Scenariusz zajęć o środkach uzależniających

Scenariusz zajęć profilaktycznych dla klas IV-VI

Temat zajęć: Środki uzależniające.

Czas trwania: jedna godzina lekcyjna

Cele wychowawcze:
- aktywnie uczestniczy w lekcji
- zgodnie współdziała i komunikuje się w grupie
- akceptuje wypowiedzi innych, nie wyśmiewa błędnych wypowiedzi

Cele dydaktyczne:
- uczeń wie, co to są środki uzależniające
- wie, dlaczego ludzie zażywają środki uzależniające
- rozumie mechanizm uzależnienia

Metody:
Pogadanka, burza mózgów, doświadczenie, praca w grupie, niedokończone zdania

Pomoce dydaktyczne:
Dwa duże arkusze papieru, pisaki, nitka

Przebieg lekcji
I. Czynności organizacyjno-porządkowe
1. Wejście do klasy i przywitanie z uczniami. Sprawdzenie listy obecności.
Ustawienie krzeseł w kręgu.

II. Faza zasadnicza.
Nauczyciel informuje jaki jest cel zajęć oraz krótko omawia ich tematykę. Przypomina także zasady pracy w trakcie warsztatów. Dziś będziemy rozmawiać o tym, czym są środki uzależniające, dlaczego ludzie po nie sięgają i w jaki sposób dochodzi do uzależnienia.

1. Burza mózgów - 4 arkusze A4, pisaki, podkładki
Uczniowie zapisują na dużym arkuszu papieru skojarzenia związane z trudnymi sytuacjami (sytuacja trudna, to sytuacja z którą nie potrafimy sobie poradzić, która wywołuje w nas stres, napięcie, np. zła ocena, krzyk, strach, rozgniewana mama). Chciałabym, abyście na tych arkuszach wypisali skojarzenia związane z sytuacjami trudnymi. Mogą to być dowolne słowa, zwroty powstałe na zasadzie burzy mózgów, czyli na zasadzie pierwszych skojarzeń, które przyjdą wam do głowy. Czy sytuacja trudną jest zła ocena, rozgniewana mama?
2. Pogadanka – sposoby na kłopoty
Zastanówcie się teraz w jaki sposób radzicie sobie z tymi trudnościami.
N-l nawiązując do poprzedniego ćwiczenia analizuje każde wskazane skojarzenie – pyta uczniów jak sobie radzą z trudnościami, czy np. mówią o problemie koledze, zwierzają się mamie, tacie, płaczą, piszą list do przyjaciela. Następnie odwołując się do wypowiedzi uczniów wyjaśnia, że dorośli często w sytuacjach stresowych, wtedy gdy pojawiają się nieprzyjemne uczucia sięgają po środki uzależniające, takie jak papierosy, alkohol, lekarstwa (bez zgody lekarza), narkotyki – wydaje im się, że substancje uzależniające uspokoją ich, dodadzą odwagi. Często jednak zdarza się, że sięganie po te środki staje się nawykiem – regularnie powtarzanym zachowaniem niezależnie od sytuacji.

3. Praca w grupie: tablica
Jak spędzają wolny czas dzieci, a jak dorośli. Zastanówcie się teraz w jaki sposób spędzają czas wolny dzieci i dorośli.
N-l rysuje na dużym arkuszu papieru tabelę sposobów spędzania czasu wolnego. W tabeli przyjmuje kryterium dzieci - dorośli. Klasa wspólnie uzupełnia tabelę. N-l dopisuje substancje uzależniające.
Substancje uzależniające towarzyszą dorosłym nie tylko w trudnych momentach. Dorośli piją alkohol i palą papierosy także w sytuacjach przyjemnych, podczas spotkań z przyjaciółmi, rodziną. Wydaje im się, że narkotyk to lek i dobra zabawa. Jednak organizm przyzwyczaja się do tych substancji bez względu na okoliczności, w jakich człowiek je spożywa i człowiek może się od nich uzależnić, co oznacza, że nie będzie potrafił powstrzymać się od picia alkoholu, czy brania narkotyków, te substancje będą dominowały w jego życiu, a uzależnienie jest chorobą. Zanim dokładnie powiemy sobie czym dokładnie jest uzależnienie i jak do niego dochodzi, poproszę dwie chętne osoby, by zademonstrowały doświadczenie.

