Książka - mój przyjaciel. Program zajęć pozalekcyjnych w ramach bajkoterapii

Plan programu

1.Wprowadzenie

2.Uzasadnienie
- przyczyny i inspiracje do napisania programu
- lista potrzeb edukacyjnych, na jakie odpowiada program
- charakterystyka ucznia z zaburzeniami psychoruchowymi (ADHD)
3. Szczegółowe cele kształcenia programu
4. Materiał nauczania
5. Strategie nauczania – uczenia się: metody realizacji programu i formy pracy z uczniem
6. Wskaźniki osiągania celów
7. Założenia ewaluacyjne
- Uwagi wdrożeniowe
- Materiały źródłowe, materiały dydaktyczne

1. Wprowadzenie

Kiedy pierwszy raz czytam dobrą książkę, doświadczam uczucia, jakbym zyskał nowego przyjaciela.
(Johan Wolfgang Goethe)
Mysz, dlatego że niegdyś całą książkę zjadła,
Rozumiała, iż wszystkie rozumy posiadła.
(Ignacy Krasicki)
Czytanie jest dla umysłu tym, czym gimnastyka dla ciała
(Richard Steele)

Niniejszy program zajęć pozalekcyjnych z bajkoterapii ,,Książka- mój przyjaciel”, jest przeznaczony dla najmłodszych uczniów szkoły podstawowej (klasy I-III). Program ten, to koncepcja wykorzystująca bajki i baśnie w celach terapeutycznych. Zajęcia pozalekcyjne ,,Książka- mój przyjaciel”, jak sama nazwa wskazuje mają nie tylko być pewnego rodzaju terapią, ale także ukazywać ważną rolę książek w życiu małych czytelników, przekonywać
i zachęcać do sięgania po nie, w wielu sytuacjach. Adresatami programu są więc uczniowie klas I-III szkoły podstawowej, którzy w widoczny sposób przejawiają różnorodne objawy wynikające z problemów, z którymi borykają się na co dzień. Mogą to być problemy w domu rodzinnym, takie jak: alkoholizm, rodzina niepełna, trudna sytuacja materialna rodziny, czy też trudna sytuacja przejściowa, w jakiej znalazło się dziecko, np. zmiana szkoły, przeprowadzka do nowego domu. Te sytuacje problemy z kolei przekładają się w szkole na problemy wychowawcze danego ucznia, takie jak: zaburzone poczucie własnej wartości, odosobnienie, różnorodne lęki, nadmiernie przeżywany stres, problemy z komunikacją w grupie rówieśniczej, czy z dorosłymi (nauczyciele, wychowawcy), ponadto dziecko takie przejawia także różnorodne trudności w nauce wynikające z zaburzeń w postrzeganiu siebie
i otoczenia, ponieważ nie posiada odpowiednich wzorców osobowych, samo nie akceptuje siebie, gdyż nie czuje się akceptowane, w rodzinie, w szkole. Program ten uwzględnia także dzieci z zaburzeniami psychoruchowymi (ADHD) z klas I-III, dla których przeznaczony jest program. Jest to spowodowane tym, iż podstawowym celem programu jest pozbycie się napięcia emocjonalnego, wyciszenie, relaksacja i pomoc w przeanalizowaniu pewnych zachowań od nowa, tak aby można było te zachowania modyfikować, a przy okazji pomóc dzieciom pozbyć się negatywnych emocji, takich jak stres, poczucie winy, odrębności itp. To wszystko jest potrzebne dzieciom, które znalazły się w trudnych sytuacjach życiowych, nie radzą sobie z emocjami, które tym sytuacją towarzyszą, ale także uczniom nadpobudliwym, którzy reagują na bodźce zbyt impulsywnie, nie mają czasu zastanowić się nad swoim postępowaniem i często nie rozumieją skutków i konsekwencji swoich działań, którym są poddawane przez opiekunów i wychowawców, stąd dzieci te wykazują podobne potrzeby na wielu płaszczyznach więc terapia może być w obu przypadkach ta sama.
Bajkoterapia poza tymi aspektami pobudza także wyobraźnię, stymuluje do samodzielnego wnioskowania i poznawania samego siebie. To, co niekiedy stanowi barierę nie do pokonania przez dziecko, może być zniwelowane poprzez obecność bajki w jego życiu. Sprawia ona, że dziecko czuje się bezpieczniejsze, a skłonność do dziecięcych fantazji i wykorzystanie jej w trakcie zajęć, stanowi naturalne środowisko dziecka, w którym czuje się swobodniej. Motywacją do pokonywania problematycznych zachowań stają się bohaterowie bajek, którzy napotykają w swym życiu na trudności i przeciwności losu, z którymi także boryka się dziecko na co dzień.
Zajęcia bajkoterapii mają więc charakter psychoterapeutyczny, psychoedukacyjny oraz relaksacyjny.

