Innowacja pedagogiczna "Przygoda z przyrodą"

I. Zakres innowacji:
Adresatami innowacji są uczniowie klasy II edukacji wczesnoszkolnej. Czas realizacji innowacji obejmuje cały rok szkolny z możliwością jej kontynuowania w następnym roku szkolnym.
Zajęcia innowacyjne odbywać się będą w ramach zajęć obowiązkowych
oraz dodatkowej godziny lekcyjnej.
Niniejsza innowacja ma na celu szerzenie idei ekologicznych. Ma ona zachęcać i motywować uczniów do świadomego podejmowania działań służących dbaniu
i ochronie przyrody .

II. Motywacja wprowadzenia innowacji:
Wpływ człowieka na naturę oraz ogromne zmiany jakie się z tym wiążą skłaniają
do refleksji nad naszą rolą w całym środowisku przyrodniczym oraz zagrożeniami jakie niesie ze sobą współczesna cywilizacja. Przed młodym pokoleniem stoi ogromne wyzwanie jakim jest ochrona i troska o przyrodę. Aby dzieci miały świadomość,
jak ważne są to dla nich aspekty życia, należy już od najmłodszych lat kształtować w nich opiekuńczy stosunek do roślin i zwierząt oraz rozwijać umiejętność zrozumienia miejsca i roli człowieka w przyrodzie. Młodszy wiek szkolny jest okresem, kiedy dziecko jest chłonne i ciekawe otaczającego go świata, dlatego należy w pełni wykorzystać tę jego cechę do kształtowania postaw uważnego i świadomego obserwatora przyrody. Pozwoli mu to nie tylko zrozumieć związki przyczynowo – skutkowe zachodzące w naturze, ukształtuje go również jako osobę odpowiedzialną za środowisko, dostrzegającą jego piękno, walory i niezwykłą wartość. Innowacja „Przygoda z przyrodą” jest moją odpowiedzią na coraz większą potrzebę kształcenia
i wychowywania młodych pokoleń w zgodzie i poszanowaniu środowiska przyrodniczego. Jest także wyjściem naprzeciw wymogom edukacyjnym zawartym w aktualnej podstawie programowej dla pierwszego etapu edukacyjnego.

III. Opis innowacji:
Innowacja „Przygoda z przyrodą” została opracowana zgodnie z obowiązującą podstawą programową i odnosi się do materiału związanego z edukacją przyrodniczą. Skierowana jest do uczniów edukacji wczesnoszkolnej. Tematyka zagadnień łączy teorię z praktyką, umożliwiając dzieciom bliższe poznanie i zrozumienie wybranych zjawisk przyrodniczych. Działania oparte na wykonywaniu doświadczeń, obserwacji, konkretnych czynnościach na rzecz środowiska będą miały na celu pełniejsze przyswajanie wiedzy przez uczniów, wzbudzanie w nich odpowiedzialności
za podejmowane kroki oraz doświadczanie satysfakcji z efektów swoich działań. Działalność w ramach innowacji dotykać będzie również innych obszarów edukacji wczesnoszkolnej jak plastyka, technika, edukacja społeczna czy wychowanie fizyczne. Wraz z uczniami zaprojektujemy i założymy szkolny ogródek kwiatowy, klasowy zielnik oraz mini-szklarnię. Dzieci będą prowadziły dziennik wzrostu roślin, kalendarz obserwacji pogody i obserwację zmian w przyrodzie na podstawie cotygodniowego fotografowania wybranego drzewa w okolicach szkoły. Będą odpowiedzialne
za wysiewanie roślin i ich pielęgnację. Mam nadzieję, że stworzy to okazję do wnikliwej obserwacji i poznawania przyrody, a co za tym idzie wzbudzi w dzieciach większe zainteresowanie otaczającym światem i zachęci do obcowania z przyrodą i podejmowania działań ekologicznych na jej rzecz. W realizacji innowacji wykorzystam książkę Marcina Pałasza „Jaś Wiadomy zmienia świat”, której poszczególne rozdziały będą stanowiły wstęp do poruszania tematów i działań z zakresu ekologii.

