Francuski dla dzieci. Program własny

I. Założenia ogólne programu
Program „Francuski dla dzieci” ujmuje naukę języka obcego w klasach I –III, tj. na I etapie edukacyjnym –w nauczaniu wczesnoszkolnym jest skierowany do uczniów, którzy będą zaczynać naukę języka francuskiego. Znajomość języków obcych umożliwia nawiązywanie kontaktów z przedstawicielami innych kultur, uczy tolerancji wobec nich i lepszego ich zrozumienia. Umiejętność porozumiewania się w języku obcym potrzebna jest również w zdobywaniu informacji o otaczającej nas rzeczywistości oraz umożliwia odnalezienie się w realiach współczesnego świata dlatego program ma na celu umożliwienie dzieciom kształcenia umiejętności językowych jak najwcześniej oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur. Opiera się on na treściach, zawartych w podstawie programowej i obejmuje ćwiczenia ukierunkowane na doskonalenie u uczniów czterech sprawności językowych tj. czytania, rozumienia tekstów słuchanych, pisania i mówienia.

II. Charakterystyka programu
Program obejmuje 25 godzin lekcyjnych i jest realizowany w ciągu całego roku szkolnego w SP w grupach liczących maksymalnie 15 osób w ramach godzin świetlicowych. Zajęcia odbywają się w wymiarze jednej godziny lekcyjnej tygodniowo. Na etapie wczesnoszkolnym proponowane jest nauczanie multisensoryczne, całościowe i wszechstronne –poprzez zabawę, ale także poprzez prowokowaną przez nauczyciela interakcję i działanie. Taki model nauczania ma prowadzić do wykształcenia pozytywnego stosunku do nauki języka obcego i rozwinięcia motywacji poznawczej uczniów. potrzebnej na kolejnych etapach edukacji. Materiały dydaktyczne, którymi nauczyciel posługuje się na zajęciach to: podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Vitamine 1”, komputer i dostęp do stron internetowych oraz programów internetowych, własne opracowane pomoce dydaktyczne, odtwarzacz płyt.

III. Cele programu nauczania:
Cele edukacyjne programu wynikają z założeń podstawy programowej kształcenia na I etapie edukacyjnym klasy I-III.

1. Cele ogólne:
 wspomaganie dzieci w porozumiewaniu się z osobami, które mówią innym językiem
 wspomaganie rozwoju językowego uczniów
 motywowanie dzieci do nauki języka obcego
 podniesienie jakości pracy szkoły

2. Cele szczegółowe:
 Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych dotyczących jego samego i jego najbliższego otoczenia, umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) ja i moi bliscy (rodzina, przyjaciele)
2) moje miejsce zamieszkania (mój dom, moja miejscowość)
3) moja szkoła
4) popularne zawody
5) mój dzień, moje zabawy
6) jedzenie
7) sklep
8) mój czas wolny i wakacje
9) święta i tradycje, mój kraj
10) sport
11) moje samopoczucie
12) przyroda wokół mnie
13) świat baśni i wyobraźni

