowicz. Warszawa, 1996
STRONY INTERNETOWE
37. Amerykańska policja źle traktuje Latynosów i Murzynów. W: Portal Finansowy nr 1 [online]. Wrocław: Money.pl, 30.04.2007 [dostęp 9.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.money.pl/archiwum/wiadomosci/artykul/amerykanska;policja;zle;traktuje;latynosow;i;murzynow,211,0,238803.html
38. Carmichael, S.: Black Power. W: American Rhetoric [online]. [dostęp 29.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.americanrhetoric.com/speeches/stokelycarmichaelblackpower.html
39. Gadziński, M.: Dziewięcioro Murzynów skazanych w USA za rasizm. W: Gazeta Wyborcza [online]. Waszyngton: Gazeta.pl, 30.01.2007 [dostęp 9.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,53600,3883671.html?skad=rss
40. Gregory, T. W.: The History of the Oryginal Ku Klux Klan [online]. Harrison: The Official Website of The Knights Party [dostęp 31.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.kkk.bz/whenan.htm
41. Jim Crow Laws [online]. Atlanta: National Park Service [dostęp 29.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.nps.gov/archive/malu/documents/jim_crow_laws.htm
42. King, M. L.: Give Us The Ballot - We'll Transform The South. W: Democracy: Rhetolical Texts [online]. Bloomington: Indiana University [dostęp 29.01.2008]. Dostępny w Inter-necie: http://www.indiana.edu/~ivieweb/mlkgive.html
43. King, M. L.: I’ve Been to the Mountaintop. W: Democracy: Rhetolical Texts [online]. Bloomington: Indiana University [dostęp 3.07.2007]. Dostępny w Internecie: http://www.afscme.org/about/1549.cfm
44. King, M. L.: Letter From Birmingham Jail. W: The Nobel Prize Internet Archieve [online], 1996 [dostęp 28.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://almaz.com
45. King, M. L.: The American Dream. W: Democracy: Rhetolical Texts [online]. Bloomington: Indiana University [dostęp 29.01.2007]. Dostępny w Internecie: http://www.indiana.edu/~ivieweb/mlkad.html, 29.01.2008
46. King, M. L.: Where Do We Go From Here? W: Democracy: Rhetolical Texts [online]. Bloomington: Indiana University [dostęp 29.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.indiana.edu/~ivieweb/mlkwhere.html
47. King, M. L.:A Time to Break Silence. W: Democracy: Rhetolical Texts [online]. Bloomington: Indiana University [dostęp 3.07.2007]. Dostępny w Internecie: http://www.indiana.edu/~ivieweb/mlktime.html
48. Kubiak, B.: Ku Klux Klan – Bractwo śmierci. W: Racjonalista [online]. 2004-04-04 [dostęp 28.01.2008]. s. 3353. Dostępny w Internecie: http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,3353
49. Making Equality a Reality for All. Nowy Jork: Congress of Racial Equality [online]. [dostęp 6.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.core-online.org/History/history.htm
50. McElrath, J.: Creation of the Jim Crow South. W: African_American History [online]. Nowy Jork, kwiecień 2003 [dostęp 29.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://afroamhistory.about.com/od/jimcrowlaw1/a/creationjimcrow.htm
51. Pendergraft, R. What is 33/6 [online]. Harrison: The Official Website of The Knights Party [dostęp 31.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.kkk.bz/what_is_33.htm
52. Rokicki, J.: Nadzieje i porażki Akcji Afirmatywnej. W: Krakowskie Studia Międzynarodowe [online]. Kraków: Uniwersytet Jagieloński, 2004 [dostęp 5.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www3.uj.edu.pl/ISR/kulturoznawstwo_miedzynarodowe/publikacje/affirmative.doc
53. Rzekanowski, J.: WWW.NAZIZM. Neonazizm odradza się w Internecie. W: Stowarzyszenie Nigdy Więcej [online]. Warszawa [dostęp 8.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.nigdywiecej.prh.pl/archiwum/www_nazizm.php
54. The Ten Point Plan. [dostęp 29.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.blackpanther.org/TenPoint.htm
55. Three CORE Members murdered in Mississippi. Nowy Jork: Congress of Racial Equality [dostęp 6.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://core-online.org/History/freedom_summer.htm
