„Kiedy jestem z dzieckiem w domu – wskazówki logopedy
ROZWÓJ MOWY DZIECKA
Normą rozwojową jest, jeśli dziecko w wieku:
0-1 r.ż. - komunikuje się z dorosłymi za pomocą krzyku, głuży, gaworzy, wymawia pierwsze wyrazy: mama, tata, baba,
1-2 r.ż. - używa prawie wszystkich samogłosek, z wyjątkiem nosowych (ą, ę) oraz wymawia niektóre spółgłoski ( p, b, m, t, d, n, k, ś, ź, ć dź, ch). Pozostałe zastępuje innymi. Wypowiada się jednowyrazowo: np.: kaczka - kaka, pomidor - midol;
dwuwyrazowo
2-3 r.ż. - porozumiewa się prostymi zdaniami, wymawia wszystkie samogłoski
i spółgłoski (p, pi, b, bi, m, mi, n, ni, f, fi, w, wi, t, d, n, l, li, ś, ź, dź, j, k, ki, g, gi, ch);
4-5r.ż. - wymawia głoski s, z, c, dz;
5-6r.ż. - wymawia głoski sz, ż, cz, dż, r;
7 r.ż. - ma utrwaloną poprawną wymowę wszystkich głosek
oraz opanowaną technikę mówienia.
Opóźnienia w pojawianiu się poszczególnych stadiów rozwoju mowy nie powinny przekraczać 6 miesięcy!
Kiedy można mówić o opóźnieniu w rozwoju mowy i co z tym zrobić?
Opóźniony rozwój mowy stwierdza się u dzieci, które rozumieją mowę, mają prawidłowy słuch i znajdują się w normie intelektualnej. Polega on przede wszystkim na przesunięciu
w czasie etapów rozwoju mowy. Dzieci te z reguły komunikują się niechętnie, mają ubogi zasób słów, trudności w przetwarzaniu słuchowym, dłużej też stosują nieprawidłowe formy osobowe.
Jak w domu, oprócz terapii logopedycznej, stymulować opóźnioną mowę dziecka?
- mów powoli i wyraźnie,
- rozmawiaj z dzieckiem językiem dorosłych ( bez spieszczania ),
- utrzymuj kontakt wzrokowy,
- wszystkie sytuacje naszego kontaktu z dzieckiem wykorzystuj do stymulowania mowy
( podczas codziennych czynności dziecka takich, jak jedzenie, ubieranie - nazywaj przedmioty, czynności.....)
-wprowadzaj wyrazy dźwiękonaśladowcze, naśladuj odgłosy zwierząt, odgłosy dochodzące
z ulicy np. jadący samochód.
-usprawniaj buzię i język – baw się z dzieckiem przed lustrem, smaruj mu buzię tym, co lubi np. czekoladą, miodem i usprawniaj w ten sposób języczek dziecka, cmokaj, parskaj itd.
-wprowadzaj ćwiczenia oddechowe – baw się z dzieckiem w dmuchanie kulek
z waty, piórka lub płomień świecy, róbcie bąble w szklance za pomocą słomki itd.
- czytaj krótkie, rymujące się wierszyki, opowiadaj bajki, oglądaj obrazki
z dzieckiem, nazywaj
- wskazuj palcem dziecka na dany przedmiot lub obrazek, nazywaj
-śpiewaj dziecku i razem z dzieckiem
-kupuj zabawki dydaktyczne dostosowane do wieku ( klocki, układanki i loteryjki obrazkowe, puzzle itd.
---------------------------------------------------------------------------------
Drodzy Rodzice!
Czytajcie dziecku każdego dnia. Niech wspólne czytanie będzie codziennym rytmem. Czerp razem z dzieckiem radość z poznawania świata przez książki.
Rozmawiajcie jak najczęściej z dzieckiem. Rozmowa to dialog, radość
z bycia razem. Śpiewaj dziecku piosenki, opowiadaj bajki, komentuj codzienne czynności.
Zachęcajcie dziecko do wspólnej zabawy np. graj z nim w gry planszowe
i słowne. Rozwijaj sprawność manualną dziecka.
Nie włączajcie telewizji, kiedy jej nie oglądacie! Wyznaczcie sytuacje,
w których nikt z domowników nie może korzystać z telewizji, tabletu
czy telefonu komórkowego np. posiłki, ważne rozmowy, czas wspólnej zabawy.
Pamiętajcie o kolejności etapów wprowadzania nowej, wywołanej głoski przez logopedę:
1. Wywołaną głoskę ćwiczymy w sylabach np. głoska sz
a)- sza, szo, sze, szu, szy
b) - asza, oszo, esze, uszu, yszy
c) - asz,osz, esz, usz, ysz *
2. Ćwiczymy wymowę głoski w wyrazach np.
a) - szafa. szuflada, szyba, szalik
b) - maszyna, kasza, musztarda
c) - kapelusz, mysz, nasz itd.*
* pkt. 1c i 2c – nie ćwiczymy wymowy głosek dźwięcznych (w, z, ż, ź, dz, dż, dź, b, d, g,)
3. Ćwiczymy wymowę głoski w zestawach dwuwyrazowych i zdaniach np.
- szary sznurek
- szelki Mateusza
- Szymon nie poszedł do szkoły
- W szafie wiszą koszule
4. Ćwiczenia wymowy głoski w mowie opowiadanej i spontanicznej
Opowiadajcie razem z dzieckiem obrazki z książek, układajcie historyjki obrazkowe, pytajcie, prowadźcie dialog. Bawcie się w dzielenie słów
na sylaby, głoskujcie (dzieci 5 i 6-letnie). Zachęcajcie dziecko do powtarzania rymowanek i wierszyków (tylko na tym etapie, jeśli prawidłowo wymawia daną głoskę)
Logopeda
Ewa Jaszczura