Cele ogólne programu:
-cel relaksacyjny ( rozluźnienie, uspokojenie dzieci, wyciszenie)
-cel psychoterapeutyczny ( redukcja negatywnych emocji, wsparcie emocjonalne)
-cel psychoedukacyjny ( pokazanie, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach, prezentowanie wzorów zachowań)

Organizacja zajęć:
W zajęciach wykorzystane są wartościowe bajki i baśnie, które spełniają wyżej wymienione cele terapeutyczne.
Program realizowany jest jako forma zajęć pozalekcyjnych.
Zajęcia odbywać się będą 1 raz w tygodniu, po jednej godzinie dydaktycznej (45min)- dla każdej grupy uczestników. Uczestniczyć w nich będą dzieci z klas I-III szkoły podstawowej. Grupa uczestnicząca w zajęciach będzie liczyć od 4 do 10 osób. Zajęcia z bajkoterapii rozpoczynać i kończyć się będą zabawą, mającą na celu integrację grupy uczestników oraz ich wyciszenie.
W zajęcia będą wplatane elementy muzykoterapii, która stanowić będzie podkład pod czytane bajki i baśnie. Zastosowanie muzykoterapii w zajęciach ma na celu lepsze zrozumienie utworów, wprowadzanie w ich nastrój, pobudzenie bodźców zmysłowych, a także relaksację.
W ramach zajęć wykorzystane będą także elementy plastykoterapii, które będą miały za zadanie podobnie jak muzykoterapia, wyciszenie uczestników, relaksację i aktywność twórczą, aby lepiej zrozumieć problem, zmierzyć się z nim indywidualnie, wyrazić siebie, swoje emocje i pozbycie się tych negatywnych emocji. Formy i metody pracy z dziećmi będą zróżnicowane w zależności od predyspozycji grupy. Niniejsza terapia opierać się będzie głównie na zastosowaniu bajek i baśni jako narzędzi oddziaływań na dziecko

2. Uzasadnienie

Przyczyny i inspiracja do napisania programu:
Inspiracją do napisania programu było spore zaplecze materiałów, jakie mieszczą się
w szkolnej bibliotece oraz duże zainteresowanie literaturą dziecięcą. Wśród pozycji książkowych, jakie zawarte są w bibliotece, znajduje się wiele bardzo wartościowych pozycji, które odpowiadają na problemy dzieci, z którymi borykają się we współczesnym świecie,
a także zwyczajne trudności, z jakimi dziecko nie zawsze jest w stanie samo sobie poradzić.
Dodatkowym i pierwotnym czynnikiem, jaki przyczynił się do powstania niniejszego programu są różnorodne, trudne sytuacje, środowisk, w którym rozwija się dziecko, z którymi musi się ono zmierzyć. Wiele rodzin boryka się z problemami alkoholowymi, problemami materialnymi, a także coraz częściej dzieci rozwijają się w rodzinach niepełnych. Rozwody, czy śmierć jednego z członków rodzinny może znacznie przyczynić się do emocjonalnych,
a także szkolnych problemów małego dziecka, które często pozostaje bez należytej pomocy, gdyż rodzice nie zauważają jego problemów, zbyt zajęci swoimi własnymi problemami. Dodatkowo ze względu na coraz większe zainteresowanie zaburzeniami wieku rozwojowego, jakim jest ADHD, które zostaje coraz częściej diagnozowane wśród dzieci w dzisiejszych czasach oraz chęcią wspierania dziecka i pomagania mu radzić sobie z tym problemem, nasz program zwrócił uwagę także na tych uczniów. Dzieci ze środowisk rodzinnych, w których występują pewne problemy o różnych przyczynach i różnym stopniu nasilenia, podobnie jak dzieci z ADHD potrzebują wsparcia, pomocy w rozwiązywaniu ich własnych problemów, ukazania innej, bardziej wartościowej rzeczywistości do której mogą się odwoływać, z której mogą czerpać wzorce i szukać w niej odpowiedzi na pytania, a przede wszystkim zasygnalizowania, że nie są same ze swoimi problemami, książka natomiast może być ich ‘’przyjacielem” i przypominać o tym, co przyjemne, co dobre i co właściwe,
a w trudnych chwilach pozwalać pozbyć się negatywnych uczuć i poczuć się lepiej.

