Biologia jako nauka

Konspekt lekcji biologii do klasy V

Temat: Biologia jako nauka.

Zakres treści: - biologia jako nauka;
- wybrane dziedziny biologii;
- główne źródła informacji biologicznej;
- obserwacja;
- cechy organizmów żywych;

Cele lekcji:
 poznawczy (wiadomości):
uczeń: - wie czym zajmuje się biologia;
- zna podstawowe dziedziny biologii i wie czym się zajmują;
- zna źródła wiedzy biologicznej;
- wie do czego służą atlasy i klucze biologiczne;
- zna cechy organizmów żywych;
- wie jak należy przeprowadzać obserwacje;

 kształcący (umiejętności):
uczeń: - określa przedmiot badań biologii jako nauki;
- podaje przykłady dziedzin biologii;
- wyjaśnia pojęcia: botanika, zoologia i inne wybrane dziedziny biologii;
- wymienia źródła wiedzy biologicznej;
- wyjaśnia do czego służą atlasy i klucze;
- wymienia cechy organizmów żywych;
- korzysta z poszczególnych źródeł wiedzy;
- planuje, przeprowadza oraz dokumentuje obserwację;

 wychowawczy:
uczeń: - aktywnie pracuje na lekcji;
- rozbudza w sobie postawę badawczą;
- rozwija swoją wyobraźnię;
- jest świadomy jak ważną nauką jest biologia;
- dostrzega wagę obserwacji organizmów;
- wykazuje zainteresowanie naukami biologicznymi;

Metody: „burza mózgów”, pogadanka, dyskusja, praca z tekstem źródłowym, obserwacja, opis, opowiadanie;

Środki dydaktyczne: definicja słownikowa biologii na kartkach, plakat - etapy obserwacji,
rośliny doniczkowe, klucz do oznaczania gatunków ptaków,
atlas anatomiczny człowieka;
Przebieg lekcji:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Uczniowie przypominają sobie, o czym uczyli się na lekcjach przyrody w szkole podstawowej. Metodą „burzy mózgów” określają:
co to jest przyroda?
jakie elementy składają się na przyrodę?
Nauczyciel zapisuje na tablicy wymieniane przez uczniów elementy przyrody w odpowiedni schemat, po czym uczniowie zastanawiają się jak możemy podzielić te elementy.

Uczniowie dzielą elementy przyrody na ożywione i nieożywione i odpowiadają na pytanie, jakie dziedziny nauki zajmują się poznaniem wymienionych elementów?
Uczniowie z pomocą nauczyciela określają, że elementami przyrody ożywionej zajmuje się biologia, natomiast badaniem przyrody nieożywionej geografia, fizyka i chemia.
Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło: biologia = bios (życie) + logos (słowo, nauka), uczniowie dochodzą do wniosku, że biologia jest nauką o życiu.
Uczniowie zapisują temat lekcji.
3. Burza mózgów: uczniowie pod kierunkiem nauczyciela, ustalają charakterystyczne cechy dla każdej istoty żywej, na podstawie obserwacji rośliny doniczkowej i siebie samych.

4. Uczniowie otrzymują na parę, teksty z definicją słownikową biologii, w których wyszukują nazwy dziedzin biologii i czym się te dziedziny szczegółowo zajmują.
Uczniowie wymieniają nazwy dziedzin i obszary biologii, którymi się zajmują (zoologia, botanika, anatomia, histologia, cytologia, fizjologia, genetyka, systematyka, ekologia).

5. Uczniowie zastanawiają się i odpowiadają: w jaki sposób możemy poznawać, badać świat organizmów żywych?
Nauczyciel rysuje na tablicy schemat porządkujący informacje podane przez uczniów:

Nauczyciel objaśnia czym są klucze i atlasy biologiczne, pokazuje im przykładowo atlas anatomiczny człowieka i klucz do oznaczania ptaków.
6.Uczniowie odpowiadają na pytanie, który sposób poznawania biologii wydaje się najlepszy i dlaczego?
Nauczyciel informuje uczniów, że biologia jest nauką eksperymentalną i najważniejszymi metodami badawczymi jest obserwacja i doświadczenie, czyli eksperyment.
7. Uczniowie zastanawiają się nad pierwszą metodą – obserwacją . Nauczyciel wywiesza plakat, obrazujący etapy obserwacji, omawia je.

Etap I: planowanie co? dlaczego? kiedy? gdzie? jak będziemy
obserwować?
Etap II: przeprowadzenie obserwacji
Etap III: dokumentacja wyników obserwacji
i wnioski

8. Uczniowie „stają się” badaczami i prowadzą obserwację rośliny doniczkowej. Dokonują obserwacji i zapisują swoje wyniki, czyli co zaobserwowali. Pracują w grupach dwuosobowych ( czas ok. 5 min.).
Obserwacja rośliny doniczkowej
Moje obserwacje:
Ochotnicy odczytują swoje obserwacje.
9. Nauczyciel mówi, że często sama obserwacja badaczowi nie wystarcza, jest ciekawy, co się stanie
z obiektem, np. z rośliną, jeżeli zmienią się warunki, w których żyje. Jak będzie się rozwijać? Czy zmieni swój wygląd? Wówczas biolog będzie zmieniał jej środowisko po to, aby sprawdzić, co się stanie i taką metodę nazywamy doświadczeniem, czyli eksperymentem i o nim porozmawiamy na następnej lekcji.
10. Podsumowanie: uczniowie mówią, czym jest biologia.

Sylwia Sandrzyk