IV. Cele innowacji
Cel główny:
 popularyzacja wiedzy z zakresu edukacji przyrodniczej,
 kształtowanie umiejętności dochodzenia do wiedzy drogą obserwacji, doświadczeń i wnioskowania,
 uświadamianie dzieciom konieczności ochrony środowiska naturalnego.

Cele szczegółowe:
 rozbudzenie wrażliwości i potrzeby kontaktu z przyrodą,
 kształtowanie u uczniów szacunku dla przyrody i jej piękna,
 rozwijanie umiejętności refleksji nad tym, jak żyjemy, jak działamy i jakie są skutki naszej działalności dla środowiska,
 wdrażanie uczniów do twórczego myślenia,
 rozwijanie umiejętności dochodzenia do wiedzy drogą obserwacji, doświadczeń, wnioskowania, uogólniania,
 swobodne posługiwanie się pojęciami związanymi z ekologią,
 zachęcanie do wyboru zdrowego stylu życia,
 kształtowanie i rozwijanie postaw samodzielności i kreatywności,
 rozwijanie aktywnych form wypoczynku.

V. Metody i formy
Metody pracy:
1. Podające: pogadanki, objaśnienia, odczyt, opis.
2.Praktyczne: zajęcia w terenie, ćwiczenia, obserwacja, doświadczenia, wystawy prac.
3.Badawcze i poszukujące.
4.Aktywizujące: drama, burza mózgów.
5.Oglądowe: pokaz, spotkania z ciekawymi ludźmi.

Formy pracy:
1.Wycieczki i zajęcia w terenie.
2.Gry i zabawy o tematyce przyrodniczej i ekologicznej.
3.Zajęcia z zastosowaniem aktywnych metod pracy.
4.Zajęcia prowadzone przez zaproszonych gości.
5.Wykonywanie prac plastyczno-technicznych np. zielnik, album tematyczny związanych z poszczególnymi treściami, dziennik wzrostu roślin, kalendarz pogody, plakaty tematyczne.

VI. Przewidywane osiągnięcia
 wzrost zainteresowania wiedzą przyrodniczą u dzieci,
 zrozumienie potrzeby dbania o przyrodę i najbliższe środowisko,
 rozwój twórczego myślenia i kreatywności,
 podejmowanie pozytywnych działań wobec przyrody.

VII. Tematyka zajęć
Zagadnienia zostały opracowane w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego dla pierwszego etapu edukacyjnego. Są one kontynuacją tematyki klasy pierwszej, uzupełniają ją, poszerzają. Przewidziano realizację 20 zagadnień:

1. „Eko – dzieci zmieniają świat”: ( 1 godz.)
 Zapoznanie z bohaterami książki „Jaś Wiadomy zmienia świat. Przedstawienie tematyki proponowanych zajęć.

2. Nasza miejscowość i jej walory przyrodnicze: (2 godz.)
 wycieczki krajoznawczo - turystyczne po terenie wsi oraz na pobliskie ekosystemy (pole, łąka, las)- wykonanie zdjęć z wycieczek;
 zapoznanie z roślinnością pobliskich ekosystemów
 praca z mapką miejscowości ( zaznaczanie ważnych dla dzieci obiektów przyrodniczych);
 nauka posługiwania się kompasem,
 „Mój kompas” – konstruowanie własnego kompasu.

3. Sprzątamy Świat: ( 2 godz.)
 Udział w akcji „Sprzątanie Świata” -wprowadzenie pojęcia „segregacji śmieci”;
 Wykonanie plakatu „ Czysta planeta”.

4. Dary jesieni: ( 4 godz.)
 wyjście do pobliskiego sadu i ogrodu – poznanie różnych gatunków drzew owocowych oraz warzyw zbieranych jesienią;
 „Jesienne dary” – poznawanie wartości odżywczych warzyw i owoców; przygotowanie sałatki warzywnej;
 założenie klasowej hodowli fasoli – obserwacja kiełkowania i wzrostu rośliny, prowadzenie dzienniczka obserwacji.