Charakterystyka ucznia znajdującego się w trudnej sytuacji życiowej i ucznia z zaburzeniami psychoruchowymi (ADHD):
Pozalekcyjne zajęcia bajkoterapii, jak już wcześniej wspomniano kierowane są dla dzieci
z zaburzeniami psychoruchowymi, jakie utrudniają prawidłowy i harmonijny rozwój. Pomimo nadrzędnego celu, jakim jest kompensacja i terapia, program adresowany jest dla każdego dziecka, które przejawia potrzebę wsparcia, nie radzi sobie z sytuacją, w jakiej się znajduje i przejawia z tego powodu trudności w nauce, czy swoim zachowaniem zwraca na siebie szczególna uwagę rodziców/nauczycieli/innych uczniów.

Zaburzenia związane z nadpobudliwością psychoruchową z zaburzeniami koncentracji uwagi ujawniają się u dziecka najczęściej pomiędzy trzecim a piątym rokiem życia. Do niedawna dzieci dotknięte tym zaburzeniem były postrzegane często, jako ‘’nieznośne”, ‘’źle wychowane’’ i ‘’niezdyscyplinowane’’, dziś wiadomo, że problem ten dotyka 2-5 % populacji i jest uznane za jednostkę chorobową. Jego przyczyny nie są do końca jasne, wiadomo, że ADHD jest przekazywane często z pokolenia na pokolenie, u dzieci z tą przypadłością występuje nieprawidłowa praca połączeń między komórkami nerwowymi, między korą mózgu a jądrami podkorowymi. Dodatkowo jego przyczyn upatruje się w chorobach matki przebytych w ciąży, spożywanych narkotykach i alkoholu, a także chorobach i urazach w wieku dziecięcym, ponadto negatywny wpływ środowiska w jakim dziecko się rozwija w niewielkim stopniu może pogarszać sytuację dziecka z ADHD. Objawy ujawniają się przed 7 rokiem życia. Takie dziecko przede wszystkim nie panuje nad własną impulsywnością, a więc reaguje zaraz po pojawieniu się impulsu, bez zastanowienia, wie jak należy postępować prawidłowo, ale nie panuje mimo wszystko nad swoimi reakcjami, które często są niewłaściwe i powodują konflikty z uczniami i nauczycielami. Dziecko z ADHD nie potrafi dla przykładu doczekać się swojej kolejki podczas zabawy grupowej, przeszkadza w rozmowie, przerywa wypowiedzi innych, bywa nawet agresywne. Poza tym dziecko to jest nadmiernie aktywne ruchowo, wszystkie czynności wykonuje zbyt szybko, niedokładnie. Siedząc nieustannie się wierci, kręci, macha nogami, rękoma, bawi się skrawkiem papieru, kredką, długopisem, często może wykazywać także nadmierną gadatliwość. Dziecko takie ma także problemy z oceną własnej siły fizycznej, dlatego często niszczy zabawki, które bierze do ręki, czy nadmiernie hałasuje podczas zabaw z ich użyciem. Oprócz tego uczeń dotknięty tą przypadłością ma słabszą zdolność do koncentracji na określonym zadaniu, ma on problem z wykonaniem do końca polecenia, słuchaniem tego co się do niego mówi, skupieniem się na powierzonym mu zadaniu i pamiętaniem o swoich rzeczach i o czynnościach, które miał wykonać. Dzieci potrafią skupić się tylko na rzeczach, którym towarzyszą najsilniejsze bodźce, na tych które sprawiają im przyjemność, np. telewizor, komputer. Dla takiego dziecka bardzo wiele trudności łączy się także ze sferą emocjonalną, mają one problem z przyjmowaniem porażki, odmowy, popadają w skrajności w skrajność (ze świetnego humoru nagle przechodzą do złości i odwrotnie), ponadto nie radzą sobie w sferze społecznej, gdyż nie potrafią współpracować z rówieśnikami, nawiązać trwałych znajomości dlatego, że mają skłonność do dominowania i sprawowania kontroli, nie potrafią się za to podporządkować.