 Uczeń rozumie bardzo proste wypowiedzi ustne, artykułowane wyraźnie i powoli, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia
2) rozumie sens krótkich wypowiedzi, opowiadań, bajek i historyjek oraz prostych piosenek i wierszyków, szczególnie gdy są wspierane obrazkami, rekwizytami, ruchem, mimiką, gestami, dodatkowymi dźwiękami;
3) znajduje w wypowiedzi określone informacje
 Uczeń rozumie wyrazy oraz jedno- lub kilkuzdaniowe, bardzo proste wypowiedzi pisemne (np.: historyjki obrazkowe z tekstem, opowiadania):
1) rozumie ogólny sens tekstu, szczególnie gdy jest wspierany obrazem lub dźwiękiem
2) znajduje w wypowiedzi określone informacje
 W zakresie wypowiedzi ustnych uczeń:
1) powtarza wyrazy i proste zdania
2) tworzy bardzo proste i krótkie wypowiedzi według wzoru, np.: nazywa obiekty z otoczenia i opisuje je, nazywa czynności;
3) recytuje wiersze, rymowanki, odgrywa dialogi, śpiewa piosenki – samodzielnie
4) lub w grupie np: w realizacji małych form teatralnych;
5) używa poznanych wyrazów i zwrotów podczas zabawy
 W zakresie wypowiedzi pisemnych uczeń:
1) przepisuje wyrazy i proste zdania;
2) pisze pojedyncze wyrazy i zwroty;
3) pisze bardzo proste i krótkie zdania według wzoru i samodzielnie
 W zakresie reagowania uczeń:
1) reaguje werbalnie i niewerbalnie na polecenia
2) przedstawia siebie i inne osoby – mówi np: jak się nazywa, ile ma lat, skąd pochodzi, co potrafi robić;
3) zadaje pytania i udziela odpowiedzi w ramach wyuczonych zwrotów;
4) stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe (np.: wita się i żegna, dziękuje, prosi, przeprasza);
5) wyraża swoje upodobania
 W zakresie przetwarzania tekstu uczeń nazywa w języku obcym nowożytnym np.: osoby, zwierzęta, przedmioty, czynności – z najbliższego otoczenia oraz przedstawione w materiałach wizualnych i audiowizualnych
 Uczeń:
1) wie, że ludzie posługują się różnymi językami i aby się z nimi porozumieć, warto nauczyć się ich języka;
2) posiada podstawowe informacje o krajach, w których ludzie posługują się danym językiem obcym
 Uczeń potrafi określić, czego się nauczył, i wie, w jaki sposób może samodzielnie pracować nad językiem (np.: przez oglądanie bajek w języku obcym nowożytnym, korzystanie ze słowników obrazkowych i gier edukacyjnych)
 Uczeń współpracuje z rówieśnikami w trakcie nauki
 Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np.: ze słowników obrazkowych, książeczek), również za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych

IV. Treści nauczania
Realizacja programu przebiega w oparciu o treści nauczania przewidziane w podstawie programowej dla klasy I-III edukacji wczesnoszkolnej w zakresie języka obcego nowożytnego. Edukację wczesnoszkolną jako pierwszy etap kształcenia w systemie szkolnym charakteryzują:

1) spokój i systematyczność procesu nauki
2) wielokierunkowość
3) dostosowanie tempa pracy do możliwości psychoruchowych każdego ucznia
4) dostosowanie poznawanych zagadnień do możliwości percepcyjnych ucznia

Treści nauczania obejmują sprawności językowe omówione powyżej. I etap edukacyjny obejmuj uczniów rozpoczynających naukę języka obcego. Uczniowie na tym etapie posługiwać się będą językiem obcym w formie bardzo krótkich wypowiedzi, które charakteryzują się prostymi strukturami gramatycznymi. Na tym etapie edukacyjnym dzieci w naturalny sposób zwracają uwagę na treść, a nie na strukturę wypowiedzi. Nie oznacza to jednak, że nie domyślają się, że językiem rządzą pewne reguły. Wypowiedź traktują jako całość i nie analizują poszczególnych jej elementów. Nauka gramatyki powinna polegać na stworzeniu możliwości samodzielnego odkrywania reguł w oparciu o różnorodną wizualizację struktur gramatycznych oraz odniesienia do doświadczeń dzieci.
Reakcje językowe polegać będą jedynie na zastosowaniu zapamiętanych wzorów, zaś komunikowanie się odbywać się będzie w podstawowym zakresie w sytuacjach życia codziennego.
 Analizowane będą następujące zagadnienia gramatyczne:
1) Czasowniki: czuć się, nazywać się, mieć, być, lubić, woleć, mieszkać, ukrywać się, nosić, rysować, wycinać, kleić, przedstawiać, słuchać, czytać, pisać powtarzać, chcieć, robić, brać, zamykać, oglądać
2) Rodzajniki: określone, nieokreślone, cząstkowe
3) Zaimki: osobowe, akcentowane, dzierżawcze, pytające
4) Liczebniki główne
5) Przymiotniki: rodzaj przymiotnika, liczba mnoga przymiotnika
6) Przyimki: wyrażenia przyimkowe
7) Zdania: twierdzące, przeczące, pytające
8) Tryb rozkazujący

