W świecie owadów - motyle. Zajęcie dla dzieci 5-letnich

Grupa wiekowa: dzieci 5 - letnie
Temat: „W świecie owadów - motyle”

Cele ogólne:
- wzbogacenie wiadomości na temat wyglądu, sposobu poruszania się i odżywiania owadów;
- zapoznanie z rolą owadów w otaczającym środowisku;
- budzenie zaciekawienia otaczającym światem;
- rozwijanie umiejętności uczestniczenia w rozmowach: zadawania pytań, udzielania odpowiedzi i prezentowania własnego zdania;

Cele szczegółowe:
Dziecko:
- rozwiązuje zagadkę słowną;
- rozwija zainteresowania przyrodnicze;
- uważnie słucha wypowiedzi innych;
- rozumie znaczenie owadów w przyrodzie;
- zna kilka gatunków motyli;
- doskonali spostrzegawczość wzrokową;
- zna stadia rozwoju owadów – motyli; próbuje czytać globalnie wyrazy – np. jaja...motyl;
- ustala wynik dodawania, przeliczając przedmioty w zakresie dziewięciu;
- wskazuje i nazywa cyfry od 1 do 9;
- przedstawia muzykę ruchem;
- aktywnie uczestniczy w ćwiczeniach rozwijających sprawność manualną;

Metody nauczania:
• słowne;
• oglądowe;
• czynne.

Formy pracy: grupowa i indywidualna;

Środki dydaktyczne: zagadka słowna, „Skrzydła motyla” – dobieranka, opowiadanie
W. Kozłowski „Nikt mnie więcej nie zobaczy”, „Motyl” – film edukacyjny; ilustracje prezentujące cykl rozwojowy motyla, podpisy do kolejnych ilustracji; kolorowe chustki szyfonowe, muzyka klasyczna; motylki z kropkami, klamerki z cyframi; karta pracy – motyl; materiały do wykonania pracy plastycznej np. kredki, farby, plastelina, klej, pędzle...; wizytówki dzieci;

Przebieg zajęcia
1. Zabawa „Witam wszystkich, którzy...” Nauczyciel podaje kolejne hasła, a dzieci które czują się powitane, machają do niego.

2. Wprowadzenie do tematu zajęć:
nauczyciel prosi dzieci o wysłuchanie zagadki (Joanna Stec „Zagadki dla najmłodszych” Kielecka Oficyna Wydawnicza PW „MAC” SA), której rozwiązanie podpowie im, o czym będą zajęcia:

Skrzydełka mam jak płatki,
Choć sam nie jestem kwiatem.
I nad kwiatami w słońcu wesoło fruwam latem. (motyl)

