Zanieczyszczenia powietrza i jego ochrona - lekcja chemii w kl. VII

Konspekt przeprowadzonej lekcji chemii w szkole podstawowej

Klasa VII

1. Temat lekcji: Zanieczyszczenia powietrza i jego ochrona.
2. Treści podstawy programowej: Tlen, wodór i ich związki chemiczne. Powietrze.
3. Program nauczania: Hanna Gulińska, Janina Smolińska . Program nauczania chemii w szkole podstawowej. WSiP.
4. Dział: Gazy i ich mieszaniny.
5. Wymagania podstawy programowej:
• Wymagania ogólne:
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji.
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.
III. Opanowanie czynności praktycznych.
• Wymagania szczegółowe:
10) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; wymienia sposoby postępowania pozwalające chronić powietrze przed zanieczyszczeniami.
6. Cele szczegółowe. Uczeń:
• wymienia źródła zanieczyszczeń powietrza;
• wyjaśnia skutki zanieczyszczeń powietrza dla przyrody i człowieka;
• podaje przyczyny i skutki smogu;
• wyjaśnia powstawanie efektu cieplarnianego i konsekwencje jego wzrostu na życie mieszkańców Ziemi;
• wymienia przyczyny i skutki dziury ozonowej;
• podaje znaczenie warstwy ozonowej dla życia na Ziemi;
• sprawdza doświadczalnie, jaki jest wpływ zanieczyszczeń gazowych na rozwój roślin;
• bada stopień zapylenia powietrza w swojej okolicy;
• przeprowadza doświadczenie udowadniające, że dwutlenek węgla jest gazem cieplarnianym;
• proponuje działania mające na celu ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami.
7. Metody i formy pracy: pogadanka, wyjaśnienie, praca z podręcznikiem, burza mózgów,
doświadczenie.
8. Środki dydaktyczne: monitor interaktywny, laptop, filmy edukacyjne - „Jak powstaje smog?”,
„Czy można zmierzyć efekt cieplarniany?” , prezentacja multimedialna -
„ Smog czy smok?”.

Czynności
- czynności organizacyjne:
• sprawdzenie listy obecności.

- sprawdzenie pracy domowej:
wskazani uczniowie odczytują pracę domową.

- przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji:
uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela dotyczące tematu „Wodór – gaz o najmniejszej gęstości”.
Omówienie tematu i celów lekcji.

Podanie tematu lekcji: Zanieczyszczenia powietrza i jego
ochrona.

Źródła zanieczyszczeń powietrza

Nauczyciel wyjaśnia:
Powietrze, którym oddychamy, często jest zanieczyszczone szkodliwymi substancjami.
Skąd pochodzą substancje, które zanieczyszczają powietrze?

Uczniowie odpowiadają na na pytanie nauczyciela, nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów.
Nauczyciel na tablicy wykonuje notatkę, uczniowie przepisują ja do zeszytów:

Źródła zanieczyszczeń powietrza

naturalne spowodowane działalnością człowieka

- wybuchy wulkanów, - zakłady przetwórcze
- pożary lasów - elektrownie
- transport, motoryzacja,
- kotłownie miejskie
i przydomowe,
- rolnictwo,
- gazy w aerozolach,
- dym tytoniowy.

Nauczyciel zadaje pytanie:
Jakie substancje zanieczyszczają powietrze?

Uczniowie odpowiadają na na pytanie nauczyciela, nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów.
Nauczyciel na tablicy wykonuje notatkę, uczniowie przepisują ja do zeszytów:

Co zanieczyszcza powietrze?
• pyły,
• tlenki węgla,
• tlenki azotu,
• tlenki siarki,
• freon,
• węglowodory.

Skutki zanieczyszczeń powietrza

Nauczyciel wyjaśnia:
zanieczyszczenia powietrza prowadzą do wielu negatywnych skutków, zagrażających zdrowiu i życiu człowieka i innych organizmów. Do skutków zanieczyszczeń powietrza zaliczamy:

Nauczyciel wykonuje notatkę na tablicy, uczniowie przepisują ją do zeszytów.

Skutki zanieczyszczeń powietrza.
• smog,
• efekt cieplarniany,
• dziura ozonowa,
• kwaśne deszcze,
• zapylenie.

Nauczyciel wyjaśnia, że wraz z uczniami dokona charakterystyki poszczególnych skutków zanieczyszczeń powietrza.
Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy „Skutki zanieczyszczeń powietrza”. Uczniowie, w trakcie omawiania, mają uzupełniać karty pracy.