56. Tomasiewicz, J.: O skutecznej praw obronie. Między jakobinizmem, leninizmem i austromarksizmem. W: Obywatel [online]. Łódź: maj 2005 [dostęp 5.02.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.obywatel.org.pl/index.php?module=subjects&func=viewpage&pageid=808
57. We Shall Overcome [online]. Manhattan: Kansas State University [dostęp 30.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.k-state.edu/english/nelp/american.studies.s98/we.shall.overcome.html
58. What was the Black Panther Party? [dostęp 29.01.2008]. Dostępny w Internecie: http://www.blackpanther.org/legacynew.htm
ABSTRACT
The master’s thesis is a result of interest concerning the American history, problem of toleration and discrimination of Afro-Americans in the society as well as fascination of Martin Luther King’s activity and speeches. Introduction includes the aim, thesis and justi-fication of the choice of the theme and the thesis. The following chapters attempt to cover thoroughly the chosen subject: Problem of elimination of racial discrimination (based on the American society) as well as the aim.
First chapter is a short recapitulation of American history; starting with Thomas Pain’s ideas of independence, through the Declaration of Independence, the Constitution of United States of America and the Bill of Rights, enumerating some rulings of the Supreme Court, resolutions of legislation, to international agreements and conventions. The aim of this chapter is to make the reader aware of what ideals, rights and freedom America has as a noble purpose.
There is also a question if the democratic country has been becoming really demo-cratic? If everybody has been following the rules and laws passed by the Congress in everyday life. This is what the Chapter 2 deals with. It is shown the “real” situation the colored people had to face in the United States; from the end of slavery times, through the Jim Crow’s Laws and strong racial segregation, to the presidency of Lyndon Baines Johnson. There are also characteristics of two main organizations fighting each other: Ku Klux Klan and the Black Panther Party. That time, there were involved different types and methods of the Ku Klux Klan activities to discourage and stop the actions the Black Panther Party was conducting.
The next question that occurs in the work is if there was nothing and nobody who could change the situation of America. Of course, there was. It was Martin Luther King, who started American civil rights movement and civil disobedience through nonviolent means, and who is devoted the Chapter 3 to. This is a person that is admired by international society. In this chapter there are presented ups and downs of Reverend King.
The work mainly was based on the Internet source, because it was very hard to find King’s printed works and speeches in libraries. It was also easier to find texts of inter-national conventions and agreements. Due to information collected in my first phase of the work it was easier to start next one and draw a conclusion at the end of it.
The work has got different reflections and there are many afterthoughts when fin-ishing it. It makes the reader stop and think over some things (concerning the past and present situation of colored people) for a while. It says that elimination of discrimination and racism in America is quite impossible but the work leaves some hopes and could be perceived in a different way by every reader.
Używamy plików cookie i zbieramy dane m.in. w celach statystycznych i personalizacji reklam. Jeśli nie wyrażasz na to zgody, więcej informacji i instrukcje znajdziesz » tutaj «.
Jarocin
Problem likwidacji dyskryminacji rasowej
O nas | Reklama | Kontakt
Redakcja serwisu nie ponosi odpowiedzialności za treść publikacji, ogłoszeń oraz reklam.
Redakcja serwisu nie ponosi odpowiedzialności za treść publikacji, ogłoszeń oraz reklam.
Copyright © 2002-2024 Edux.pl
| Polityka prywatności | Wszystkie prawa zastrzeżone.
Prawa autorskie do publikacji posiadają autorzy tekstów.
| Polityka prywatności | Wszystkie prawa zastrzeżone.
Prawa autorskie do publikacji posiadają autorzy tekstów.