3. Doświadczenie – mechanizm uzależnienia
Nauczyciel prosi dwie chętne osoby, by zademonstrowały doświadczenie. Na prośbę prowadzącego osoba pierwsza rozrywa nitkę. Uczniowie wnioskują, że łatwo przerwać nitkę. Kolejny etap doświadczenia: osoba druga owija nitką nadgarstki Osoby pierwszej. Prowadzący ponownie prosi Osobę pierwszą o rozerwanie nitki w celu oswobodzenia rąk. Kiedy okazuje się, że wykonanie polecenia nie jest możliwe, n-l wyjaśnia klasie na czym polega mechanizm uzależnienia (jak dochodzi do uzależnienia): człowiek uzależnia się od używki stopniowo, bezwiednie. Choroba zaczyna rozwijać się podstępnie, bez wiedzy osoby. Nadchodzi jednak moment w którym uświadamia sobie, że nie może wykonywać swoich obowiązków, żyć, uczyć się, pracować jeśli nie zażyje danej substancji, bo jeśli przerwie używanie substancji lub zmniejszy jej ilość pojawiają się bardzo przykre objawy: niepokój, gorączka, bóle mięśni, głowy, poty, oraz doznania podobne do głodu i wewnętrznego przymusu połączonego z poczuciem paniki i obawą, że się długo nie wytrzyma bez tego środka.

4. Burza mózgów: co uzależnia?
Dzieci podają swoje propozycje substancji lub zachowań uzależniających. Prowadzący zapisuje, a następnie komentuje podawane przez dzieci przykłady uzupełniając je o treści, które uważa za ważne, a które nie znalazły się na tablicy.
Ludzie uzależniają się od papierosów, alkoholu, lekarstw (które zażywają bez zalecenia lekarza), narkotyków, jedzenia, komputera/internetu, telefonu komórkowego, gier hazardowych.
Ludzie, którzy sięgają po środki uzależniające, często myślą, że dzięki nim uporają się z problemami, uspokoją się, będą bardziej swobodni w kontaktach z innymi. W rzeczywistości jednak niszczą siebie (mózg, wątroba, serce, przewód pokarmowy, zwiększona podatność na choroby). Kiedy uświadamiają sobie, że nie rozwiązali swoich problemów, z reguły są już osobami uzależnionymi.

Alkoholizm i narkomania, to ciężka, nieuleczalna i postępująca choroba. Nie leczona, kończy się szaleństwem lub śmiercią. Rozpocząć leczenie i zatrzymać chorobę można w każdym momencie. Im wcześniej, tym lepiej, tym większe szanse na powrót do zdrowia

5. Dokończ zdania - uczniowie otrzymują arkusze do uzupełnienia – załącznik i wypełniają go. Kto chce może się podzielić swoimi wnioskami lub tym co napisał na swoim arkuszu.

6. Rundka końcowa
Nauczyciel prosi uczniów o dokończenie jednego ze stwierdzeń dotyczących zajęć, które zapisuje na tablicy: Dzisiaj na zajęciach ważne dla mnie było ...

III Faza końcowa
1. Podsumowanie zajęć. Ocena pracy grupy w trakcie zajęć.
2. Zakończenie zajęć. Uprzątnięcie sali.

Załącznik

Uzupełnij poniższe zdania zgodnie z twoimi uczuciami, myślami i twoim doświadczeniem. Ma to służyć tylko tobie – uświadomieniu sobie swoich poglądów na temat narkotyków i ludzi ich zażywających.

1. Kiedy słyszę słowo narkotyki, to myślę ........................................
........................................
........................................

2. Ludzie, którzy biorą narkotyki i piją alkohol są ........................................
........................................
........................................

3. Myślę, że alkohol jest ........................................
........................................
........................................

4. Inni ludzie biorą narkotyki i piją alkohol kiedy ........................................
........................................
........................................