Smog

Nauczyciel na monitorze interaktywnym wyświetla film edukacyjny pt. „Jak powstaje smog?”
https://www.youtube.com/watch?v=YhxtIiyW0Ms

Uczniowie na podstawie filmu uzupełniają kartę pracy.

Nauczyciel z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej omawia skutki smogu dla człowieka i środowiska.. Uczniowie uzupełniają kartę pracy.
file:///C:/Users/ja/AppData/Local/Temp/Prezentacja%20Smog%20czy%20smok.pdf

Efekt cieplarniany

Nauczyciel wyjaśnia na schemacie przedstawiającym powstawanie efektu cieplarnianego:
Efekt cieplarniany występuje na Ziemi naturalnie, dzięki czemu na Ziemi utrzymuje się temperatura odpowiednia dla rozwoju życia.
Znaczny wzrost zawartości w atmosferze ilości dwutlenku węgla i innych gazów tzw. cieplarnianych – metanu, tlenków azotu, freonów, ozonu, powoduje zatrzymanie większej ilości ciepła nad powierzchnią Ziemi. Prowadzi to do zmiany klimatu, ocieplenia, topnienia lodowców i zalewania części kontynentów.

Uczniowie uzupełniają kartę pracy nr 1.

Następnie nauczyciel wyświetla film edukacyjny pt. „Czy można zmierzyć efekt cieplarniany?”
https://www.youtube.com/watch?v=13sY5oLvMiY

Dziura ozonowa

Nauczyciel wyjaśnia, uczniowie analizują rycinę 4.17 w podręczniku.
W atmosferze, na wysokości około 20 – 40 km, znajduje się tzw. ozonosfera. Ozon i tlen w niej zawarte pochłaniają znaczną ilość promieniowania nadfioletowego (UV), które dociera do atmosfery z kosmosu. Zauważono, że szczelność ozonosfery zmniejsza się, szczególnie nad Antarktydą. Zjawisko to nazwano dziurą ozonową.
Za niszczenie warstwy ozonowej odpowiadają przede wszystkim freony (związki chloru) stosowane w aerozolach i starych lodówkach.
Docierające do powierzchni Ziemi promieniowanie UV przyczynia się do obniżenia odporności organizmów, rozwoju nowotworów, niszczy rośliny i glony morskie.

Uczniowie uzupełniają karty pracy nr 1.

Kwaśne opady
Nauczyciel wyjaśnia na schemacie przedstawiającym powstawanie kwaśnych opadów:
Znajdujące się w powietrzu tlenki azotu i siarki pochodzą głównie z fabryk, elektrowni, rolnictwa, jak też ze źródeł naturalnych np. wybuchów wulkanów.
Tlenki azotu i siarki łączą się w chmurach z wodą, następnie wraz z deszczem, śniegiem lub mgłą opadają na powierzchnię Ziemi jako kwaśne opady. Niszczą one roślinność, szczególnie drzewa iglaste, zakwaszają glebę i zbiorniki wodne, powodują niszczenie budynków i konstrukcji metalowych.

Uczniowie uzupełniają karty pracy nr 1.

Zapylenie

Nauczyciel wyjaśnia:
Pyły pochodzą z cementowni i wielkich zakładów przemysłowych. Powodują powstawanie smogu, choroby dróg oddechowych u człowieka, zanieczyszczają glebę i zbiorniki wodne.

Uczniowie uzupełniają karty pracy nr 1.

Jak chronić powietrze przed zanieczyszczeniami?

Uczniowie na polecenie nauczyciela analizują rysunki w podręczniku, dotyczące sposobów ograniczania zanieczyszczeń powietrza.
Nauczyciel zadaje pytanie:
W jaki sposób można ograniczać zanieczyszczenie powietrza?

Uczniowie zgłaszają swoje propozycje i podchodząc do tablicy, zapisują je. Powstaje notatka, którą uczniowie zapisują w zeszytach.

Jak ograniczać zanieczyszczenia powietrza?
• filtry odpylające na kominach fabryk,
• katalizatory samochodowe,
• niepalenie papierosów,
• używanie energooszczędnych żarówek,
• zalesianie terenów,
• segregowanie odpadów,
• ekologiczne piece przydomowe,
• używanie kosmetyków nie zawierających freonu.

- zadanie pracy domowej:

• dla wszystkich – wykonanie doświadczenia w domu i uzupełnienie karty pracy nr 2, wklejenie kart pracy do zeszytów;
• dla chętnych – zadanie 1 z „Rozwiąż zadania i problemy”, podręcznik, str. 154.

- utrwalenie wiadomości:
• kolejni uczniowie rozwiązują ćwiczenia do tematu w zeszycie ćwiczeń.

- ocena aktywności uczniów na zajęciach.