3. Krótka rozmowa na temat motyli (pytania dostosowujemy do poziomu zainteresowania dzieci tym zagadnieniem) np.
• Do jakiej grupy zwierząt zaliczamy motyle? (owady)
• Gdzie można je spotkać? (łąki, lasy, ogrody, sady...; mieszkania – ćmy, mole)
• Czym charakteryzują się motyle? (mają skrzydła, sześć odnóży, ssawkę, czułki...)
• Czy motyle są potrzebne (tak, bo krążąc między kwiatami, zapylają rośliny, przyczyniając się do powstawania owoców; są też pokarmem pająków i ptaków owadożernych, są też źródłem wrażeń estetycznych).
• Gdzie motyle spędzają okres zimowy? (informacje zaczerpnięte m.in. ze strony https://www.mojebieszczady.com/gdzie-zimuja-motyle/;
http://e-motyle.natura2000.pl/motyle.php?dzial=2&kat=14&art=26 )
Bardzo dużo gatunków motyli trudny dla nich okres zimowy spędza w innych, niż dorosłe, stadiach rozwojowych, a mianowicie w postaci poczwarki, gąsienicy, bądź też jaja. Do najbardziej znanych motyli, które zimują jako okazy dorosłe należą rusałki pawiki oraz latolistki cytrynki. Dlatego też widujemy je jako pierwsze na przedwiośniu, gdy tylko pojawią się mocniejsze promienie słońca. W czasie zimowania zapadają one w stan zwany diapauzą. Podczas którego procesy życiowe ulegają bardzo silnemu spowolnieniu. Rusałki pawiki bardzo często zimują w różnych zakamarkach naszych domów i mieszkań.
Dorosłe postaci motyli zwykle nie są zbyt długowieczne – żyją od kilku dni do 2–4 tygodni.
Są jednak wyjątki od tej reguły. W biciu rekordów motylom pomaga zima, a konkretnie hibernacja. Jeśli zapadają w nią osobniki dorosłe, mogą przeżyć nawet dziewięć miesięcy.
W Polsce żyją też gatunki motyli, które na zimę opuszczają nasz kraj. Przykładem może być rusałka osetnik, która w sierpniu rozpoczyna lot na południe Europy i wybrzeża północnej Afryki. Wraca do nas dopiero w kwietniu. Innymi podobnie zachowującymi się gatunkami motyli odlatującymi od nas na zimę są rusałka admirał i fruczak gołąbek.
• Ile gatunków motyli jest na świecie i czy zamieszkują wszystkie kontynenty?
Na całym świecie żyje ponad 150 tys. gatunków tych owadów, z czego w Polsce ponad 3 tysiące. Zasiedlają wszystkie kontynenty poza Antarktydą. Kojarzą się przede wszystkim
z bajecznymi kolorami, choć większość wygląda raczej niepozornie.

4. „Skrzydła motyla” – zabawa ruchowa. Nauczyciel przygotowuje zdjęcia motyli występujących w środowisku naturalnym. Przecina je na dwie części (każdy przedszkolak otrzymuje jedno skrzydło motyla). Dzieci poruszają się przy muzyce. Na hasło – Motylki, łączą się w pary. W parze powinny znaleźć się osoby, których skrzydełka mają taki sam wzór. Podczas zabawy dzieci mogą wymieniać się skrzydełkami. Nauczyciel zwraca uwagę przedszkolaków na różnorodność tych owadów. Wg posiadanej wiedzy można podać nazwy ułożonych motyli.

5. Dzieci słuchają czytanego przez nauczyciela opowiadania. (zasoby Internetu)
NIKT MNIE WIĘCEJ NIE ZOBACZY W. Kozłowski
Gąsienica uważa się za bardzo piękna i nie ominęła ani jednej kropli rosy, żeby się w niej nie przejrzeć.
- Ach, co to za uroda! – szeptała, oglądając ze wszystkich stron swój pospolity pyszczek i wyginając grzbiet, żeby popatrzeć na dwa złociste prążki.
- Szkoda, że nikt nie zwraca na mnie uwagi!
Aż raz zdarzyło się, że po łące chodziła dziewczynka i zbierała kwiaty. Gąsienica czym prędzej wypełzła na największy kwiatek.
Dziewczynka spostrzegła ją i powiedziała:
- Co to za brzydactwo!
- Ach tak! – syknęła obrażona gąsienica.
- Wobec tego nikt, nigdy, nigdzie, za nic na świecie, w żadnym wypadku
i w żadnych okolicznościach więcej mnie nie zobaczy! Daję na to słowo honoru, uczciwej gąsienicy!
Skoro się dało słowo honoru – należy go dotrzymać, zwłaszcza kiedy się jest gąsienicą. I gąsienica wpełzła na drzewo. Z pnia na sęczek, sęka na gałąź,
z gałęzi na gałązkę. Wyciągnęła z pyszczka jedwabną niteczkę i zaczęła się nią owijać. Snuje się niteczka, owija gąsienicę raz, drugi, trzeci, dziesiąty, setny...
i wreszcie gąsienica zniknęła w miękkim jedwabnym kokonie.
- Och, jaka jestem zmęczona! – westchnęła – ale owinęłam się znakomicie.
W kokonie było ciepło... i nudno. Gąsienica ziewnęła raz, potem drugi
i zasnęła. Mijał dzień za dniem. Wietrzyk kołysał gałązką, szeleściły cicho liście, a obrażona gąsienica spała i spała.
Obudziła się wreszcie – widocznie słońce musiało mocno dogrzewać, bo
w końcu upał był nieznośny.
- Muszę przewietrzyć trochę mój domek! – postanowiła i wyskrobała małe okienko w kokonie.
- Ach, jak pięknie pachną kwiaty, gąsienica wychyliła się nieco – nikt mnie tu wśród listków nie zauważy, co mam sobie żałować powietrza – pomyślała.
Wychyliła się jeszcze troszeczkę, znowu troszeczkę i... wypadła ze swojej kryjówki! Ale zamiast spaść z drzewa na ziemię uniosła się do góry.
I nagle na tej samej łące zobaczyła tę samą dziewczynkę – co za wstyd – pomyślała – że jestem brzydka, to nie moja wina, gorzej że teraz wszyscy będą mnie nazywać kłamczuchą. Dałam słowo honoru, że nikt mnie więcej nie zobaczy i słowa nie dotrzymałam. Hańba! - Zrozpaczona upadła na trawę.
A wtedy nadbiegła dziewczynka i zawołała:
- Ach, jaki piękny!
- Czyżby to o mnie mowa? – szepnęła zdziwiona gąsienica – zdaje się, że
o mnie. I wierz tu ludziom! Dziś mówią tak a jutro zupełnie inaczej. Na wszelki wypadek przejrzała się jednak w kropli rosy.
- Cóż to takiego? W lusterku ktoś nieznajomy z długimi, bardzo długimi wąsami.
Wygięła grzbiet. Na grzbiecie są dwa piękne, kolorowe skrzydła!
- Patrzcie, patrzcie stał się cud – jestem motylem!
I kolorowy motylek poszybował wysoko nad łąką, bo przecież on nie dawał motylkowego słowa honoru, że nikt go nie ujrzy.

