Czysta Ziemia naszym domem - innowacja ekologiczna

INNOWACJA
Czysta Ziemia naszym domem

Autor: Natalia Wawrzeniuk
Rodzaj innowacji: metodyczna
Data wprowadzenia: 01.09.2019
Data zakończenia: 31.05.2020

Zakres innowacji:
Adresatami innowacji są dzieci w wieku 3, 4, 5 i 6 lat. Czas realizacji innowacji obejmuje rok szkolny 2019/2020 z możliwością jej kontynuowania w następnym roku szkolnym. Zajęcia innowacyjne odbywać się będą w ramach warsztatów dodatkowych lub zajęć głównych. Niniejsza innowacja ma na celu rozbudzanie w dzieciach świadomości ekologicznej i kształtowanie pozytywnych postaw względem przyrody i planety. Ma ona zachęcać i kierować uwagę dzieci na piękno otaczającego świata, a także kształtowanie postaw ekologicznych. Będą prowadzone działania mające na celu zachęcanie dzieci do dbania o otaczające je środowisko takie jak: „Dzień Ziemi”, zbiórka baterii, elektro-śmieci i plastikowych nakrętek, segregowanie śmieci. Zajęcia ekologiczne będą się odbywały zarówno na świeżym powietrzu, jak również w budynku przedszkolnym przybierając różną formę – doświadczeń, zabaw badawczych, czy zajęć plastycznych.

Motywacja wprowadzenia innowacji:
Innowacja Czysta Ziemia naszym domem jest odpowiedzią na potrzeby współczesnego świata w otaczających go problemach. Okres wczesnego dzieciństwa jest najlepszym momentem na poznawanie przyrody oraz rozpoczęcie kształtowania właściwych postawy człowieka wobec środowiska. Uwrażliwianie małego człowieka na piękno i konieczność ochrony przyrody powoduje podniesienie jego wiadomości na temat zagrożeń dla środowiska naturalnego. Dziecko będzie właściwie reagować na nieodpowiednie zachowania innych ludzi. Ekologia staje się ważnym elementem stylu życia. Dziecko zaś, z biernego obserwatora staje się czynnym naśladowcą postaw, w tym proekologicznych. Dzieci uczą się przez doświadczenie. Dlatego ważne jest, aby dać im szansę zdobywania wiedzy poprzez kontakt ze środowiskiem. Innowacja jest także okazją do pokazania dzieciom i ich rodzicom jak ważną rolę odgrywa przedszkole w tym procesie. Istotą innowacji jest wyposażenie dzieci w określone wiadomości, umiejętności oraz postawy, przybliżyć w przystępny sposób świat przyrody, uświadomić, iż człowiek jest jej częścią, uwrażliwić na przejawy degradacji środowiska, a także rozwijać pozytywne zachowania wobec ochrony przyrody.

I. Wstęp
Edukacja przyrodnicza zajmuje wyjątkowo ważne miejsce w całokształcie oddziaływań wychowawczo - dydaktycznych przedszkola. Okres wczesnego dzieciństwa jest najlepszym momentem do rozpoczęcia stopniowego kształtowania właściwych postaw wobec przyrody. W przedszkolu mamy wiele okazji, aby rozbudzać wśród dzieci wrażliwość przyrodniczą. Odbywa się to poprzez kontakt ze światem fauny i flory, jak również z przyrodą nieożywioną. To również nauka dostrzegania, przeżywania i chęci obcowania z pięknem natury. Wzbudzenie wrażliwości powoduje wzrost świadomości dzieci, co w rezultacie sprawi, że będą mogły właściwie reagować na nieodpowiednie zachowania innych ludzi.
Dziecko w bezpośrednim kontakcie z przyrodą doznaje wielu przeżyć, dzięki oddziaływaniom dorosłych zaczyna czuć potrzebę ochrony tego, co cenne. Jeśli ekologia stanie się ważna dla nas – dorosłych, to dziecko stanie się czynnym propagatorem postaw proekologicznych. Najważniejszy jest dobry przykład, który damy naszym wychowankom. Edukacja ekologiczna jest nieodłącznym elementem procesu edukacyjnego, zaś innowacja stanowi jej uszczegółowienie.