5. Europejski Dzień Ptaków: ( 2 godz.)
 oglądanie pokazu multimedialnego „Jesienne ptaki” - poznawanie gatunków, które przylatują do Polski na okres zimowy oraz tych, które odlatują;
 wykonanie mini – projektu „Jesienne ptaki”- porządkowanie i utrwalanie wiedzy na temat poznanych ptaków;
 wykonanie plakatu promującego Europejski Dzień Ptaków.

6. Każde drzewo jest inne: (3 godz.)
 zajęcia w terenie „Znawcy drzew”- rozpoznawanie gatunków drzew rosnących w okolicy szkoły;
 mierzenie obwodu drzew;
 zbieranie i suszenie liści, zbieranie owoców i nasion drzew, odrysowywanie kory drzew;
 tworzenie mini-albumu drzew,
 szukanie odpowiedzi na pytanie „ W jaki sposób drzewa szykują się do zimy?”

7. Skąd się biorą drzewne dzieci?: (2 godz.)
 oglądanie filmu edukacyjnego „Od żołędzia do dębu”;
 Założenie hodowli dąbków w klasie – obserwacja i odnotowywanie zmian;
 „Drzewo życia” zabawa dydaktyczna uświadamiająca dzieciom wartości drzew.

8. Co to jest las? (2 godz.)
 „Co to jest las?” – oglądanie filmu przyrodniczo – edukacyjnego.
 poznawanie warstw lasu i ich mieszkańców;
 zabawa edukacyjna „Kim jestem?”- poznawanie ciekawostek dotyczących wybranych leśnych zwierząt;
 wykonanie pracy plastycznej „Moje ulubione leśne zwierzę”.

9. Leśny internet: ( 2 godz.)
 oglądanie filmu edukacyjnego „Grzybobranie” – poznawanie grzybów jadalnych połączone z zabawą „Znajdź grzybka”;
 klasyfikowanie grzybów na jadalne i trujące;
 tworzenie kodeksu „Świadomego grzybiarza”;
 poznanie wartości i znaczenia grzybów w przyrodzie.

10. Kiedy i czym dokarmiać ptaki i zwierzęta leśne? ( 1godz.)
 poznanie i rozróżnianie pojęć : karmnik, paśnik, lizawka;
 poznanie ptasich i zwierzęcych smakołyków,
 umieszczenie karmnika na klasowym parapecie i opieka nad nim.

11. Nasz zielony kącik: ( 2godz.)
 wygospodarowanie w klasie miejsca na kącik przyrodniczy i mini-szklarnię;
 wysiewanie do doniczek nasion ziół;
 założenie hodowli awokado i cytryny w mini – szklarni klasowej;
 stworzenie kalendarza wzrostu roślin i regularne wypełnianie go zgodnie z poczynionymi obserwacjami.

12. Nasi pupile: ( 2godz.)
 stworzenie „Kodeksu Przyjaciela Zwierząt”;
 nawiązanie współpracy ze Schroniskiem Zwierząt w Legnicy- przygotowanie plakatu zachęcającego do pomocy bezdomnym zwierzętom; współorganizowanie i zbiórka karmy i koców dla zwierząt.

13. Co to znaczy być EKO? (4 godz.)
 oglądanie pokazu multimedialnego „Skąd się biorą zanieczyszczenia środowiska?”;
 „Jak możemy zapobiegać powstawaniu zanieczyszczeń środowiska?” – zajęcia metodą burzy mózgów i przygotowanie plakatów na ten temat;
 „Nadaj drugie życie odpadom” – uczymy się segregować śmieci- zajęcia z edukatorem z Legnickiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej;
 „Zanim wyrzucisz – pomyśl” – tworzenie plakatu określającego i uzmysławiającego dzieciom, jak długo rozkładają się niektóre odpady;
 Zbieranie nakrętek dla Wrocławskiego Hospicjum dla Dzieci oraz przygotowanie plakatu zachęcającego innych do tych działań.

14. Jestem świadomym konsumentem: ( 2 godz.)
 „Efekty nadmiernego konsumpcjonizmu” – oglądanie pokazu multimedialnego;
 „Ekonieborak na zakupach” – tworzenie listy przykazań racjonalnego konsumenta inspirowane książką Draka Ekonieboraka;
 „Moja eko- torba” – ozdabianie torby wielokrotnego użytku.