Dzieci, które borykają się z trudnymi sytuacjami, problemami w życiu rodziny wymagają szczególnej troski i uwagi ze strony pedagoga. Wśród takich problemów należy mieć na uwadze między innymi problematykę dzieci z rodzin alkoholowych. Funkcjonowanie dziecka, jakie wywodzi się z rodziny objętej problematyką alkoholizmu jest na tyle zaburzone, iż wymaga ono podjęcia kroków terapeutycznych. Rodzina sama w sobie powinna stanowić dla dziecka pierwszorzędne środowisko, w jakim się rozwija oraz być dla niego wzorem odpowiednich postaw i zachowań. Niestety rodzina z niniejszym problemem nie jest w stanie zapewnić dziecku właściwych warunków do pełnego i harmonijnego rozwoju. Jedną z funkcji, jakie są jej przypisywane jest pielęgnowanie i przygotowanie dziecka do wejścia w świat społeczny a także wychowanie i zapewnienie odpowiedniego standardu życia. Te aspekty budzą niepokój wobec problemu alkoholowego, jaki stanowi czynnik zaburzający
i uniemożliwiający prawidłowy rozwój dziecka. Zastosowanie zajęć z elementem terapii daje dziecku szanse na lepszy start w dorosłość oraz kompensację wszelkich strat wartości, jakich rodzina nie jest w stanie mu zapewnić.
Inną trudnością, z jaką żyje wiele dzieci jest adaptacja do środowiska, w jakim żyją czy też problem nadmiernej nieśmiałości wobec innych. Adaptacja to przystosowanie do nowych warunków bądź okoliczności, z jakimi przyjdzie nam żyć. Dziecko mające trudności na tym polu jest w niekomfortowej sytuacji ze względu na załamanie komunikacji interpersonalnej.
Dzieci, które po raz pierwszy przekraczają mury szkoły, są nastawione na coś nowego, czego wcześniej nie znały. Budzi to lęki i obawy. Nieśmiałość jest przyczyną zamknięcia się dziecka na otaczający je świat. Dziecko nieśmiałe i płaczliwe mocniej przeżywa rozstanie
z rodzicami. Często błahe problemy wzrastają do wysokiej rangi.
Odwołując się do literatury, wiek przedszkolny to okres, który charakteryzuje się rozwojem wielu procesów poznawczych, dojrzewaniem i ..doskonaleniem różnych funkcji organizmu, kształtowaniem struktur osobowościowych. Proces adaptacji dziecka do nowego otoczenia odbywa się we wszystkich sferach działania, a w szczególności w sferze emocjonalnej, społecznej i poznawczej. Harmonijny rozwój dziecka jest ważnym czynnikiem do pełnego funkcjonowania w późniejszym etapie życia. Stąd też ważne jest, by wspomagać dziecko
i starać się rekompensować wszelkiego rodzaju ułomności jego życia, jakie wynikają
z wadliwego systemu rodziny czy też z innych zaburzeń.

Lista potrzeb edukacyjnych, na jakie program odpowiada (zgodnie z Podstawą Programową)
- czytanie i rozumienie tekstów czytanych, wykazywanie zainteresowania książką
- wykorzystanie zdobytych wiadomości z omawianych lektur do rozwiązywania własnych problemów
- rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny i społeczny ucznia poprzez kontakt z książką
- umiejętność formułowania własnych wniosków
- umiejętność słuchania wypowiedzi innych i komunikowania własnych spostrzeżeń
- uczestnictwo w rozmowach na tematy związane z życiem rodzinnym i szkolnym inspirowane literaturą
- aktywny kontakt z muzyką i plastyką, aktywność twórcza

3. Szczegółowe cele kształcenia programu

Zachęcanie do czytania książek i ich poszanowania
Kształtowanie nawyku słuchania oraz wypowiadania się na dany temat.
Poznawanie otaczającej rzeczywistości poprzez świat bajek i baśni.
Motywowanie do czynnego udziału w zajęciach poprzez zabawy, elementy muzyczne i plastyczne
Rozwijanie prawidłowych postaw społecznych oraz umiejętności pracy w grupie.
Kompensacja potrzeb.
Wspieranie rozwoju osobowości, pomoc w poszukiwaniu własnego „ja”.
Rozbudzanie komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
Wspieranie dziecka w otwieraniu się na innych i mówieniu o swoich potrzebach
i problemach
Nakierowywanie i zachęcanie ucznia do samodzielnego wnioskowania
Aktywne słuchanie utworów muzycznych
Wyrażanie siebie w formie plastycznej
Ilustrowanie scen i sytuacji inspirowanych muzyką, bajką, baśnią i własną wyobraźnią
Poczucie przynależności i wsparcia
Poczucie wiary we własne możliwości i akceptacja samego siebie
Relaksacja, odprężenie i poczucie spokoju emocjonalnego
Pozbycie się negatywnych uczuć, emocji i lęków