Analizowane będą zagadnienia leksykalne opracowane na podstawie podstawy programowej nauczania wczesnoszkolnego:
1) ja i moi bliscy (rodzina, przyjaciele)
2) moje miejsce zamieszkania (mój dom, moja miejscowość)
3) moja szkoła
4) popularne zawody
5) mój dzień, moje zabawy
6) jedzenie
7) sklep
8) mój czas wolny i wakacje
9) święta i tradycje, mój kraj
10) sport
11) moje samopoczucie
12) przyroda wokół mnie
13) świat baśni i wyobraźni
14) Elementy wiedzy o krajach francuskiego obszaru językowego

V. Przewidywane osiągnięcia ucznia
Nadrzędnym celem nauczania języka obcego na etapie wczesnoszkolnym jest wspieranie
przez szkołę wszechstronnego rozwoju ucznia. Niniejszy program zakłada realizację tego celu
ze szczególnym uwzględnieniem zainteresowań, zdolności i umiejętności uczących się.
Celem programu jest rozwijanie i kształcenie umiejętności, zdolności (kognitywnych i motorycznych), motywacji poznawczej, samodzielności, kreatywności, zainteresowania językiem obcym, refleksji nad własnym procesem uczenia się, umiejętności współżycia w grupie rówieśniczej, wrażliwości na obce kultury oraz tolerancji wobec przedstawicieli innych narodów.
Zadaniem pierwszego etapu edukacyjnego jest przede wszystkim rozwijanie komunikacji ustnej, czyli rozumienia wypowiedzi ustnej i reagowania na usłyszane wypowiedzi. Uczeń kończący ten etap edukacyjny powinien rozumieć również znaczenie krótkich teksów, odtwarzać krótkie zwroty, nazywać obiekty i krótko opisywać przedmioty, recytować krótkie wierszyki i śpiewać piosenki, a jeśli chodzi o komunikację pisemną
czytać i przepisywać wyrazy i krótkie zdania.

VI. Sposoby realizacji celów nauczania
Aby osiągnąć wyżej wymienione cele poprzez działalność dydaktyczną będę uwzględnić możliwości i potrzeby dzieci, które uczą się i poznają otoczenie wszystkimi zmysłami, całym ciałem. Nauka języka obcego będzie przypominać zabawę, sprawiać radość i przyjemność, dzięki temu rozbudzać motywację do komunikowania się w języku obcym i do dalszej edukacji językowej.

Metody nauczania
Na zajęciach dodatkowych realizowane będą następujące metody:
 tradycyjna (podawcza, ćwiczenia gramatyczne)
 komunikacyjna (dialogi, odgrywanie ról, dyskusja)
 audiowizualna (wspieranie procesu nauczania poprzez wizualizację dialogów, płyty CD)

Formy nauczania
Podczas zajęć proponuję różne formy aktywności, tj. zabawę, pracę czy twórczą działalność (taniec, spontaniczny ruch, śpiew, rysowanie, konstruowanie, tworzenie nowych form plastycznych czy fonicznych) uczniowie odkrywają świat. Najlepszą metodą jest zatem nauczanie poprzez zabawy aktywizujące wszystkie zmysły. Multisensoryczne nauczanie języka obcego wzbudza zainteresowanie uczących się, wzmacnia koncentrację i przyczynia się do lepszego zapamiętywania.
Niezmiernie ważne jest także zaplanowanie tzw. okresu poświęconego recepcji języka, tzw. intensywnego inputu. Jest to czas poświęcony na osłuchanie się z językiem, na domyślanie się znaczenia komunikatów językowych, na stworzenie strategii pomocnych w rozumieniu obcojęzycznych wypowiedzi. Dlatego też metodami preferowanymi na pierwszym etapie wczesnoszkolnym, które będę wykorzystywać są:

