Zespół Aspergera

Dorota Złotoś
Zespół Aspergera (ZA , syndrom Aspergera, AS) – wg. Klasyfikacji ICD 10 Zespół Aspergera należy do grupy całościowych zaburzeń rozwoju ze spektrum autyzmu. Zespół Aspergera to łagodne całościowe zaburzenie rozwoju mieszczące się w spektrum autyzmu. Podstawowym objawem są trudności w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji międzyludzkich.
Do tej pory nie ma jednoznacznej przyczyny zarówno autyzmu jak i Zespołu Aspergera. Hans Asperger na podstawie swoich obserwacji dzieci z syndromem oraz ich rodzin, zwłaszcza ojców, wysnuł wniosek, że zaburzenie to ma podłoże genetyczne. Ryzyko wystąpienia ZA u dziecka wzrasta też w przypadku, gdy ojciec ma więcej niż 40 lat. ZA częściej występuje u chłopców, u których diagnozowany jest łatwiej i szybciej niż u dziewczynek, które ze względu na cechy charakteru związane z płcią, diagnozowane są rzadko. Czasami, mówi się nawet o niedowykrywalności ZA u dziewczynek.
Wśród przyczyn Zespołu Aspergera wymienia się również:
• Urazy okołoporodowe,
• Toksoplazmozę,
• Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego,
• Mutacje genetyczne chromosomów: 3., 4., 7. Oraz 11
• Infekcje mózgu,
• Dziecięce porażenie mózgowe.

Objawy :
Wśród wielu objawów Zespołu Aspergera należy wyróżnić:
• Trudności z poznawaniem nowych osób i poszerzaniem kręgu znajomych
• Trudności z odnalezieniem się w grupie rówieśniczej – dziecko trzyma się na uboczu lub przeciwnie jest nachalne w kontakcie, przytula lub całuje inne dzieci bez ich zgody
• Trudności z podtrzymywaniem kontaktu, dzieci preferują samotne zabawy lub narzucają innym sposób zabawy wg. Własnego pomysłu, są nadmiernie szczere, wszystko biorą dosłownie, nie rozumieją żartów, przenośni, przysłów, mają trudności z usiedzeniem na lekcji, zadają dziwne pytania,
• W młodszym wieku preferują towarzystwo dorosłych, którzy są dla nich bardziej wyrozumiali i słuchają o ich nietypowych zainteresowaniach, dobrze odnajdują się również w towarzystwie młodszych dzieci, natomiast rówieśnicy nie są dla nich atrakcyjnym towarzystwem,
• Trudności z kontrolą emocji, niska tolerancja frustracji – nawet drobne sytuacje powodują u dziecka wybuchy złości, nierzadko połączone z agresją fizyczną w stosunku do innych bądź z autoagresją
• Mają trudności z czekaniem na swoją kolej, lub też nie potrafią walczyć o swoje, bronić się, nie potrafią dostosować się do panujących zasad i norm społecznych
• Wykazują specyficzne zainteresowania, nieadekwatne do wieku, często szybko uczą się czytać i pisać, lubią dyskutować i opowiadać o swoim ulubionym temacie, ulubionym hobby, potrafią mieć bardzo dużą wiedzę w określonym temacie, pozostałe wiadomości poznawane są w stopniu umiarkowanym
• Mowa najczęściej rozwija się zgodnie z normą rozwojową, ale sposób wypowiadania się jest inny, bardziej dorosły, dzieci nie prowadzą dyskusji ale często „tokują” na wybrany przez siebie temat. Ton głosu bywa piskliwy, dzieci te mówią głośno, robiąc wokół siebie dużo zamieszani i hałasu. Język tych dzieci często jest pedantyczny, perfekcyjny, mają trudności z używaniem właściwych zaimków osobowych
• Trudności z akceptacją zmian, lubią mieć ustalony plan dnia, trudniej im zaakceptować zmiany, lubią stałe schematy i rytuały
• Nadmierne usztywnione, stereotypowe zachowania
• Brak empatii, współodczuwania, niewłaściwe zachowania emocjonalne np. śmiech gdy inni płaczą
• Ograniczona komunikacja pozawerbalna (skąpe gesty, ograniczona mimika twarzy, brak kontaktu wzrokowego, dystans fizyczny)
• Zachowania są rutynowe, wyuczone powtarzalne (nawet najprostsze czynności wykonywane są według określonych schematów), częste są zachowania kompulsywne i obsesyjne
• Nieprawidłowości percepcyjne, bardzo częste zaburzenia integracji sensorycznej – podwrażliwość, nadwrażliwość jednocześnie- dotyczące różnych sfer i zmysłów
• Zaburzenia pamięci proceduralnej
• Nietypowe dla wieku zainteresowania, swoiste pasje i drążenie wybranego tematu, podczas gdy inne tematy czy problemy adekwatne dla wieku, są poza sferą ich zainteresowań
• Czasami, nie zawsze występuje również ograniczona sprawność ruchowa i niezdarność
Diagnozowanie można rozpocząć w każdym wieku od 3 do 8 rż, jednak najczęściej diagnozą ZA jest stawiana w okolicach 7 urodzin. Diagnozę stawiają zespoły, w których skład powinni wchodzić specjaliści:
• Lekarz psychiatra
• Lekarz neurolog
• Psycholog
• Pedagog
• Logopeda/neurologopeda