4. Materiał nauczania

Materiał został podzielony na dwa kręgi tematyczne: ,,W świecie baśni” i ,,W świecie bajek”. Poszczególne tematy mogą być omawiane według bloków lub na przemian (baśń/bajka). Tematyka utworów powinna być realizowana zgodnie z potrzebami i oczekiwania uczniów. Przewiduje się realizacje jednego utworu na jedną jednostkę lekcyjną.
W programie zostaną omówione następujące baśnie i bajki:

W świecie baśni:
Baśnie z motywem rodzeństwa, które pomogą zrozumieć pewne sytuacje, problemy i kłopoty pomiędzy rodzeństwem.
Jaś i Małgosia- czyli o pokusach, nieroztropności i miłości pomiędzy rodzeństwem
Braciszek i siostrzyczka- czyli o miłości między rodzeństwem i złej czarownicy
Kopciuszek- czyli o złej macosze i jej córkach oraz czarach i prawdziwej miłości
Trzy piórka- czyli o skromności, rywalizacji pomiędzy rodzeństwem i niedocenianiu go

Baśnie z motywem podróży, kojarzą się z odwagą i przygodą, która niesie nieprzewidywane wydarzenia, którym należy sprostać. Ukazują walkę z przeciwnościami losu, jakie możemy napotkać w życiu. Wędrówki kończą się pomyślnie dzięki uporowi, motywacji i dobroci.
Królowa Śniegu- czyli o miłości między rodzeństwem, przygodach, nierozwadze, pokusach i wędrówce do celu
O krasnoludkach i sierotce Marysi- czyli o skromności, dobroci i wielkiej wędrówce
Stoliczku, nakryj się- czyli o chciwości i wędrówce, która doprowadza z powrotem do domu
Szewczyk Dratewka- czyli o skromności, dobroci, szczerości i wędrówce, która stawia nowe wyzwania na każdym etapie, a ich pokonywanie przybliża do celu

Baśnie, w których można odnaleźć motyw miłości, przyjaźni, szczęści, dobra i odwagi, które zawsze zwyciężają (można w nich odnaleźć także inne problemy i omawiać je razem lub osobno)
Królewna Śnieżka- czyli o przyjaźni i prawdziwej miłości
Piękna i Bestia- czyli o skromności, dobroci, miłości i pokonywaniu lęku
Dzielny ołowiany żołnierzyk (H.Ch. Andersen)- czyli o odwadze, pokonywaniu trudności i miłości
Roszpunka- czyli o samotności, tęsknocie za rodziną i prawdziwej miłości, która zwycięża wszystko

Baśnie poruszające problem samotności, odosobnienia, inności
Brzydkie kaczątko- czyli o odrzuceniu, smutku i przemianie
Dziewczynka z zapałkami- czyli o samotności, tęsknocie za bliską osobą
Stokrotka (H.Ch. Andersen)- czyli o wrażliwości na piękno świata, samotności, współczuciu i zapomnieniu

