Wychowanie religijne

Wychowanie religijne

Człowiek realizuje się jako osoba nie tylko na drodze spotkania z innymi ludźmi, ale także poprzez kontakt z Bogiem, na którego obraz i podobieństwo został stworzony. Zarówno dorastanie do dojrzałego kontaktu z drugim człowiekiem, jak i ze Stwórcą, nie jest czymś spontanicznym, podobnie jak nie jest kwestią spontaniczności szukanie prawdy o sobie samym, czy dorastanie do miłości i nie może być wykluczone z odpowiedzialnego procesu wychowania.
Wychowanie religijne nie należy do łatwych zadań, ponieważ kontakt człowieka z Bogiem stał się trudniejszy od momentu grzechu pierworodnego. Każdy człowiek, który czuje się odpowiedzialny za drugą osobę powierzoną jego opiece, stawia sobie pytania jak wychowywać, za jakim modelem wychowania się opowiedzieć? Szukając odpowiedniego sposobu wychowania istotne jest odpowiedzenie sobie na pytanie czy wiara jest pomocna w tym procesie. Wszelkie działania podejmowane w tym wymiarze są zarazem trudne i ważne. W wychowaniu religijnym, w stosunku do wszelkich zadań wychowawczych, istotną rolę pełni wiara, która odsłania przed wychowankiem nowy wymiar poznawanej rzeczywistości. W każdym modelu wychowania (i w każdym wieku człowieka) zmierza się do tego, aby wychowanek poznawał i dostrzegał swoje miejsce i zadania w świecie, by wrastał w sytuację swojego świata i odpowiednio do swoich możliwości usiłował wnieść siebie w jego historię. Elementy te są istotne niezależnie od wiary, ale dzięki niej dzieci otrzymują większe możliwości, szersze horyzonty i większą siłę przekonania.
W tym też znaczeniu wychowanie religijne inspiruje i wspomaga osobę
w pełniejszym <stawaniu się człowiekiem> (Por. Z. Marek, Wychować do wiary, WAM, Kraków 1996, s. 11.).
Najwłaściwszym stylem w wychowaniu religijnym jest styl inspirujący, w którym wychowawca współpracuje z dzieckiem, uznaje jego prawa i akceptuje samodzielne poszukiwania (Por. P. Mazur, Ku wartościom religijnym, „Wychowawca” 2009, nr 1 (193), s. 7.). Ważna jest też atmosfera, jaka panuje w środowisku wychowawczym dziecka i to, co przekazujemy swoim życiem, słowem i przykładem. Dziecko doskonale odwzorowuje wszelkie zachowania swoich rodziców, wychowawców, a także i te prawdy i wzorce, które związane są z postawą religijną dorosłych.
„O religijnym wychowaniu możemy mówić wówczas, gdy poprzez nasze oddziaływanie dany komunikat zarówno werbalny, jak i niewerbalny, docierając do świadomości odbiorcy, wywołuje w nim jakieś reakcje, np. budząc jego wiarę i myśli kierowane ku Bogu, choćby nawet nie w pełni uświadomione” (M. Pułczyńska, Religijne wychowanie dziecka, „Wychowawca” 2006, nr 12 (168), s. 20.).
Poprzez wychowanie religijne wychowankowie otwierają się na to, co nadprzyrodzone, na sprawy duchowe, które nie zawsze można bezpośrednio doświadczyć, zbadać. Otwierają się na świat, który kryje w sobie wiele tajemnic, a Bóg jest jedną z nich. Dowiadują się także o tym, że człowiek jest istotą rozumną, odpowiedzialną i wolną (Por. M. Łobocki, Teoria wychowania w zarysie, s. 300-301.).
Wychowanie religijne jest ściśle powiązane z wychowaniem rozumianym w szerszym znaczeniu. Przy czym wychowanie religijne posiada szerszy zakres oraz bogatsze możliwości motywacyjne, „dzięki możliwościom ukazywania religijnego sensu i znaczenia odkrywanej i poznawanej przez dziecko rzeczywistości” (Z. Marek, Wychować do wiary..., s. 11.).
Niewątpliwie rodzina jest pierwszym miejscem, gdzie rozpoczyna się proces wychowania, i dlatego ważne jest aby pamiętać, iż pełne wychowanie nie polega tylko na zabezpieczeniu warunków materialnych dziecka, ale także na zaszczepieniu i rozwijaniu w nim życia religijno-moralnego. Rodzice mają pierwotne, niezbywalne prawo i pierwszeństwo do wychowywania swego potomstwa. Wspólne zabawy, bliski kontakt emocjonalny z dzieckiem, stawianie rozsądnych, dostosowanych do możliwości dziecka wymagań – wszystko to jest atmosferą wychowawczą, w której mieści się również funkcja religijnego wychowania dziecka, przekazania mu prawd wiary i przede wszystkim dawania mu przykładu własnym życiem. Jeżeli sprawy religii są częstym przedmiotem rozmów w domu, to nabiera ono przekonania o ich ważności. Zarówno rodzice, nauczyciele, jak i inni wychowawcy, muszą dobrze poznać swoje dziecko czy wychowanka i umiłować to, co dla niego jest istotne. Dużą rolę do spełnienia na tym polu ma także przedszkole, które może stać się pierwszą szkołą relacji międzyludzkich. Wychowaniem religijnym objęte są oprócz 6-latków również dzieci młodsze w wieku od 3 do 5 lat.