Czy jesteśmy ludożercami? Tadeusz Różewicz "List do ludożerców"

Temat: Czy jesteśmy ludożercami?

Wymagania:
1) Umiem napisać apel.
2) Wiem, czym jest liryka apelu.
3) Wiem, co to jest antyteza.
4) Potrafię wyjaśnić, czym jest wiersz wolny.
5) Interpretuję utwór liryczny.

AKTYWNE WPROWADZENIE
Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy (karta pracy nr 1)
Opisz jakąś nieżyczliwą osobę. Jakimi cechami się charakteryzuje?
Uczniowie wykonują polecenie. Chętni uczniowie odczytują swoje prace.
Uczniowie zastanawiają się, jakie korzyści niesie taka postawa. Mówią też jakie zalety dla ludzi ma życzliwość.

TEMAT LEKCJI
Nauczyciel zapisuje na tablicy słowo „ludożerca”
Nauczyciel prosi uczniów, by je zdefiniowali. Proponuje też, by spojrzeli też na to słowo jak na metaforę.
Uczniowie zastanawiają się, czy są wśród nas ludożercy.
Nauczyciel podaje temat lekcji i zapoznaje z wymaganiami.

TYTUŁ UTWORU i ANTYTEZA
Nauczyciel zapisuje na tablicy tytuł utworu.
 Uczniowie zastanawiają się, jaką formę ma utwór, skoro tytuł brzmi „List do ludożerców” Ważne, by uczniowie nie wiedzieli, jaki utwór będą omawiać.
 Nauczyciel dopisuje pierwszy wers „Kochani ludożercy”. Uczniowie prawdopodobnie utwierdzą się w przekonaniu, że będą mieli do czynienia z listem
 Uczniowie zastanawiają się nad sensem pierwszego wersu – Kochani i ludożercy – to się wyklucza.
 Nauczyciel wprowadza pojęcie antytezy.
Antyteza - polega na kształtowaniu wypowiedzi z elementów znaczeniowo przeciwstawnych, np.: „Ma granicę nieskończony Wzgardzony – okryty chwałą, Śmiertelny – król nad wiekami.” ( Bóg się rodzi)
 Nauczyciel dopisuje:
„Nie patrzcie wilkiem na człowieka, który pyta o wolne miejsce w przedziale kolejowym...”
Uczniowie interpretują znaczenie pierwszych słów wiersza, które widzą tylko na tablicy i to w takim właśnie zapisie.

WIERSZ WOLNY
Uczniowie otwierają podręczniki.
Uczniowie odkrywają, że będą interpretować wiersz.
Nauczyciel poleca uczniom wstawić znaki interpunkcyjne w utworze.
Nauczyciel wyjaśnia, czym jest wiersz wolny.

Wiersz wolny jest to rodzaj wiersza o swobodnej budowie rytmicznej. Nie obowiązują w nim żadne schematy. Może mieć rym ale nie musi. Nie zawiera znaków interpunkcyjnych.

INTERPRETACJA WIERSZA
Nauczyciel zadaje pytania.
 Jaka jest forma tekstu? Tytuł sugeruje, że jest to list (list otwarty), a jest to wiersz w formie liryki apelu.
 Kto jest nadawcą, a kto odbiorcą? Podmiot liryczny zwraca się do ludożerców w drugiej osobie liczby mnogiej, ale w ostatniej strofie zmienia się jego forma na pierwszą osobę liczby mnogiej – my.
 Jak rozumiesz temat wiersza? Stwarzanie sobie lepszych warunków kosztem innych.
 Które zdania z utworu zawierające związki frazeologiczne, są apelami do ludożerców o godne zachowanie? Nie patrzcie wilkiem na człowieka Nie depczcie słabszych Nie zgrzytajcie zębami
 Jak rozumiesz metaforyczny sens zmartwychwstania pojawiającego się w ostatniej zwrotce? Można to rozumieć jako powrót

WNIOSKI
Uczniowie zapisują wniosek.
Tekst ma ironiczny charakter. Forma listu otwartego, apostolskiego narzuca wysoki autorytet moralny osobie mówiącej. Podmiot liryczny w ostatniej zwrotce utożsamia się z innymi ludożercami – nie jest wcale lepszy od tych, których poucza. Tekst Różewicza jest uniwersalny, ponieważ zawsze i wszędzie znajdą się egoiści, którzy kosztem innych będą próbowali zapewnić sobie lepszą egzystencję. Powstał jednakże w czasach PRL-u, gdy braki w zaopatrzeniu w podstawowe artykuły żywnościowe i sanitarne oraz powszechna bieda utrudniały życie i wywoływały sytuacje konfliktowe.