II. Cele innowacji
CELE GŁÓWNE:
- stwarzanie sytuacji sprzyjających poznawaniu przyrody, budzenie zainteresowania nią
- ukierunkowanie wiadomości dzieci na wartości ekologiczne.

Cele szczegółowe:
- podejmowanie aktywności w kierunku poznawania i rozumienia otaczającej przyrody;
- uświadomienie znaczenia obiektów i zjawisk przyrodniczych;
- zdobywanie, poszerzanie i utrwalanie wiadomości o przyrodzie;
- kształtowanie umiejętności obserwowania różnych zjawisk przyrodniczych;
- postrzeganie norm ekologicznych przez dzieci i inne osoby;
- poznanie źródeł i rodzajów odpadów, segregacja;,
- aktywne uczestnictwo w poznawaniu przyrody poprzez obserwacje obiektów, zabawy badawcze, eksperymentowanie;
- umiejętność działania w różnych sytuacjach przedszkolnych i poza przedszkolnych, poczucie przynależności do grupy przedszkolnej, środowiska lokalnego, regionu, kraju;
- dokonywanie oceny działalności człowieka oraz jego wpływu na stan środowiska, zwrócenie uwagi na istotną rolę człowieka w środowisku przyrodniczym;
- uzmysłowienie wychowankom, iż troska o przyrodę jest troską o nas samych i nasze życie;
- podkreślenie konieczności ochrony przyrody i nie niszczenie jej bogactw;
- uwrażliwienie na problemy dewastacji naturalnego środowiska;
- rozwijanie procesów poznawczych takich jak: wyobraźnia, pamięć, uwaga, myślenie, zapamiętywanie;
- nabywanie opiekuńczego stosunku do roślin i zwierząt;
- kształtowanie mądrego i umiejętnego współżycia człowieka z przyrodą;
- rozwijanie poczucia troski i odpowiedzialności za naszą planetę.

III. Metody i formy
Stosowane metody i formy nie odbiegają od stosowanych na co dzień w pracy z dziećmi. Formy i metody pracy są różnorodne, dostosowane do poziomu, wiedzy, możliwości, doświadczeń życiowych, itp. Naczelnym dążeniem jest organizowanie wielostronnego działania poprzez: samodzielne doświadczenia, poszukiwanie, zadania stawiane do wykonania, ćwiczenia utrwalające, stwarzanie sytuacji do wykorzystywania nabytej wiedzy i umiejętności.

Metody pracy:
Czynne:
- samodzielne doświadczenia (eksperymenty, doświadczenia, zabawy badawcze-badaniu, obserwacji i odkrywaniu właściwości rzeczy i zjawisk towarzyszy napięcie, które dostarcza dziecku różnorodnych przeżyć: zadowolenia, satysfakcji, radości z tego, że coś poznało, odkryło, doszło do jakiegoś wniosku);
- zadania stawiane do wykonania (samodzielna działalność dziecka, rozwiązywanie problemów i wysnuwanie wniosków, np. tworzenie prac plastycznych, obserwacja przyrody);
- kierowania własną aktywnością (inspirowanie i zachęcanie do samodzielnej działalności, samorozwoju);
- ćwiczeń praktycznych (doświadczenia, wycieczki, spacery, obserwacje w terenie, praca z komputerem, tworzenie kącików tematycznych, plakatów, praca z mapą, dramy i inne).

Oglądowe:
- pokaz (plansze, książki, zdjęcia, filmy, materiał przyrodniczy);
obserwacja ( zjawiska pogodowe, atmosferyczne, zmiany w pogodzie, porach roku, obserwacja roślin, wyciąganie wniosków z doświadczeń i zabaw badawczych);
- bezpośredni odbiór piękna zjawisk przyrodniczych;
udostępnianie sztuki poprzez utwory literackie, muzyczne, oglądanie filmów.

Słowne:
- rozmowy, swobodne wypowiedzi, pogadanki, dyskusje;
opowiadania, zagadki;
- instrukcje, objaśnienia (instruowanie podczas przygotowania do wykonania zadania powierzonego dzieciom);
- żywego słowa (praca z książką uczy dzieci wrażliwości na piękno, pobudzając w nich pozytywne uczucia płynące z obcowania z literaturą piękną).