W świecie bajek:
Bajki
Bajka o odważnej pszczole (Monika Abraszewska)- czyli o odwadze i o tym, że pszczół nie należy się bać bo one bronią tylko swego miodu przed tymi którzy chcą go im zabrać
Leśne przedszkole (Mariola Gajewska, Małgorzata Rybacka, Małgorzata Żmudzińska)- bajka terapeutyczna o przyjaźni pomiędzy człowiekiem a zwierzętami
Starszy brat (Irena Gębka) – bajka terapeutyczna dotycząca utraty pozycji dziecka jedynego w rodzinie, pojawienie się rodzeństwa
Nie chcę mieć rodzeństwa (Dorota Golisz)- bajka terapeutyczna związana z trudnościami posiadania rodzństwa
Tusia Pachniusia (Elżbieta Kołeńska)- bajka terapeutyczna poruszająca wątek higieny osobistej przedstawiona na postaci biedronki Tusi i żuczka
Razem raźniej i przyjaźniej (Bogumiła Antkowiak)- bajka terapeutyczna o pojawieniu się nowego ucznia w klasie i trudnościach w nawiązaniu kontaktów z rówieśnikami
Gdy myszka została aktorką (Małgorzata Makowska) – bajka terapeutyczna o przełamywaniu nieśmiałości i wzmacnianiu wiary we własne możliwości
Zygzak idzie do przedszkola (Róża Stelmach)- bajka terapeutyczna o pierwszych krokach w szkole
Mrok i jego przyjaciele (M. Molicka)- czyli o lęku przed ciemnością i nieznanym otoczeniem
Zuzi-Buzi (M. Molicka)- czyli o lęku przed pozostaniem samemu w domu bez rodziców
Złota Czapeczka ( Karina Karamichailidu-Piskorz)- czyli o przyjaźni ważniejszej od rzeczy materialnych
Bajka o mróweczce (M. Molicka)- czyli o tym jak zaakceptować swoje mocne i słabe strony i poczuć się wartościowo będąc sobą
Wojtuś i jego przyjaciel szczurek ( zał. Nr 1)- czyli o smutku po stracie kogoś lub czegoś nam bliskiego
Tola (zał. Nr 2)- czyli o lęku przed brakiem akceptacji i innością
Gdy myszka została aktorką (Małgorzata Makowska)(zał. Nr 7)- czyli o tym, że nie należy oceniać innych po wyglądzie
Kotek (zał. Nr 3)- bajka relaksacyjna
Motylek (zał. Nr 4)- bajka relaksacyjna
Niedźwiadek ( zał. Nr 5)- bajka relaksacyjna
Pszczoła Słoduszka (zał. Nr 6)- bajka relaksacyjna

5. Strategie nauczania – uczenia się

Metody realizacji materiału nauczania:
Metody oparte będą się ze sobą przeplatać w zależności od założonych celów oraz przy uwzględnieniu możliwości i potrzeb dzieci.
Metody oparte na słowie:
- Opis (opowiadanie przez nauczyciela, czytanie utworów literackich)
- Pogadanka (rozmowy z dziećmi na temat bajek, baśni oraz bohaterów w nich występujących)
- Praca z książką (swobodna praca dziecka z książką, oglądanie, doświadczanie książki w sposób namacalny)

Metody gier dydaktycznych:
- gry i zabawy dydaktyczne
Przywitanie różnych części ciała (metoda R. Labana)- dzieci witają się różnymi częściami ciała, a następnie sami witają się ze sobą (ręka z nogą, palec z uchem itd.)
Spacer w wyobraźni- wspólnie z dziećmi wędrujemy do ulubionego, wymyślonego lub baśniowego/bajkowego miejsca, staramy się przypomnieć sobie/wyobrazić jak najwięcej szczegółów takich jak odgłosy zwierząt, szum wody itp.)
Rysunkowe dyktando- nauczyciel czyta dzieciom fragment omawianego utworu, a dzieci rysują to co słyszą.
Co czujesz Ty, a co czuje kolega?- Dzieci przyglądają się minie kolego/koleżanki a następnie odgadują jego nastrój.
Wspólne dzieło- na dużym arkuszu szarego papieru dzieci po kolei rysują jeden element. Powstaje duży wspólny rysunek.
Lustro- dzieci parami stają naprzeciwko siebie, jedno z nich wykonuje ruchy, a drugie je naśladuje, po tym następuje zamiana ról i zmiana par.
- metoda sytuacyjna
- giełda pomysłów (burza mózgów)
- drzewko decyzyjne

Metody waloryzacyjne (eksponujące):
- metody impresyjne
- metody ekspresyjne

Metody praktyczne (aktywizujące):
- ćwiczenia
- zadania wytwórcze
Formy pracy z uczniem:
głośne czytanie bajek i baśni
słuchanie tekstów nagranych na płyty CD
oglądanie baśni na płytach
zabawy w teatr na podstawie scenariuszy bajkowych i baśniowych
gry i zabawy terapeutyczne, integracyjne
słuchanie muzyki terapeutycznej, relaksacyjnej
wykonywanie prac plastycznych
prace plastyczne - MANDALE

Formy organizacyjne pracy podczas zajęć:
Praca zbiorowa, grupowa, indywidualna jednolita.

6. Wskaźniki osiągania celów

Dzieci będą wykonywać określone zadania, czynności według swoich możliwości i potrzeb. Wskaźniki te więc są to ogólne wyznaczniki założonych wyników w pracy z dziećmi podczas zajęć.