6. Następnie nauczyciel inicjuje rozmowę na temat wysłuchanego tekstu. Zadaje dzieciom pytania typu:
- Co sądziła o sobie gąsienica?
- Jaka naprawdę była gąsienica? (gąsienice są zwykle niezbyt ładne i niezwykle żarłoczne. Są szkodnikami.) Nauczyciel może mieć przygotowaną prezentację (zdjęcia) nt. wyglądu motyli i ich gąsienic, żeby ewentualnie zaprezentować ją dzieciom.
- Co postanowiła zrobić gąsienica, kiedy dziewczynka powiedziała o niej: brzydactwo?
- Jak wyglądała gąsienica po wyjściu z kryjówki?

7. „Motyl” - oglądanie filmu z zasobów internetu. Po jego zakończeniu nauczyciel podsumowuje tę część zajęć, omawia cykl rozwojowy motyla (jajko – gąsienica – poczwarka – motyl) i wspólnie z dziećmi uzupełnia podpisy pod obrazkami z historyjki.

8 „Na łące” – zabawa muzyczno – ruchowa ekspresyjna z wykorzystaniem kolorowych chustek szyfonowych.

9 „Matematyczne motyle” – zabawa. Zadaniem dzieci jest przeliczenie kropek na motylach oraz przypięcie do nich prawidłowych cyfr za pomocą klamerki do bielizny. Zawieszenie motyli na tablicy np. od najmniejszej do największej liczby kropek.

10 „Motylek” – ćwiczenie grafomotoryczne. Dzieci otrzymują kartkę z narysowaną połową motyla. Ich zadanie polega na dorysowaniu drugiej połowy i ozdobieniu motyla wybraną przez siebie techniką np. kolorowanie, malowanie farbami, wyklejanie papierem kolorowym bądź plasteliną... ... Na koniec przyklejają wizytówkę ze swoim imieniem.

11 Ewaluacja zajęcia – rysowanie swoim motylkom minek – uśmiechniętej (zajęcie się podobało) bądź smutnej (zajęcie się nie podobało). Zorganizowanie wystawy prac. Podziękowanie za udział w zajęciu.