15. Czasem słońce, czasem deszcz: ( 3 godz.)
 poznanie i wyjaśnienie pojęcia „zjawiska pogodowe”;
 zbudowanie mini- stacji meteorologicznej;
 wykonanie eksperymentu wyjaśniającego zjawisko powstawania tęczy;
 „Skąd tak wieje” – zabawy z bańkami mydlanymi- określanie kierunku wiatru;
 założenie i prowadzenie kalendarza pogody.

16. Życie w kropli wody: ( 2 godz.)
 oglądanie filmu edukacyjnego ‘Woda krąży- woda wraca. Obieg wody w przyrodzie”;
 zabawa dydaktyczna „Znaczenie wody w naszym życiu”;
 wykonanie filtrów do destylacji wody.

17. Zwierzęta i ptaki naszych lasów: ( 3 godz.)
 oglądanie filmów przyrodniczych;
 oglądanie pokazu multimedialnego „Życie w lesie”;
 „Ochrona całkowita i częściowa” – poznanie Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych;
 Spotkanie z przedstawicielem Straży Ochrony Przyrody.

18. Zwierzęta egzotyczne: ( 2 godz.)
 Oglądanie filmów przyrodniczych;
 Oglądanie pokazu multimedialnego „Zwierzęta egzotyczne i ich życie na wolności i w niewoli”
 „Domowe i dzikie – co je różni a co zbliża?”- zajęcia metodą burzy mózgów.

19. Wiosna w naszym ogrodzie: ( 3 godz.)
 Poznajemy budowę kwiatu;
 „Barwimy kwiaty”- wykonanie eksperymentów;
 Wygospodarowanie miejsca na rabatkę kwiatową,
 Przygotowanie ziemi i wysiew kwiatów;
 Pielęgnacja ogródka – ustalenie dyżurów do systematycznej pielęgnacji roślin.

20. Podróże po parkach: ( 3 godz. )
 Oglądanie filmu edukacyjnego „Przeżyj to! Polskie Parki Narodowe;
 Zabawa dydaktyczna – „Ukryte parki” – praca z mapą;
 Wycieczka do Nadleśnictwa w Jaworze – lekcja przyrodnicza z leśniczym.

VIII. Ewaluacja
Ewaluacja niniejszej innowacji odbywać się będzie poprzez obserwację zaangażowania dzieci podczas zajęć, pozytywną zmianę ich postaw, analizę dokumentacji prac uczniów (karty pracy, zielniki, albumy) oraz przeprowadzenie ankiety ewaluacyjnej wśród rodziców, diagnozy zdobytych umiejętności po każdym semestrze.
Szczegółowa analiza wyników ankiety, przeprowadzonych obserwacji i diagnozy pozwoli ocenić stopień realizacji zamierzonych celów. Działania te pomogą wyciągnąć wnioski, zaplanować pracę i ewentualnie zmodyfikować metody pracy. Podjęta zostanie także decyzja o ewentualnej kontynuacji innowacji w tej grupie.
Wszystkie wyniki i uwagi zostaną opracowane w sprawozdaniu oraz udostępnione dyrektorowi szkoły.

Bibliografia:
1. Dziubak Emilia, Saroma-Stępniewska Eliza, Wierzba Iwona. Draka Ekonieboraka. Wydawnictwo Albus. Poznań 2012
2. Hodges Di. 501 zabaw bez telewizora. Wydawnictwo Wilga. S.A. Warszawa 2012.
3. Matoga Karolina. Ekologia. Wydawnictwo SBM Sp.z.o.o. Warszawa 2017.
4. Matoga Karolina. Zwierzęta i rośliny chronione w Polsce. Wydawnictwo SBM Sp.z.o.o. Warszawa 2017.
5. Młody obserwator przyrody. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2011.
6. Pałasz Marcin. Jaś Wiadomy zmienia świat. Wydawnictwo JUKA, Warszawa 2016.
7. Pol Jolanta. Wiem i potrafię. Najlepsze eksperymenty. Publicat S.A.