Metody aktywizujące:
- metoda projektu (pomaga stworzyć zintegrowany zespół , w którym dzieci przez pracę w grupie uczą się rozwiązywania problemów, aktywnego słuchania, skutecznego komunikowania się, a także budują poczucie własnej wartości, przedszkolak staje się przedszkolaki stają się czujnymi poszukiwaczami wiedzy i aktywnymi badaczami otaczającego świata);
- burza mózgów (podawaniu różnych skojarzeń, rozwiązań, które podsuwa wyobraźnia i potrzeba chwili, kształtowanie wyobraźni i pomysłowości);
- inscenizacja (inscenizacja pewnego zdarzenia, w którym niektóre dzieci przyjmują na siebie role osób występujących w tym zdarzeniu, a pozostałe są widzami);
- drama (wczuwanie się w rolę, na improwizacja angażująca ruch i gest, mowę, myśli i uczucia czyli zabawa, która wdraża do samodzielności i aktywności, rozwija wyobraźnię, fantazję i wrażliwość emocjonalną);
- Pedagogika zabawy (działanie w grupie, które daje radość, które uczy, bawi i wychowuje, sprzyja wyzwalaniu emocjonalnej więzi z przyrodą, akceptacji, integracji w grupie);
- opowieść ruchowa (celem jest wyczucie własnego ciała i przestrzeni oraz rozwijanie pomysłowości, ekspresji ruchowej, kształcenie płynności ruchu i poczucia rytmu).

Formy pracy:
- z całą grupą
- w zespołach
- indywidualnie z dzieckiem

IV. Przewidywane osiągnięcia
Działania podejmowane w ramach innowacji pozwolą kształtować pozytywne postaw dzieci względem natury, a także rozbudzać zamiłowanie do przyrody. Jednym z celów innowacji jest pogłębienie treści programowych z zakresu zagadnień ekologicznych i ochrony środowiska. Przewidywane efekty wdrożenia innowacji:
- ukształtowanie przyjaznego stosunku do wszystkich zwierząt i roślin, rozbudzenie potrzeby kontaktu z przyrodą;
- nabycie postawy szacunku dla wszelkich przejawów życia w przyrodzie, zauważanie wzajemnych zależności między światem roślin, zwierząt i środowiskiem oraz ich roli w życiu człowieka;
- rozwinięcie zainteresowań przyrodniczych oraz umiejętności obserwowania różnych zjawisk przyrodniczych;
- odczuwanie poczucia troski i odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego;
- przyzwyczajanie dzieci do chronienia przyrody dostępnymi im sposobami np. dokarmianie ptaków, segregowanie odpadów, oszczędne gospodarowanie materiałami przyrodniczymi, oszczędzanie wody, dbanie o czystość najbliższego otoczenia, przestrzeganie zakazów niszczenia przyrody, np. zakaz deptania trawników, niepotrzebnego zrywania roślin, owoców, grzybów;
- czynne uczestnictwo w tworzeniu pięknego i bogatego środowiska przyrodniczego w budynku i w ogrodzie przedszkolnym;
- przeciwstawianie się bezmyślnemu niszczeniu przyrody i wszelkim przejawom okrucieństwa w stosunku do niej;
- propagowanie zdobytej wiedzy przez dzieci.

Nauczyciel:
- stwarza okazje do samodzielnego odkrywania, „głośnego myślenia”, czyli rozmawiania, podawania własnych pomysłów, pracowania z przyjemnością i zgodnie z własnymi zainteresowaniami, zadawania pytań;
- sprzyja wyrażaniu swoich idei i odczuć niewerbalnie, poprzez taniec, śpiew, twórczość plastyczną i teatralną;
- szanuje indywidualność wychowanków, życiowe doświadczenia oraz wartości i poglądy wyniesione ze środowiska rodzinnego;
- daje możliwość poznawania świata w budynku i poza nim, w najbliższej okolicy, podczas spacerów i wycieczek;
- umożliwia czerpanie wiedzy od ludzi z bliższego i dalszego otoczenia.