 metoda TPR –metoda uczenia się całym ciałem,
 metoda bezpośrednia –nauczanie języka obcego w sposób podobny do nauczania języka ojczystego, tj. poprzez słuchanie wypowiedzi nauczyciela, ich imitowanie, naśladowanie a następnie podejmowanie prób samodzielnego budowania wypowiedzi przy pomocy i wsparciu nauczyciela. Nauka oparta jest na jednojęzyczności, poglądowości oraz na indukcyjnym nauczaniu struktur gramatycznych.
 metoda audiolingwalna –nauka języka obcego poprzez przyswojenie sobie wzorów zdań poprzez wielokrotne ich powtarzanie tak, aby został wytworzony odpowiedni nawyk językowy. Zdania prezentowane są w formie dialogów przedstawiających sytuacje z życia codziennego.
 metoda komunikacyjna –symulowanie autentycznych sytuacji językowych w celu
 kształcenia umiejętności uzyskiwania i przekazywania informacji.

Techniki nauczania
 Rozumienie ze słuchu
1) W nauczaniu i kształceniu sprawności rozumienia ze słuchu wykorzystam techniki:
2) reagowanie na usłyszane polecenia,
3) wskazywanie, zaznaczanie, dopasowywanie, łączenie obrazka do usłyszanego tekstu,
4) numerowanie, porządkowanie obrazków,
5) uzupełnianie brakujących fragmentów obrazka według instrukcji,
6) rysowanie według instrukcji,
7) wyszukiwanie informacji w słuchanym tekście,
8) słuchanie połączone ze śpiewaniem,
9) odgrywanie pantomimy

Tworzenie wypowiedzi ustnych
Kształcenie sprawności mówienia będę ćwiczyć stosując:
1) imitowanie– typu „Zróbcie to co ja!” polegające na naśladowaniu dźwięków w połączeniu z gestami w kontekście sytuacji językowej
2) powtarzanie za nauczycielem z odpowiednią intonacją
3) śpiewanie piosenek i recytowanie wierszyków
4) odgrywanie krótkich dialogów i scenek
5) kończenie wypowiedzi
6) odpowiedzi na pytania
7) budowanie pytań
8) zgadywanie
9) gry i zabawy językowe
10) opisywanie obrazków i przedstawionych na nim przedmiotów, rzeczy i osób
11) porównywanie obrazków, rzeczy, osób i znajdowania różnic
12) opowiadanie historyjek obrazkowych
13) opowiadanie o sobie
14) odgrywanie ról w przedstawieniach teatralnych

Rozumienie tekstu czytanego
Zastosuję następujące technikami w kształceniu kompetencji rozumienia tekstu czytanego:
1) rozpoznawanie liter
2) ciche i głośne czytanie
3) łączenie graficznej formy słowa z obrazkiem
4) wyszukiwanie i zaznaczanie znanych wyrazów
5) rysowanie, kolorowanie, wyklejanie na podstawie informacji zawartych w tekście
6) porządkowanie kolejności prostych zdań
7) wybieranie właściwych odpowiedzi do pytań,
8) uzupełnianie tekstu naklejkami lub obrazkami
9) uzupełnianie brakujących wyrazów
10) wykreślanie wyrazów nie pasujących do treści tekstu
11) czytania dialogów

Tworzenie wypowiedzi pisemnych
Na I etapie edukacyjnym sprawność pisemnej produkcji językowej ograniczę początkowo do odtwarzania wzorca graficznego, opanowania pisowni pojedynczych wyrazów, prostych wyrażeń, zwrotów i zdań, a dopiero później pozwolę na tworzenie krótkich tekstów użytkowych w oparciu o podany wzór.
Technikami wykorzystywanymi na tym etapie nauczania będą:
1) pisanie pośladzie
2) odwzorowywanie kształtu liter
3) przepisywanie wyrazów i krótkich zwrotów
4) podpisywanie obrazków
5) odszyfrowywanie kodów i zapisywania według nich znanych wyrazów
6) pisanie prostych zdań i krótkich tekstów według wzoru
7) pisanie słów lub prostych zdań ze słuchu
8) budowanie zdań z rozsypanki
9) zapisywanie zakończenia zdania lub tekstu
10) pisanie krótkich tekstów informacyjnych na swój temat

