Rola zabawy w wychowaniu dzieci

Rola zabawy w wychowaniu dzieci -referat
Proces wychowania jest działaniem długotrwałym polegającym na modelowaniu zachowania wychowanka poprzez stosowanie różnorodnych form i metod oddziaływań ze strony wychowawcy jedna z metod jest zabawa. Zabawa jest charakterystyczna dominującą forma aktywności dziecka, jest działalnością podejmowaną dobrowolnie wynikającą z bezpośrednich potrzeb zainteresowań. Zabawa jest u dzieci ważnym czynnikiem rozwoju psychicznego, pierwszą formą uczenia sie i poznawania rzeczywistości. Mianem zabawy można określić czynność dziecka sprawiająca mu przyjemność z zadowolenie z samego faktu jej wykonania, a równocześnie przynoszącą dziecku określone efekty poznawcze. Zabawa rozwija sprawność emocjonalną i intelektualną ,które to sprawności „są równie ważnymi i wzajemnie się przeplatającymi składnikami ludzkiej inteligencji, a badania potwierdzają, że warto poświęcić czas w tej dziedzinie”. W swojej pracy wychowawczej i dydaktycznej powinniśmy wykorzystywać” szeroki wachlarz różnych ćwiczeń wspierających rozwój całego dziecka, nie tylko tych części które rozwiązują problemy oraz podejmują decyzje moralne.Tw wszystkie strony osobowości dziecka sa niezwykle ważne. Zabawa więc spełnia następujące funkcje:
-kształcącą
-wychowawczą
-terapeutyczną
-diagnostyczną
W działalności zabawowej charakterystyczna są następujące grupy zabaw:
-zespołowe gry i zabawy
-zabawy konstrukcyjne, w których dominują czynności motoryczne
-zespołowe zabawy tematyczne, tj . zabawy w role, dramatyzacje, inscenizacje, konkursy, quizy,
zgaduj-zgadule
-zespołowe zabawy i gry dydaktyczne.
W każdej z wymienionych grup możemy odnaleźć gry i zabawy interakcyjne. Uwzględniają one wzajemne oddziaływanie osób poprzez stworzenie czy zainspirowanie określonych sytuacji. Przykładem takich zabaw interakcyjnych są znane wszystkim: ,,Chodzi lisek koło drogi” czy „Mam chusteczkę haftowaną ,Gąski , gąski do domu” itp.
Podczas zabaw i gier interakcyjnych dzieci nie muszą kryć swoich emocji, mogą dowolnie komunikować się z innymi uczestnikami gry w sposób werbalny i niewerbalny. Gry sprawiają, że dzieci same przyczyniają się do tworzenia pewnych wydarzeń ,stając się autentycznym podmiotem działania .Gry i zabawy interakcyjne uwzględniają myśli i uczucia oraz wiedzę dzieci. W sposób szczególny stymulują chęć zabawy, zaś warunkiem udziału w grze jest zachowanie jej reguł. Wiele gier integracyjnych uwzględniając potrzeby dzieci zawiera elementy współzawodnictwa i współpracy, a podczas działania wyłania się wzajemna pomoc dwóch partnerów lub całego zespołu. Gry interakcyjne mogą dotyczyć różnych tematów m in. poznawania własnego ciała, wzajemnych kontaktów i uczuć, ilustrowania niepożądane czy uczyć pewnych zachowań, własnych nastrojów, poznawania własnego siebie. Poprzez odpowiedni dobór czy zestaw gier, można w swojej pracy redukować zachowania niepożądane czy uczyć pewnych zachowań. Należy jednak pamiętać, że gry i zabawy interakcyjne są tylko środkiem pomocniczym w pracy pedagogicznej. Wśród naszych podopiecznych możemy zaobserwować różnego rodzaju problemy związane z wiekiem rozwojowym, oderwaniem od rodziny, brakiem akceptacji wśród rówieśników, złą komunikacją itd. Aby naprawić te problemy nasi wychowankowie otrzymują pomoc w postaci zajęć socjoterapeutycznych, terapii indywidualnej, uczęszczają na zajęcia prowadzone metodą ruchu rozwijającego W.Scherborne. Jednak w naszej pracy problemy te musimy rozwiązywać na bieżąco. Zdarza się ,że należy rozładować napięcie, wyeliminować zachowania agresywne, tłumaczyć wychowankom tak abstrakcyjne pojęcia jak tolerancja. Chcemy również wychowywać naszych podopiecznych kształtując u nic pożądane społecznie cechy, kształtujemy ich zachowania i emocje. Chcemy uwrażliwiać młodych ludzi na innych. I tu jest właśnie miejsce na zastosowanie gier i zabaw interakcyjnych szczególności zabaw społecznych, tym bardziej, że zabawa jest dla dziecka czymś przyjemnym, z reguły jest „niepoważna”, w trakcie jej trwania wiele zachowań jest dozwolonych i może sprawiać przyjemność, podczas gdy w życiu codziennym podlegać mogą określonym sankcjom. Zabawa sprawia, że występuje duża dynamika napięcia i odprężenia ,można rozwijać fantazję aż do bezsensu, występuje tak lubiany przez dzieci i potrzebny ruch i kontakt fizyczny. W zabawie można„agresywnie się zachowywać”. Zabawa to radość z ponownego rozpoznawania ,pewność, bezpieczeństwo i przyjemność, wynikające z powtórzeń.
Cele gier i zabaw interakcyjnych:
1.dostrzeganie i wyrażanie agresywnych uczuć,
2.rozpoznawanie elementów wyzwalających w nas złości agresję,
3.lepsze rozumienie samego siebie i innych ludzi,
4.opanowanie agresji i wściekłości, a także ich przezwyciężanie,
5.budowanie poczucia własnej wartości i silnej tożsamości,
6.nawiązywanie nieagresywnych kontaktów,
7.pokojowe rozwiązywanie konfliktów.
Praktyczne wskazówki:
• Dostosować zabawy pod względem organizacyjnym i ruchowym do możliwości grupy dziecięcej
• Przygotować odpowiednie przybory
• Wyznaczyć teren i wciągnąć dzieci do przygotowania zabawy
• Wprowadzić dzieci w tematykę zabawy i zainteresować nią
• W grupie powinien panować pełen zaufania klimat
• Nie wciągać na siłę do zabawy tych dzieci, które nie chcą-mogą być obserwatorami.
Po każdym ćwiczeniu potrzebny jest czas na wyciszenie, podzielenie się swoimi wrażeniami.
W grupie wychowawczej zabawy interakcyjne możemy wykorzystać podczas zajęć programowych, ale także podczas grup łączonych. Z doświadczenia wiem, że w grupie, gdy różnica wieku jest kilka lat zabawy integracyjne są trudniejsze do przeprowadzenia. Wymaga to jednak od prowadzącego bardzo dokładnego sprecyzowania celów, doboru ćwiczeń i dobrej znajomości uczestników tych zabaw.
Bibliografia: J.Rojewska: ”Grupa bawi się i pracuje”
D.Skwarek ”Gry i zabawy przeciwko agresji”
K.W.Vopel „ Gry i zabawy interakcyjne”

Opracowanie Ewa Mayko