V. Tematyka zajęć
Zagadnienia jakie będą realizowane w ciągu roku szkolnego podczas zajęć ujęto poniżej. Zaproponowano różnego rodzaju dni tematyczne inspirując się kalendarzem dni nietypowych. Dostosowanie treści do umiejętności przedszkolaków sprawi, że doskonale wpiszą się one w temat ekologii. Organizacja ciekawych zajęć będzie szansą na przemycenie dzieciom wartościowych informacji. Realizacja proponowanych tematów odbywać się będzie poprzez zabawy badawcze, doświadczenia, oglądanie filmików, spacery, obcowanie z przyrodą. Z pewnością dużą atrakcją będzie zapraszanie w miarę możliwości ekspertów za zajęcia.

Aktywności proponowanie dla całej placówki:
1. Zbiórka makulatury
2. Zbiórka karmy dla zwierząt z wybranego schroniska
3. Zbiórka zużytych baterii i telefonów
4. Udział w ogólnopolskich akcjach i konkurach
5. Zorganizowanie konkursu fotograficznego „Moja Czysta Warszawa”

Rodzaje aktywności w roku szkolnym w ramach grupy:
1. Zajęcia „Co to jest ekologia?” – wrzesień
2. Stworzenie Kodeksu Małego Ekologa – wrzesień
3. Zajęcia „Pogoda i jej zjawiska” oraz stworzenie kalendarza pogody – wrzesień
4. Zakładamy jesienny kącik przyrody – październik
5. Dzień Drzewa – październik
6. Światowy Dzień Zwierząt – październik
7. Zajęcia „Skąd się bierze deszcz?” – listopad
8. Dzień Jeża – listopad
9. Zajęcia „Skąd się bierze wiatr?” – listopad
10. Dzień Ryby – grudzień
11. Śnieg i lód (zabawy badawcze) – grudzień
12. Dzień bez opakowań foliowych – segregacja śmieci – styczeń
13. Zajęcia „Smog” – styczeń
14. Dzień Baterii – luty
15. Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej – luty
16. Dzień Niedźwiedzia Polarnego – luty
17. Zakładamy wiosenny kącik przyrody – marzec
18. Dzień Morza – marzec
19. Dzień Wróbla – marzec
20. Światowy Dzień Wody – marzec
21. Dzień Ptaków – kwiecień
22. Światowy Dzień Ziemi – kwiecień
23. Dzień Polskiej Niezapominajki – maj
24. Światowy Dzień Pszczół – maj

VII. Ewaluacja
Istotnym elementem w pracy pedagogicznej jest ewaluacja. Współczesne rozumienie ewaluacji to nie tylko kontrola, ocena czy zbieranie danych, to przede wszystkim refleksja własna ukierunkowana na rozwój. Kryterium oceny nie jest stan wiedzy dziecka w danym momencie, ale jego praca, zaangażowanie, postępy. Ewaluacja innowacji będzie prowadzona za pomocą:
- obserwacji dzieci;
- ankiety dla rodziców;
- dokumentowania prac i wytworów dziecięcych;
- gromadzenia scenariuszy zajęć;
- sprawozdanie na koniec innowacji;
Wyniki ewaluacji będą wskazówką do dalszej pracy.

KWESTIONARIUSZ ANKIETY DLA RODZICÓW

Szanowni Rodzice! Bardzo proszę o wypełnienie kwestionariusza ankiety, która dotyczy innowacji pedagogicznej. Zestawienie zbiorcze ankiet służyć ma przeprowadzeniu ewaluacji programu

1. Czy interesuje się Pan/Pani ochroną środowiska?

a) TAK b) NIE

2. Czy stara się Pan/Pani segregować śmieci?

a)TAK b)NIE

3. Wyjaśnij w jaki sposób segreguje Pani/Pan śmieci:
........................................
........................................
4. Czy pamięta Pan/Pani o zakręcaniu wody i gaszeniu światła kiedy nie są potrzebne?

a) TAK b)NIE

5. Co według Pana/Pani powinni zrobić ludzie dla ratowania naszej planety?
........................................
........................................

6. Czy używa Pan/Pani żarówek energooszczędnych?

a)TAK b)NIE

7. Czy jest Pan / Pani zadowolony ze stanu środowiska naturalnego w swojej miejscowości (czy jest w niej czysto, zielono i przyjemnie)?

a)TAK b)NIE

8. Czy korzysta Pan/Pani z własnej torby na zakupy ( zamiast reklamówek jednorazowych)?

a) TAK b)NIE

Dziękujemy za poświęcony czas!