Wprowadzanie i utrwalanie słownictwa
Podstawowym materiałem językowym są słowa, które należy wprowadzać zawsze w konkretnej sytuacji językowej, co umożliwi łatwiejsze ich zapamiętywanie. Ważne jest, aby
nowe słowa prezentować za pomocą dźwięku i obrazu, a następnie utrwalać w zadaniach
aktywujących wszystkie zmysły.
W nauczaniu słownictwa pomogą mi techniki:
1) wskazywania przedmiotu znajdującego się w otoczeniu uczących się
2) prezentacji za pomocą obrazu, gestu i mimiki
3) rysowania na tablicy
4) prezentacji rekwizytu
5) objaśniania za pomocą znanego słowa
6) słuchania i powtarzania,
7) powtarzania z zamkniętymi oczami,
8) kolorowania, rysowania, zaznaczania wymienionych słów
9) łączenia wyrazu z obrazkiem,
10) łączenia sylab
11) podpisywania lub wklejania nazw obrazków
12) rysowania w powietrzu usłyszanego lub zobaczonego słowa
13) pantomimicznego prezentowania
14) identyfikowania i nazywania przedmiotów przez dotyk
15) grupowania wyrazów
16) wykreślania niepasującego wyrazu
17) dyktanda rysunkowego
18) ćwiczeń mnemotechnicznych
19) odgrywania ról oraz gier
20) „głuchy telefon”, „echo”,
21) „pakowanie walizki”,
22) „KIM” (technika ta polega na prezentacji uczniowi określonej liczby przedmiotów i głośnym ich nazywaniu. Zadaniem ucznia jest zapamiętanie nazw przedmiotów, gdyż przedmioty te zostaną następnie schowane lub zakryte. Uczeń, nie widząc przedmiotów musi wymienić ich nazwy).

4. Pomoce naukowe
W programie przewiduję wykorzystanie następujących pomocy dydaktycznych:
podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Vitamine 1”, komputer i dostęp do stron internetowych oraz programów internetowych, własne opracowane pomoce dydaktyczne, odtwarzacz płyt.

VII. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów
Aby usprawnić proces kontroli i oceniania osiągnięć dydaktycznych w edukacji
wczesnoszkolnej oraz uczynić go możliwie przyjaznym uczniom, będę od samego początku
przyzwyczaić uczących się do refleksji nad poziomem opanowania materiału i samodzielnej
jego oceny. W trakcie zajęć dydaktycznych informacja zwrotna o stopniu opanowania materiału będzie wizualizowana za pomocą karteczek z piktogramami symbolizującymi pozytywne i negatywne wrażenia nauczyciela po wykonanym przez ucznia ćwiczeniu lub zadaniu. Proponuję na początek stosować pozytywną ocenę pracy uczniów, aby wzmocnić motywację do dalszej nauki. Ważne jest także, aby uczeń miał możliwość oceny lekcji, w której brał udział, poprzez jej ewaluację za pomocą symboli graficznych. Daje mu to poczucie pełnego uczestnictwa w procesie dydaktycznym, na przebieg którego może mieć również wpływ, oraz uczy wrażliwości i współodpowiedzialności za przebieg tego procesu
Ocena uczniów na zajęciach ma na celu podniesienie efektywności procesu kształcenia, informuje nauczyciela, uczniów i ich rodziców o aktualnym stanie wiedzy i umiejętności ucznia oraz o jego postępach w nauce oraz motywuje ucznia do dalszej pracy.

VIII. Ewaluacja programu
Przeprowadzenie ewaluacji ma na celu zbadanie stopnia realizacji przyjętych w programie celów oraz określenie przydatności tego programu nauczania dla uczniów klas I- III. Na tym etapie proponuję uczniom także pracę nad portfolio językowym
czyli zbiorem dokumentów, certyfikatów potwierdzających stopień opanowania języka, arkuszy pracy i samooceny oraz dodatkowych prac uczniów, dzięki którym możliwe jest uzyskanie informacji o postępach w uczeniu się języka obcego, a uczeń ma możliwość ocenić, ile już się nauczył i w jaki stopniu.