Dziecko podczas zajęć:
- uważnie i chętnie wysłuchuje czytanych utworów literackich
- chętnie i swobodnie wypowiada się na temat czytanych utworów/utworów muzycznych/obejrzanych bajek i baśni
- wypowiada się na temat poznawanej rzeczywistości na podstawie utworów i własnych doświadczeń
- chętnie i aktywnie uczestniczy w grach i zabawach
- chętnie wykonuje prace plastyczne
- z zainteresowanie wysłuchuje utworów muzycznych
- z zainteresowanie ogląda bajki i baśnie
- przejawia prawidłowe postawy społeczne podczas prac w grupie
- wypowiada się otwarcie na swój własny temat, mówi chętnie o sobie
- komunikuje się z innymi na poziomie werbalnym i niewerbalnym/ komunikuje własne potrzeby
- głośno wypowiada się na temat swoich pomysłów, przyczyn, skutków i wniosków w trakcie rozmów
- chętnie i aktywnie słucha utworów muzycznych
- ilustruje sceny i sytuacje inspirowane baśnią/bajką/muzyką/własną wyobraźnią
- wyraża siebie w formie plastycznej/aktywność twórcza
- koncentruje się na wykonywanych zadaniach, czynnościach
- akceptuje powierzone mu zadania, nie wyraża sprzeciwu i jest spokojne

7. Założenia ewaluacyjne

Ocenianie:
Ze względu na założenia programu i cele przewiduje się ocenianie w celu motywowania
i nagradzania ucznia za jego zaangażowanie i aktywny udział w zajęciach. Nie przewiduje się oceniania opisowego, jedynie słowne pochwały, komentarze. Prace plastyczne natomiast ocenia się za pomocą oklasków i pochwał słownych. Po zakończeniu programu zajęć (koniec roku szkolnego) rodzice otrzymują krótki opis dotyczący wskaźników, które dziecko przejawia, a także nad czym należałoby z nim jeszcze popracować.

Ewaluacja:
Program kierowany jest do uczniów przejawiających nieprawidłowe zachowania wynikające z problemów rozwojowych lub przejściowych sytuacji życiowych, w których dziecko się znalazło. Wszelkie problemy odzwierciedlają się jednak w odmiennych, nieprawidłowych, przykuwających uwagę zachowaniach i postawach. Zdając sobie sprawę, z tego iż każde dziecko ma inne problemy i inne potrzeby oraz możliwości należy dostosowywać metody i formy pracy odpowiednio, tak aby nie zmuszać uczniów do udziału w zajęciach, a jedynie motywować i zachęcać poprzez ciekawą tematykę oraz aktywizujące metody pracy. Stąd też zaproponowany szeroki wachlarz metod, form i tematów pozwala na wybranie i stosowanie tych, które będą najodpowiedniejsze do pracy z daną grupą uczniów. W pracy z dziećmi najmłodszymi (klasa I) proponuje się stosowanie więcej zabaw i organizowanie aktywności twórczej w zależności od potrzeb i chęci uczestników. W pracy z dziećmi starszymi (klasa III) zaleca się różnorodność metod i form, jednak pamiętając o tym, że to uczniowie wyznaczają kierunek i sposób prowadzenia zajęć, a także ich przebieg. Dlatego także proponuje się, aby stosować także inne rodzaje ćwiczeń podczas zajęć, można także dostosowywać ich przebieg w zależności od tempa pracy uczniów i ich potrzeb( z uwzględnieniem istotnych celów, tematyki i kierując się wskaźnikami jakie chcemy osiągnąć w pracy z dzieckiem). Nie należy jednak modyfikować programu zapominając o podstawowych jego założeniach i celach.

Materiały źródłowe, materiały dydaktyczne

Materiały źródłowe:
Borowska A., Jak pomóc dziecku z ADHD?, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2009.
Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza GRAF PUNKT, Warszawa 2000.
Molicka M., Bajki terapeutyczne dla dzieci, Media Rodzina, Poznań 1999.
Podstawa Programowa z komentarzami....
http://www.radosc.com
http://dbajki.pl
http://www.eksperciwoswiacie.pl

Materiały dydaktyczne:
Załączniki (1-...)
Płyta z nagraniem (utwory relaksacyjne)
Książki z podanymi bajkami i baśniami
Bloki
Kredki
Duże arkusze szarego papieru