Wagary - czy to dobry wybór? Scenariusz lekcji wychowawczej w gimnazjum

Cele:
1. Uświadomić uczniom jakie są negatywne skutki opuszczania lekcji.
2. Przekonać o tym, że wagary nie są lekarstwem na rozwiązanie problemów szkolnych.
3. Wskazać jak dokonywać racjonalnych wyborów.

Metody: pogadanka, metody aktywizujące (rybi szkielet).
Formy pracy: indywidualna, grupowa i zbiorowa.
Środki dydaktyczne: duży plakat z narysowanym „rybim szkieletem", kartki, kółeczka wycięte z kolorowego samoprzylepnego papieru, mazaki, kartki z aforyzmami, ankiety, kartki z narysowaną walizką i koszem - do ewaluacji zajęć.

Przebieg lekcji:

Część wstępna
1. Prowadzący przedstawia temat i cele lekcji, a następnie prosi uczniów o wypełnienie ankiety pt. „Wagary” (zał. nr 1), co skłania ich do indywidualnych przemyśleń na ten temat.
Następnie uczniowie kolejno kończą zdania „Wagary kojarzą mi się z ...", nauczyciel podawane wyrazy - hasła zapisuje na tablicy. Uczniowie klasyfikują je na "zależne ode mnie" i "niezależne ode mnie".
2. Następnie prowadzący na tablicy przyczepia plakat z narysowanym „rybim szkieletem", w głowie którego wpisany jest problem – Młodzież wagaruje, co jest tego przyczyną?
Uczniowie za pomocą "burzy mózgów" wymieniają przyczyny wagarowania. W wyniku różnych propozycji wybieramy 5-6 najczęściej powtarzających się przyczyn wpisując je
w "ości" ryby na plakacie.

Część główna
3. Nauczyciel dzieli klasę na 5-6 grup w zależności od "ości". Każda grupa otrzymuje jeden powód wagarów i próbuje odnaleźć przyczyny (małe ości), które mają wpływ na główny powód wagarów.
4. Liderzy grup nanoszą na główny plakat propozycje swojej grupy. Następnie pozostali uczniowie otrzymują po jednym kółeczku kartki samoprzylepnej, którą przyklejają przy ich zdaniem najczęstszym powodzie wagarów gimnazjalistów. Dyskusja, każdy może wypowiedzieć swoje zdanie.
5. Rozsypanka wyrazowa - nauczyciel dzieli uczniów na 5-6 grup i prosi aby uczniowie ułożyli przysłowia i aforyzmy z wyrazów (zał. nr 2). Gdy wszystkie grupy już są gotowe, nauczyciel prosi, aby każdy z uczniów wybrał spośród haseł jedno, które mu się: podoba, nie podoba, jest zaskakujące i zupełnie nie ma nic wspólnego z wagarami. Dyskusja. Przyjmujemy wszystkie wypowiedzi bez komentarza. Każdy może wypowiedzieć się i przedstawić swoje skojarzenia. Nikogo nie krytykujemy, ale przedstawiamy swoje zdanie: Ja myślę.., wydaje mi się, według mnie... itd.
6.Analiza planszy „Dziesięć sposobów odmawiania” (zał. nr 3) – Rozmawiamy o tym jak być asertywnym? Uczniowie przedstawiają swoje pomysły.
Część końcowa
7. Ewaluacja zajęć.
Uczniowie otrzymują kartki z narysowanym koszem i walizką. Zadaniem uczniów jest wypisanie w walizce pozytywnych uwag o lekcji (np. co mi się podobało), a w koszu negatywnych (co mi się nie podobało, co należy zmienić).

Załącznik nr 1
Ankieta dotycząca wagarów

Zaznacz krzyżykiem wybraną odpowiedź.

1.Dlaczego uciekłam/em z lekcji?
a) byłam/em nieprzygotowany do lekcji
b) z nudów
c) bałem się kolejnej złej oceny
d) bałam/em się nauczyciela
e) bałam/em się klasówek, kartkówek, odpowiedzi
f) bałam/em się lekcji
g) nie chciało mi się siedzieć w szkole
h) uciekała cała klasa i nie chciałem/am się wyłamywać
i) namówili mnie do tego koledzy/koleżanki
j) była to ucieczka od stresu

2. W jaki sposób rodzice dowiedzieli się o ucieczce z lekcji?
a) powiedziałam/em sam/a
b) powiedzieli koledzy
c) dowiedzieli się od sąsiadów
d) dowiedzieli się na wywiadówce
e) inny sposób (jaki)........................................

3. Jaka była reakcja rodziców?
a) nie było żadnej reakcji
b) zrobili mi awanturę
c) prosili, aby to się więcej nie powtórzyło
d) wymyślili i zastosowali jakąś karę

4. Co może sprawić, że przestanę wagarować?
a) będzie mniej kartkówek i klasówek
b) ciekawsze lekcje
c) więcej możliwości zgłaszania nieprzygotowania
d) wyrozumiały, sprawiedliwy stosunek nauczyciela do ucznia
e) będę się bał konsekwencji
f) nic, i tak będę robił to, co będę chciał
g) zrozumiem, że nie opłaca się wagarować.
h) surowa kara

Załącznik 2
Rozsypanka wyrazowa - aforyzmy i przysłowia

1. Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia.

2. Korzeń nauki jest gorzki, ale owoc słodki.

3. Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał.

4. Co dziś opuścisz, jutro nie dogonisz.

5. Za młodu trzeba się uczyć, a nie potem głowę suszyć.

6. Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz.

7. Jak Cię widzą, tak Cię piszą.

8. Człowiek z natury jest dobry, ale ma w sobie diabła.

9. Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego.

10. Trzy razy pomyśl, potem zrób.

11. Każdy błąd ma swoją wymówkę.

12. Jeszcze się taki nie urodził, aby wszystkim dogodził.

13. Każdy odpowiada za swoje błędy.

14. Jednego głupstwa dwa razy robić nie trzeba.

15. Kto milczy, ten zezwala.

16. Wszystko dobre, co się dobrze kończy.

17. Na naukę nigdy nie jest za późno.

18. Trzeba całego życia, by nauczyć się żyć.

Załącznik 3
Dziesięć sposobów odmawiania
Zasady skutecznego mówienia „nie”:
- miej wyprostowaną postawę
- patrz w oczy
- mów pełnym głosem
- wyraźnie powiedz „nie”

SPOSÓB
1. Po prostu powiedz „nie” („Nie, dziękuję. Nie mam ochoty.)
2. Odejdź szybko i pewnie (nie powtarzaj kilka razy „ NIE”)
3. Zignoruj (udawaj, że jesteś zajęty lub po prostu nie odpowiadaj)
4. Podaj powód (Przepraszam, mam inne plany.)
5. Zmień temat (Masz ładne buty)
6. Zażartuj („Z rozkoszą, ale muszę jechać do ciotki na urodziny”)
7. Oburz się ( „Nie mogę uwierzyć w to, co słyszę. Chyba nie mówisz tego poważnie?”)
8. Powiedz komplement („Jesteś fajnym chłopakiem, ale ten pomysł to niewypał”)
9. Zaproponuj coś lepszego („Mam lepszy pomysł, chodźmy do kina”)
10. Rzuć wyzwanie („Jesteś przecież moim przyjacielem, więc nie namawiaj mnie do czegoś, czego nie chcę zrobić”)